Morgunblaðið - 26.04.1989, Blaðsíða 44

SJOVA-ALMENNAR
ISýlt félaf; með slerkar ra'tur

MIÐVIKUDAGUR 26. APRIL 1989
VERÐ I LAUSASOLU 80 KR.
Rússar vildu.fá
veiðiheimildir
t. SOVÉTMENN hafa farið fram á það við íslensk stjórnvöld að fá veiði-
heimildir i íslenskri lögsögu. Kröfugerð þessi var sett fram í viðræðum
fulltrúa Islands og Sovétríkjanna um viðskipti landanna. Jón Baldvin
Hannibalsson, utanríkisráðherra mun hafa greint utanríkismálanefnd
Alþingis frá þessu.
I umræðum á Sameinuðu þingi í
gær um utann'kismál, greindi Eyjólf-
ur Konráð Jónsson, fulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins í utanríkismálanefnd
Alþingis frá því að hann hefði heim-
ildir fyrir því að Sovétmenn hefðu
gert kröfu um það, í viðræðum um
viðskipti landanna, að fá veiðiheim-
ildir í íslenskri lögsögu. Eyjólfur
kvaðst vera þeirrar eindreginnar
skoðunar að Sovétmenn skyldu ekki
fá svo mikið sem einn titt í íslenskri
landhelgi og ekki nóg með það, held-
ur skyldu íslensk stjórnvöld gera
gangskör að því að reka skip Sovét-
manna af hafsbotnssvæðunum út af
Reykjanesi, en íslendingar ættu það
svæði 350 mílur út.
Eyjólfur Konráð bar fram form-
lega fyrirspurn til Ólafs Ragnars
Grímssonar, íjármáiaráðherra, sem
þátt tók í viðræðunum við Sovét-
menn, hvort þetta væri rétt og hvem-
ig hann hefði brugðist við þessari
málaleitan þeirra.
Sjá nánar á þingsíðu
Málniiig' hækkar um
nær 40% á einu ári
MÁLNING hefiir hækkað um allt að 40% frá því fyrir einu ári síðan.
Þetta kemur fram í samtölum Morgunblaðsins við forráðamenn tveggja
málningarverslana í Reykjavík.
Guðjón Oddsson framkvæmda-
stjóri Litarins segir hækkunina vera
um 40% og nái það jafnt yfir erlend-
^ar sem innlendar tegundir. Ástæðuna
rfyrir því að ekki er munur þar á
segir Guðjón vera að verksmiðjurnar
hérlendis fái lagfæringar á sínu verði
við gengisfellingar.
Garðar Guðmundsson verslunar-
stjóri hjá Málaranum segir að hækk-
unin sé á bilinu 35-40%. Hann segir
meðaltalshækkunina aðeins lægri en
Guðjón eða um 36%.
Samkvæmt upplýsingum frá
Hörpu má að stærstum hluta rekja
þessa hækkun til 9% vörugjalds sem
lagt var á málningarvörur um síðustu
áramót. Þar sem vörugjaldið kemur
á undan söluskattinum haekkar það
hann einnig og veldur vörugjaldið
því um það bil 12% hækkun. Aðrar
ástæður hækkunarinnar eru erlendar
hækkanir og gengisfellingar.
Morgunblaðið/Þorkell
Sleikja sólskinið íkuldanum
AKAFIR sóldýrkendur hafa fjölmennt á sundstaðina undanfarna daga til að njóta sólarinnar. Það
er aðeins yfír hádaginn að hægt er að liggja í sólbaði því kalt er í lofti. Þannig var eins stigs frost
í Reykjavík klukkan 18 í gær og firostið fór í 20 stig í Bárðardal í fyrrinótt. Það er mjög óvenju-
legt þegar komið er fram undir lok maí að svo kalt verði.
Sanuiíngaumleitanir
við háskólakennara
Ákveðið í dag hvort háskólakennarar verða í samfloti með BHMR
ALMENNUR fundur í Félagi
háskólakennara tekur afstöðu
til þess í dag hvort félagið verð-
ur í samfloti með öðrum félög-
um í Bandalagi háskólamennt-
aðra ríkisstarfsmanna, sem eru
í verkfalli, eða hvort það reyni
að semja sérstaklega, en boðað
verkfall félagsins hefst á fóstu-
daginn kemur hafi samningar
Voru jöklamir jafii stór-
ir á miðri ísöldog í dag?
Merkur fundur í Bægisárdal
Zilrich. Frá Önnu Bjamadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
SVISSNESKI landfræðingurinn Thomas Haberli, sem hefur
stundað jöklarannsóknir á Hörgárdalssvæðinu undanfarin þijú
sumur, gerði merkan fund í Bægisárdal í fyrra. Frændi hans,
sem aðstoðar hann, tók eftir óvenju dökkum hlut á skóflunni
hjá sér þegar hann var að grafa og Thomas skoðaði hann. Það
kom í Ijós að um 50.000 ára gamlan surtarbrand, eða mókol, á
stærð við egg var að ræða. Hann hefur varðveist vel í votri jörðu
og Thomas lét frjókornagreina hann í háskólanum í Ziirich.
Niðurstöður þeirrar rannsóknar Iiggja nú fyrir. Þær benda til
að það hafi verið mun gróðursælla ofarlega í Bægisárdal á miðri
ísöld en áður var talið og jöklarnir hafi jafnvel verið rýrari á
þeim slóðum þá en þeir eru nú.
„614 fræ fundust við íræ-
komagreininguna,“ sagði Thom-
as. „Um 70% þeirra eru af birki-
tijám, 10% af kjarri, 10% af
burkna og um 10% af mosa. Einn-
ig fundust nokkur grasafræ og
16 frækorn af trjátegundinni elri.
Eg spurði sérfræðinginn, sem
gerði greininguna fyrir mig,
hvernig hann teldi að gróðurinn
hafi verið fyrir 50.000 árum á
svæðinu þar sem surtarbrandur-
inn fannst. Hann sagðist álíta að
þar hafi verið gróðurblettir hér
og þar, mosi inn á milli og kjarr-
lendi skammt frá. Birkiskógur
hafi verið í grenndinni, kannski
í fimm kílómetra fjarlægð."
Thomas sagði skóginn hafa getað
verið neðst í Bægisárdalnum.
Surtarbrandurinn fannst í um
700 metra hæð yfir sjávarmáli
og um einn kílómetra frá Bægis-
árdalsjökli sem er lítill skálaijök-
ull.
„Talið er að síðasta jökulskeið
hafi hafist fyrir yfir 70.000 árum
og lokið fyrir 10.000 árum en
surtarbrandurinn bendir til að
jöklarnir hafi verið að minnsta
kosti jafn smáir fyrir 50.000
árum og þeir eru í dag,“ sagði
Thomas. „Bandarískur sérfræð-
ingur er nú að athuga hvort að
hann fínnur einhveijar leifar
skordýra í honum. Ég vona að
hann geri það af því að það gæti
gefið vísbendingu um hvernig
loftslagið var á þessum tíma.“
Thomas fann tvo surtarbranda til
viðbótar við Bægisá eftir að hann
fann hinn fyrsta. Þeir hafa ekki
varðveist eins vel og engin fijó-
korn finnast í þeim, en hann von-
ar að skordýraleifar leynist í þeim
þar sem þær varðveitast betur
en fijókorn.
Elri er lauftréstegund sem talið
er að hafi dáið út á íslandi á
næst síðasta hlýskeiði. Það gæti
hafa verið fyrir 250.000 árum.
Thomas segir að eldri fræin sem
fundust í surtarbrandinum gætu
hafa borist til landsins með vind-
um en þó finnst honum 16 fræ
nokkuð mörg af 614 fræjum í
mola á stærð við egg.
Thomas kom fyrst til íslands
1975. Hann stundaði landafræði-
nám í háskólanum í Zúrich og
ákvað að skrifa prófritgerð um
bárugarðana við Mývatn. Hann
dvaldist því hálft ár í landinu
árið 1978 og safnaði efni í hana.
Síðan hefur hann heimsótt landið
á hveiju ári.
Hann kennir landafræði við
einkamenntaskóla í Zúrich og
hefur unnið að doktorsritgerð um
jökulgarða á Tröllaskaga en sér-
staklega við Barkárdalsjökul und-
anfarin þijú ár.
ekki tekist fyrir þann tíma.
Morgunblaðið hefur heimildir
fyrir því að samningaumleitanir
hafi átt sér stað milli forsvars-
manna félagsins og fulltrúa samn-
inganefndar ríkisins fyrir tilstilli
háskólarektors. Fundir voru í
fyrrakvöld og einnig var gert ráð
fyrir þeim í gærkvöldi.
Aðilar í kjaradeilu BHMR og
ríkisins voru í sambandi í gær en
engir fundir voru haldnir. Akveðið
hefur verið að óformlegum viðræð-
um aðila verði fram haldið í dag.
Ragnar Árnason, kjaramálafull-
trúi Félags háskólakennara, sagði
að félagsfundurinn í dag myndi
ákveða fjölmarga hluti, þar á með-
al hvort félagið myndi ganga inn
í samflotið með BHMR eða ekki.
Aðspurður sagðist hann ekki
geta staðfest að samningaumleit-
anir ættu sér stað. Hins vegar
yrði að sjálfsögðu leitað allra leiða
til þess að tryggja hag félags-
manna. Tölur sýndu að heildarlaun
lektora við Háskóla íslands væru
í mörgum tilfellum lægri en
menntaskólakennara.
Ragnar sagði að taxtalaunin
væru svipuð hjá háskólakennurum
og menntaskólakennurum, en
möguleikar til yfírvinnu og þess
háttar hluta væru minni í Háskól-
anum. Launamál í Háskólanum
væru óviðunandi og ef ekki yrði
breyting á gæti það valdið skólan-
um ómældu tjóni.
Sjá einnig samningalréttir á
bls. 2.