Morgunblaðið - 05.07.1988, Qupperneq 40

40
MORGUNBIAÐIÐ.VIDSKIPn/JaVINNUlÍF ÞRIÐJUDAGUR 5. JÚLÍ 1988
Bankar
Viljum draga úrútlánum
— segir Valur Valsson, bankastjóri Iðnaðarbankans um
vaxtahækkunina á verðtryggðum útlánum
UTSKRIFT — Útflutnings- og markaðsskóli íslands hefur í
* þriðja sinn útskrifað nemendur úr skólanum, en hann var stofnsettur
árið 1986. í þetta sinn útskrifuðust sex nemendur. Tólf nemendur
hófu nám við skólann sl. haust. Útflutningsráð íslands, ímark og
Félag íslenskra stórkaupmanna veittu nemendum viðurkenningu fyrir
góðan árangur. Á meðfylgjandi mynd eru útskriftarnemendur ásamt
skólastjóra UMÍ, Pétri B. Péturssyni og leiðbeinanda Norges Eksport-
skole, Lasse Tveit.
Verðbréf
Verðbréfamarkaður Utvegsbankans
hefursölu Vaxtarbréfa
NÝLEGA hóf Verðbréfamarkað-
s1ur Útvegsbanka íslands hf. sölu
á svonefndum vaxtarbréfum úr
nýjum verðbréfasjóði að því er
segir í frétt frá bankanum. Vaxt-
arsjóðurinn er verðbréfasjóður
sem mun fjárfesta í ríkisskulda-
bréfum, skuldabréfum fjármála-
stofnana og annarra traustra
aðila.
Vaxtarsjóðurinn var stofnaður
þann 20. júní sl. og er í meirihluta-
eign Útvegsbanka Islands hf. Mark-
mið Vaxtarsjóðsins er að gefa spa-
rifjáreigendum kost á að nýta sér
þá ávöxtunarmöguleika sem verð-
bréfamarkaðurinn býður upp á og
jafnframt dreifa þeirri áhættu sem
verðbréfaviðskiptum er samfara.
Vaxtarsjóðurinn er „uppsöfnunar-
sjóður" sem þýðir að Vaxtarbréfin
safna vöxtum, vaxtavöxtum og
NÝLEGA hækkaði Iðnaðarbank-
inn vexti af nýjum verðtryggðum
útlánum úr 9,5% í 10,75% og verða
þeir fastir héreftir; Vextir af eldri
verðtryggðum útlánum með
breytilegum vöxtum lækka hins
vegar í 9,25%. Tilgangurinn með
vaxtahækkuninni er að sögn Vals
Valssonar, bankastjóra Iðnaðar-
bankans, að draga úr nýjum út-
lánum. Vaxtalækkun á eldri útlán-
um er hins vegar ætlað að koma
til móts við fólk sem tók lán á
Iægri vöxtum og lenti í vaxta-
hækkun t.d. úr 5% í 9,5%.
„Iðnaðarbankinn og fleiri bankar
selja bankabréf með 10% vöxtum
og núna í fyrsta skipti hefur verð-
bréfamarkaðurinn og bankakerfið
verðbótum sem greiðast út ásamt
höfuðstól þegar bréfin eru innleyst.
Vaxtarbréfin verða seld í eftir-
töldum verðflokkum, eitt þúsund
krónur, tíu þúsund krónur og fimm-
hundruð þúsund krónur. Vaxtar-
bréfin fást í Verðbréfamarkaði Út-
vegsbanka íslands hf. við Síðumúla
23 og í öllum útibúum bankans.
nálgast það mikið að hluti af útlán-
um í bönkum verðuryfir innlánskjör-
um á verðbréfamarkaðnum. Við
vissum það alltaf að þetta tæki tíma
að jafna sig og að þessir markaðir
nálguðust hver annan og rynnu að
lokum saman í eitt vaxtakerfi,“ sagði
Valur Valsson í samtali við Morgun-
blaðið. Hann sagði að þess sæjust
nú merki að það væri að gerast.
Aðspurður um það hvort þetta
væru ekki háir raunvextir sagði
Valur að það sem þyrfti að gera
væri að minnka útlánin og auka inn-
lán. Hinir föstu vextir væru undir
þeim raunvöxtum sem fyrirtæki
hefðu verið að taka lán á þegar þau
seldu viðskiptaskuldabréf og víxla.
í sumum fjárfestingarlánasjóðum
hefðu verið 10% vextir á verðtryggð-
um lánum. „Tilgangurinn með þess-
arri hækkun er sá að vextir verði
til þess að menn hugsi sig tvisvar
um við þessar aðstæður áður en
þeir taka lán. Það hefur að okkar
mati verið vandamál í þessarri
þenslu að undanfömu að fólk hefur
verið reiðubúið að taka lán á 9,5%
vöxtum í trausti þess að það sé eitt-
hvað að marka það sem talað er um
að vextir hljóti að fara að lækka.
Þá hefur fólk hugsað sem svo að
vextir séu breytilegir og þeirra lán
muni fylgja með þegar vextir fari
lækkandi. Þess vegna sé allt í lagi
að taka lán með svo háum vöxtum.
Við höldum að þetta hafi leitt til
þess að þessir háu vextir hafí ekki
virkað sem sú bremsa á eftirspurn
sem að var stefnt. Hins vegar muni
háir fastir vextir verða frekar til
þess að menn hugsi sig tvisvar um
áður en þeir taka lán til eyðslu,"
sagði Valur Valsson.
Tryggingar
Alþjóða
líftryggmga-
félaginu
vegnaði vel
STARFSEMI Alþjóða líftrygg-
ingafélagsins hf. gekk vel á árinu
1987, að því er fram kom á aðal-
fundi fyrirtækisins sem haldinn
var 28. júní sl.
Heildartekjur á síðasta ári námu
55,2 milljónum sem er 30% hækkun
frá fyrra ári. Iðgjaldatekjur námu
32,1 milljónum kr. sem er 19%
hækkun milli ára og hagnaður varð
tæpar 6,4 milljónir, sem er 73%
hækkun. Tryggingasjóður félagsins
nemur nú 80 milljónum króna og
er það 34% hækkun milli ára. Eigið
fé félagsins nemur nú 13,5 milljón-
um og hækkaði um 51% á árinu.
Stjóm félagsins skipa: Sigurður
Njálsson, Guðný Þorsteinsdóttir og
Sigurgeir Siguijónsson, hrl.
Fyrirtæki
„íslendingar ekki nógu stolt
ir af eigin framtaki“
FYRIR jólin 1983, eða fyrir rúmum fimm árum, komu á markaðinn
íslensk ilmvötn undir vöruheitinu Monts bleus. Eru þetta einu ilm-
vötnin sem framleidd eru á íslandi, og sennilega enn sem komið
er þau einu á Norðurlöndunum. Ilmvatnsglösin voru hreinlega rifin
út úr verslunum, alls seldust á milli 1300 og 1400 glös á þremur
vikum, sem er meira en góð árssala á heimsþekktum ilmvötnum.
Síðan hefur lítið farið fyrir íslensku ilmvötnunum, umræðan um
þau hefur að mestu leyti dottið niður — a.m.k. á meðal íslendinga.
En prufuglös eru einnig sjaldséð í snyrtivöruverslunum hér á landi,
hver svo sem ástæðan fyrir því er. Starfsfólk i þeim búðum sem
útlendir ferðamenn skipta hvað mest við segir hins vegar að ilm-
vötnin seljist vel og útlendingar séu mjög hrifnir af þeim. Ákveðið
var að fara á stúfana og forvitnast um framgang mála hjá framleið-
endum Monts bleus.
FJOLSKYLDAIM — Framleiðendur íslenska ilmvatnsins,
Lára Ólafson, Jóhann Jakobsson og sonur þeirra, Jakob. Ilrnvötnin
komu á markað fyrir fímm árum og eru líklega enn þau einu sem
framleidd eru á Norðurlöndum.
„Sumir útlendingar spyrja okkur
hvort það sé ekki örugglega tært
íslenskt fjallavatn í ilmvötnunum
hjá okkur. Þetta er algengur mis-
skilningur, því það er nánast ekk-
ert vatn í ilmvötnum, eða parfum,
eins og þau eru yfirleitt nefnd uppá
franskan máta. I ilmvötnum er ilm-
olía sem blönduð er úr mörgum ilm-
efnum og yfirleitt þynnt með 96%
alkóhóli." Það er Jakob Jóhannsson
sem hefur orðið, en hann vinnur
ásamt foreldrum sínum að fram-
leiðslu og dreifíngu á Monts bleus.
Þetta er fjölskyldufyrirtæki í fyllstu
merkingu þess orðs, og fjölskyldan
hefur söluskrifstofu í Garðastræt-
inu í Reykjavík. Einnig hefur hún
aðstöðu í Örfírisey. Jóhann Jakobs-
son, efnaverkfræðingur, sem unnið
hefur mikið við olíurannsóknir hér
á landi, rekur fyrirtækið NÝKO
ásamt Jakobi syni sínum og konu
sinni Láru Ólafson.
Skrifstofan í Garðastræti er ein-
föld og vinaleg og uppi á vegg
hangir innrammað bréf frá Ronald
Reagan Bandaríkjaforseta, annað
frá borgarstjóra San Francisco og
enn annað frá hirðdömu Dana-
drottningar, þar sem framleiðend-
um er hrósað fyrir ilmvötnin og
óskað velfamaðar.
Hugmyndin að því að framleiða
ilmvötn á íslandi kom upp 1981,
en þá setti fjölskyldan á fót fyrir-
tækið NÝKO. í upphafi voru flutt
inn skíði frá Sviss, en síðan .var
farið að kaupa inn ýmis ilmefni og
prófa sig áfram. „Við blönduðum
saman hinum ýmsu efnum til að
ná fram eins „íslenskum" ilmi og
hægt var og skrifuðum ótal margar
formúlur niður áður en okkur
fannst við tilbúin að hefja fram-
leiðsluna. Við höfum frá upphafi
lagt metnað okkar í að vinna eins
vel og kostur er.“ Umbúðir og aug-
lýsingaefni ber þess líka vitni, en
fjölskyldan sér að mestu leyti um
hönnun þess sjálf.
Þá er forvitnilegt að aftan á
hverri pakkningu og á kynningar-
efni ilmvatnanna eru ljóð á nokkr-
um tungumálum. „Það var pabbi
sem orti þau,“ segir Jakob. „Það
er svo erfítt að lýsa ilmi að okkur
þótti best að gera það á ljóðrænan
hátt. Þetta hefur mælst vel fyrir
og vakið forvitni marga. Við létum
síðan þýða ljóðin á nokkur tungu-
mál, meðal annars á japönsku. Það
var Japani sem vann við rannsókn-
ir í háskólanum sem bauðst til að
þýða ljóðin. En þar sem ekkert
okkar kann japönsku vissum við
náttúrulega ekkert hvað stóð
þama. Svo komu hingað japanskir
kaupsýslumenn á síðasta ári og við
spurðum þá í gamni hvað stæði
þama. „Þetta er mjög ljóðræn lýs-
ing og falleg á forvitnilegum vam-
ingi,“ sögðu þeir og keyptu að sjálf-
sögðu nokkur glös.“
íslensku ilmvötnin hafa verið
kynnt víðsvegar í Evrópu og ann-
ars staðar í heiminum, meðal ann-
ars tvisvar í Japan. „Við höfðum
nú reyndar hugsað okkur að kom-
ast inn á japanskan markað," seg-
ir Jakob hlæjandi. „En þegar á
reyndi voru okkur settir þeir skil-
málar að gefa upp formúlumar
okkar, en það tókum við auðvitað
ekki í mál, því það hefði getað orð-
ið til þess að Japanir hefðu sjálfír
farið að blanda ilmvötn samkvæmt
formúlunum okkar. Annars verð
ég að segja að mér fínnst Japanir
snjallir. Langstærstur hluti af sölu
í Japan er eigin framleiðsla og
þeir setja erlendum innflytjendum
stólinn fyrir dymar með marklaus-
um kröfíim. Sennilega eru íslend-
ingar ekki nógu stoltir af eigin
framtaki, enda vantar alla slíka
hvatningu, sem mér fínnst að ætti
heima í skólakerfínu. Japanir byija
hins vegar frá grunni í þessum
efnum. Ég hef orðið var við að
margir íslendingar em sannfærðir
um að íslensk framleiðsla sé síðri
en erlend og hvað varðar ilmvötnin
okkar eru þeir ófáir sem segja:
„íslenskt ilmvatn. Það getur nú
ekki verið mikið varið í það,“ án
þess jafnvel að hafa nokkum tíma
reynt vöruna, sem sannarlega er
samkeppnishæf."
Hvernig fer ilmvatnsfram-
leiðslan fram?
„Við látum blanda ilmolíur fyrir
okkur hjá Qölþjóða fyrirtækjakeðju
sem sérhæfír sig í að blanda slíkar
olíur og vinnur fyrir marga ilm-
vatnsframleiðendur, meðal annars
þá þekktustu fyrr og nú. Þama em
olíumar blandaðar samkvæmt upp-
skriftum framleiðendanna, en í
okkar ilmvötnum em til dæmis
yfír hundrað mismunandi efni, sem
öll em náttúruleg og meðal annars
unnin úr blómum, tijáberki, ávöxt-
um og jurtum. Ilmolían er síðan
þynnt með alkóhóli og fer sú
vinnsla fram hér, hið sama er að
segja um umbúðir og annað. Það
þarf ofurlítið magn af hveiju efni
í ilmvatnsblöndu en hins vegar
þarf að kaupa hvert efni inn í miklu
magni. Þá þarf að geyma efnin við
góðar aðstæður og ekki of lengi
til að þau skemmist ekki. Þess
vegna sáum við þann kost vænstan
að njóta blöndunarþjónustu fyrir-
tækjakeðjunnar sem ég minntist á
hér áðan.“
Er talið berst að minnkandi
áhuga landsmanna á hinum
íslensku ilmvötnum segir Jakob að
hin ótrúlega sala í upphafi hafí
kannski byggst á forvitni og nýj-
ungagimi og einnig hafí haft mikið
að segja að ilmvötnin komu á mark-
að skömmu fyrir jól.
En hvers vegna skila þessir
kaupendur sér ekki aftur nema
að mjög litlu leyti? Þýðir það að
varan stenst ekki samkeppni
markaðarins?
„Við höfum auðvitað ekkert eitt
svar við þessu, en spyijum okkur
sjálf, því við leggjum metnað okkar
í að vinna vel og að viðskiptavinir
okkar séu ánægðir. En eins og ég
benti á áðan telja of margir íslend-
ingar að það sem kemur að utan
sé betra en innlend framleiðsla og
hreinlega hundsa allt sem íslenskt
er. Þá flytja margar snyrtivöru-
verslanir sjálfar inn snyrtivörur og
leggja þar af leiðandi meiri áherslu
á vörumar sem þær flytja inn. Það
er jú bara eðlilegt, er það ekki?
Við vonum nú samt að smám sam-
an komi verslunareigendur auga á
að hagfur okkar er gagnkvæmur
og mestur ef verðmætasköpunin
er af innlendum toga. Okkur fínnst
það samt athyglisvert að útlending-
ar skuli vera svona hrifnir af ilm-
vötnunum meðan íslendingar vita
varla að þau eru til. Við segjum
oft við sjálf okkur „glöggt er gests
augað" því við erum sannfærð um
að það sem við erum að gera er
vel gert.“
Ofnæmisprófuð
Alls eru framleidd fimm ilmvötn
undir merkinu Monts bleus, þijú
fyrir dömur og tveir rakspírar fyrir
herra. „Volcanique“ er „eau de toi-
lette" fyrir dömur og kom á mark-
aðinn fyrir tveimur árum. Þess má
geta að ilmvötnin eru ofnæmispróf-
uð. „Ég hef verið mikill ofnæmis-
sjúklingúr í áratugi og er lögð inn
á spítala á hveiju ári vegna þess,“
segir Lára. „Því tala ég af eigin
reynslu þegar ég segi að það getur
verið erfitt fyrir. fólk sem hefur
viðkvæma og ofnæmiskennda húð
að fá snyrtivörur við sitt hæfí. Ég
væri örugglega ekki hér lengur ef
ilmvötnin okkar stæðust ekki
ströngustu ofnæmispróf," segir
Lára og brosir góðlátlega.
Texti: Brynja Tomer