Morgunblaðið - 05.07.1988, Blaðsíða 1

88 SIÐUR B/C
150. tbl. 76. árg. ÞRIÐJUDAGUR 5. JÚLÍ 1988 Prentsmiðja Morgimblaðsins
Bandaríkjamenn granda íranskri farþegaþotu með 290 manns yfir Persaflóa:
Hörmuleg mistök virð-
ast hafa átt sér stað
- segir Perez de Cuellar, aðalritari
Sameinuðu þjóðanna, og fordæmir árás-
ina en hvetur ríkin til að sýna stillingu
London, Moskvu, París, Dubai, Genf, Reuter, Daily Telegraph.
RÍKISSTJÓRNIR fjölmargra ríkja lýstu í gær yfir hryggð sinni vegna
árásar Bandaríkjamanna á íranska farþegaþotu yfir Persaflóa að
morgni sunnudags. Allir sem um borð voru, 290 manns, týndu lífi i
árásinni, sem Bandarikjamenn segja að hafi verið gerð af misgáningi.
Embættismenn á Vesturlöndum sögðu margir hveijir að hræðileg mis-
tök hefðu átt sér stað en ríkisstjómir nokkurra arabaríkja fordæmdu
árásina harðlega og sögðu hana fólskulegt fjöldamorð. Javier Perez
de Cuellar, aðalritari Sameinuðu þjóðanna, fordæmdi árásina og sagði
að svo virtist sem „hörmuleg mistök" hefðu átt sér stað. Hvatti hann
ríkin tvö til að sýna stillingu „á þessum erfiðu tírnum".
Þotan hafði verið átta mínútur á
lofti er tvö flugskeyti frá bandaríska
beitiskipinu Vincennes hæfðu hana
þar sem hún var á flugi yfir Persa-
flóa. Þotan var á leið frá Bandar
Abbas í íran til Dubai. Um borð
voru 66 böm, 52 konur og 156 karl-
ar auk 18 manna áhafnar. Lík 168
manna höfðu fundist í gær.
Sovéska fréttastofan Tass birti í
gær yfírlýsingu frá stjómvöldum þar
sem sagði að árásin gæti ekki talist
slys þar sem Bandaríkjamenn hefðu
stóreflt viðbúnað heraflans á Persa-
flóa á undanfömu ári. Var ennfrem-
ur fullyrt að farþegaþotan hefði ver-
ið á alþjóðlegri flugleið er hún var
skotin niður en bandarískir embætt-
ismenn segja hins vegar að hún hafí
verið á rangri leið og stefíit að skip-
inu í lágflugi. Því hafí áhöfn skipsins
talið hana íranska orustuþotu og
gefin hafí verið skipun um árás. ít-
alskir flotaforingjar hafa tekið undir
þessa lýsingu Bandaríkjamanna. í
fréttaskýringu Moskvu-útvarpsins á
sunnudag kvað nokkuð við annan
tóm því þar var fullyrt að árásin
hefði verið gerð af yfírlögðu ráði og
hefðu Bandaríkjamenn því gerst sek-
ir um „fjöldamorð".
Margaret Thatcher, forsætisráð-
herra Bretlands, sagði í yfírlýsingu
í gær að breska ríkisstjómin harm-
aði atburðinn mjög og sendi aðstand-
endum hinna látnu samúðarkveðjur
sínar. Thatcher sagði hins vegar að
ríki sem ættu í ófriði hefðu rétt til
að snúast til vamar væri þeim ógnað.
Franska ríkisstjómin sagði árás-
ina „hörmuleg mistök" og sagði í
tilkynningu hennar að útskýra þyrfti
nánar hvemig slíkt gæti gerst.
Kínveijar fordæmdu árásina harð-
lega og sagði í yfírlýsingu stjóm-
valda þar að vera herafla Bandaríkja-
manna á Persaflóa myndi síst verða
til þess að friður kæmist á í þessum
heimshluta. Gríska ríkisstjómin
hvatti til þess að þeim sem bæm
ábyrgð á áfásinni yrði refsað. Stjóm-
völd í Líbýu sögðu atburðinn viður-
styggilegt „§öldamorð“ og tóku
Alsírbúar í sama streng.
Dagblöð víða um heim hvöttu til
þess í forystugreinum í gær að auk-
in áhersla yrði lögð á að binda enda
á ófriðinn við Persaflóa. Fjölmargir
stjómmálamenn tóku undir þetta
sjónarmið. Nokkrir viðmælendur Re-
uíers-fréttastofunnar kváðust í gær
óttast mjög um hag 23 vestrænna
gísla sem öfgafullir múhameðstrúar-
menn hafa í haldi í Líbanon.
Samkvæmt fréttum breska dag-
blaðsins Daily Telegraph hafði flota-
stjóm Bandaríkjamanna á Persaflóa
borist upplýsingar um að íranir
hygðust grípa til grimmdarverka um
'helgina vegna þjóðhátíðardags
Bandaríkjanna, 4. júlí, og var flotinn
á varðbergi alla helgina sökum þessa.
Blaðið kveðst einnig hafa fyrir því
heimildir að á fundi íranskra leiðtoga
í gær hafí verið ákveðið að grípa
ekki til beinna hefndaraðgerða gagn-
vart Bandaríkjamönnum.
Sjá einnig forystugrein á
miðopnu og frekari fréttir á
bls. 32 og 33.
Fylgismenn líbönsku samtakanna „Flokkur Guðs“, sem dæmdir vegna árásinnar á írönsku farþegaþotuna á
talin em hafa staðið að baki mannránum í Líbanon á sunnudag. Ottast margir að vestrænir gíslar muni gjalda
undanfömum ámm, efndu til útifundar í Baalbek í aust- fyrir árás Bandaríkjamanna, sem kostaði 290 manns
urhluta landsins í gær og vom Bandaríkjamenn for- lífið.
Klerkastj órnin í Iran hót-
ar grimmilegnm hefndum
Árásin „hræðileg mannleg ógæfa“ segir Reagan Bandaríkjaforseti
> # Reuter
Arásinm mótmælt
Dubai, Nikósíu, Washington, Brussel, Reuter.
RÁÐAMENN í íran lýstu yfir þvi
í gær að árásar Bandaríkjamanna
á íranska farþegaþotu yfir Persa-
flóa á sunnudagsmorgun yrði
hefnt grimmilega. 290 manns
voru um borð í þotunni sem var
á leið frá borginni Bandar Abbas
í íran til Dubai og fórust allir er
tvö flugskeyti frá beitiskipinu
Vincennes hæfðu þotuna klukkan
6:55 að islenskum tíma, átta
mínútum eftir flugtak. Banda-
rikjamenn segja árásina hafa ver-
ið gerða fyrir mistök og að áhöfn
skipsins hafi talið flugvélina
iranska orustuþotu. Ronald Reag-
an Bandaríkjaforseti sagði á
sunnudag að þettaværi „hræðileg
mannieg ógæfa“. í gær sagði for-
setinn að þetta hefði verið „skilj-
anlegt slys“; flugvélin hefði flogið
í átt að skipinu, sem skömmu áður
hafði átt i bardögum við íranska
fallbyssubáta, og lækkað flugið
er hún nálgaðist.
Ayatollah Khomeini, trúarleiðtogi
írana, hvatti múhameðstrúarmenn
um heim allan til að refsa Banda-
ríkjamönnum og bandamönnum
þeirra. Talsmenn klerkastjórnarinn-
ar í íran sögðu árásina fjöldamorð
af yfirlögðu ráði og vísuðu á bug
fullyrðingum bandarískra embættis-
manna um að vélin hefði verið á
rangri flugleið. Bandarískir sérfræð-
ingar héldu í gær áleiðis til Persa-
flóa til að rannsaka tildrög árásar-
innar en áhöfn’ skipsins taldi þotuna
íranska orustuþotu af gerðinni F-14.
Reuter
Farþegaþotan sem skotin var niður var af gerðinni „Airbus“ A300
og sýnir myndin flugvél sömu gerðar. Til vinstri er bandariska beiti-
skipið Vincennes, sem grandaði þotunni með tveimur eldflaugum.
Myndin var tekin á laugardag er skipið var á siglingu um Hormuz-
sund inn á Persaflóa.
Nokkrir sérfræðingar sögðust í
gær telja hugsanlegt að slökkt hefði
verið á búnaði um borð í þotunni,
sem sendir frá sér merki til að auð-
kenna hana. Áhöfn skipsins kvaðst
hafa aðvarað flugstjórann tvívegis
áður en árásin var gerð en ekki feng-
ið nein svör. Yfirmenn um borð í
ítölsku freigátunni Espero, sem var
á siglingu á þessum slóðum er árás-
in var gerð, kváðust í gær geta stað-
fest að flugstjórinn hefði ekki svarað
aðvörunum Bandaríkjamanna og að
þotan hefði ekki verið á réttri leið.
Þessu vísa íranir á bug og full-
yrða að engin slík aðvörunarmerki
hafi verið gefin. Hafa íranir boðið
erlendum sérfræðingum til írans til
að rannsaka málið. Þeir hafa boðist
til að leggja fram skjöl um áætlaða
flugleið þotunnar svo og „svarta
kassann“ svonefnda sem skráir allt
flug farþegaflugvéla en ekki er vitað
hvort hann hefur komið í leitirnar.