Morgunblaðið - 21.02.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 1989
Stórslys á nautaati
Reuter
Sjö manns létu lífíð og rúmlega 300 slösuðust þegar
áhorfendapallar við nautaatshring í bænum Honda
í Kólombíu hrundu saman á sunnudag. Hafði þeim
verið hrófað upp í flýti og þoldu ekki þungann þeg-
ar til kom en áhorfendur á pöllunum voru rúmlega
3.000 talsins.
International Herald Tribune
STJÓRNVÖLD í Frakklandi hafa afráðið að leita eftir þátttöku í
þróun loftvarna- og stjórnkerfis sem Atlantshafsbandalagið hyggst
koma upp á næstu tveimur áratugum. Er þetta talið þýðingarmikið
skref í átt til aukinnar samvinnu Frakka og annarra NATO-ríkja á
varnarsviðinu en Frakkar ákváðu árið 1966 að draga herafla sinn
undan hinni sameiginlegu herstjórn bandalagsins.
Smíði kerfísins er umfangsmesta
verkefni sem aðildarríki Atlants-
hafsbandalagsins hafa ráðist í en
kostnaðurinn er talinn verða rúmir
10 milljarðar Bandaríkjadala (um
500 milljarðar ísl. kr.). Ráðamenn
í NATO-ríkjunum í Vestur-Evrópu
telja hæpið að smíði kerfísins mæti
andstöðu en það mun eingöngu
gegna vamarhlutverki. Tölvustýrð-
ar ratsjár munu fýlgjast með ferð-
um óþekktra flugvéla og beina or-
ustuþotum í veg fyrir þær. Kerfið
verður einnig tengt nýju stjómkerfí
landheija undir stjóm Atlantshafs-
bandalagsins.
Nýlega fól Francois Mitterrand
Frakklandsforseti ráðhemim ut-
Khomeini hvetur að nýju
til lífláts Sahnans Rushdie
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
SÍÐASTLBÐINN laug'ardag gaf harmar þœr áhyggjur og sár-
rithöfundurinn Salman Rushdie indi, sem hann hafí valdið mú-
út yfírlýsingu, þar sem hann hameöstrúarmönnum meö bók
BOSCH
KYNNINGARVERÐ
20% afsláttur
Bosch handverkfæri til
iðnaðar- og heimilisnota.
Mikið úrval.
sinni, Söngvum Satans. Á sunnu-
dag lýsti Khomeini, erkiklerkur
í Iran, því yfir, að ekki væri
hægt að fyrirgefa höfundinum
bókina.
Rushdie hefur verið undir vernd
lögreglunnar og farið huldu höfði,
síðan Khomeini lýsti yfir í síðustu
viku, að rithöfundurinn væri rétt-
dræpur. Lögreglan telur, að mjög
erfitt sé að sjá við hryðjuverka-
mönnum klerkastjómarinnar, sem
líta svo á, að yfírlýsing Khomeinis
sé fyrirmæli um aftöku höfundar-
ins._
Á föstudag gaf forseti írans í
skyn, að afsökun frá Rushdie dygði
til, að dauðahótuninni yrði aflétt.
Um hádegisbil á laugardag gaf
Rushdie út yfírlýsingu sína. Hún
hljóðar svo: „Sem höfundur Söngva
Satans veit ég, að útgáfa sögunnar
hefur valdið múhameðstnjarmönn-
um víðs vegar um heim véralegu
hugarangri. Ég harma mjög þau
sárindi, sem útgáfan hefur valdið
einlægum fylgjendum múhameðs-
trúar. Við lifum í heimi margra trú-
arbragða og þessi reynsla minnir
okkur á, að við verðum öll að gera
okkur ljósar tilfínningar annarra."
Fréttastofa íranska klerkaveldis-
ins, IRNA, lýsti því yfír ( fyrst-
unni, að sögn The Sunday Times
síðastliðinn sunnudag, að enda þótt
yfírlýsing höfundarins bæri engan
veginn vott um nægilega iðran,
dygði hún til þess, að íslömsk al-
þýða í íran og annars staðar létti
af honum dauðadómnum. Síðar á
laugardag dró fréttastofan þetta til
baka og sagði, að yfírlýsingar væri
að vænta frá erkiklerknum. Kho-
meini lýsti því svo yfir síðla á sunnu-
dag, að jafnvel þótt Salman Rush-
die iðraðist sárlega gerða sinna,
bæri múhameðstrúarmönnum að
leggja allt í sölumar til að senda
hann til helvítis.
Breska utanríkisráðuneytið hefur
óskað eftir frekari skýringum á
þessari yfírlýsingu erkiklerksins.
Þegar er ljóst, að fullt stjómmála-
samband verður ekki tekið upp við
íran í nánustu framtíð. Sir Geoffrey
Howe bar þetta mál upp á fundi
utanríkisráðherra Evrópubanda-
lagslandanna í gær.
Talsmenn múhameðstrúarmanna
í Bretlandi tóku yfírlýsingu Rush-
dies yfírleitt vel og töldu, að hún
nægði til að lægja öldumar vegna
þessa máls. Umtalsverðrar andúðar
hefur gætt í garð múhameðstrúar-
manna eftir yfirlýsingu Khomeinis.
Útgáfufyrirtækið Viking Pengu-
in ætlar að halda áfram að afgreiða
pantanir á bókinni. Utanríkisráðu-
neytið sagði, að yfírlýsing Rushdies
hefði algjörlega verið ákvörðun höf-
undarins.
anríkis- og vamarmáta að hefja
viðræður um þátttöku Frakka f þró-
un nýja kerfisins. Búist er við því
að þær standi í nokkra mánuði en
franskir iðnjöfrar hafa ákaft hvatt
til þess að Frakkar standi ekki utan
þess. Sérfræðingar á vettvangi ör-
yggis- og vamarmála hafa gert slíkt
hið sama og fullyrða að Frakkar
geti ekki komið upp sambærilegu
kerfí einir og óstuddir. Sérfræðing-
ar telja að þátttaka Frakka komi
sér vel fyrir Atlantshafsbandalagið.
Bæði muni stjómvöld þar í landi
taka þátt í kostnaði við smíði stjóm-
kerfísins auk þess sem frönsk
tækniþekking muni koma sér vel.
Þá er og nefnt að með þessu móti
verði unnt að halda uppi öflugra
ratsjáreftirliti með flugferðum yfir
Evrópu en áður.
Frakkar fá nú aðeins hluta af
þeim upplýsingum sem aflað er í
gegnum ratsjárkerfí Atlantshafs-
bandalagsins. Af þessum sökum
hafa þeir ekki aðgang að ýmsum
leynilegum upplýsingum sem
fengnar em með þessu móti. Hug-
mynd franskra stjómvalda mun
vera sú að sérstök stofnun hafi alla
söfnun upplýsinga og miðlun þeirra
með höndum. Stofnun þessi heyri
undir Atlantshafsráðið og að yfir-
maður Evrópuherstjómar Atlants-
hafsbandalagsins (SACEUR) verði
æðsti yfirmaður hennar. Með þessu
móti hyggjast Frakkar áfram
standa utan hinnar eiginlegu her-
stjómar sem ákvarðar hvenær
senda ber NATO-flugvélar á loft
til að halda uppi vömum eða eftir-
liti.
Sprengjutil-
ræði í Englandi
London. Reuter.
ÞRJÁR sprengjur sprungu i
hibýlum breskra hermanna í
Shrewsbury í Englandi snemma
i gærmorgun og hefur írski lýð-
veldisherinn lýst yfir ábyrgð á
tilræðinu.
60 hermenn höfðu verið í húsunum
en þeim tókst að flýja þau áður en
sprengjumar sprungu. Einn her-
maður slasaðist lítillega. Talsmaður
breska vamarmálaráðuneytisins
sagði að hermenn hefðu orðið varir
við tvo menn sem hefðu tekið til
fótanna frá húsunum. Annar þeirra
hefði skotið úr skammbyssu og
þeir hefðu báðir sloppið ósærðir í
myrkrinu.
Atlantshafsbandalagið:
Aukin þátttaka
Frakka í NATO?
Suðurlandsbraut 16
108 Reykjavik. Simi 680780.
Gunnar Ásgeirsson hf.
Bók um
„upplýsinga-
nútímamannsins
streitu“
New York. Reuter.
Bandariski rithöfundurinn Ric-
hard Saul Wurman hefur ritað bók
fyrir þá sem þjást af „upplýsinga-
streitu", þ.e. streitu af völdum of
mikils upplýsingaflæðis nútimans.
í bókinni, sem heitir Upplýsinga-
streita (Information Anxiety), segir
að þessi sálarkvilli lýsi sér m.a. þann-
ig að menn fyllist sektarkennd yfír
því að þeir lesi ekki nóg, skammist
sín fyrir vanþekkingu á ýmsum mál-
um, s.s. fjármálaheiminum og
ástandinu fyrir botni Miðjarðarhafs,
muni fátt og skilji jafnvel enn færra
af því sem þeir lesa. Hann segir að
krafan um að menn fylgist ávallt
með geti leitt til þess að lestur verði
að áráttu án þess að koma að nokkra
gagni, að menn fyllist vanmáttar-
kennd og eigi erfítt með að viður-
kenna vanþekkingu sína.
Wurman segir að bókin sé ætluð
fómarlömbum hinnar svokölluðu
„upplýsingasprengingar", en lætur
þó í ljós efasemdir um að þessi
sprenging hafí aukið þekkingu
manna. Hann segir að í einu eintaki
bandaríska dagblaðsins New York
Times séu meiri upplýsingar en menn
fengu á einni mannsævi á 17. öld. I
Bandaríkjunum einum séu rúmlega
þúsund sjónvarpsstöðvar og 10.000
útvarpsstöðvar. Þrátt fyrir þetta sé
nútímamaðurinn ekki betur að sér
en forfeðumir, heldur hafi upplýs-
ingastreymið valdið þvf að menn
skilji og muni færra af því sem þeir
lesa, að dregið hafi úr einbeitingar-
hæfíleikanum og menn séu meðvit-
aðri um vanþekkingu sína.
Wurman líkir lestraráráttu
nútímamannsins við sjúklega matar-
lyst - þegar menn borða yfír sig og
kasta upp til þess að geta borðað
meira. Hann leggur til að menn haldi
í við sig - lesi aðeins eitt dagblað
reglulega, eitt fréttatímarit og eitt
menningarrit. Hann ráðleggur enn-
fremur þeim sem þurfa að lesa
fagtímarit að velja og hafna.