Morgunblaðið - 07.05.1988, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 07.05.1988, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1988 Höfundur er útgerðarmaður á Bakkafirði. Reykjavíkurbréf krefur forsvars- menn sjávarútvegs um svör. Hvers vegna hækkaði verðlag í landinu um 108% umfram hækkun erlendra gjaldmiðla frá 1979 til jan. 1988? Hvers vegna er innflutningur í dag að jafnaði um 40 miHjónum króna meiri en útflutningur á degi hveijum?! Hvers vegna er það svona sjálfsagt að taka erlend lán til inn- flutnings umfram framleiðslu? Hver ber ábyrgð á því? Og hver á að koma með tillögur til úrbóta? Er það ekki Seðlabankinn? Svo á að heita að hann fari með fram- kvæmdavald peningamála. Mér finnst mælirinn fullur þegar seðla- bankastjóri segir á ársfundi að at- vinnulífíð verði að iaga sig að þess- um aðstæðum! Af velvilja við rit- stjóm Mbl. vil ég ráðleggja henni að kynna sér málefni sjávarútvegs hjá fyrirtækjunum sjálfum en ekki á ársfundi Seðlabankans. Sú spum- ing kemur upp í hugann hvort hið nýja hús Seðlabankans sé ekki al- mesti flottræfilsháttur í íslandssög- unni. Já, það er þungt hljóð í mér. Við í sjávarútveginum emm meðhöndl- aðir þannig að sjaldan er hægt að ná endum saman. Sífellt þarf að vera að betia um „fyrirgreiðslu" í bankakerfí sem meðhöndlar at- vinnulffið eins og á dagheimili. Þetta er í senn niðurlægjandi og gjörsamlega óþolandi. Allt saman afleiðing af ónýtu myntkerfi. Landsbyggðin tapar sífellt í sam- keppni við höfuðborgarsvæðið. Hvers vegna? Af sömu ástæðu., Ónýtu myntkerfi. Er ekki kominn tfmi til að menn hætti að væflast kring um þetta aðalatriði málsins eins og kettir kring um heitan graut. Núverandi ríkissfjómar bíður það mikilvæga verkefni að leysa þessi málefni á varanlegan hátt. Það er ekki þessari ríkisstjóm að kenna hvemig þessi mál eru. Þessi ríkis- sfjóm á einmitt sitt stóra tækifæri. Koma þessum málefnum í almenni- legt lag. Læt ég hér staðar numið að sinni, en mun halda áfram að koma þessum sjónarmiðum á framfæri hvar sem færi gefst. Ég minni á það að það er mynd af Jóni Sigurðs- syni forseta á 500 krónu seðlinum. Þegar myntbreytingin átti sér stað var þetta verðmesti peningurinn. Síðan hefur komið 1.000 krónu seð- ill og 5.000 krónu seðill og þetta er f sjötta sinn sem minningin um Jón forseta prýðir peningaseðil því fimm sinnum hefir það verið gert áður og fimm sinnum hefir peningaseðill með mynd af honum farið í úreld- ingu aftur. Er ekki nóg komið? Það verður síðasta spumingin. Með kveðju og von um hrein- skiptar umræður. P.s. Ég gleymdi einni spumingu: Hvort er meiri óstjóm (á alþjóðleg- an mælikvarða) á framkvæmda- stjóm sjávarútvegsmála miðað við ríkjandi aðstæður, — eða á fram- kvæmdastjóm peningamála í Seðla- bankanum, eða er Seðlabankinn bæði valda- og ábyrgðarlaus? Bakkafjarðarbréf eftirKristm Pétursson Til ritsljómar Morgunblaðsins: Heiðraða ritstjóm. Tilefni þessa bréfkoms er umflöllun ritstjómar blaðsins að undanfömu um sjávar- útvegsmál til að mynda Reykjavík- urbréf 30. apríl sl. o.fl. Um gengismál Enn er rætt um að fella gengið eða ekki. Höfundur er þeirrar skoð- unar að hvorki dugi að fella gengið eða gera það ekki og skal það úskýrt nánar. Kjami málsins er sá að krónan er jafn verðlaus alvörugjaldmiðill hvort sem gengið er fellt eða ekki. Þetta kann að finnast skiýtin rök- semd, en er samt bláköld stað- reynd. Vandamál útflutningsgrein- anna er einmitt það að þessar grein- ar em þvingaðar til þess að skipta á alvörugjaldmiðli sem þær afla á erlendum mörkuðum fyrir afurðir sínar og ónýtum krónum sem að- eins er hægt að fá að láni verð- tryggðar eða með 30% ársvöxtum eða jafnvel meira. — Eða kaupa fyrir eitthvað á uppsprengdu verð- laginu sem er óhjákvæmilegur fylgifiskur ónýts myntkerfis. Ég held því hiklaust fram að þessi „viðskipti" með gjaldeyri og ísl. krónur séu brot á sijómarskrá lýðveldisins enda er sfjómarskráin mun eldri en krónan og vandaðri gjömingfur. í stjómarskrá lýðveldis- ins em nefnilega skýr ákvæði um að „ekki megi gera eigur upptækar nema greiða fiillt verð fyrir". Hvemig væri nú að ræða þessi málefni af einhverri víðsýni. Það em til tvær hugsanlegar leiðir í dag: f fyrsta lagi að selja gjaldeyr- inn á gjaldeyrismarkaði eða með öðmm hætti láta framboð og eftir- spum ráða verði gjaldeyris. í öðm lagi að gera hið íslenska myntkerfi að hluta úr stærra myntkerfi. Ráð- stöfunin verður að fela það f sér að ísl. krónan verði alþjóðlega viðurkenndur gjaldmiðill. Af því minnst er á „mgl“ í nefndu Reykjavíkurbréfí þá skal það tekið fram að ég tel „gengisfelling eða ekki“ flokkast undir þetta ágæta íslenska orð. Eigi að neyða mig til þess að halda þessum fáránlegu „viðskipt- um“ mikið lengur með skipti á al- vömmynt og ónýtri mynt, þá er sjálfsagt að gera það ef þeir sem ekki vi(ja gera fslensku krónuna að alvörumynt taki að sér að greiða jafnhá afföll af þessum viðskiptum og verðbólgan hér nemur á hveijum tfma. En að láta hafa sig að svona fífli mikið lengur nei ónei. Það verður ekki liðið. Það sem fyllir mælinn til þess að maður stingi þessu á blað er sú gremja sem vaknar þegar jafn ábyrgt blað og Morgunblaðið §allar um þessi mál af svo miklu skilnings- leysi að manni blöskrar alveg. Of- flárfesting já. Hvar er hún ekki í þessu landi. Einmitt fyrir það að stjómun peningamála hér hefur verið f algerum molum og eftir höfð- inu dansa limimir. Um Seðlabankann Þar sem mér hættir til að vera pínulftið kvikindislegur undir svona andlegu álagi þá er hið nýja hús Seðlabankans ágætis stjómstöð til þess að stjóma peningamálum á ónýtu myntkerfí. Það er ástæðu- laust að vera að tala um ofQárfest- ingu þar á bæ. Þar er byggt fyrir „eigið fé“. Fé sem þvingað er út úr bankakerfinu t.d. með því að skylda ónefnda rfkisbanka til þess að fjármagna taprekstur á sjávarút- vegi og getulítið útibú út á landi borgar refsivexti til Seðlabankans sem eru svo háir að okurlánarar f undirheimum erlendis myndu tæp- ast trúa. Það eru einmitt vextimir sem eru að drepa atvinnulífið niður hér á landi. Vextimir sem eru jafn háir og raun ber vitni vegna þess að myntkerfið er ónýtt. Háir vextir og verðbólga er bein endurspeglun á vantrú almennings og viðskipta- lffsins í landinu á myntkerfinu. Það er svona einfalt. Málið er lfka það að lærðir menn hætti að rembast við að hugsa svo flókið að þeir skilja ekki nokkum hlut sjálfir. I Þýzkalandi eru vextir nálægt 6%, hér á landi eru þeir 30%, mis- munurinn er 5-faldur eða 500%! Dæmigert þýzkt fyrirtæki er a.m.k. með fimm sinnum meiri veltuhraða en íslenskt fyrirtæki. Hvað þýðir þetta? Þetta þýðir það að hlutfall fjármagnskostnaðar f atvinnurekstri í þessum löndum er 1:25 eða 2.500% hærri hér á landi. Veltuhraðatalan hjá mér er ekki vfsindalega útfundin. En hún er ekki langt frá. Kjami málsins er sá að við erum i vaxandi al- þjóðlegri samkeppni og verðum að búa við svipuð skilyrði og erlendir keppinautar hvað varð- ar fjármagnskostnað. Það er al- gerlega vonlaust að hægt sé að byggja upp atvinnulíf í svona Ijár- magnskostnaði. Síðan veltur þessi kostnaður út í verðlagið og kemur við í hveiju einasta fyrirtæki á ís- landi. En — það er ekki hægt að lækka vexti með handafli, þá rýmar spari- féð og eldra fólkið og lífeyrisþegar tapa peningum. Þess vegna er engin önnur lausn en gera raunhæfar ráðstafanir til þess að tryggja að íslenska krónan verði alþjóðlega viður- kenndur gjaldmiðill. Hvort það verður gert með því að koma hér „Það sem fyllir mæl- inn til þess að maður stingi þessu á blað er sú gremja sem vaknar þegar jafn ábyrgt blað og Morgunblaðið fjall- ar um þessi mál af svo miklu skilningsleysi að manni blöskrar alveg. Offjárfesting já. Hvar er hún ekki í þessu landi. Einmitt fyrir það að stjórnun pen- ingamála hér hefur verið í algerum molum og eftir höfðinu dansa limirnir.“ Kristinn Pétursson D02019507 SAMKVÆMT LÖGUM NR.10 29.MARS 1961 SEÐLABANKl ÍSLANDS Seðlabanki fslands á markaðsviðskiptum með gjald- eyri, eða myntkerfið tengt stærra myntkerfi skiptir ekki höfuðmáli, — heldur hitt að nú- verandi rugli verði hætt sem fyrst. Það verður lítið af þvl að hag- ræða í rekstri undir þessum kring- umstæðum. Með hvaða peningum? Á að taka lán með 30% vöxtum og fastgengisstefnu? Ég má ekki gleyma að minnast á vÍ8Ítölukerfið. Það kerfi er búið að afreka það að lengja lífdaga þessa myntkerfis töluvert langt fram yfir eðlilegan dauðdaga. Raunverulega væri hér ekkert spa- rifé án vísitölukerfisins. Þannig má segja að viðmiðun vísitölu á sparifé bjargi sparifénu. En ávöxtunar- krafan er of há til þess að nokk- urt atvinnulíf fái borið þann kostnað til lengdar. Um flísina og bjálkann Skondið þótti mér að sjá viðbrögð Seðlabankans og ritstjómar Morg- unblaðsins við hugmynd „skreiðar- nefndar" um að Seðlabankinn keypti skuldabréf 1 naimm vegna skreiðarsölu á nafnverði. Þá fylltust menn vandlætingu. Ekki skal ég dæma tillögu nefndarinnar. En það grátbroslega við þetta er það að sjá fiísina f auga náungans en ekki bjálkann i eigin auga. Skyldi það annars vera svo voða- lega vitlaust að skipta á naimm og krónum á sléttu? Eigum við að spyija Englandsbanka hvora mynt- ina hann meti meir? í kjölfarið kem- ur svo ný spuming. Hvers vegna er það svona sjálf- sagt að íslenskir útflutningsat- vinnuvegir taki þegjandi við ónýtri mynt í skiptum fyrir alvömmynt. Ég bara spyr og meir en það. Ég ætlast til þess að fá svör. Það er ekki íslenskum sjávarút- vegi að kenna að ekki hefur tekist að hafa stjóm á peningamálum og hemja verðbólgu f þessu landi. Svo aðeins sé rifjuð upp sagan þá var verðbólgan frá ámnum 1973—1987 að meðaltali um 40%! Fastgengis- stefnan frá 1983 var góð ef sam- svarandi stefou hefði verið fylgt í peninga- og fjármálum, og verð- bólgan náðst niður. En hvers vegna hefur stjóm pen- ingamála mistekist og hver ber ábyrgð á því? Hefur framkvæmda- stjóm peningamála (Seðlabankinn) lagt til einhveijar aðgerðir í málinu sem ekki hafa séð dagsins ljós og þá hvaða aðgerðir? Er ekki allt í lagi að gera þær kröfur að Seðlabankinn leggi spilin á borðið alveg eins og nefnt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.