Morgunblaðið - 05.02.1989, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. PEBRÚAR 1989
Mfn
írMEÐ
llNÝJUM
LÍFFÆRUM
líffæratöku og það fæst ekki í um
þriðjungi tilvika. í Frakklandi eru
lögin rýmri fyrir lækna og má taka
líffæri úr látnum mönnum svo lengi
sem annað er ekki tekið fram í
persónuskilríkjum hins látna eða
ættingjar hafi samband við lækna
með ósk um að slíkt verði ekki
gert. Fyrir réttum tveimur árum
samþykkti belgíska þingið svipuð
lög og var gert ráð fyrir að með
því mætti fá 1.000 nýtanleg líffæri
árlega í stað 200 áður. í Banda-
ríkjunum er öllum gefinn kostur á
að skrá sig sem líffæragjafa á öku-
skírteini sitt og urðu þau lög meðal
annars til þess að fjöldi líffæra til
ígræðslu fjórfölduðust á einu ári í
Arizona-fylki.
Hér á landi er engin formleg
lagaleg skilgreining á andláti og
kynni það að hamla nýtingu á
liffærum ef út í það væri farið.
Þetta hefur engin áhrif á brottnám
hornhimnu úr augum látins fólks,
þar sem hana má nema á brott
nokkrum klukkustundum eftir
hjartadauða. Páll Ásmundsson telur
að ekki myndu falla til nema örfá
nýtanleg nýru á ári hér á landi ef
íslendingar færu út í það að leggja
inn nýru í norræna bankann í stað
þess að taka bara út.
Svín sem lifandi
líffærabankar?
Líffæraígræðsla er dýr aðgerð
og sem dæmi má nefna að hjartaí-
græðsla í bandarískum sjúkrahús-
um kostar um 125.000 dollara, eða
um 6 milljónir íslenskra króna og
skipti á lifur er tvöfalt dýrari. Þar
sem eftirspum eftir líffærum er
mikil hefur það jafnvel þekkst að
fólk hafi selt úr sér annað nýrað
og er slíkt til dæmis leyfilegt í Bret-
landi þó að það sé kannski ekki vel
séð. Slík verslun með líffæri hefur
orðið tilefni hrollvekja á borð við
kvikmyndina „Coma“ þar sem fólk
var viljandi látið deyja heiladauða
við minniháttar aðgerðir á sjúkra-
húsi til að selja það í líffærabanka.
í Suður-Ameríku hefur komist upp
um menn sem hafa viljað falbjóða
börn til sölu sem „varahluti". Breytt
lög og aukin nýting á líffærum úr
nýlátnu fólki á Vesturlöndum koma
vonandi í veg fyrir að einhverjir
freistist tii að gerast kaupendur í
slíkum „viðskiptum". Til að bregð-
ast við lögmálum framboðs og eftir-
spurnar hófu breskir læknar í fyrra
tilraunir við að græða líffæri úr
svínum í sauðfé með það fyrir aug-
um að græða svínslíffæri í fólk
síðar. Bresk dýravemdunarsamtök
mótmæltu og sögðu að hugmyndin
um svín sem lifandi líffærabanka
væri líkari hryllingssögu en lækna-
vísindum.
Heilaflutning'ar?
Hver verður framþróunin í
líffæraflutningum á næstu ámm?
Ásbjörn Sigfússon, læknir á ónæm-
isfræðideild Landspítalans, nefnir
flutning á brisi, sem framleiðir ins-
úlín, til lækningar á sykursýki.
Slíkar aðgerðir ém nú á fmmstigi.
Ásbjöm nefnir einnig framfarir í
ónæmisfræði, sem myndu auðvelda
líffæraflutninga enn meira en þær
miklu framfarir í lyfjagerð sem orð-
ið hafa á þessum áratug. Bylting
myndi verða á þessu sviði ef ónæm-
isfræðingum tekst að ráða eina
helstu gátu vísinda sinna; hvers
vegna líkami móður hafnar ekki
fóstri. Þá geta menn væntanlega
lært af móður náttúm hvemig er
hægt að fá. líkama til að sætta sig
við „aðskotahlut“ án þess að draga
úr virkni ónæmiskerfisins og auka
þannig líkurnar á sýkingu. Spum-
ingunni_ sem flestir spyija líklega
bvarar Ásbjörn neitandi. Heilaflutn-
ingar em ekki á næsta leiti. Það
er nær ómögulegt að flytja og
græða saman taugavef og svo
myndi auðvitað vakna sú spurning
hvort verið væri að flytja nýjan
heila í líkama eða nýtt hulstur utan
um heilann og hugsunina.
Nýrað gengur vel
eftír 18 ár
Morgunblaðið/Sverrir
Eg var ósköp róleg og ekkert smeyk við að fara
í aðgerðina, enda búið að rannsaka bróður minn
til að ganga úr skugga um að hann væri góður
gjafi,“ sagði Salóme G. Guðmundsdóttir, fyrsti
íslenski nýrnaþeginn. Nýra úr bróður hennar var
grætt í hana í Hammersmith-sjúkrahúsinu í London
árið 1970, þegar hún var 26 áragömul. Salóme var
einnig fyrsti sjúklingurinn sem fór í nýmavélina, sem
átti 20 ára afmæli síðastliðið sumar, en áður fór hún
í svokallaða lífhimnuskolun. I rúm tvö ár fór Salóme
tvisvar í viku, 7 klukkustundir í hvort sinn, í vélina.
Hún sagði aðspurð að ígræðslan hefði verið gífurleg
breyting til batnaðar, það væri ekkert líf að vera
stöðugt bundin við vél. Aðspurð um hvort ígrætt
nýra hefði einhver áhrif á daglegt líf hennar sagði
Salóme svo ekki vera. ígræðslan hefði gengið það
vel að hún þyrfti ekki lengur að taka lyfið Predni-
són, sem notað er gegn höfnun, en það hefur ýmsar
aukaverkanir. Hún fer enn í eftirlit á þriggja mán-
aða fresti, en nýrað hefur staðið vel fyrir sínu í rúm
18 ár.
Mprgunblaðið/Sverrir
Get nú ferðast
og borðað allan mat
Baldur Waage fékk grætt í sig nýra úr bróður
sínum í Kaupmannahöfn þann 6. október síðast-
liðinn. Nýrað passaði eins og best varð á kosið, en
bróðirinn var kosinn nýmagjafi úr hópi fimm systk-
ina Baldurs. Þó að ekki séu liðnir nema um fjórir
mánuðir frá aðgerðinni er þegar farið að draga úr
lyfjagjöfum. “Þetta gekk allt mjög vel, ég var varla
vaknaður þegar þetta byijaði allt að starfa. Ég var
bara þijár vikur úti, en var sagt að ég þyrfti líklega
að vera 5-6 vikur þar,“ sagði Baldur. Hann var
Tijá mánuði í gervinýra Landsspítalans áður en
hann fór í aðgerðina, 3-4 klukkustundir í senn, þrisv-
ar í viku. “Líðanin er miklu betri nú, maður var
alltaf þreyttur og blóðlaus í gervinýranu. Nú er
hægt að ferðast og ég má borða allan mat. Áður
mátti ég ekki borða mikið prótein og það er mikill
munur að mega borða fisk og kjöt.“
Stói ótsab
Dæmi um verð
Dömudeild
Straufrí sængurverasett
....................975,-
Straufrílök.... .........450,-
Teygjulök................650,-
Handklæði................150,-
Diskaþurrkur..............80,-
Þvottastykki..............75,-
Kjólaefni metravara
Ótrúlega lágt verð
Herradeild
Hlírabolir................250,-
Buxur....... .............250,-
Hálfermabolir.... ........290,-
Síðarbuxur..... ..........390,-
Sokkar.............90,- parið
Peysur....................800,-
Vatteraðirfrakkar... ....5.800
Vatteraðar blússur..frá 2.900
Buxur ull og terelyne ...2.000
Notið tækifærið
og gerið hagstæð
innkaup.
Egill Sacobsen
Austurstræti 9
NAMSKEIÐ
ENDURMENNTUNARNEFNDA
STÁL- OG VÉLSMIÐA
Fromundan eru eftirtalin námskeið:
Málmsuða.....................10.-13. mars 1989
Efnisfræði 1...............21 -25. febrúar 1989
Efnisfræði II...................4.-9. mars 1989
Vökvakerfi 1...............17.-20. febrúar 1989
Vökvakerfi II................17.-20. mars 1989
Loftkerfi I...................19.-29. apríl 1989
Loftkerfi II...................í byrjun júní 1989
Enska (102)............. Byrjar 16. febrúar 1989
Enska II (202)...............Byrjar 6. mars 1989
Nánari upplýsingar og skráning eru hjá Fræðsiu-
ráðinu í síma 621755 og hjá MSÍ í síma 83011.