Morgunblaðið - 07.05.1988, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1988
11
Mendelssohn í
Laugarneskirkju
Tónllst
Jón Ásgeirsson
Orgelleikaramir Ann Toril Lind-
stad og Þröstur Eiríksson ásamt
altsöngkonunni Sólveigu Björling
og kór Laugameskirkju stóðu fyrir
kvöldtónleikum þar sem flutt vom
eingöngu kirkjuleg tónverk eftir
Felix Mendelssohn. Á efnisskránni
VITASTÍG 13
26020-26065
Vindðs. 2ja herb. íb. 55 fm i 2.
hæð.
Laugavegur. 2ja herb. fb. 35 fm.
Verð 1650-1700 þús.
Reykés. 2ja herb. fb. ð 1. hæð. 75
fm. Fellegar innr. Sérgarður. Hagstæð
lán ihv. Laus. Verð 3,8 mlllj.
Áiftahóiar. 3ja herb. Ib. á 2. hæð
75 fm. Geysimikið útsýni. 30 fm bllsk.
Stelkshólar. 3ja herb. fb. 85 fm.
Stórar svalir. Laus. Verð 4,2 mlllj.
Meðalholt. 3ja herb. (b. 75 fm á
2. hæð. Verð 4,1-4,2 millj.
Flyðrugrandi. 3ja herb. Ib. góð á
2. hæð. Suðursv. Verð 4,5-4,7 millj.
Vesturgata. 3ja herb. íb. 80 fm
ð 2. hæð i tvibhúsi. Verð 3,5 millj.
Engjasel. 4ra-5 herb. falleg íb.
117 fm ó 3. hæð auk bílskýiis. Fallegar
innr. Fráb. útsýnl. SuÖursv.
Melabraut - SeltjneSi
Efri sórh. I þríbhúsi. 110 fm. Fráb. út-
sýni. Tvöf. bílsk. 2 x 38 fm. Ákv. sala.
Dverghamrar. 4ra-5 herb. sérh.
170 fm auk bflsk. Stórar svalir. Verð
7,5 millj.
Laugarnesvegur. Parhús á
tveimur hæðum. 130 fm auk bílsk. Mik-
ið endum. Parket. Verð 6,5 millj.
Bergur Oliversson hdl.,
Gunnar Gunnarsson, s. 77410
voru tvær prelúdíur úr op. 37 og
önnur og þriðja sónatan úr op. 65.
Þessi verk þykja ekki samstæð f
gerð auk þess að vera, hvað stíl
snertir, heldur órómantfsk. í kirkju-
legu verkunum sumum er Mend-
elssohn ótrúlega nærri barokk-
vinnubrögðum Bachs og Handels
ólíkt þvf sem heyra má f verkum
hans af veraldlegri gerðinni.
Sólveig Björling og kór Laugar-
neskirkju fluttu Þijú andleg ljóð
fyrir altrödd, kór og orgel og fyrsta
þáttinn úr kórverki yfír 42. sálm
Davíðs. Sólveig söng sinn þátt í
þessum verkum af myndugieik þó
flensan væri að angra hana. Kórinn
er vaxandi flytjandi og er Ld. sópr-
aninn vel þéttur og góður og kórinn
í heild syngur samstillt og hreint.
Bæði Þröstur og Ann Toril eru
góðir orgelleikarar og skiptust þau
á að leika einleiksverkin en stjóm-
andi kórsins var orgelleikari Laug-
ameskirkju, Ann Toril Lindstad.
Það þarf víst tæplega að hvelja
tónlistarmenn eins og Þröst og Ann
Toril að halda sfnu striki en bæði
er að tónleikagestir sýndu að þeir
kunna að meta gott kirkjustarf með
því að fjölmenna á tónleikana og
undirritaður átti þama stund með
þeim sérkennilega listamanni
Mendelssohn f þokkafullum flutn-
ingi, svo að með sama áframhaldi
má vænta stærri tfðenda f starfí
þessara ágætu listamanna.
r-r——«-
áot

RITVÉLAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVUHÚSGÖGN
Sumarbústaður
við Þingvallavatn
Glæsilegt KR sumarhús 45 fm. Vandaðar innréttingar
og innbú. Eignaland hálfur hektari. Stórog sólrík verönd.
Nánari upplýsingar í símum 92-14580 og 92-11700,
heimasími 92-13383.
SIMAR 21150-21370
SOLUSTJ ! ARUS D VALDIMARSSO!
LOCV. JOH. ÞORÐARSON HRL
í einkasölu eru aö koma meöal annarra eigna:
Giæsil. sérhæð
rótt vlö Sundlaugarnar í Laugardal. Nánar tiltekiö 6 herb. önnur hæð
um 150 fm í reisul. þríbhúsi. Allt sér (hiti, inng., þvhús), 4 svefnherb.
með innb. skápum. Tvennar sv. Stórar og góöar geymslur í kj. Bilskrótt-
ur. Teikn. og nánari uppl. á skrifst.
3ja herb. ódýrar íb. við:
Leifsgötu, i kj. 86,5 fm nettó. Samþykkt. Langtimalán. Laus fljóti.
Vesturbraut - Hf.
Samþykkt. Langtfmalán kr. 1,3 míllj. fylgir.
Á góðu verði - laus strax
4ra herfa. endafb. á 1. hæö viö Ásbraut Kóp. Sérinng. Góö geymsla i
kj. Ágæt_ endurn. sameign. Bflsk. stór og góður.
Á vinsælum stað í Fossvogi
vel byggt og vandað raðhús á pöllum við Kjalarland. 4 góö svefnherb.
Svalir, sólverönd. Fallegur garður. Góöur bflsk. fylgir.
Fjöldi fjársterkra kaupenda
Óska eftlr góöum íb. 2-5 herb., sérhæöum, raöhúsum og einbhúsum.
Margir bjóöa útborgun fyrir rétta eign. Margskonar eignaskipti mögul.
Opið f dag laugardag
kl.11-16
MMENNA
fasteignasáTaw
LAUgÁvEGM^ImA^iÍ&D^1370
Morgunblaðið/Magnús Reynir Jénsson
Sitjandi frá vinstri: Albert Geirsson skólastjóri, Aðalbjörn Haraldsson prófdómari, Júlíus Albertsson,
Einar Ottesen, Baldur Sveinbjömsson kennari, Sigurður Júlíusson, Kristínn Valdimarsson, Vilmundur
Þorgrímsson. Aftari röð frá vinstri: Valgarður Vilmundarson, Stefán Pétur Jónsson, Páll Sigtryggur
Bjömsson, Magnús Stefánsson, Stefán Amason, Halldór Harðarson, Magnús Karlsson, Karl Magnússon,
Andrés Filippusson og Kjartan Björgvinsson.
Seyðisfjörður:
30 tonna skipstjómamámskeið
seyðuiirOL
Seyðisfjarðarskóli hélt fyrir
skðmmu námskeið til skipstjóm-
arréttíndaað SOtonnum, svokall-
að „pungapróf“, í samráði við
Stýrimannaskólann i Reykjavík.
Námskeiðið stóð f þijár vikur og
aðalkennarí var Baldur Sveinbjöms-
son. Kennd var sigiingafræði sem
aðalfag en auk þess voru alþjóðasigl-
ingaregiur kenndar og um stöðug-
leika skipa. Jóhann Grétar Einarsson
sfmstöðvarsijórí hélt fyririestur um
fíarskiptamál og Sigrfður Júlfusdóttir
hélt fyrirlestur um þjálp f viðlögum.
Prófdómari var Aðalbjöm Haralds-
son. Þátttaka f námskeiðinu var góð,
alls sóttu það 15 menn og luku allir
prófí.
Þess má geta að samskonar nám-
skeið var haldið hér í fyrra og sóttu
einnig um 15 manns það þá. Sumir
þátttakendur í námskeiðinu vom
menn sem lengi hafa stundað sjóinn,
án þess að hafa lokið svona prófí og
einnig vom þama menn sem lítið
hafa verið á sjó.
Albert Geirsson skólastjóri sagði
í samtali við fréttaritara Morgun-
blaðsins að svona námskeið hefðu
mikla þýðingu fyrir aukið öryggi sjó-
manna og auk þess mætti búast við
einhverri aukningu f smábátaútgerð
f kjölfarið á svona námskeiðum, sem
væri gott fyrir byggðarlagið í heild
sinni. Að lokum mætti geta þess að
Seyðisíjarðarbær hefði styrkt þetta
námskeið.
- Garðar Rúnar
MffiEOsí ŒíáD
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
Vegna bréfs Jakobs Bjömsson-
ar, þess er birtist í sfðasta þætti,
langar umsjónarmann að segja
það sem hér fer á eftir
1. Ég er sammála Jakob um
það, að þegnrétt skuli tökuorð því
aðeins Mjóta f máli okkar, að þau
lagi sig að eða falli að Mjóðkerfí
og beygingakerfí fslensku.
2. Ég vil, að uppfylltum þess-
um skilyrðum, ekki bannfæra
tökuorð, þótt fyrir séu f máli okk-
ar orð sömu merkingar. Auðugt
mál á stundum mörg orð f sömu
merkingu, og fyrir mér er það
kostur fremur en galli. Ágætt er
að hafa völ til blæbrigða og til-
breytingar. Ég nefni aðeins orðin
bfll og bifreið.
3. Jakob Björnsson segist ekki
hafa heyrt „frambærileg" rök
gegn „róbótanum". Það er auðvit-
að hans mat, hvað er frambæri-
legt, en ég tek Ld. atkvæðaQölda
orðsins sem gerir það óþjált f sam-
setningum, og svo það, að það
„fejlur ekki á eðlilegan hátt“ að
hljóðkerfi málsins.
Ég kalla það tyllirök, sem
kannski á ekki að taka alvarlega,
þegar gripið er til samsettra orða
eins og ó-bót og skó-bót, sem þar
að auki þarf að hafa f eignarfalli
til þess að ná fram Mjóðasam-
bandinu -óbóta-.
4. Jakob Björnsson talar nokk-
uð um gegnsæi málsins og notar
orðið, að því er mér virðist, um
merkingarskýrieika. Nú vill svo
illa til, að ég fínn ekki gegnsæi
í orðabókum, og þvf hef ég ekki
tiltæka skilgreiningu á þvf. En
gagnsæi er f orðabók Sigfúsar
Blöndals, þýtt á dönsku með
„Gennemaigtighed". Ætli það sé
ekki sama og gegnsæi.
Ég hef stundum notað orðið
gegnsæi. Ég er hins vegar ekki
viss um að ég notí það f sömu
merkingu og Jakob Bjömsson.
Gegnsæi í málfræðilegri merk-
ingu er fyrir mér ekki endilega
sama og merkingarskýrleiki. Það
er gegnsæi í máli, ef venjulegur
málnotandi getur „aéð“ án fyrir-
hafnar hvers vegna eitthvað er
nefíit svo eða svo. Verkamaður
er gegnsætt að merkingu fyrir
íslendinga, af því að þeir skilja
báða samsetningarliðina. Það er
orðið róbóti alls ekki, þótt ekki
fari milíi mála hver merkingin
sé. Það er merkingarskýrt, ef
menn koma sér saman um að
hafa það um það fyrirbæri sem
útlendingar kalla roboL En fyrst
þegar okkur hefur verið kennt
að robot hafí orðið fyrir hjjóða-
vfxlun og sé náskyit þýsku Ar-
beit (=vinna) og okkar orði erf-
iði, þá fyrst verður það okkur
íslendingum gegnsætt að merk-
ingu. Mannanöfnin Björt og
Helgi eru gegnsæ að merkingu,
af því að við vitum hvað er bjart-
ur og helgur. Davíð og Elisabet
eru það aftur ekki fyrir okkur.
En þau eru gegnsæ að merkingu
fyrir þá sem kunna hebresku.
5. „Því miður mun ekki vera
til nein upprunaorðabók yfír
íslensku," segir Jakob Bjömsson.
Þetta er ekki rétt. Til er afar vönd-
uð upprunaorðabók „yfír
íslensku" eftir Alexander Jóhann-
esson. Hún er stórvirki ævi hans.
Hún er því miður með þýskum
skýringum, og vonandi fáum við
brátt fslensk-fslenska uppruna-
orðabók út á prenL Þá er til upp-
runaorðabók „yfir íslensku" eftir
Jan de Vries, einnig með þýskum
skýringum. Að hætti sumra er-
lendra málfræðinga kallar Jan de
Vries íslensku „alt-nordisch“.
6. J.B. segir um orðið „robbi"
að það verði naumast tekið alvar-
lega sem heiti á róbóta nema þá
sem gælunafn. Ég er ekki sam-
mála þessu. Vissulega er það mik-
ill siður að búa til gælunöfn með
tvöföldun samhljóða. Dæmin eru
deginum ljósari, svo sem Bubbi,
Adda, Hóffa, Aggi, Bokki, Alla,
Mummi, Konni, Gurra, Bassi,
Setta og Divvi. En það er líka
til sægur orða með tvöföldum
samMjóða sem ekki eru gælu-
nöfíi. Ég leyfí mér að vitna f Mnn
skemmtilega rökstuðning Páls
Bergþórssonar fyrir uppástungu
sinni (í 424. þætti). — Honum
lauk svo:
435. þáttur
„Enda þótt orðið robbi verði
teldð til þessa brúks, er engin
þörf á að leggja það niður í gömlu
merkingunum: sauður, grobbinn
beljaki eða ijúpukarri. Þvert á
móti verður sú notkun orðsins
jafnvel ennþá hnyttnari en áður,
vegna lfkingarinnar við sauð-
heimska, ropandi ruminn í verk-
smiðjunum: robbann."
7. í lok bréfs sfns fjallar J.B.
ekki lengur um tökuorð, heldur
íslensk nýyrði og segir „væri hún
til [orðabókin] þætti mér gaman
að sjá upprunaskýringar við orð
eins og „eyðni", „þota“, nú eða
þá „robbi" f merkingunni róbóti.
Þessi orð, og möig fleiri, eru gjör-
sneydd öllum hugsunartengslum
við það sem þau eiga að merlqa.
Þau koma „eins og fjandinn úr
sauðarleggnum".
Nú verð ég að vera mjög ósam-
mála. Mér er Ld. alveg hulið
hvemig sá maður hugsar sem
ekki tengir þegar i stað eyðni við
auðn og s. að eyða. Ég hef horft
á myndir af eyðnisjúklingum og
þarf ekki frekar vitnanna við. Mér
er óskiljanlegt hvemig sá maður
hugsar sem ekki tengir þegar f
stað orðið þota við s. að þjóta.
Hvemig þætti ykkur samsetning-
in „þrýstiloftsflugvélarflugmaö-
ur“ samanborið við þotuflugmað-
ur? Eða eigum við að kalla fyrir-
bærið þotu „djett" (détt)? Orðið
robbi er ekki eiginlegt nýyrði,
heldur gamalt orð sem fær ný-
merkingu. Ég ætla að ég þurfí
ekki að bæta um Mnar skemmti-
legu röksemdir P.B. eins og þær
birtust f 424. þætti.
★
Að lokum ítreka ég stuðning
minn við orðið robbi fyrir robot
og fagna einkum þeim áhuga sem
menn hafa sýnt móðurmálinu,
þegar rætt er um ný orð um nýja
hluti og ný hugtök sem til okkar
berast í stríðum og hraðfara
straumi nútímans.
Kannski er andstaða Jakobs
Bjömssonar við robbann og þot-
una og eyðnina ekki sett fram í
alvöru.