Morgunblaðið - 19.03.1988, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. MARZ 1988
33
KpMj M il L2 fj r| » <*»»* l r |ip
ll&jÉiÉÉ/ ÍHI
Nicholas Ruwe sendiherra Bandaríkjanna og Kristján Jóhannsson
forstjóri Almenna bókafélagsins við opnun Bandaríska bókamarkað-
arins hjá Eymundsson.
eru m.a. bækur um sögu, listir,
tækni, matargerðarlist, auk fagur-
bókmennta, bæði sígildra skáld-
sagna og nýrri verka. Einar sagð-
ist vona, að Bandarískur bóka-
markaður geti orðið fastur við-
burður í framtíðinni, „. . . ef
þessi markaður verður árang-
ursríkur, munum við stefna að
því, að gera þetta að árvissum
viðburði í íslensku menningarlífi,"
sagði hann.
Bandaríski bókamarkaðurinn
mun standa út marsmánuð og er
hægt að panta bækumar símleiðis
og fá sendar í póstkröfu.
^sstofnun spáir
’ðbólgu á árinu
'unartekna meiri en atvinnutekna
og lánskjaravisitalan hækki um 17%
yfir árið.
í þjóðhagsspánni eru þessar
áætlanir um tekju- og verðlags-
breytingar taldar gefa til kynna að
kaupmáttur atvinnutekna á mann
muni að jafnaði verða l'/2% lægri
á þessu ári en í fyrra og að kaup-
máttur ráðstöfunartekna dragist
saman um 2%. Á síðasta ári hækk-
aði kaupmáttur dagvinnulauna um
16% milli ára, kaupmáttur atvinnu-
tekna á mann hækkaði um lV/2%
og kaupmáttur ráðstöfunartekna
hækkaði um 18V2%.
Endurskoðuð þjóðhagsspá er
byggð á horfum um ytri skilyrði
þjóðarbúsins á þessu ári, á efna-
hagsstefnu ríkisstjómarinnar og
efnahagsráðstöfunum og á því að
kjarasamningar fyrir þetta ár verði
svipaðir og samningar VMSÍ og
vinnuveitenda. í þjóðhagsspánni
segir að um marga óvissuþætti sé
að ræða. Til beggja vona geti
brugðið með ytri skilyrði og óvíst
sé um niðurstöður lqarasamninga.
Þá sé engin reynsla fengin af breyt-
ingum á tekjuöflunarkerfi ríkissjóðs
og vandséð hvemig lánsljáráætlun
geti staðist í ljósi þess mikla við-
skiptahalla sem spáð er er á árinu.
Þjóðhagsspá fyrir 1988:
Viðskiptakjörin 2%
lakari að meðaltali
en á síðasta ári
VIÐSKIPTAKJÖR íslendinga í
vöruviðskiptum verða um 2%
lakari að meðaltali á þessu ári
en í fyrra, gangi endurskoðuð
þjóðhagsspá eftir. Taldar eru
meiri líkur séu á að viðskipta-
kjörin versni en batni. Reiknað
er með 11 milljarða viðskipta-
halla á árinu.
í spánni er gert ráð fyrir að
vömskiptajöfnuðurinn á þessu ári
verði óhagstæður um 5 milljarða
króna en árið 1986 var vöruskipta-
jöfnuðurinn hagstæður um 4 millj-
arða og óhagstæður um 2 millj-
arða í fyrra. Þetta má að stómm
hluta rekja til mikillar aukningar
innflutnings sem stafar af auknum
tekjum og hækkun raungengis
krónunnar. Á síðasta ári jókst
vörainnflutningurinn um 25% að
raungildi og er áætlað að hann
aukist um 3% á þessu ári. Hins
vegar jókst vömútflutningur að-
eins um 3% í fyrra og gert er ráð
fyrir */2% samdrætti í vöraútflutn-
ingi á þessu ári.
Þjónustujöfnuðurinn er talinn
verða með 1 milljarðs króna af-
gangi á þessu ári sem er svipaður
afgangur og í fyrra. Halli á vaxta
jöfnuði stefnir hinsvegar í 7 millj-
arða halla. Það er tæplega 1 millj-
arði meiri halli en í fyrra sem
stafar af aukningu erlendra skulda
og af gengislækkun krónunnar í
byijum mars. Spáð er að halli á
viðskiptum við útlönd verði að öllu
samanlögðu rúmlega 11 milljarðar
króna eða sem svarar 4V2% af
landsframleiðslu. Á síðasta ári var
viðskiptahallinn rúmir 7 milljarðar
eða um 3V2 af landsframleiðslu.
Von á tUlögnm um
jöfnun orkuverðs
Iðnaðarráðherra segir mikið bera á röng-
um tölum og samanburði í umræðunni
INNAN skamms er von á tillög-
um frá nefnd sem skipuð var
fyrr í mánuðinum til þess að
gera tillögur um hvernig jafna
megi orkuverð í landinu. Friðrik
Sophusson, iðnaðarráðherra,
segir í samtali við Morgunblaðið,
að í ljósi þessa sé það furðuleg
sýndarmennska þegar nokkrir
þingmenn Framsóknarflokksins
flytji tillögu um jöfnun orku-
verðs á Alþingi. Iðnaðarráðherra
segir einnig að mikið hafi borið
á röngum tölum og samanburði
í umræðunni um orkuverð. Mun-
urinn á hitunarkostnaði hjá Hita-
veitu Reykjavíkur og Rafmagn-
sveitum ríkisins væri tU dæmis
innan við þrefaldur en ekki sjö-
faldur eins og haldið hefði verið
fram.
Iðnaðarráðherra sagði að því
hefði verið haldið fram að 80% dýr-
ara væri að kynda með rafmagni
en olíu. Það sem menn þyrftu að
gera sér grein fyrir væri að á
síðustu tveimur árum hefði verð á
gasolíu lækkað stórkostlega og
væri nú jafn lágt og það var fyrir
orkukreppuna.
„Þegar við beram saman kostnað
við að hita upp með rafmagni ann-
arsvegar og olíu hins vegar þá er
munurinn á milli 15 og 20% raf-
magni í óhag en ekki 80%,“ sagði
iðnaðarráðherra. Hann sagði menn
gleyma að taka tillit til þess kostn-
aðar sem væri samfara því að kynda
með olíu, ekki væri einungis hægt
að taka tillit til gasolíuverðsins
heldur þyrfti að hafa með í dæminu
rekstrarkostnað, viðhald, stofn-
kostnað og niðragreiðslur. Einnig
gæfu menn sér betri nýtingu en
reynslan sýndi að væri raunhæft
þegar þeir væra að bera saman.
Ráðherrann sagði að ef rafhitunar-
kostnaður væri borinn saman við
síðustu ár þá væri hann heldur
hærri nú en 1986 og 1987 en mun
lægri en á áranum 1980-84.
Sá vandi sem nú blasti við RA-
RIK og Orkubúi Vestfjarða væri
að fyrirtækin hefðu safnað skuld-
um. Ef orkuverðið ætti að miða við
að hægt væri að endurgreiða skuld-
irþyrftiaðhækkaþaðum 12-15%.
Friðrik sagði að einnig hefði vilj-
að bera á því í umræðunni að menn
væra að bera saman reikninga ann-
ars vegar frá Hitaveitu Reykjavíkur
og hins vegar frá RARIK-svæðun-
um en slíkur samanburður gæti
verið varhugaverður. HR jafnaði
verðinu niður á alla mánuði ársins
og væri því jafn dýrt að kynda á
sumrin og á vetuma. Annars staðar
væri lesið oftar á mælana sem gerði
það að verkum að kostnaðurinn
væri að sjálfsögðu langt um hærri
köldustu mánuði ársins en á sumr-
in, enda væri lítið um að menn
væra að bera saman orkureikninga
Friðrik Sophusson
á sumrin. „Það er auðvitað erfitt
að gera samanburð á orkuverði
hitaveitna og rafmagnsveitna en
það er ljóst að munurinn á hitunar-
kostnaði hjá Hitaveitu Reykjavíkur
og RARIK er innan við þrefaldur
en ekki sjöfaldur eins og kom fram
í grein eins bæjarstjórans nýlega,“
sagði Friðrik Sophusson. Það bæri
líka að hafa í huga að verðmunur
gæti verið allt að fímmfaldur milli
mismunandi hitaveitusvæða.
Iðnaðarráðherra sagði að hann
hefði í desember gert ríkisstjóminni
grein fyrir þessum vanda og óskað
eftir samvinnu við fjármálaráðu-
neytið um lausn sem kæmi í veg
fyrir að hækka þyrfti orkuverð.
Þann 4. mars síðastliðinn hefði
hann svo tekið málið aftur upp í
ríkisstjóminni og í framhaldi af því
hefði verið sett á laggimar nefnd
fjármálaráðuneytis, iðnaðarráðu-
neytis ásamt fulltrúa Framsóknar-
flokksins til þess að gera tillögur
um lausn. í nefndinni eiga sæti þau
Guðrún Zoega, aðstoðarmaður iðn-
aðarráðherra, Þórhallur Arason,
skrifstofustjóri fjármálaráðuneytis-
ins og Hermann Sveinbjömsson,
aðstoðarmaður sjávarútvegsráð-
herra.
„Ég á von á tillögum frá þessari
neftid á næstunni," sagði Friðrik.
„Það er því furðuleg sýndarí'
mennska í ljósi þessa þegar nokkrir
þingmenn Framsóknarflokksins
flytja tillögu um jöfnun orkuverðs
á Alþingi án þess að orða það við
viðkomandi ráðherra og fara með
rangar fullyrðingar í greinargerð."
Hcöalverö á raforku til hitunar ibúaöarhús—
naiðis hjá Raf nagnsvo i tum ríkisins 1979-1987.
Spá fyrir 1900 til sananburfiar.
(OerÖlag i des. 1987 skv. launavisitölu)
lh.
8.5
0
... I l^lll
m i i i nn
i i i i i i i i
i ii i ii ii i
An niftur—
greiftslu
I tteft niftur
grelfttlu
1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 Spi
1988
VERÐ GASOLÍU 1. JAN. ÁR HVERT
VERÐLAG 1. MARS 1988 MIÐAÐ VIÐ BYGGINGAKOSTNAÐ
Raungengi:
20% hækkun milli ára
Spáð er 15% hækkun á þessu ári
RAUNGENGI hækkaði um 26%
frá fjórða ársfjórðungi 1986 til
fjórða ársfjórðungs 1987 á mæli-
kvarða launa og um 20% milli
áranna. Á mælikvarða verðlags
hækkaði raungengið um 9% milli
áranna og um 15% milli siðasta
ársfjórðungs áranna. Þetta kem-
ur fram í ágripi úr þjóðarbú-
skapnum sem Þjóðhagsstofnun
sendi frá sér á föstudag.
Spáð er 15% hækkun á raun-
gengi krónunnar á þessu ári, á
mælikvarða verðlags, og 11% á
mælikvarða launa, gangi verð-
lagsspá Þjóðhagsstofnunar eftir.
Þessi hækkun hvetur til aukins inn-
flutnings og letur útflutning og þvi
er gert ráð fyrir að innflutningur
vöra og þjónustu aukist um 3%,
fyrst og fremst vegna hækkunar
raungengisins.
Meðalgengi krónunnar var á
síðasta ári haldið óbreyttu miðað
við myntvog fram í október en þá
var byijað að miða við viðskiptavog
þar sem Bandaríkjadollar vegui*
minna. Miðað við myntvog lækkaði
meðalverð erlendra gjaldmiðla um
tæplega 3% frá upphafi til loka
ársins, en hækkaði um tæplega 2%
miðað við viðskiptavog.
Gengi Bandaríkjadollars lækkaði
um 10% gagnvart krónunni á árinu.
Gengi japanska yensins hækkaði
um 16% og þýska marksins um 9%.