Morgunblaðið - 03.03.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C
wjkunlritafrife
STOFNAÐ 1913
52. tbl. 77. árg.
FOSTUDAGUR 3. MARZ 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Flóttafólk
á heimleið
Fyrstu víetnömsku flóttamenn-
irnir, sem snúa heim aftur af
fusum og frjálsum vilja, fóru í
gær með flugvél frá Hong
Kong til Hanoi. Voru þeir 75
talsins, karlar, konur og börn,
og sögðust sumir hlakka til
heimkomunnar en aðrir voru
augljóslega dálítið kvíðnir. Hér
veifa nokkrir unglingar í
kveðjuskyni en það er haft eft-
ir vestrænum stjómarerindrek-
um, að verði vel við fólkinu
tekið megi búast við, að margir
aðrir muni feta í fótspor þess.
Hundruð þúsunda vfetnamskra
flóttamanna eru nú til dæmis í
Malasíu, Filippseyjum og Thail-
andi og búa þar oft við þröngan
kost og sums staðar litnir horn-
auga af innfæddum.
Reuter
Æsingurinn út af „Söngvum Satans“:
Er Irönum farið
að finnast nóg um?
Júgóslavía:
Handtökur og hreins-
anir í Kosovo-héraði
Kunnur stjórnmálamaður sagður hafa flúið til Albaníu
Belgrað. Reuter.
Júgóslavneska lögreglan hóf
í gær að handtaka ýmsa
frammámenn meðal albanska
þjóðarbrotsins í Kosovo-héraði
og þá, sem sakaðir eru um að
hafa kynt undir ólgu og skipu-
lagt mótmæli og verkföll. Meðal
þeirra er fyrrum formaður
kommúnistaflokksins í hérað-
inu og fréttir eru um, að kunn-
ur sljórnmálamaður hafi flúið
til Albaníu.
Tanjug-fréttastofan júgóslavn-
eska sagði, að meðal þeirra, sem
teknir hefðu verið höndum, væru
Azem Vlasi, fyrrum formaður
kommúnistaflokksins í Kosovo,
Ekrem Arifi, sem átti áður sæti í
stjómmálaráðinu, og tveir yfir-
menn í Trepca-zinknámunum, en
þar var allsheijarverkfall í síðustu
viku. Varð það til þess, að Júgó-
slavíustjóm lýsti jrfir hálfgildings
neyðarástandi í héraðinu og sendi
herinn á vettvang „til að koma í
veg fyrir vopnaða uppreisn í
Kosovo," eins og sagði í yfirlýs-
ingu stjómarinnar.
Óstaðfestar fréttir em um, að
Fadil Hodza, kunnur stjómmála-
maður í Kosovo, hafi flúið yfir til
Albaníu. Var hann rekinn úr mikil-
vægri stjómamefnd fyrir ári þegar
Serbar sökuðu hann um undirróð-
ur og að hafa staðið á bak við
stúdentaóeirðimar í héraðinu árið
1981. Kosovo fékk nokkra sjálf-
stjóm árið 1974 en Slobodan Mil-
osevic, leiðtogi serbneska komm-
únistaflokksins, vill koma hérað-
inu aftur undir Serbíu. Ber hann
því við, að albanska þjóðarbrotið
ofsæki Serba, sem búsettir era í
Kosovo.
Nikósía, London. Reuter.
TALSMAÐUR franska utanríkis-
ráðuneytisins sagði f gær, að
bresk stjómvöld hefðu farið
fram á fund um Rushdie-málið
en í London er þvi haldið fram,
að þessu hafi verið öfúgt farið,
að franir hafi beðið um fúndinn.
Þrátt fyrir stór orð virðist sem
írönskum stjórnvöldum sé farið
að finnast nóg um afleiðingar
herferðarinnar gegn Rushdie og
leggja þau nú áherslu á, að
dauðahótanir Khomeinis séu að-
eins trúarlegs eðlis.
Útvarpið í Teheran sagði í gær,
að íransstjóm myndi hætta við að
slíta stjómmálasambandi við Bret-
land ef bresk stjómvöld hétu því
að sýna múslimum meiri virðingu
og um leið var lögð áhersla á, að
dauðadómur Khomeinis yfir breska
rithöfundinum Salman Rushdie
væri eingöngu trúarlegs eðlis. Er
litið á þá yfírlýsingu sem tilraun til
að skilja á milli stjómvalda sjálfra
og trúarleiðtoganna.
íranir halda því nú fram, að
breska stjómin hafi beðið um fund
um Rushdie-málið í Genf en tals-
maður breska utanríkisráðuneytis-
ins segir, að íranir hafí tvisvar haft
samband símleiðis til að biðja um
fundinn. Var þeim svarað, að af
honum yrði ekki fyrr en Khomeini
hefði afturkallað dauðahótunina.
Sir Geoffrey Howe, utanríkisráð-
herra Breta, sagði hins vegar í við-
tali við breska ríkisútvarpið í gær,
að skiljanlegt væri, að múslimum
fyndist bók Rushdies móðgandi en
það réttlætti ekki morðhótanir.
Á þriðjudag samþykkti íranska
þingið að slíta stjómmálasambandi
við Breta eftir viku hefðu þeir ekki
þá fordæmt Rushdie og bókina
„Söngva Satans" en breska stjómin
hefur vísað slíku á bug. írönsku
dagblöðin fögnuðu samþykktinni en
í einu þeirra sagði þó, að írans-
stjóm ætti að velta fyrir sér efna-
hagslegum afleiðingum þessa máls.
Kanada:
Ben John-
son notaði
hormóna
KANADÍSKI spretthlauparinn
Ben Johnson hóf notkun ólög-
legra hormónalyfja 1981. Gagn-
stætt þvi sem Johnson hefúr
sjálfúr sagt vissi hann allan
timann hvers eðlis lyfin voru, að
sögn Charlie Francis, þjál&ra
hlauparans.
Francis skýrði frá þessu f gær
við yfirheyrslu hjá opinberri rann-
sóknamefrd í Kanada. Johnson
sigraði í 100 m hlaupi á Ólympíu-
-leikunum í Seoul sl. haust en var
sviptur verðlaununum er hann féll
á lyfjaprófí.
Francis upplýsti í gær að Johnson
hefði neytt steralyfla er hann und-
irbjó sig fyrir heimsmeistaramótið
í Róm 1987. Þar setti hann heims-
met í 100 m hlaupi, 9.83 sek., sem
enn stendur. Ekkert fannst athuga-
vert í þvagi Johnsons við ljfyapróf
eftir keppnina þar.
Sjá nánar á íþróttasíðu, bls. 43.
Sovéskur sagnfræðingur:
Sovésk stjórnvöld og Stalín
komu af stað kalda stríðinu
Þurftu áþví að halda til að aisaka ófremdarástaudið heima fyrir
Moskvu. Reuter.
ÞAÐ VORU sovésk stjórnvöld og Jósef Stalín, sem komu af stað
kalda stríðinu en ekki Vesturveldin. Kemur þetta fram í nýrri
grein eftfr sovéskan sagnfræðing og gengur þvert á opinberan
áróður í Sovétrikjunum allt fram á þennan dag.
Sagnfræðingurinn, dr. Níkolaj hafi aðeins verið um að ræða
Popov, segir í greininni, sem birt-
ist í vikuritinu Líteratúmaja Gaz-
eta, að Sovétstjómin sjálf hafi að
mestu búið til „andrúmsloft átaka
og óvildar" til að geta kennt utan-
aðkomandi ógnun um alit, sem
miður fór í landinu.
„í augum Evrópumanna og
Bandaríkjamanna fyrir stríð vora
Sovétríkin fyrst og fremst land
kúgunar og ofbeldis, fangabúða,
skelfingar og einræðis — land
Stalíns," segir Popov.
í Sovétríkjunum er því haldið
fram, að Winston heitinn Churc-
hill, forsætisráðherra Breta, hafi
átt upptökin að kalda stríðinu
árið 1946 með stuðningi Banda-
ríkjamanna en Popov segir, að þar
„framhald á andstöðunni við
stalínisma fjórða áratugarins". Þá
segir hann, að tortryggni margra
Vesturlandamanna í garð
Míkhafls Gorbatsjovs, núverandi
leiðtoga Sovétríkjanna, sé runnin
af þessum sömu rótum, af „and-
stöðunni við stalínismann, sem
talinn er eitt og hið sama og
kommúnisminn, hugmyndafræði
hans og pólitískt kerfi“.
Popov, sem er sérfræðingur í
bandarískum málefnum við Rann-
sóknastofnun í félagsfræðum í
Moskvu, segir ennfremur, að vest-
ræn ríki hafi haft ástæðu til að
hafna samningum við Stalín á
fjórða áratugnum og ljóstra ekki
upp um rannsóknir sínar á kjam-
orkusprengjunni á heimsstyijald-
aráranum. Þá vísar hann í raun
á bug þeirri kenningu Staltns og
eftirmanna hans, að Sovétmenn
hafí ávallt fylgt friðsamlegri
stefnu en „vestrænu kapítalist-
arnir" verið fullir fjandskapar og
stríðsæsinga.
Háttsettir menn í Sovétríkjun-
um, jafnvel þeir, sem teljast til
umbótamanna og standa nærri
Gorbatsjov, halda því enn fram,
að Vesturlönd hafi byijað kalda
stríðið og nýlega var það nefnt,
að Mimchenarsamningamir 1938
og leynilegar rannsóknir Banda-
ríkjamanna á kjamorkusprengj-
unni hefðu verið til marks um
fjandskapinn við Sovétmenn.
Popov segir hins vegar, að það
sé „bamalegt og hræsnisfullt" að
fordæma vestræna leiðtoga fyrir
Miinchenarsamningana. Vissu-
lega hafí þeir verið skammsýnir
Jósef Stalin
Reuter
en hinu megi ekki gleyma, að
„Vesturlandamenn litu Sovétríkin
sömu augum og Þýskaland nasis-
mans og þurftu að gera upp á
milli tveggja vondra kosta".
Popov segir að lokum, að „mörg
okkar minnumst þess með nokkr-
um biturleika, að leiðtogar Banda-
ríkjanna og Bretlands skyldu ekki
koma okkur strax til hjálpar í
stríðsbyijun ... að þeir skyldu
lejma blóði drifinn bandamann
sinn kjamorkusprengjunni. Við
ættum þó kannski líka að velta
því fyrir okkur hvaða áhrif vitn-
eskja þeirra um Stalín hafði á þær
ákvarðanir."