Morgunblaðið - 14.01.1989, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 1989
15
afleiðingar gengisfellingarinnar í
haust, en nú bendir allt til vaxandi
verðbólgu í kjölfar skattahækkana,
verðlagshækkana á vegum ríkis-
stjómarinnar og 5% gengisfellingar
fyrr í þessum mánuði.
Arangursleysi ríkisstjómarinnar
er smám saman að birtast. Raun-
vextir hafa ekki lækkað þrátt fyrir
áform ríkisstjómarinnar. Bankamir
eru sem óðast að boða nafnvaxta-
hækkanir í takt við vaxandi verð-
bólgu af völdum stjómarinnar.
Lánskjaravísitalan, sem átti að
breytast, er í fullu gildi og nýjar
verðtryggingar hafa bætzt við.
Verðlagsyfirvöld hafa staðfest, að
verðstöðvun sé' nánast útilokuð,
þegar ríkisstjómin gengur á undan
í verðhækkunum. Loforð um lækkun
á raforku til útflutningsfyrirtækja
reyndust orðin tóm. Allt þetta sýnir
vaxandi erfiðleika ríkisstjómarinnar
m.a. vegna innbyrðis ágreinings um
frambúðarstefnu.
Þjóðhagsstofnun spáir um 10%
hækkun framfærsluvísitölu á þessu
ári og er þá gert ráð fyrir óbreyttu
gengi íslenzku krónunnar, en öllum
er Ijóst að það getur ekki staðizt.
Forsenda þessarar spár er að kaup-
máttur dragist enn saman. Hug-
mynd ríkisstjómarinnar virðist vera
sú, að gera skammtíma samning
við opinbera starfsmenn og láta
síðan vinnuveitendur ná fram minni
kaupmætti launa í samningum við
launþega í skugga atvinnuleysisvof-
unnar. Stærsti veikleikinn í spá
Þjóðhagsstofnunar er, að búizt er
við að útflutningsfyrirtækin haldi
áfram starfsemi þrátt fyrir taprekst-
ur.
Ágreiningnr um gengismál
Innan ríkisstjómarinnar er bull-
andi ágreiningur um gengismálin.
Forsætisráðherrann hefur ítrekað
viðurkennt að gengið sé rangt
skráð, en ráðherrar Alþýðuflokksins
og Alþýðubandalagsins vilja ekki
breyta gengisskráningunni. Þeir
vilja koma upp fjölþættu sjóðakerfi,
við hliðina á Atvinutryggingarsjóði,
þar sem pólitískir fulltrúar ákveða,
hveijir fái lán til að lifa og hveijir
eigi að loka. Framsóknarflokkurinn
kýs að sjálfsögðu að fylgja stefnu
Alþýðubandalagsins og fóma hags-
munum atvinnulífsins fremur en að
opinbera ágreining í sijóm, sem
formaður flokksins veitir forystu.
Þannig er ætlunin að auka enn
ríkisafskipti undir því yfirskini að
verið sé að bjarga atvinnufyrirtækj-
unum. Margra áratuga starf til að
losa atvinnulífið við opinber afskipti
og sjóðafargan og koma á heilbrigðu
atvinnulífi, þar pem fyrirtækin bera
ábyrgð á sjálfum sér, verður unnið
fyrjr gýg.
Ollum hugsandi mönnum er ljóst
að með áframhaldandi aðgerðarleysi
ríkisstjómarinnar stefnir í vemlegt
atvinnuleysi og neyðarástand. Jafn-
framt liggur í augum uppi að áætl-
anir þær, sem stjómin hefur á pijón-
unum, munu valda verulegu tjóni,
draga úr samkeppnishæfni atvinnu-
fyrirtækja og rýra lífslqörin þegar
frá líður.
Hugmyndir um nýjar skattaálög-
ur á sjávarútveginn til að stofha
nýja fyrirgreiðslusjóði em skref til
baka inn í þann sjéiðafrumskóg, sem
þjóðin þekkir og rataði út úr á sínum
tíma. Eina ljósið í myrkrinu er viður-
kenning sjávarútvegsráðherrans á
þvi að hægt sé að breyta kvótakerf-
inu og nýta markaðskerfið við út-
deilingu veiðileyfa. Útfærsla ráð-
herrans er hins vegar með því marki
brennd að hún nær aldrei fram að
ganga.
Sameining A-flokkanna
Á meðan ríkisstjórnin situr að-
gerða- og úrræðalaus og bíður eftir
atvinnuleysinu gerast þau tíðindi að
formenn Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags eftia til sameiginlegrar
fundaferðar um landið. Skýrt er
tekið fram, að fundimir séu á vegum
formannanna sjálfra en ekki flokk-
anna, sem þeir veita forstöðu. Marg-
ir álíta því, að hér sé einungis um
að ræða nýja aðferð til að baða sig
í sviðsljósi fjölmiðlanna, en þessir
tveir menn virðast öðmm fremur
þurfa á slíku baði að halda.
- Auðvitað er það rétt, að Jón Bald-
vin og Ólafur Ragnar em pólitískir
ævintýramenn, sem flestu fóma til
að komast í fjölmiðla og skipta þá
viðhorf samheija þeirra til aðferð-
anna engu máli. Eg er hins vegar
þeirrar skoðunar að það eigi að taka
þetta framtak þeirra kumpána al-
varlega. Jafnframt tel ég að í því
felist sóknarfæri fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn. Skal ég nú rökstyðja það
nánar.
Jón Baldvin Hannibalsson, sem
heitir í höfuðið á Joni Baldvinssjmi,
hefur um langt skeið talið það meg-
inverkefni sitt að sameina íslenzka
jafnaðarmenn í einum flokki. Saga
Alþýðuflokksins hefur verið klofti-
ingssaga. Kommúnistaflokkurinn
var stofnaður 1930. Héðinn Valde-
marsson klauf flokkinn 1938. Árið
1956 stofnar Hannibal Alþýðu-
bandalagið með Sósíalistaflokknum.
Síðast klauf Vilmyndur Gylfason
flokkinn 1983. Þessi hrakningasaga
rennur formanni Alþýðuflokksins til
rifja og hann telur sig hafa því sögu-
lega hlutverki að gegna að kippa
þessu í liðinn og bæta fyrir syndir
feðranna.
Haustið 1987 var Ólafur Ragnar
Grímsson kjörinn formaður Alþýðu-
bandalagsins á sögulegum lands-
fundi. Hann er fyrsti maðurinn í
sögu Alþýðubandalagsins sem
stjórnmálaflokks, sem ekki er hand-
bendi eða kemur beinlínis úr röðum
gömlu sósíalistaklíkunnar í flokkn-
um. Ólafur Ragnar hefur aftur og
aftur kallað Alþýðubandalagið jafn-
aðarmannaflokk.
Báðir eiga þessir menn rætur að
rekja til kratahreiðursins á ísafirði.
Jón starfaði með Alþýðubandalag-
inu fyrstu ár þess. Þá ætlaði Ólafur
Ragnar sér stóra hluti í Framsókn-
arflokknum. Báðir gegndu þeir kall-
inu þegar Samtök ftjálslyndra og
vinstri manna voru stofnuð til að
sameina alla vinstri menn. Þegar
sú tilraun mistókst gekk Jón í Al-
þýðuflokkinn, en Ólafur Ragnar í
Alþýðubandalagið. Báðir hafa þessir
menn rejmslu í að kljúfa flokka og
stofna flokka. Draumur þeirra
beggja er að stokka upp spilin á
vinstri væng (slenzkra stjómmála.
Það mál, sem ávallt hefur komið
í veg fyrir, að í alvöru sé rætt um
sameiningu A-flokkanna, er að
sjálfsögðu mismunandi afstaða
þeirra til utanríkis- og vamarmála.
Nú telja formennimir, að þessi
hindmn sé ekki ójrfirstíganleg í ljósi
þeirrar þíðu, sem orðið hefur í sam-
skiptum stórveldanna.
Sóknarfæri fyrir
Sjálfstæðisflokkinn
Innan beggja flokkanna em auð-
vitað vemlegar efasemdir um að
þessi tilraun sé réttlætanleg og for-
sendur séu fyrir hendi. Gamli
kommúnistakj aminn treystir ekki
flokkaflakkaranum Ólafi Ragnari
sem vílar ekki fyrir sér að stinga
helstu baráttumálum flokksins und-
ir stól og gefur verkalýðsforystu
flokksins langt nef, þegar svo ber
undir. Staða Jóns Baldvins í Al-
þýðuflokknum er traustari. Upprisa
dauðvona flokks er talin hans verk
og ekkert foringjaefni er í augsýn.
Þessar hræringar geta gfefið
Sjálfstæðisflokknum ný sóknarfæri.
Alþýðuflokkinn hafa ýmsir kosið
hingað til vegna tiltölulega ftjáls-
ljmdra viðhorfa forystumanna hans.
Innan flokksins er að finna hörðustu
andstæðinga Alþýðubandalagsins
og þeir munu hugsa sig tvisvar um
áður en þeir fylkja liði með fomum
féndum. Sameining A-flokkanna
mun einnig riðla Framsóknarflokkn-
um, sem á lítið annað erindi í
íslenzkri pólitík en að gæta hags-
muna SlS. Framsóknarflokkurinn
mundi missa fótanna sem forystu-
flokkur á vinstri væng stjómmál-
anna og fijálsljmdasti hópurinn á
fremur samleið með Sjálfstaaðis-
flokki en Sósíalistaflokki. Árás leið-
arahöfundar Tímans sl. þriðjudag á
Þorstein Pálsson, þegar hann benti
í blaðagrein á nauðsyn þess að borg-
araleg öfl ættu að sameinast og
styrkjá stöðu sína, sanna að Fram-
sóknarflokkurinn hefur áhyggjur af
því, ef brejrtingar verða á flokka-
kerfinu.
Ég dreg ekki dul á það, að staða
Sjálfstæðisflokksins í dag er veikari
en oftast áður. Mestu ræður þar um,
að flokkurinn klofnaði fyrir síðustu
kosningar. Það hlýtur því að vera
keppikefli flokksins að sameina á
ný þau öfl, sem áður áttu samleið
í Sjálfstæðisflokknum. Borgara-
flokkurinn gengur í þessum mánuði
til stjómarmyndunarviðræðna við
ríkisstjómina. Úrslit þeirra geta
haft verulega þýðingu — ekki aðeins -
fyrir Borgaraflokkinn — heldur
einnig fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Þetta gera foiystumenn beggja
flokkanna sér að sjálfsögðu ljóst.
Málefhaleg barátta
Sjálfstæðisflokksins
Málflutningur sjálfstæðismanna
á Alþingi hefur markvisst beinzt að
því að sýna fram á, hve stjómar-
stefhan — ef stefnu skal kalla —
er hættuleg fyrir atvinnu- og efna-
hagslífíð. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur margoft bent á nauðsjm þess að
gengi íslenzku krónunnar verði leið-
rétt með tilliti til afkomu útflutn-
ings- og samkeppnisgreina til að
koma á jafnvægi í viðskiptum við
útlönd og tryggja atvinnuöryggi.
Þannig verður vel reknum fyrirtækj-
um gert kleift að skila hagnaði,
bæta eiginflárstöðu sína og bera
ábyrgð á rekstri sínum án beinna
afskipta ríkisvaldsins.
Sjálfstæðisflokkurinn studdi
skjmsamlegar aðgerðir i telcjuöflun-
armálum ríkissjóðs, en barðist af
krafti gegn öllum skattahækkunum
á almenning og fyrirtæki. Okkur
hefur hins vegar ekki tekist sem
skyldi að forma tillögur sem draga
úr ríkistútgjöldum. Má þó í því sam-
bandi benda á hugmjmdir um svo-
kölluð rammaflárlög, þingsálykt-
unartillögu um útboð á reksfrar-
þáttum ríkisins til einkaaðila og
fleira í þeim dúr. Að mínu áliti er
nauðsjmlegt að Sjálfstæðisflokkur-
inn fari vandlega yfír þann efnivið,-
sem til er um spamað og einföldun
í ríkisrekstri — ekki til að gera tillög-
ur um að draga úr þjónustunni —
heldur tii að efla kostnaðarskjm al-
mennings og auka kostnaðarhlut-
deild nejdenda, en hvort tveggja er
forsenda samdráttar í ríkisútgjöld-
um.
Til að efla spamað og bæta um
leið eiginfjárstöðu fyrirtækja þarf
að koma á hlutabréfamarkaði og
breyta skattreglum þar að lútandi.
Virkur hlutabréfamarkaður og meiri
hlutabréfaeign almennings er í senn
tæki til að einkavæða opinber at-
vinnufyrirtæki og færa efnahags-
legt vald til almennings.
Þótt efnahagsmálin séu auðvitað
fyrirferðarmikil í stjómmálaumræð-
unni, er ekki aðeins óhjákvæmilegt
heldur æskilegt að flokkurinn sinni
öðmm málum — svokölluðum mýkri
málum í meiri mæli en gert hefur
verið. í því sambandi er ástæða til
að fagna því, að nokkrir þingmenn
flokksins hafa lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um samræmda
stjóm umhverfismála, en það frum-
varp var unnið af nefnd undir stjóm
Sigurðar M. Magnússonar að frum-
kvæði Þorsteins Pálssonar í tíð fyrri
ríkisstjómar.
Samstaðan er
sterkasta vopnið
Á þessu ári verður Sjálfstæðis-
flokkurinn 60 ára. Sjálfstæðisflokk-
urinn var stofnaður til að standa
vörð um ftjálsræðisstefnuna. Braut-
ryðjendumir, stofnendur flokksins,
skildu að sú stefna var grundvöllur
þess að hér á landi gæti búið sjálf-
stæð þjóð sjálfstæðra einstaklinga.
Sú ríkissljóm, sem situr að völd-
um, gerir nú atlögu að þessum
grundvallarhugsjónum sjálfstæðis-
stefnunnar. Vinstri flokkamir hafa
komið sér saman um að ýta Sjálf-
stæðisflokknum til hliðar, efla ríkis-
valdið, þrengja hag borgaranna og
drepa atvinnulífið í dróma ríkisaf-
skipta. Á sama tíma ætla formenn
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags
að styrkja stöðu sósíalista með því
að vinna að sameiningu flokkanna
og fylkja þannig liði helstu andstæð-
inga íhaldsins.
Svar okkar sjálfstæðismanna er
aðeins eitt. Það er að vinna að sam-
einingu allra fijálslyndra, borgara-
legra afla. Samstaða þessara afla í
einum flokki hefur í gegnum tfðina
verið okkar sterkasta vopn.
Reykjavík hefur stundum verið
kölluð höfuðvígi. íhaldsins. Sjálf-
stæðismenn í Reykjavík era sá sam-
henti hópur, sem hefur unnið stór-
virki, þegar mest hefur á hann reynt
og harðast er að honum sótt. Við
skulum nú við upphaf þessa af-
mælisárs Sjálfstæðisflokksins
strengja þess heit að efla með okk-
ur samstöðuna og breikka hóp
þeirra ftjálsljmdu manna, sem skilja
að ráðþrota ríkisstjóm vinstri flokk-
anna er tímaskekkja. Við skulum
sammælast um að reka ríkisaf-
skiptaöflin á flótta þannig að fijáls-
ræðisstefnu verði fylgt á ný við
stjóm landsmálanna. Enginn sjálf-
stæðismaður má liggja á liði sínu í
þeirri baráttu, sem nú fer fram.
(Grein þessi er að meginstofni ræða sem
flutt var á aðalfundi fulltrúaráðs sjálf-
stæðisfélaganna sl. miðvikudag.)
Höfundur er varaformaður Sjátf-
stæðisflokksins.
Frá stofnfundi Heklu 9. nóvember 1963.
bamir hafa nær ótakmarkaða mögu-
leika til fjáröflunar vegna styrktar-
verkefna sinna en fé, sem fengið er
frá almenningi má ekki nota til
rekstrar á klúbbunum.
Alþjóðasamband Kiwanis-manna
nær til allra Kiwanis-klúbba. Sam-
bandið flokkar klúbba eftir lands-
svæðum, það er að segja hin ýmsu
umdæmi. í íslenska umdæminu era
42 klúbbar, þar af einn í Þórshöfn
í Færeyjum. Islandi er skipt í 6 svæði
og jrfir hveiju þeirra er svæðisstjóri.
Þorbjöm Karlsson er forseti Evrópu-
sambands Kiwanis-manna og Eyjólf-
ur Sigurðsson er fulltrúi Evrópu í
heimsstjóm.
Á hveiju ári er haldið alþjóðlegt
ársþing til þess að gefa Kiwanis-
mönnum tækifæri til að hittast og
skiptast á skoðunum. Hvert umdæmi
heldur einnig sitt ársþing þar sem
embættismenn eru til dæmis kosnir.
Framkvæmdastjóm Alþjóðasam-
bandsins sér um daglegan rekstur.
Stjómin skipar ritara til að sjá um
framkvæmdir. Ritarinn veitir for-
stöðu aðalskrifstofu Alþjóðasam-
bandsins í Indianapolis i Banda-
ríkjunum en þar starfa rösklega 100
manns í fullu starfi.
Fyrsti K—dagurinn
Svokallaður K-dagur var haldinn
í fyrsta sinn 18. október 1974. Þá
sameinuðust allir klúbbamir í
íslenska umdæminu undir kjörorð-
unum Gleymum ekki geðsjúkum og
seldu Kiwanis-lykilinn um allt land.
Fénu, sem safnaðist á þessum fyrsta
K-degi, var varið til að byggja upp
Bergiðjuna sem er vemdaður vinnu-
staður í tengslum við Kleppsspital-
ann. Síðan hafa verið haldnir K-
dagar á þriggja ára fresti og ávallt
undir sömu lqörorðunum. Bergiðjan
fékk einnig afraksturinn af öðram
K-degi.
Fénu, sem safnaðist á 3. og 4.
K-degi, var varið til að byggja upp
áfangastað við Álfaland i Reykjavík
en hann er aðallega notaður fyrir
sjúklinga utan af Iandi sem eru að
útskrifast af sjúkrahúsi. Féð, sem
safnaðist á síðasta K-degi, fór til
unglingageðdeildar við Dalbraut í
Reykjavík og geðdeildar Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri. Eftir
branann á Kópavogshælinu árið
1986 safnaði Kiwanishrejrfingin fé
til kaupa á eldvamartækjum fyrir
hælið. Söfnunin gekk það vel að
einnig var hægt að nota féð til að
kaupa sundlaugarlyftu og nudd-
baðker handa hælinu.
Starfsárið 1982 til 1983 var Ey-
jólfur Sigurðsson forseti Evrópu-
sambands Kiwanis-manna. Hann fór
þess þá á leit við alla Kiwanis-
klúbba i Evrópu að þeir söfnuðu fé
til styrktar blindum og sjónskertum
undir lqörorðunum Birta fyrir blinda.
Kiwanisklúbburinn Esja í Reykjavík
hélt stórhátið i Laugardalshöllinni
til styrktar þessu málefni og náði
umtalsverðum árangri. ^
Þá stóð Kiwanis-klúbburinn
Katla, ásamt fleiri klúbbum, fyrir
kaupum á bifreið sérhannaðri fyrir
hjólastóla. í fyrstu óku Kiwanis-
menn bilnum sjálfir á kvöldin og um
helgar. Nú era hins vegar að minnsta
kosti 6 bílar á vegum Strætisvagna
Reykjavíkur í föram fyrir fatlaða.
\
Samstarfsverkefhi
Kiwanis og skáta
Stærstu verkefni Kiwanishrejrf-
ingarinnar á þessu ári verða K-
dagur í október og samstarfsverk-
efni Kiwanis-manna og skáta. Mark-
miðið með þessu samstarfsverkefni
er annars vegar að gera böm meira
sjálfbjarga og færari um að takast
á við dagleg vandamál og hins veg-
ar að skapa grundvöll fyrir jákvæðu
samstarfi bama og foreldra.
Kiwanis-menn og skátar afhenda
grannskólanemum og foreldram
þeirra verkefnabækur og bréf og
vikulegir sjónvarps- og útvarps-
þættir verða um þetta efni. Fyreti
sjónvarpsþátturinn verður sendur út
laugardaginn 28. janúar en næstu
sex þættir verða sendir út eftir frétt-
ir á sunnudögum. Hermann Gunn-
arsson verður umsjónarmaður þátt-
anna," sagði Bragi Stefánsson.