Morgunblaðið - 03.03.1989, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. MARZ 1989
27
Elínborg Guðmunds-
dóttir - Minning
Fædd 2. september 1903
Dáin 22. desember 1988
Elínborg fæddist í Glæsibæ í
Skagafirði 2. september 1903. For-
eldrar hennar bjuggu þar þá en
seinna slitu þau samvistum og
fylgdi Elínborg móður sinni og ólst
upp hjá henni. Um hana sagði Elín-
borg, „Hún var guðrækin og góð
móðir sem sjálf var uppalin við
guðrækni og góða siðu, hún bar
það fyrir bijósti að kristindómurinn
kæmist inn f mig mjög unga svo
að hún fór til prestsins, sem þá var
síra Hálfdán Guðjónsson, og biður
hann að lofa mér að vera við þegar
hann væri að spyija bömin. Það
var auðfengið." Þá mun Elínborg
hafa verið 10 eða 11 ára. Hún vex
svo upp í hinum fagra Skagafirði
í skjóli ástríkrar móður og tileinkar
sér þá trú sem móðir hennar vildi
gróðursetja í hjarta hennar. Samt
fer það svo er hún kemst á ungl-
ingsár, að kallið verður skírara.
Henni verður ljóst að hún verður
sjálf að velja hvort hún vilji alfarið
leggja líf sitt í hönd þess frelsara,
sem hún hefur trúað á sem bam.
Á þessum tíma er hún samvistum
við Svanlaugu Jónsdóttur á Kimba-
stöðum en móðir Elínborgar var þá
í húsmennsku með hana hjá foreldr-
um Svanlaugar. Svanlaug hafði
verið í Gagnfræðaskólanum á Akur-
eyri og kynnst kristilegu starfi á
Sjónarhæð þar sem Arthur Gook,
enskur trúboði, starfaði.
Haustið 1921 fara þær báðar
saman Svanlaug og Elínborg til
Akureyrar. Elínborg hafði fengið
slæma beinkröm sem kýtti hana
mikið í baki. Leitaði hún læknis á
Akureyri sem lét taka gifsmót af
bakinu á henni og eftir því vora
smíðaðar umbúðir úr þykku leðri,
er hún notaði um margra ára skeið.
Hún bar þessa fötlun alla ævi og
var alltaf heilsuveil. Mátti undur
heita hveiju hún fékk þó afkastað.
Þennan vetur dvaldi Elínborg á
Akureyri. Hún sótti samkomumar
á Sjónarhæð ásamt Svanlaugu.
„Mér fannst Drottinn alltaf vera
að tala til mín á samkomunum,"
sagði Elínborg. Eitt kvöld tók hún
ákvörðun eftir hvatningu frá Svan-
laugu. Þessu lýsti Elínborg svo,
„þegar ég kom heim kraup ég í
fýrsta sinn fyrir Drottni og bað
hann að frelsa mig. Friður Guðs
streymdi inn í hjarta mitt, ég breytt-
ist hið innra. Eftir þetta fór ég að
lesa Guðs orð og biðja og fann það
það greiddist úr öllum erfiðleikum.
Mig hefur aldrei iðrað þessa. Ég
get sagt það að síðan ég tók á
móti Drottni hefur allt gengið mér
í vel.“ Þetta sagði Elínborg við mig
1981 og vora þá liðin meira en 59
ár frá ákvörðun hennar.
Um vorið fer Elínborg aftur heim
í Skagafjörð og fer þá að læra á
símstöðinni á Sauðárkróki þar sem
hún vann um skeið. Seinna flutti
hún alfarin til Akureyrar ásamt
móður sinni. Þar vann hún á sauma-
stofu hjá Stefáni Jónssyni klæð-
skera. Hann flutti seinna sauma-
stofuna út í Skjaldarvík og stofnaði
elliheimili. Elínborg flutti þangað
líka 1944 og vann áfram á sauma-
stofunni og einnig á símstöðinni þar
eftir að hún var staðsett í Skjald-
arvík. Eftir átta ár var saumastofan
lögð niður og fór Elínborg þá að
vinna við hjúkran en seinna á
saumastofu elliheimilisins uns
starfsdagurinn var að kvöldi kom-
inn og hún þurfti sjálf umönnunar
við;
í Skjaldarvík kynntist Elínborg
eftirlifandi manni sínum Steini G.
Holm. Þau giftu sig 21. desember
1975 og höfðu því lifað í hjóna-
bandi í 13 ár og einn sólarhring er
Elínborg dó. Hún hafði verið heilsu-
veil um ævina og seinustu árin var
hún orðin mjög hjálparþurfí. Naut
hún þess þá að maður hennar betri
til heilsu og var henni sérlega góð-
ur, natinn og hjálplegur við hana
til síðustu stundar, ásamt þeirri
húkrun er heimilið veitti.
Elínborg hafði fyrir átta áram
kallað prestinn sem þá þjónaði elli-
heimilinu, á sinn fund og rætt við
hann um útför sína og tiltekið texta
úr heilagri ritningu er hún óskaði
að hljóma skyldu til viðstaddra við
það tækifæri. Þannig var hún við-
búin að mæta kallinu. Hun hefði
heldur ekki getað ráðstafað neinu
síðustu árin. Þá var þrek hennar
þorrið og framkvæði til samræðna
ekki lengur fyrir hendi.
Elínborg var veitul eins og fleiri
Skagfirðingar. Hún vildi ekki sitja
ein að því, sem hafði orðið henni
til svo mikillar blessunar í lífinu.
Hún vildi sá hinu góða sæði og
styrkja trú annarra. I þeim tilgangi
hélt hún uppi húslestram á elliheim-
ilinu um margra ára skeið. Það
byijaði þannig að hún ofreyndi sig
við að lyfta sjúklingi og veiktist.
Þá hefír hana lengt eftir bata því
að hún hét Drottni því, að ef hann
gæfi sér heilsuna aftur, skyldi hún
stuðla að því að bókin „Drottinn
kallar“ yrði gefin út aftur. Drottinn
varð við bæn hennar og Elínborg
stóð við sitt og kostaði útgáfuna.
Fór hún svo víða um og seldi bók-
ina. „Þegar bókin var komin út vildi
ég lesa hana fyrir fólkið hér, mér
fannst hún svo góð,“ sagði Elín-
borg. Þannig byijuðu húslestramir.
Hver er svo útkoman úr lífí henn-
ar?
Fyrir mér er hún sú, að sá sem
á þessa kjölfestu trúarinnar sé ríkur
þótt hann safni ekki jarðneskum
auði og þótt hann beri þennan fjár-
sjóð í leirkeri veiklaðs líkama. Það
er heill hverrar þjóðar að sem flest-
ir einstaklingar eigi þessa kjölfestu
því að henni slepptri held ég, að
lífsfley margra verði æði valt í öldu-
róti nýrra strauma og stefna sem
hellast yfir löndin og heimta að
vera meðtekin sem sannleikur í
staðinn fyrir kristindóminn. Jó-
hannes úr Kötlum var einn þeirra
sem gleymdi þó ekki auðveldlega
þeirri kjölfestu er hann hlaut er
móðir hans las með honum bænim-
ar í bemsku. í ljóðinu „Útlending-
ur“ segir hann:
En aldarfarið breytist, - jafnvel degi Drott-
ins hallar,
eins i Dölunum og annarsstaðar hrærist
tímans bákn.
Og þó er eitthvað sviplegt, þegar sannleikur-
inn kallar
og signing bamsins týnist í andvökunnar
hyldýpi
við nýrra tíma tákn.
Og víst eru þess dæmi, þegar húmið hnýgur
yfir ' -
og hugurinn flýgur víða og mér er ekki rótt,
að gamall þanki vaknar, sem í leyndum
hugans lifir.
Ó, ljómandi væri gaman,
ef einhver vekti yfir mér og allt um kring
ínóttí...
Elínborg eignaðist þá fullvissu
þegar hún var enn í æsku, að Drott-
inn vekti yfir henni alla daga og
nætur, hennar jarðneska lífs og
ekki aðeins það. Kristna trúin bend-
ir lengra fram á veginn. Páll post-
uli segir í Róm 8:38-39, „Ég er
fullviss, að hvorki dauði né líf, né
englar né tignir, hvorki hið yfir-
standandi né hið ókomna, hvorki
kraftar, hæð né dýpt, né nokkuð
annað skapað muni geta gjört oss
viðskila við kærleika Guðs, sem
birtist í Kristi Jesú Drottni voram."
Ég er þakklát fyrir að hafa feng-
ið að kynnast Elínborgu sem var
hreinskiptin og traust vinkona og
gat sagt er hún leit yfir farinn veg:
„Síðan ég tók á móti Kristi hefur
allt gengið mér í vel.“
Þóra Pálsdóttir
Minning:
Sigríður Jakobs-
dóttirfrá Galtafelli
Fædd 7. júni 1893
Dáin 25. janúar 1989
Foreldrar Sigríðar mágkonu
minnar voru hjónin Jakob Jónsson-
bóndi og söðlasmiður í Galtafelli og
Guðrún Stefánsdóttir frá Ásólfsstöð-
um í Þjórsárdal. Böm þeirra hjóna
voru fímm. Jenný húsfreyja í Vest-
mannaeyjum, Stefán múrarameistari
í Reykjavík, Helga, lést um tvítugt,
séra Jón prestur á Bíldudal og svo
Sigríður, sem var önnur í röðinni.
Þetta fólk er nú allt látið.
Sigríður giftist ekki en eignaðist
einn son, Jakob Albertsson. Faðir
hans var Valentínus Albert Jónsson,
síðar bóndi í Réttarholti í Gnúpveija-
hreppi. Áður en Valentínus hóf bú-
skap var hann um áraraðir vinnu-
maður í Ásum í Gnúpveijahreppi.
Hann þótti góður fjármaður og
þekkti hveija skepnu með nafni.
Valentínus Álbert var léttur í spori,
glaðlyndur og mesta ljúfmenni. Hann
var meðalmaður á hæð, andlitsfríð-
ur, með blágrá augu og skolleitt hár.
Jakob, sonur þeirra Sigríðar og
Valentínusar Alberts, er rafvirki og
bifvélavirki. Jakob er besti drengur.
Hann er mikill skfðamaður og hefur
um langt árabil stundað útilíf í öllum
tómstundum. Kona Jakobs er Elín
Guðmundsdóttir skipstjóra Guðjóns-
sonar. Hún er hinn ágætasta kona.
Böm þeirra em: Guðmundur blikk-
smiður, Albert rennismiður, Sigríður
lyfjatæknir og Stefán Jökull nemi.
Sigrfður Jakobsdóttir ólst upp í
Galtafelli hjá foreldrum sfnum. Hún
var snemma dugleg til allra verka
og vann heima bæði inni- og útiverk
að sjálfsögðu kauplaust eins og siður
var víðast hvar fyrir aldamótin 1900
og langt fram eftir þessari öld, eink-
um þó ef um böm eða fósturböm
bóndans var að ræða.
Sigríður átti ekki kindur, hest eða
annan fénað. En faðir hennar gaf
henni orgel og einnig eignaðist hún
saumavél. Sigríður fór til Reykjavík-
ur haustið 1918 til að læra karl-
mannafatasaum hjá Guðmundi Vikar
klæðskera og var henni komið fyrir
í fæði og húsnæði hjá Þorsteini fiski-
matsmanni, sem bjó við Þingholts-
stræti. Námið átti í upphafi að standa
í sex mánuði, en bæði var það að
hún var vön að sauma, var dugleg
og myndarleg, og svo barst spænska
veikin til Reykjavíkur, þar af leið-
andi yar hún aðeins þijá mánuði að
ráðum Guðmundar Vikars. Síðar var
hún tekin í að færa veiku fólki, sem
lá á sóttarsæng, nyólk. Nokkra fyrir
jól var inflúensan að mestu um garð
gengin í Reykjavík.
Sigríður ætlaði að fara heim um
jólin eða réttara sagt rétt fyrir jól,
en það var ekki til siðs að konur
færu einar yfir fjallið f skammdeginu.
Hún fékk sendibréf frá föður
sínum, þar sem hann tjáði henni að
Gestur, bóndi á Hæli, sem væntan-
legur var til Reykjavíkur og ætlaði
að leyfa henni ásamt annarri konu
að vera samferða austur, og Ámundi
Guðmundsson bóndi á Sandlæk hafi
lofað að reiða hana yfir Laxá, sem
þá var óbrúuð.
Nokkrum dögum seinna var hún
tilbúin að fara heim. En þá fréttir
hún að þeir Gestur og Ámundi væru
báðir dánir úr inflúensunni eða af-
leiðingum hennar. Hún var hryggari
en orð fá lýst, enda þekkti hún þessa
menn vel og konur þeirra, Margréti
og Höllu Lovísu, svo og böm þeirra
um 10 að tölu.
Henni féllust nú alveg hendur og
hætti við austurferðina, en réðstþess
í stað áfram hjá Guðmundi Vikar,
og nú fyrir dálítið kaup. Heim að
Galtafelli fór hún ekki fyrr en um
vorið.
Sigríður vann eftir saumanámið
mikið við saumaskap, bæði fyrir
heimilið í Galtafelli og eitthvað fyrir
nágrannana. Einnig þvoði hún alla
þvotta á heimilinu og skúraði gólfin,
einkum eftir að móðir hennar tók
að reskjast. Móðir Sigríðar var frá
unglingsárum nokkuð kreppt á hönd-
um og dofin í fingrum eftir gijótburð
í hlöðu á börum á móti karlmanni.
Eftir það átti hún vont með erfiðs-
vinnu og nál gat hún ekki þrætt.
Sigríður réði sig að Ásum í Gnúp-
veijahreppi til Kristínar móðureystur
sinnar og manns hennar, Ágústs
Sveinssonar bónda þar, ásamt Aðal-
heiði Bjömsdóttur fósturdóttur Guð-
rúnar og Jakobs, sem þá var tólf ára
gömul. jÞetta mun hafa verið haustið
1927. í Ásum var Sigríður um tvö
ár. Síðan var hún ráðskona í Borgar-
firði í eitt ár. Hún fluttist síðan til
Reykjavíkur og bjó þar hjá foreldrum
sínum á Sjafnargötu 4 á meðan þau
lifðu, og var Jakob sonur hennar
einnig þar í heimili.
Þar sem Sigríður vann úti eftir
að hún fluttist til Reykjavíkur gætti
móðir hennar drengsins fyrir hana á
daginn. Sigríður vann um þijátíu ára
skeið í Veltusundi 4 við karlmanna-
fatasaum, fyret hjá Þórhalli Frið-
fínnssyni klæðskera og síðar hjá
Axel Olafssyni klæðskera.
Á kvöldin saumaði hún oft fyrir
vini og vandamenn. Þrátt fyrir þessa
miklu vinnu var Sigríður ekki hraust,
þegar hún var unglingur og síðar á
ævinni átti hún lengi við húðsjúkdóm
í höndum að stríða. Hún bjó síðustu
árin í þjónustuheimilinu Lönguhlíð
3. Jakob sonur hennar og tengda-
dóttirin voru henni alla tíð mjög góð.
Sigríður var vel meðalkona á hæð
og rösk í hreyfingum. Hár hennar
var skolleitt og augun blágrá. Sigríð-
ur var séretaklega vönduð, reglusöm
og tiygglynd. Hún var sannur vinur
vina sinna og mjög viðræðugóð.
Guðrún Guðjónsdóttir
Minning:
Sveinn E. Sveins-
son fv. matsvenm
Pabbi minn er dáinn og ég sem
hélt að hann yrði kannski 100 ára.
Hann var alltaf svo hress og kátur
þegar ég kom í heimsókn til hans,
þó vissi ég að hann var oft lasburða
í vetur og lá óvenjulega mikið fyr-
ir. Pabbi minn hét fullu nafni Sveinn
Eiríksson Sveinsson, fæddur í
Reykjavík 19. júlí 1899 og vora
foreldrar hans Sveinn Eiríksson og
Guðbjörg Símonardóttir. Hann var
yngstur af 9 systkinum sem öll era
dáin nema ein systir, Margrét, sem
komin er yfir nírætt. Fyrsta minn-
ing sem ég á um pabba var þegar
hann fór með okkur systumar í
göngutúr á sunnudagsmorgni á
sólríkum vordegi, við í nýju bláu
kápunum með glitrandj hnöppum
sem spegluðust svo fallega í bára-
járninu umhverfis íþróttavöllinn á
Melunum, en við bjuggum þá á
Grímsstöðum á Grímsstaðaholti og
við gengum niður í miðbæ. Þetta
var algengt á sunnudagsmorgnum
eða við sátum inni í stofu og sung-
um saman. Pabbi lék sér bft við
okkur krakkana á Holtinu, það var
farið í kýluboltaleik og fallin spýtan
og margskonar leiki sem ekki
þekkjast lengur. Krakkamir á Holt-
inu héldu uppá Svenna á Grímsstöð-
um og engin pörapiltur vogaði sér
að hrekkja stelpumar hans Svenna.
Móðir mín var Hólmfríður Eyj-
ólfsdóttir frá Þurá í Ölfusi. Hún
lést af slysföram 8. des. 1942 og
þá tvístraðist fjölskyldan. Pabbi var
mikið á sjó á stríðsáranum.
Við eram fjögur systkinin, ég er
elst, Elísabet, f. 8. sept. 1926, gift
Hallgrími Guðmundssyni, við búum
í Garðabæ., Guðlaug f. 30. jan.
1929, gift Agli Guðmundssyni, þau
búa í Olafsvík. Hulda, f. 30. jan.
1932, gift Hilmi Hinrikssyni, þau
búa í Hveragerði. Guðbjöm, f. 11.
apríl 1936, kvæntur sænskri konu,
Ingrid, þau búa í Gautaborg. Nú
er afkomendahópurinn orðinn stór
og dreifður víða um landið og í
Ameríku og Svíþjóð. Pabbi var mjög
lengi unglegur og mér fannst hann
aldrei virkilega gamall. Á yngri
áram þótti hann glæsilegur maður
og var mikill söng- og gleðimaður.
Það er ekki nema 2 ár síðan ég var
að staulast í hálkunni að heim-
sækja hann, þá kom hann hlaup-
andi á blankskóm og var að koma
úr vínbúðinni við Laugarás með
gulllíkjör og sherry til að bjóða
þeim sem kíktu inn til hans og allt-
af átti hann fullt af konfekti til að
bjóða. Pabbi minn fór á Hrafnistu
við Laugarás fyrir nokkrum árum
og þar hitti hann yndislega konu,
Helgu Jónsdóttur, þau bjuggu sam-
an þessi síðustu ár og voru góður
félagsskapur hvort fyrir annað. Ég
er mjög þakklát Helgu fyrir hvað
hún var pabba mínum mikils virði.
Ég er líka þakklát öllu starfsfólkinu
á Hrafnistu fyrir góða umönnun og
Guð geymi pabba minn.
Elísabet Sveinsdóttir