Morgunblaðið - 04.09.1988, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ,. SUNNUDAGUR 4. SEPTEMBER 1988 . -
23
Brosmild börn á bazar.
sínar. Þeir gerðu sér grein fyrir því
að Afganimir myndu aldrei lúta í
lægra haldi fyrir þeim og þeir væru
fúsir að fóma einhvetjum úr fjöl-
skyldum sínum til að endurheimta
frelsi. Afganir líta á það sem forlög
ef einhver ástvinur þeirra deyr og
þó það sé í stríði þá aftrar það
þeim ekki frá því að beijast til
þrautar. Afganir em afskaplega
hugrökk þjóð, sérstaklega fjallabú-
amir sem lifa við erfiðari lífsskil-
yrði. í Afganistan eru flölmargir
ólikir ættflokkar, misjafnlega
strangtrúaðir, og hafa þeir í gegn-
um aldirnar átt í stöðugum eijum
sín á milli. Nema á ófriðartímum.
Þá gleyma menn öllum illdeilum og
standa saman allir sem einn. Og
samheldnari þjóð en Afgani á ófrið-
artímum er vart hægt að hugsa
sér.“
Börn sett i herinn án
nokkurra útskýringa
Ragnari er hlýtt til Afgana, seg-
ir þá harðduglegt og vingjamlegt
fólk. Þó hafi honum ekki alltaf ver-
ið tekið opnum örmum þar sem
margir hafi álitið hann vera Rússa.
„Ég þurfti alltaf að vera varkár
þegar ég var einn á ferð í Kabúl.
Stundum varð ég var við að fólk
hélt að ég væri rússneskur og forð-
aðist mig af þeim sökum. Lagði ég
mig þá fram við að leiðrétta þennan
misskilning. Fuhorðna fólkið gaf sig
Kátir strákar sækja vatn við aðalgötuna i Kabúl.
Hermaður afganska
stjómarhersins mundar
vélbyssuna. í baksýn má sjá
áróðursmynd gegn frelsissveit-
samt sem áður ekki mikið að manni
þó að það væri nr\jög vingjamlegt.
Það voru miklu frekar krakkar sem
vom ófeimnir að spjalla við mann
og leyfa myndatökur. Enda skilja
þau ekki til fulls það sem er að
gerast í landinu. Stundum kom það
þó fyrir að fullorðið fólk gaf sig á
tal við mig og lét þá greinilega í
|jós óánægju sina með vem Sovét-
manna í landinu. Ef hinsvegar her-
maður úr stjómarhemum átti leið
hjá lagði það sig i líma við að lofa
Sovétmenn og lét sem það styddi
aðgerðir þeirra í einu og öllu. Fýrst
var ég alveg gáttaður á þessu og
gagnrýndi fólkið fyrir tvöfeldni.
Seinna skildi ég að þvf var þvert
um geð að lofsama Rússana en
átti ekki annarra kosta völ. Annars
vom það ekki eingöngu Afganimir
sem þurftu að gæta tungu sinnar.
unum.
Ég þurfti ekki síður að vera á varð-
bergi og passa að tala ekki um
stríðsástandið í landinu við hvem
sem var. Það var aldrei að vita
hveijir væm á vegum Rússanna eða
stjómarhersins."
Ragnar segir það óhugnanlegt
hve lögregluyfirvöld í landinu hafi
fólkið í Kabúl í miklum heljargreip-
um. „Stundum komu lögreglumenn
akandi á rútubflum inn í borgina,
hrifsuðu með sér krakka sem urðu
á vegi þeirra og óku á brott. Allir
vissu hvað það þýddi. Krakkamir
áttu að fará f herinn þó þau væm
flest ekki eldri en 12 ára. Oft hurfu
böm þannig orðalaust af götum
Kabúl. Foreldrarnir vom svo
kannski ekki látnir vita fyrr en
löngu sfðar. Bömin I Kabúl em eitt
af því sem hreif mig hvað mest í
Afganistan. Þrátt fyrir stöðugan
ófrið I landinu þá gleymdu þau aldr-
ei að vera böm. Léku sér og ærsluð-
ust og létu ófriðinn ekkert á sig fá.
Ég dáðist alltaf að því hve þau
vom andlega sterk og hugdjörf."
Ógjörningur að koma á
kommúnisma meðal svo
strangtrúaðrar þjóðar
Ragnar talar um það hve mú-
hameðstrúin sé sterk meðal afg-
önsku þjóðarinnar þó hinir ólíku
þjóðflokkar séu misjafnlega strang-
trúaðir. „Trúin er þeim ákaflega
mikilvæg og hefur hún vafalaust
verið þeim mikil stoð á ófriðartím-
um síðustu ára. Skammt frá húsi
foreldra minna í Kabúl var moska
sem er bænahús múhameðstrúar-
manna. Fyrir utan var alltaf komið
fyrir hátöluram og var oft skrítið
að heyra bænasöng „mullahna"
renna saman við öskur í vígvélum.
Eftir níu ára stríð við Afgani virð-
ast Sovétmenn hafa gert sér það
ljóst að ógjömingur væri að koma
á kommúnisma í landi eins og Afg-
anÍ3tan þar sem þjóðfélagið byggir
allt á trúnni og einstaklingnum. Það
er enginn hægðarleikur að stjóma
slíku landi með svo ólíka ættflokka
og menningaráhrif. Eins og ég
sagði hefur afganska þjóðin staðið
saman á ófriðartímunum sl. níu ár.
Þegar sovéskar hersveitir verða
endanlega á bak og burt er ég hins
vegar afar hræddur um að illdeil-
umar sem staðið hafa á milli hinna
ólíku ættflokka blossi upp að nýju.“
Ragnar segir þá reynslu sem
hann öðlaðist í Afganistan mjög
dýrmæta. Honum hafi líkað mjög
vel dvölin þar. Þó gæti hann ekki
hugsað sér að vera þar búsettur
lengur en eitt til tvö ár I einu. „Ég
held að það sé best að koma sem
gestur til Afganistan, maður verður
svo lokaður frá umheiminum ef
maður er þar lengi. Það litla sem
ég sá af landinu var mjög fallegt,
en því miður var útlendingum ekki
heimilt að fara út fyrir Kabúl. Ég
hefði gjaman viljað ferðast um
landið og skoða mig betur um.
Kannski fæ ég einhvem tímann
seinna tækifæri til þess.“
Vonast til að komast að
hjá Sameinuðu þjóðunum
Ragnar hefur lokið BS-gráðu í
hagfræði og alþjóðlegum stjóm-
málum frá London School of Ec-
onomic og er þegar þetta birtist
kominn vestur um haf þar sem
hann hyggst taka mastersgráðuna
við Columbia-háskólann í New
York. „Ég hef vafalaust fengið
áhuga á alþjóðlegum stjómmálum
í gegnum starf föður míns hjá Sam-
einuðu þjóðunum," segir hann.
„Sömuleiðis urðu kynni mín af Afg-
anistan til þess að vekja áhuga
minn á faginu. Það á eftir að koma
mér til góða að hafa kynnst ýmsu
af því sem stendur í námsbókunum
af eigin raun. Það er lærdómsríkara
en nokkur bók. Að náminu loknu
hef ég mikinn áhuga á að reyna
að komast að hjá Sameinuðu þjóð-
unum, helst Barnahjálpinni eða
Menningarmálastofnuninni sem ég
er spenntari fyrir. Það verður vissu-
lega erfítt að komast þar að en ég
reyni hvað ég get. Báðir skólamir
í London og New York þykja góðir
og það ætti að hjálpa til. Háskólinn
í New York útvegar nemendum auk
þess atvinnu í sumarleyfum og ætla
ég að reyna að komast að hjá Sam-
einuðu þjóðunum strax næsta sum-
ar.
Ragnar segist að sjálfsögðu líta
á sig sem íslending og sé stoltur
af því. Samt finnist honum hann
hvergi eiga heima. Helst í París þar
sem hann bjó í 17 ár en þó finnist
honum hann enginn Frakki í sér.
Foreldrar hans verði næstu tvö tii
þijú árin í Beirút í Líbanon og að
því loknu verði þau send eitthvert
annað. Hvert viti þau ekki. Hann
býst ekki við að eiga eftir að búa
á íslandi, a.m.k. ekki á næstunni.
„Mér fínnst ísland stórkostlegt land
en ég held að maður þurfí að hafa
alist hér upp til að geta samlag-
ast.“ Hann kvartar undan þvi hve
íslenskan hans sé léleg en því er
ómögulega hægt að samsinna.
„Ætli ég eigi nokkuð eftir að eiga
fastan samastað næstu árin. Ég hef
áhuga á að starfa á vegum Samein-
uðu þjóðanna og komist ég þar að
verð ég að sætta mig við það að
vera sendur heimshoma á milli.
Ætli það eigi ekki Kka best við
mig.“
TEXTI: Bergljót Friðriksdóttir
MYNDIR: Ragnar Ragnarsson