Morgunblaðið - 14.01.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 1989
Ríkisstjórn Bush
Georgs Bush, sem sver embŒUIseiB torseta Bandariklanna
á föstudag, hefur tllnefnt eftlrfarandi ráöhsrra f stjóm sfna.
Elnnjg sést meó hvaöa máiaflokka þeirfara. .
Landbúnaóarmál
Húsnæóismál og
sklpulag borga
4sck Ksmp |
0, Yt
Jarnes Baker
J Vlóskiptamál
R. Mosbacher
FJármál
1 Samgöngumál
S. Skinner
Atvlnnumál
JohnTower
Orkumál
James Watklne
J Heilbrig&lsmál
Louls Sulllvan
fHHWíill
J Málefnl fyrrum
hermanna
EDerwinskl
□ Menntamál
L. F. Cavazos
J Innanrfkismál
Manuei Lujan
FJ'ögurra flokka stjóm
mynduð í Færeyium
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jörgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
NÝ landstjóm var mynduð í Færeyjum á fimmtudagskvöld. Líklegast
er talið að Jogvan Sundstein úr Fólkaflokknum verði lögmaður eða í
forsæti fyrir nýju stjórninni, sem mynduð er af þremur borgaralegum
flokkum og Þjóðveidisflokknum, sem talinn er vera vinstra megin við
Jafnaðarmannaflokkinn, flokk Atla Dams, fráfarandi lögmanns. Eftir
næstum tveggja sólarhringa linnulausar viðræður skrifuðu fulltrúar
fjórflokkanna, sem stóðu að stjórnarmyndunarviðræðunum, undir Qög-
urra ára samstar&samning.
Flokkamir fjórir sem að nýju
stjóminni standa leggja allir áherslu
á aukið sjálfstæði Færeyja. Því er
sagt, að svokölluð sjálfstjómar-Iand-
stjóm verði við völd í Færeyjum
næstu Ijögur árin. Fjórflokkamir —
Þjóðveldisflokkurinn, Sjálfstýris-
flokkurinn, Fólkaflokkurinn og Kisti-
legi fólkaflokkurinn — vilja allir auka
stjálfstjóm Færeyja. Þó er ekki ætl-
unin að ijúfa sambandið við Dan-
mörku á kjörtímabilinu.
Eitt af stefnumálum nýju stjómar-
innar er að Færeyingar haldi áfram
umdeildum veiðum undan strönd
Namibíu og ætlar hún að kanna
framhald þeirra í samvinnu við Uffe
Ellemann Jensen, utanríkisráðherra
Dana. Jonathan Motzfeldt, formaður
grænlensku landstjómarinnar, hefur
harðlega gagnrýnt þessar veiðar
Færeyinga og sett stöðvun þeirra
sem skilyrði fyrir frekari færeysk-
grænlenskri samvinnu í fiskveiðimál-
um. Jogvan Sundstein segist vilja
ræða þessi mál við Motzfeldt og fá
botn í þau.
„Færeyingar verða nú að gæta
ýtrustu sparsemi," sagði Signar
Hansen, fulltrúi Þjóðveldisflokksins
í samningaviðræðunum. „Við höfum
markað efnahagsstefnu, sem fólk á
eftir að finna fyrir. Við höfum einnig
ákveðið að fylgja strangri stefnu í
fískveiðimálum og þess vegna er alls
ekki víst, að skipin fái að veiða eins
mikið og áður.“
Nýja samsteypustjómin hefur 18
af 32 lögþingsmönnum á bak við sig.
Lögþingið velur landstjómina, en
gærdagurinn, föstudagurinn 13. jan-
- úar, þótti ekki til þess fallinn; stjóm-
málamenn em hjátrúarfullir ekki
síður en aðrir. Þess vegna þykir
líklegt, að stjómarmyndunin hljóti
staðfestingu í dag, laugardag.
Þegar skrifað hafði verið undir
samstarfssamninginn á fimmtudags-
kvöldið, var Jafnaðarmannaflokkur-
inn með Atla Dam í broddi fylkingar
þar með kominn í stjómarandstöðu
ásamt Sambandsflokknum.
Fransk-þýska herfylkið geng-
ur fylktu liði í fyrsta sinn
Boeblingen. Reuter.
FRANSK-þýska herfylkið, fyrsta
sameiginlega hersveit tveggja
Vestur-Evrópuríkja, gekk í
fyrsta sinn fylktu liði í vestur-
þýska bænum Boeblingen i gær,
hartnær tveimur mánuðum
seinna en fyrirhugað var i upp-
hafi.
Fyrstu göngu herfylkisins var
frestað í nóvember vegna hríðar og
hlaut það því uppnefnið „blíðuher-
fylkið" í vestur-þýskum blöðum. í
þetta sinn gengu liðsmenn herfylk-
isins fylktu liði í glaða sólskini og
Vilia ekki Amín
Unkftr. Rpwtrr.
Dakar. Reuter.
SÁDI-Arabar hafa neitað að taka
aftur við Idi Amfn, fyrrum einræð-
isherra Úganda, sem vísað var úr
landi i Zaire í fyrradag, en þangað
kom hann um siðustu helgi frá
Sádi-Arabíu á fölsuðu vegabréfi.
Útvarpið í Dakar, höfuðborg
Senegal, sagði í gær, að Amín hefði
komið þangað til lands með flugvél
frá Zaire en ekki fengið að fara um
borð í flugvél frá Sádi-Arabíu þar
sem Sádar hefðu bannað harðstjór-
anum fyrrverandi að koma þangað.
Að sögn útvarpsins fór Amín aftur
með flugvél þeirri, sem hann hafði
komið með frá Zaire. Var talið að
hún færi með hann aftur þangað.
léku lúðrasveitir þjóðsöngva beggja
rflqanna.
Franskir og vestur-þýskir her-
menn starfa saman í herfylkinu og
verða þeir alls 4.200 árið 1990.
Helmut Kohl, kanslari Vestur-
Þýskalands, og Francois Mitterrand
Frakklandsforseti lýstu yfir stofnun
herfylkisins fyrir ári þegar minnst
var afmælis samnings, sem ríkin
gerðu fyrir 25 árum. Samvinna
rílq'anna hefur aukist mjög síðan
heimsstyijöldinni síðari lauk.
Frönsku- og þýskukennsla fer
fram í herfylkinu og hafa foringjar
þess lagt til að hermennimir tali
sín á milli frönsku eina vikuna og
þýsku þá næstu. Alexander Wester-
mann, talsmaður herfylkisins, sagði
að engin samskiptavandamál hefðu
komið upp til þessa í fylkinu.
Reuter
Ein af þremur frönsku konunum í fransk-þýska herfylkinu ásamt
vestur-þýskum hermanni meðan hlé var gert á liðskönnunun í gær.
Fransk-þýska herfylkið gekk þá í fyrsta skipti fylktu liði í vestur-
þýskum bæ.
Eftiahagslegt hrun blasir við
sósíalismanum í Nicaragua
Managua. Reuter.
ÞÆR sósíalisku hugsjónir, sem byltingin i Nicaragua á árinu 1979
sótti styrk sinn til, virðast nú eiga í vök að veijast og það eru ekki
skæruliðar studdir Bandaríkjamönnum, sem ógna þeim fyrst og
fremst, heldur efhahagsástandið i landinu.
Á síðastliðnu ári var verðbólgan mánaðarlaun margra eru ekki
í Nicaragua 20.700% og segja efna-
hagssérfræðingar ríkisstjómarinn-
ar, að á sama tíma hafi þjóðarfram-
leiðslan minnkað um 10% og engin
batamerki sjáanleg. Stjómvöld
hafa fallið að mestu frá áætlunum
um réttlátari skjptingu þjóðarauðs-
ins, bætta menntun og heilsugæslu
og hafa í þess stað gripið til harka-
legra efnahagsráðstafana, sem Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn væri full-
sæmdur af.
Margvíslegar niðurgreiðslur,
sem áttu að bæta kjör fátækling-
anna, hafa verið afnumdar og
launahækkanir eru langtum minni
en nemur verðbólguvextinum.
Markaðsöflin láta æ meira til sín
taka í þessu sósíalfska hagkerfi.
Nú í janúarbyijun var strætis-
vagnafargjald í Managua, höfuð-
borginni, hækkað úr hálfum
cordoba í 100 cordoba og þótt það
jafngildi nú aðeins tæplega einni
ísl. kr. þá er þess að gæta, að
nema um 480 ísl. kr.
„Þegar Ronald Reagan lætur nú
af embætti Bandaríkjaforseta hafa
sandinistar enn völdin örugglega í
sínum höndum en samt má segja,
að hann hafi sigrað þá,“ sagði
stjómarerindreki frá einu Suður-
Ameríkuríkjanna. „Þeir em búnir
að kasta fyrir róða mörgum af
sínum vinstrisinnuðu stefnumálum,
að minnsta kosti um næstu
framtíð."
Ortega kennir
Bandaríkjamönnum um
Daniel Ortega, forseti Nic-
aragua, kennir Bandarflqamönnum
og skæmliðum um ófarimar, við-
skiptabanni Bandarflqanna og felli-
bylnum Joan í október sl. A þeim
átta ámm, sem stríðið stóð, féllu
um 40.000 manns en í mars í fyrra
var loks samið vopnahlé. Þótt nú
hafi verið að mestu friður í landinu
Daniel Ortega
í tæpt ár hefur engin breyting orð-
ið til batnaðar í efnahagsmálunum
og segja skæmliðar og stjómar-
andstaðan í landinu, að það sýni
ljóslega, að ófremdarástandið stafi
fyrst og fremst af stefnu stjóm-
valda sjálfra.
„Efnahagshmnið stafar ekki af
átökunum í landinu, heldur af
stjómmálalegu og stjómunarlegu
getuleysi sandinista," sagði Roger
Guevara, framkvæmdastjóri Lýð-
ræðisbandalagsins, sem er samtök
ýmissa stjómarandstöðuhópa. Gue-
vara, sem var í fangelsi í nokkra
mánuði í fyrra ásamt 37 stjómar-
andstæðingum öðmm, spáði því,
að sandinistar fyndu upp „nýja
drauga á þessu ári til að afsaka
ástandið" og takmarka enn frekar
athafnafrelsi stjómarandstöðunn-
ar.
Ekki hefur orðið vart mikillar
ókyrrðar í landinu þrátt fyrir
kreppuna, sem hefur valdið því, að
þjóðartekjur á mann em nú komn-
ar niður í það, sem þær vom á
§órða og fimmta áratug þessarar
aldar. Talið er hins vegar, að af
3,5 milljónum íbúa I Nicaragua
hafí 500.000 flúið land frá árinu
1979.
í nýársávarpi sínu kvaðst Ortega
ábyrgjast áframhaldandi niður-
greiðslur á ýmsum nauðsynjum,
t.d. á baunum, hrísgijónum og
sykri, og þá aðeins fyrir ríkisstarfs-
menn en sagði, að þær yrðu hins
vegar afnumdar af mörgum öðmm
vömtegundum. Þá tilkynnti hann
einnig aðgerðir til að laga þá furðu-
legu verðbrenglun, sem átt hefur
sér stað í landinu og lýsir sér best
í því, að vatnsmelónusneið kostar
meira en bensíngallonið, 4,5 lftrar.
Þá verður gengi cordobans lagfært
og verður verðgildi hans gagnvart
dollara ekki nema 0,003% af því,
sem það var fyrir aðeins einu ári.
Verðbólga 250.000%
miðað við desember
Stjómvöld segjast ekki ætla að
mæta fjárlagahallanum með auk-
inni seðlaprentun og ríkisfyrirtæki
eiga að draga saman seglin og
herinn mest en framlög til hans
verða skorin niður um 29%.
Samtök hagfræðinga f Nic-
aragua, sem er félagsskapur
hlynntur stjómvöldum, segja, að á
síðasta ári hafi verðbólgan rýrt
kaupmátt meðallauna um 85%. í
febrúar í fyrra var verðbólgan mið-
að við heilt ár um 2.000% en ef
verðbólgan í desember sl. er höfð
til viðmiðunar og ekkert verður að
gert, þá mun hún verða 250.000%
á einu ári.
Erlendar skuldir sandinista-
stjómarinnar nema nú sex milljörð-
um dollara og efnahagslífið hefur
í raun lengi gengið fyrir lánum og
gjöfum, aðallega frá Sovétríkjun-
um og öðrum kommúnistaríkjum.
Á síðasta ári nam verðmæti helstu
útflutningsvaranna, kaffis, bað-
mullar og sykur, 233 milljónum
dollara en flutt var inn fyrir 850
milljónir dollara.