Morgunblaðið - 17.01.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. JANÚAR 1988
-1
Fjarkennslukerfi hefurvíðast
hvar verið tekið upp. Þar
komum við á íslandi að venju
góðan spöl á eftir. Ekki víst
að það sé svo slæmt ef við
kunnum að nýta okkur reynslu
annarra við val á leiðum og
undirbúning. Þar erum við svo
heppin að einn okkar
reyndasti sjónvarpsmaður,
Sigrún Stefánsdóttir, hefur
einmitt beint sjónum sínum
að þessu og valið sér sem
doktorsverkefni skoðun á
rekstri og uppbyggingu
skólasjónvarpa.
Doktorsritgerðina varði hún
nýlega við deild
Minnisotaháskóla, þarsem
hún hafði áður bæði lokið BA-
og MA-prófi ífjölmiðlun, eftir
að hafa numið blaðamennsku
í Noregi og verið við riðin
fjölmiðlun hér á landi á annan
áratug. Og nú er komið að
upphafi skólasjónvarps hjá
okkur, þar sem þetta nýtist.
Löggjöf um skólasjónvarp er
til í landinu og fyrir nokkrum
árum var skipuð hér
fjarkennslunefnd, sem hefur
skilað skýrslu um sín störf og
vill nú fara að sjá árangur af
því starfi. Hefur verið ákveðið
að Sigrún taki til starfa við
framkvæmdina, að hluta hjá
menntamálaráðuneytinu
gegn um Háskóla íslands, þar
sem hún kennir
fjölmiðlafræði, og að hluta hjá
Sjónvarpinu, þar sem hún fær
vinnuaðstöðu. En þetta
doktorsverkefni valdi hún í
upphafi m.a. fyrir hvatningu
frá Markúsi Erni Antonssyni
útvarpsstjóra og stuðning frá
sjónvarpinu. Gerir Sigrún sér
vonir um að hægt verði að
byrja smátt til reynslu í vor,
og skipuleggja svo framhaldið
í sumar til að geta farið af
stað í alvöru næsta haust.
Telur hún það mjög góða
tilhögun að vinna frá upphafi
bæði hjá menntakerfinu og
sjónvarpinu, og þannig komið
á þeim tengslum, sem hún
telur svo mikilvæg.
VIÐTAL:
ELÍN PÁLMADÓTTIR
Dr. Sigrún Stefánsdóttir að hefja undirbúning
sjónvarp og getur verið fulltrúi fyrir
Norðurlöndin á þessu sviði. Danir
hafa langa reynslu og ég hélt að
þeir væru með ágætt kerfi. En það
reyndist ekki svo. Það er allof flók-
ið. Þeir hafa komið sér upp hvílíkum
kolkrabba, að mér féllust í fyrstu
hendur. En einmitt þetta reyndist
mér mjög gagnlegt sem dæmi um
hvemig ekki á að fara að, eigi rekst-
urinn ekki að verða flókinn og
óvirkur. I Bandaríkjunum hefur
skólasjónvarp þróast á ýmsa vegu.
Sum fylkin eru með kerfi fyrir
hverja borg og önnur þjóna heilu
fylki. Að því síðamefnda beindist
áhuginn, því ég held að það sé
mikilvægt fyrir okkur að vera með
skólasjónvarp sem þjónar öllu
landinu. Kentucky varð af ýmsum
ástæðum fyrir valinu. Þar eru erfíð
skilyrði. Þetta er fátækt fylki, sem
þurfti að gera stórt átak í kennslu-
málum með takmörkuðu fé. Þeir
byijuðu að móta skólasjónvarp frá
grunni og miða við öll skólastig, frá
gmnnskóla upp í há-
skóla. Þar er því skóla-
sjónvarp, sem þjónar
öllu fylkinu, stórum og
smáum skólum, í stijál- '
býli og borgum. Þama
var því farin allt önnur
leið og það hefur að
mínum dómi tekist
mjög vel. Lykillinn
að þeirra velgengni
er sú, að þama er
verið að þjóna og því
hafaþeir aldrei
gleymt, sem Danir
voru fyrir löngu
búnir að týna niður.
En einmitt vegna þess að þeir eru
að þjóna eru þeir í stöðugu sam-
bandi við skólana. Þar er endalaust
flæði frá sjónvarpi til skólanna og
öfugt".
Danska kerfið alltof
flókið
Sigrún skýrir nánar þessi tvö
kerfí, sem hún hefur kannað og
borið saman:„Þegar ég kom til
Danmerkur hélt ég í fyrstu að ég
ætti svona erfitt með að skilja þetta
allt vegna þess að danskan mín
væri orðin lyðguð. En svo áttaði
ég mig á því að þetta hafði ekkert
með dönskuna mína að gera, heldur
var kerfið sjálft svona flókið. Það
á sér sínar sögulegu orsakir.
Dánska útvarpið þróaði í upphafi
upp fræðsludeild, sem varð svo
umfangsmikil að útvarpsráði blösk-
raði kostnaðurinn. Þá fannst því
eðlilegt að fé til þessa kæmi frá
Landscentralen, sem samsvarar að
nokkru Námsgagnamiðstöð hér.
Fyrst vom skólaþættimir fram-
leiddir af bama- og unglingadeild
danska sjónvarpsins og síðan var
búin til sérstök fræðsludeild, sem
heitir undervisiningsavdelingen. Á
vissan hátt var þessi deild greind
frá danska sjónvarpinu, því hún var
fjármögnuð af menntamálaráðu-
neytinu á meðan annað efni sjón-
varps og útvarps er fjármagnað af
menningarmálaráðuneytinu. Féð til
skólasjónvarpsins kemur þó ekki
beint til deildarinnar, heldur hefur
því verið veitt til Landscentralen,
sem ber ábyrgð á námsgögnum,
mynd og hljóðböndum. Lands-
centralen lét síðan féð renna óskipt
ti] skólasjónvarpsdeildar DR, sem
formlega vann fyrir þá efnið og
Sigrún Stefánsdóttir við vinnu
sína, þáttagerð í sjónvarpi.
Ljósm. Mbl./Ámi Sæberg
í gmndvallaratriðum er skólasjón-
varp ekkert annað en þjónustutæki
fyrir kennara og nemendur. Skóla-
sjónvarp kemur ekki í staðinn fyrir
kennara eða leysir kennarann af
hólmi, heldur er það viðbót. Auk
þess sem mikið er hér af fólki sem
hefur áhuga á efninu og vill læra.
Og ekki síst að þannig geta foreldr-
ar fylgst með námi bamanna og
stjómmálamenn komast ekki hjá
því að þekkja fræðsluna og taka
mið af henni.“
En áður en við komum að niður-
stöðunum er rétt að gera grein fyrir
rannsóknum Sigrúnar og vinnu-
brögðum:„Þegar ég vár búin að
ákveða þetta verkefni, skólasjón-
varp, þurfti ég að fínna heppilega
staði með reynslu af slíku starfí,
til að geta borið saman mismunandi
rekstur og uppbyggingu. Ég valdi
tvö lönd, sitt hvom megin við Atl-
antshafíð. Hér ber svolítið á for-
dómum gagnvart því sem gerist í
Ameríku og því virtist upplagt að
velja Danmörku, vegna gamalla
tengsla og þangað höfum við gjam-
an sótt okkar fyrirmyndir. En
Danmörk var eitt fyrsta landið í
Evrópu sem fór af stað með skóla-
Efnið og niðurstöður Sig-
rúnar Stefánsdóttur í
doktorsverkefni hennar
er ákaflega forvitnilegt
á þessum tímamótum.
Doktorsritgerðin nefnist „ Saman-
burðarrannsóknir á skólasjónvarpi
í Kentucky og Danmörku, séðar frá
íslenskum sjónarhóli." Og þar
reyndi Sigrún að kynna sér þessi
tvö ólíku kerfí og nota upplýsing-
amar til þess að átta sig á því
hvemig við gætum nýtt okkur
þeirra reynslu. Sigrún kveðst lengi
hafa haft áhuga á skólasjónvarpi,
enda hafí það fyrir áratugum þótt
sjálfsagt í útvarpi og sjónvarpi ann-
arra landa. „Við og Luxemborgarar
emm einu þjóðimar sem ekki hafa
skólaútvarp og sjónvarp í Evrópu",
segir Sigrún.„ Ef þörf er fyrir það
e:nhvers staðar, þá er það hér, þar
sem við búum svo dreift og skortur
er á kennumm. Fáanlegir kennarar
mundu