Morgunblaðið - 01.09.1989, Blaðsíða 2

2 _____MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1989
Dökkt útlit samkvæmt drögum að ...-..
þjóðhagsspá fyrir 1990:
2,5% atvinnuleysi og
6,5% aflasamdráttur
AKIÐ
VARLEGA
Morgunblaðið/ Bjarni
Ökumenn minntir á skólabörnin
Garðbæingar hafa komið fyrir viðvörunarskilti I Skilti sem þetta eru nýbreytni og sjálfsagt veitir
við Vífilstaðaveg skammt frá Flataskóla þar sem I ekki af að minna ökumenn á að senn fara skólam-
vegfarendur era minntir á að að aka varlega I ir að byija með tilheyrandi aukinni umferð
þar sem skólaböra séu á ferð um nágrennið. | baraa.
Almennir skuldabréfa-
vextir lækka um aJlt að 4%
Vextir almennra sparisjóðsbóka lækka um 1-4% og verða 6-10%
í DRÖGUM að þjóðhagsspá fyrir
árið 1990, sem Þjóðhagsstofhun
hefur tekið saman, er spáð sam-
drætti í afla um 6'/2%. Hafrann-
sóknastofnun hefur gert ráð fyrir
enn meiri samdrætti eða 14%. I
spánni segir að atvinnuleysi muni
aukast og líklega verða um 2,5%
að meðaltali á næsta ári, miðað
við 1,7% í ár og 0,7% í fyrra.
Atvinnuleysi gæti þó farið upp I
4,3% af mannafla í byijun ársins
1990, sem svarar til þess að um
5.500 manns séu án atvinnu.
í plaggi Þjóðhagsstofnunar er
gert ráð fyrir hér um bil óbreyttum
viðskiptakjörum íslendinga á er-
lendum mörkuðum á næsta ári. í
ár eru þau hins vegar um 4% lakari
en í fyrra. Gert er ráð fyrir 1,5%
halla að meðaltali á fiskvinnslunni
á tímabilinu apríl-desember á þessu
ári. Endurskoðun þeirrar spár á að
liggja fyrir eftir tvær til þijár vikur.
Gert er ráð fyrir að framfærslu-
vísitala hækki um 14% milli ára, en
um 6-7% frá upphafi næsta árs til
loka þess. „Þá felst í þessari spá
að verðbreytingar síðustu þijá mán-
uði ársins 1990 samsvari því að
árshraði verðbólgunnar verði undir
5%. Á hinn bóginn sýna þessar
áætlanir að kaupmáttur launa muni
lækka á næsta ári um 3-4% frá
meðaltali þessa árs. Gert er ráð fyr-
ir, að kaupmáttur ráðstöfunartekna
heimilanna muni lækka um sama
hlutfall," segir í spánni.
Gert er ráð fyrir svipaðri heild-
arfjárfestingu í landinu og í ár. Þar
skipta flugvélakaup Flugleiða
miklu, því að án þeirra drægist
heildarfjárfesting saman um 8% og
fjárfesting atvinnuveganna um 20%.
Ibúðaframkvæmdir eru taldar verða
svipaðar og í ár. '
„Á þeim forsendum sem hér hef-
ur verið lýst verður landsframleiðsl-
an um 1/2% minni 1990 en á þessu
ári og þjóðartekjur breytast svipað
þar sem gert er ráð fyrir óbreyttum
'viðskiptakjörum,“ segir í yfirliti
spárinnar. „Gangi þessar spár eftir
_.mun landsframleiðslan dragast
saman þriðja árið i röð á næsta ári
og verður hún um 5% minni en hún
var árið 1987. Þjóðarútgjöldin drag-
ast heldur minna saman og því eykst
viðskiptahallinn litilsháttar, eða
verður 314% af landsframleiðsiu en
verður tæplega 3% á þessu ári. At-
hygli er þó vakin á því að viðskipta-
hallinn hefur haldizt nær óbreyttur
á þessu samdráttarskeiði sem telja
verður mikilsverðan árangur."
Vélstjórar
á fundi hjá
sáttasemjara
Vélsljórafélag Suðurnesja
átti fiind í gærmorgun hjá ríkis-
sáttasemjara með viðsemjend-
um sínum, en félagið hefiir boð-
að verkfall frá og með mánu-
deginum 4. september hafi
samningar ekki tekist fyrir
þann tíma.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins miðaði nokkuð í sam-
komulagsátt á fundinum í gær-
morgun og hefur nýr fundur verið
boðaður hjá ríkissáttasemjara
klukkan níu fyrir hádegið í dag.
BANKAR og sparisjóðir lækka
vexti um þessi mánaðamót um allt
að 4%, hvort tveggja af innlánum
og útlánum, en vaxtalækkunin er
nokkuð mismunandi eftir lána-
stofnunum. Þannig lækka vextir
óverðtryggðra skuldabréfa um 4%
í sumum bönkum og verða lægstir
26% en lækka ekkert í þeim bönk-
um sem hafa verið með þá í lægri
kantinum til þessa. Forvextir víxla
lækka á bilinu 1,5% til 4% og vext-
ir af almennum sparisjóðsbókum
um 1-4%. Hækkun lánskjaravísi-
tölunnar í ágúst var um 13% mið-
að við heilt ár og í júlí rúm 8%.
Sumir viðmælendur Morgunblaðs-
ins innan bankanna töldu ekki
ástæðu til að lækka vextina meira
í ljósi þeirra launa- og verð-
hækkana sem eru væntanlegar um
mánaðamótin. Aðrir töldu hugsan-
legt að um frekari vaxtalækkanir
gæti orðið að ræða á næstu vaxta-
breytingadögum. Breytingar á
vöxtum skuldabréfa taka í flestum
tilvikum ekki gildi fyrr en 11.
þessa mánaðar, þar sem tilkynna
þarf þær með tíu daga fyrirvara.
Landsbanki íslands lækkar vexti
á almennum sparisjóðsbókum um
4%. Þeir voru 10% en verða nú 6%.
Vextir af kjörbókum lækka um 3%
úr 18% í 15 og önnur þrep samsvar-
andi. Vextir af almennum tékka-
reikningum lækka úr 2% í 1% og
vextir af einkareikningi úr 9% í 5%.
Iðnaðarbanki íslands lækkar vexti
á skuldabréfum um 3,5%. Kjörvextir
verða 26,5%, en voru 30% og almenn
skuldabréf verða 28%, en voru 31,5%.
Á innlánshlið verður einungis breyt-
ing á óverðtryggðum vöxtum bónus-
reiknings sem lækkar um 3% í
14-15,5% eftir þrepum. Vextir al-
mennra sparisjóðsbóka eru óbreyttir
10%.
Útvegsbankinn lækkar fórvexti
víxla um 4% úr 28% í 24%. Vextir
af almennum sparisjóðsbókum lækka
um 3% úr 12% í 9% og vextir af
ábótarreikningum um 2%. Vextir af
almennum tékkareikningum lækka
úr 3% í 2%.
Búnaðarbankinn lækkar forvexti
víxla úr 27,5% í 26% og vextir af
yfírdráttarlánum lækka úr 30,5% í
30%. Vextir af almennum skulda-
bréfum breytast ekki, en þeir eru
29%. Á .innlánshliðinni lækka vextir
af almennum sparisjóðsbókum úr
10% í 8% og af gullbók úr 17% í 16%.
Alþýðubankinn lækkar vexti af
almennum sparisjóðsbókum úr 10%
í 8% og vextir annarra innlánsreikn-
inga lækka einnig í flestum tilvikum
um 2%. Vextir á óverðtryggðum
skuldabréfum eru óbreyttir 29%, en
kjörvextirnir 27%.
Samvinnubankinn lækkar innláns-
vexti um 1-2%. Vextir af almennum
sparisjóðsbókum verða 8%, en voru
10%, og sama gildir um tékkareikn-
inga. Vextir almennra skuldabréfa
lækka úr 30% í 27% og kjörvextir
úr 29% í 26%.
Sparisjóðirnir lækka innlánsvexti
almennra sparisjóðsbóka um 1%, úr
10% í 9%. Sama gildir um sértékka-,
reikninga, en aðrir innlánsvextir
lækka í flestum tilvikum um 2%.
Kjörvextir skuldabréfa lækka einnig
um 2%, úr 28,5% í 26,5%.
Verslunarbankinn lækkar vexti af
almennum sparisjóðsbókum um 2%
úr 10% í 8% og vextir af Rentubók
lækka úr 19% í 16%. Kjörvextir
óverðtryggðra skuldabréfa lækka úr
30 í 26% og almenn skuldabréf úr
31,5% í 27,5%. Álag á kjörvexti er
allt að 3%.
Stjórnarviðbót:
Gæti dregizt
fram yfir helgi
- segirJúlíus
Sólnes
EKKI gekk saman með Borgara-
flokknum og ríkissljórninni í gær
í viðræðum um stjórnarþátttöku
þess fyrmefiida. Júlíus Sólnes,
formaður Borgaraflokksins, segir
að viðræðurnar séu mjög erfiðar
og gætu dregizt fram yfir helgi.
Júlíus sagði i Morgunblaðinu fyrir
skömmu að gengi ekki saman fyr-
ir mánaðamót, sem eru í dag,
væri flokkur hans farinn í harða
stjórnarandstöðu.
„Við teljum að okkur beri skylda
til að reyna til þrautar, en hvort það
tekst eða ekki, skal ég ekkert segja
um,“ sagði Júlíus í samtali við Morg-
unblaðið eftir fund sinn með for-
mönnum stjórnarflokkanna í gær.
Hann sagði að ágreiningur um ráðu-
neyti hefði verið lagður til hliðar á
meðan glímt væri við málefnaágrein-
ing. Borgaraflokkurinn hefði dregið
til baka kröfu sína um samgöngu-
ráðuneytið gegn því að gengið yrði
að vissum skilyrðum, sem snertu
májefnagrundvöll.
Á fundinum lagði Júlíus fram kröf-
ur borgarafiokksmanna um frekari
lækkun matarskatts, en þær standa
einkum i forystumönnum stjórnar-
innar. Einnig er enn deilt um afnám
vísitöluviðmiðana.
Sjávarútvegsráðherra um kvótamissi Patreksfirðinga;
Utilokað að úthluta auka-
kvóta með bráðabirgðalögum
HALLDÓR Ásgrimsson, sjávar-
útvegsráðherra, segir að úti-
lokað sé að setja bráðabirgða-
lög í þeim tilgangi að úthluta
Patreksfírðingum aukakvóta.
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, sagði afltur á
móti, í samtaii við Morgun-
blaðið í gær, að sú hugmynd
hefði verið rædd, þótt reyna
yrði aðrar Ieiðir fyrst til að
leysa vanda byggðarlagsins.
Tveir togarar þrotabús Hrað-
frystihúss Patreksfjarðar voru
seldir á uppboði á mánudag og
Patrekur, togari Odda hf. var
seldur á uppboði fyrr í sumar.
Þýðir þetta að meginþorri afla-
heimilda vertíðarbáta á Patreks-
firði hefur verið sóldur burt í sum-
ar og þeirri hugmynd hefur verið
hreyft að Patreksfirðingum beri
'að úthluta aukakvóta með bráða-
birgðalögum til að viðhalda byggð
á svæðinu.
„Ég tel að breytingar á fisk-
veiðilöggjöfinni með bráðabirgða-
Iögum komi ekki til greina," sagði
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegs-
ráðherra. „Hér er um viðkvæmt
mál að ræða og erfitt að ná sam-
stöðu um það.“ Hann bætti við,
að nú stæði yfir endurskoðun á
þessari löggjöf, og yrðu tillögur
til breytinga væntanlega lagðar
fram á næsta þingi. Sagðist hann
óttast, að erfitt yrði að ná um þær
pólitískri samstöðu og bærilegri
sátt í landinu öllu, ekki síst í ljósi
þeirfar umræðu, sem átt hefði sér
stað að undanfömu.
Einar Oddur Kristjánsson,
formaður • Vinnuveitendasam-
bands íslands segir það vera „fár-
ánlegt" að tala um sérstakan
kvóta fyrir Patreksfjörð. „Til þess
að endurreisa atvinnulíf á Pat-
reksfirði er bara ein aðferð og hún
er sú að koma með peninga til
verksins, í formi áhættu-, láns-
eða gjafafjár," sagði Einar Odd-
ur. Hann sagði að Patreksfirðing-
aryrðu að kaupa skip með kvóta
0g þau væru seld á markaðs-
verði. „Hins vegar hrynur atvinn-
ulífið í öllum öðrum byggðarlög-
um á íslandi ef við stoppum ekki
skuldasöfnun þeirra,“ sagði Einar
Oddur.
Krisíján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, sagði að ef tillaga þessa efn-
is yrði samþykkt væri búið að
eyðileggja kvótakerfið. „Við höf-
um ekki séð geðþóttaákvarðanir
í kvótamálum síðan kvótakerfíð
var tekið upp árið 1984 og það
mun ekki verða liðið af útgerðinni
að teknar verði upp geðþóttaút-
hlutanir," sagði Kristján. Hann
sagði að ekki væri kvótakerfinu
að kenna að skipin hefðu verið
seld frá Patreksfirði heldur röng-
um fjárfestingar og slæmri af-
komu.
Matthías Bjamason, alþingis-
maður, segir, að hugmyndin um
úthlutun aukakvóta til Patreks-
firðinga með bráðabirgðalögum
falli í svipaðan farveg og tillaga
sem hann hafi flutt þegar fmm-
varpið um stjómun fiskveiða var
lagt fram, og hljóti hann að styðja
slíka ráðstöfun. Hins vegar hefði
hann talið ólíkt skynsamlegra, að
Alþingi hefði samþykkt breyting-
artillöguna þegar gildandi lög
voru sett.
„Það er auðvitað ekkert við því
að segja, þó að fyrirtæki fari á
hausinn og eignir þess á uppboð,"
segir Matthías. „En hitt er öllu
verra, ef fólki í heilu byggðarlagi
eru allar bjargir bannaðar eftir
slíka atburði." ,
Sjá bls. 16 og 17.
f
t
P

{
1
i
I
i