Morgunblaðið - 20.08.1988, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 1988
OLÍUKRÍT
OGOLÍA
Það er mikill fjöldi mynda á
sýningu Guðlaugs Þórs Ásgeirs-
sonar í hálfum vestursal Kjarvals-
staða.
Samkvæmt sýningarskrá eru
öll verkin annaðhvort unnin í olíu
eða olíukrít, sem er þó ekki alveg
rökrétt við nám Guðlaugs, en
hann lauk námi í grafíkdeild MHÍ
árið 1981.
Kannski hefur Guðlaugur tekið
skakka stefnu á hæðina, eins og
það er orðað, því að vinnugleði
hans virðast engin takmörk sett
nema þá á sérsviðinu, því að eng-
ar grafíkmyndir eru á þessari
fyrstu alvöru sýningu hans — en
áður hefur hann haldið tvær smá-
sýningar og tekið þátt í nokkrum
samsýningum.
Eins og sémámi í grafík er nú
háttað fer minnsti tíminn í það
að handleika pensla fyrir framan
málaratrönur og það kemur því
ekki á óvart, að tækni Guðlaugs
Þórs sé nokkuð frumstæð og á
köflum næsta viðvaningsleg, þótt
vinnugleðina hafi hann nóga. En
satt að segja verður manni á að
óska á þessum tveim sýningum,
sem nú standa yfír í vestursal,
að dugnaðarins og metnaðarins
sæi meira stað í útfærslu hverrar
myndar fyrir sig en i sjálfri tjá-
gleðinni. Að vísu ræktar margur
klaufaskapinn undir formerkjum
framúrstefnu með goðsögulegri
tilvisun auk þess að kenna það
við einhveija tegund af húmor eða
kímni en slíkt þarf sterkan og
upprunalegan undirtón til að ná
tilgangi sínum, sem sjaldan er til
staðar.
Ekki sé ég að myndir Guðlaugs
risti dýpra en hver önnur tækifær-
isriss, sem gerð eru við ýmis til-
efni af mönnum og landslagi auk
hugarflugsmynda í bland.
Nokkrar myndanna eru gerðar
undir sterkum áhrifum frá Munch
svo sem nr. 7, 17 og 18, en hér
eru áhrifin nokkuð flaustursleg í
útfærslu þannig að auðséð er, að
gerandinn hefur ekki skilið meist-
arann rétt né kært sig um það.
Einstakir hlutar mynda skila
sér þó og þá einkum í landslags-
myndunum, þar sem hinn tækni-
legi htjúfleiki útfærslunnar nýtur
sín og vissulega hafa ýmsir lista-
menn náð langt í dýrkun hijúfleik-
ans sem aðalatriði. Og kannski
er það svið Guðlaugs Þórs Bjama-
sonar, en hér vil ég engu spá að
svo komnu.
Ljósmyndað
landslag
í vestari og eystri gangi Kjarv-
alsstaða sýnir sænski ljósmyndar-
inn Bengt G. Eriksson allmargar
ljósmyndir af norrænu landslagi.
Bengt, sem er fæddur 1948,
hefur stundað ljósmyndun í tvo
áratugi og mun vel þekktur í sínu
heimalandi og hefur hlotið ýmis
verðlaun og viðurkenningar fyrir
myndir sínar.
Það má líka greinilega sjá það
á myndunum á sýningunni, að hér
er á ferð maður með næmt auga
fyrir myndefnum sínum, sem eru
nær- og fjærmyndir af landslagi
hvers konar, ýmsu smálegu í því
svo og gróðurmögnum jarðar.
Föng sín hefur Bengt sótt ti!
Skandinavíu, Orkneyja, Færeyja
og íslands.
Bengt virðist vera töluverður
galdramaður á sviði ljósmynda-
tækninnar og með ríka tilfínningu
fyrir myndbyggingu í landslaginu
og þá ekki síður ýmsum smáatrið-
um eins og mosa, steinum, laufi
eða jafnvel skófum á steini. Allt,
sem hrífur, virðist verða honum
að myndefni, smátt sem stórt,
enda er fegurðin söm í hvoru-
tveggja, það sem máli skiptir er
einfaldlega að koma auga á hana.
Og það, sem gefiir sýningunni
aukið gildi, er hve viðfangefnin
eru fjölbreytileg og ólík en hafa
þó margt sameiginlegt þannig að
stundum er erfítt að giska á, hvað-
an einstakar myndir séu. Það er
kannski vegna þess, hve vinnu-
brögðin við slíkar litljósmyndir eru
áþekk, og t.d. er sami glansinn
og áferðin á þeim öllum og gildir
þá einu af hveiju þær eru. Kann
ég minnst við þennan þátt úr-
vinnslunnar og tækninnar.
En í heild er þetta mjög áhuga-
verð sýning og skákar eiginlega
báðum málverkasýningunum, er
voru opnaðar á sama tíma í vest-
ursal, og mætti segja að vinnu-
brögðin minni stundum á myndir
Kjarvals í eystri sal, sem þó eru
í æðra veldi.
Málverk af hljóð-
færaleikurum
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Listrýnirinn verður að viður-
kenna, að það er erfítt að snúa
sér að almennri gagnrýni á mál-
verkasýningum í sýningarsölum
borgarinnar eftir að hafa Qallað
um landslagsmyndir Jóns Stef-
ánssonar í Norræna húsinu.
Viðhorfin eru að vísu og auðvit-
að allt önnur til málaralistarinnar
í dag en þá, er sá ágæti málari
mundaði pentskúflnn, en grund-
vallarlögmálin eru þó þau sömu.
Og fram hjá þessum grundvallar-
lögmálum verður trauðla gengið.
Jafnvel kennir maður þau í hinum
villtustu málverkum nýbylgjunn-
ar, sem í raun og veru er stundum
einnig nefnd „villta málverkið."
Það skiptir litlu, hvað málað
er, ef það er gert mað „rart“,
eins og þeir nefna það í Frans og
allir þeir eiga að skilja, sem til-
finningu hafa fyrir málverki.
Og hvað sem málað er, þá •
krefst hver grein listarinnar sérs-
takrar þjálfunar meðvitaðrar eða
ósjálfráðrar.
Allt þetta dettur mér í hug eft-
ir endurtekna skoðun sýningar
Rutar Rebekku Siguijónsdótt-
ur í hálfum vestursal Kjarvals-
staða. Bygging og útfærsla verka
hennar af hljóðfæraleikurum
verður að teljast mjög veik og
teikningin oft og tíðum næsta
klaufsk og þá einkum þegar hend-
ur og andlit eru annars vegar.
Að gera slíkt vel og hnitmiðað
krefst áralangrar og markvissrar
þjálfunar, sem hér er ekki til stað-
ar þrátt fyrir alla undirstöðuþjálf-
unina í MHÍ. En koma hér ekki
einmitt fram vankantar annakerf-
isins í sinni ljósustu mynd ásamt
alltof lítilli þjálfun í teikningu
mannslíkamans?
Það er stórhættulegt að læra
sitt lítið af hveiju, en ekkert tæm-
andi, hversu góður sem árangur-
inn er frá einni önn til annarrar.
Þessu hef ég alltaf haldið fram,
og það fær mig enginn ofan af
því héðan af í ljósi útkomunnar,
er við blasir.
Verst er þegar farið er að van-
rækja grundvallamámið, en auka
framhaldsnámið, þannig að fólk
veit jafnvel ekki í hvaða fót skal
stigið skólann í gegn. Enginn
dugnaður fær bætt upp raunhæfa
þjálfun og þroska og hér dugir
ekki einu sinni, að nemendur og
kennarar geri sitt besta. Og ei
heldur að ánetjast einhverri hug-
myndafræði, er gengur yfir.
Rut Rebekka hefur góða til-
finningu fyrir lit, og það er henn-
ar sterkasta hlið á þessari sýningu
og meðferð hennar á þeim ber
sértækum vinnubrögðum vitni,
svo sem við sjáum í myndinni
„Frásögn tóna“ (16). En bygging-
arlega séð þykja mér myndir eins
og „Píanóleikarinn" (7) og „Með
fiðlu" (43) bera af, og þetta eru
satt að segja einu myndimar, sem
ég í raun og vem get sætt mig
fullkomlega við. En um leið stað-
festa þær, að það býr öllu meira
í þessari myndlistarkonu en
marka má af sýningunni í heild.