Morgunblaðið - 17.09.1989, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1989
Af ríkisstjórn,
Reykjavík og
komandi Alþingi
SL. SUNNUDAG tók ný ríkisstjórn við völdum. Afgangnr af stjórn-
málaflokki, sem fleytt hafði ríkisstjórninni yfir flúðir, fékk greiðann
goldinn með tveimur ráðherrastólum. Til að uppfylla formlegar kröf-
ur um stjórnarskipti var gefíð út fæðingarvottorð, sem var örlitil
og efnisrýr viðbót við fyrirliggjandi málefnasamning ríkisstjórnarinn-
ar. Þannig var — eftir langan aðdraganda — innsiglað hræðslubanda-
lag þeirra flokka, sem ekkert óttast meir en kosningar. Enginn átti
von á annarri niðurstöðu. Ekkert hefur í raun breyst. Dauður flokk-
ur megnar varla að blása lífsanda í meðvitundarlausa ríkisstjórn,
sem hefur fyrir löngu gefist upp á verkefnum sinum.
Fjölflokkastjórnir hafa ætíð
verið duglitlar og sjaldnast
langlífar hér á landi. Innan
slíkra stjórna myndast venjulega
hagsmunabandalög, sem leiða af
sér tortryggni og sundrungu. Takist
það sjaldgæfa að sigla fram hjá
slíku með sífelldum málamiðlunum
bitnar það á þori og þreki til að
takast á við viðfangsefnin.
ísland er land samsteypustjórna.
Urslit síðustu kosninga urðu á þann
veg í fyrsta skipti í sögu lýðveldis-
ins, að ógjömingur var að mynda
ríkisstjórn færri en þriggja flokka.
Skoðanakannanir benda til þess að
kjósendur skilji betur nú, að æski-
legt er að færri flokkar fari með
völd og beri ábyrgð á stjórn lands-
ins.
Borgarstjórnin í Reykjavík er
dæmi um það hvernig hægt er að
stjórna, þegar einn flokkur fer með
völdin og axlar ábyrgðina. Vinstri
borgarstjórnin á árunum 1978—
1982 verður Reykvíkingum víti til
varnaðar um langt
árabil. Meirihluti
Sjálfstæðisflokksins
ber einn ábyrgð á
gerðum sínum, nýtur
þess þegar vel geng-
ur, en geldur á sama
hátt óvinsælla að-
gerða. Flokkar sem
standa að fjölflokka-
stjómum, reyna hins
vegar að skjóta sér
undan ábyrgð og
kenna öðrum um.
Nærtækasta dæmið
er Framsóknarflokk-
urinn, sem hefur nán-
ast óslitið setið í ríkis-
stjóm í rúm 18 ár, en
mætir ávallt hvítþveg-
inn og heilagur til
leiks með nýjum sam-
starfsaðilum óspar á að kenna þeim
fyrrverandi um allt, sem fór úr-
skeiðis, en hæla sér af hinu.
Reykjavíkurvald
Á undanförnum árum hefur farið
í vöxt að ýta undir úlfúð miili lands-
byggðarinnar og höfuðborgarsvæð-
isins. Talað er um Reykjavíkurvald-
ið eins og skrímsl, sem sýgur blóð-
ið úr landsbyggðinni. Þegar gagn-
rýnin er skoðuð ofan í kjölinn reyn-
ist það oftast vera ríkisvaldið í höf-
uðborginni, sem verið
er að amast við. Ríkis-
stofnanir hafa höfuð-
stöðvar sínar í
Reykjavík. Margar
þessara stofnana hafa
úthlutunarvald og það
fer eðlilega í taugarn-
ar á fólki utan borgar-
innar að þurfa að
ganga bónarveg til
Reyig'avíkur til að fá
fyrirgreiðslu.
Að minni hyggju er
hægt að ráða bót á
þessu með því að
draga sém mest úr
umsvifum og afskipt-
um ríkisins og skapa
skilyrði til að gera
fólk sem mest sjálf-
bjarga, atvinnulífið
HVGSAÐ
UPPHÁTT
ídag skrifar Fridrik
Sophusson,
varaformaóur
Sjálfstœðisflokksins
arðbærara og byggðarlögin sjálf-
stæðari. Nýjar kröfur um íhlutun
ríkisins færir hins vegar valdið í enn
ríkara mæli til Reykjavíkur og dreg-
ur úr sjálfsbjargarmöguleikum
landsbyggðarinnar.
Útsýnishús á Öskjuhlíð
Sem betur fer þykir flestum
landsmönnum vænt um höfuðborg-
ina sína þrátt fyrir allt og vilja veg
hennar sem mestan. í umræðu-
þætti, sem útvarpað var fyrir stuttu
frá kauptúni úti á landi kom fram
ríkur skilningur á því, að það hefur
þýðingu fyrir landsmenn alla að
Reykjavík sé landsprýði. Útsýnis-
húsið á Öskjuhlíð var tekið sem
dæmi um framkvæmd, sem gæfí
gestum kost á að njóta fegurðar
borgarinnar og nágrennis hennar.
Þetta sjónarmið var þeim mun
ánægjulegra sem „skopparakringl-
an“ hefur verið helsti skotspónn
þeirra, sem sjá ofsjónum yfir við-
leitni borgaryfirvalda til að gera
höfuðborgina meira aðlaðandi en
áður með margvíslegum fram-
kvæmdum.
Ljóti bærinn
Glöggt er gestsaugað, segir mál-
tækið. Um það leyti sem Alþingi
kom saman í fyrsta skipti í nýju
Alþingishúsi, sem hafði verið reist
í kálgarði Halldórs Kr. Friðriksson-
28 önnur hverfi/25 líkamsárásir
Líkamsárásir
eftir hverfum,
jan.-jún. 1989
Fyrirvaralaust ofbeldi
hefur ekki aukist
Helgi Daníelsson, yfírlögreglu-
þjónn hjá Rannsóknarlögreglu
ríkisins, segir að við embættið hafi
menn ekki orðið varir við meinta'
aukningu á ofbeldisbrotum. „í fyrra
voru okkur alls sendar 78 kærur
um líkamsmeiðingar. Nú þegar
ar níu ára gamlar, en í fljótu bragði
hef ég ekki ástæðu til þess að ætla
að miklar breytingar hafi orðið á
þeim.
Annars verður að hafa í huga
að ofbeldisbrotum er skipt í tvennt:
annars vegar líkamsmeiðingar, sem
varða yfirleitt sektum, og hins veg-
ar líkamsárásir, en þær varða oftar
fangelsisdómum.
Nú sitja alls 105 manns inni fyr-
ir hin og þessi afbrot. Af þeim er
um það bil helmingur inni fyrir
auðgunarbrot, þ.e.a.s. skjaiafals og
annað í þeim dúr, en um 20 manns
eru þar vegna ofbeldisglæpa. Um
heimingur þeirra situr inni fyrir
morð eða manndráp, þannig að
þetta eru ekki nema tæp 10% ailra
fanga, sem afplána refsingu vegna
líkamsárása.“
Erlendur bætti við að venjan
væri að kynferðisafbrotamenn og
þeir, sem sætu inni fyrir ofbeldisaf-
brot, afplánuðu a.m.k. % dómsins.
„Brotin þykja þess eðlis að þrátt
fyrir að mennirnir hafi sýnt góða
hegðun innan veggja fangelsisins
sé ekki verjandi að veita þeim
reynslulausn eftir helmingsafplán-
un — líkt og gerist oft í öðrum til-
fellum, t.d. meðal þeirra, sem af-
plána dóm fyrir auðgunarbrot.
að sveiflur virtust miklar milli ára
ef menn einblíndu á prósentuna,
án þess að um einhvern faraldur
þyrfti að vera að ræða.
Ástandið í bænum
skárra en það var
Mest ber á ofbeldisverkum í mið-
bæ Reykjavíkur, enda eru þar iðu-
lega samankomin mörg hundruð
ungmenna. Bói, yfirdyravörður á
Café Hressó, þótti tilvalinn til þess
að lýsa ástandinu, enda er hann svo
að segja í stúkusæti þar sem hann
gætir dyranna á Skálanum.
„Það er rétt, ástandið getur ver-
ið skelfilegt, en ég er ekki frá því
að það sé skárra en var fyrir tveim-
ur, þremur árum. Það eru fjórir
mánuðir síðan ég byijaði hér og á
tæpir% ársins eru liðnir eru kærurn-
ar 44. Kærur um líkamsárásir voru
alls 51 í fyrra, en eru nú orðnar
36. Ég fæ ekki betur séð en frekar
hafi dregið úr þessum brotum en
hitt.“
Helgi var spurður hvort hann
teldi að fólk væri frekar vopnað nú
en áður. Hann kvaðst ekki geta
lagt dóm á það, en benti á að þrátt
fyrir að fólk, sem lögreglan hefur
þurft að hafa afskipti af, hefði oft
reynst með hníf á sér hefði það
sjaldan brugðið honum. „í fyrra
voru sex hnífamál til meðferðar hjá
okkur, tvö þar sem skotvopn komu
við sögu, og í einu var barefli not-
að. 1 ár höfum við fengið fjögur
hnífamál inn á borð og eitt þar sem
barefli var notað,“ sagði Helgi en
ítrekaði að þessi mál væru svo fá
LÍKAMSÁRÁSIR í REYKJAVÍK
GLÓRULAUST
0FBEL0I
Líkamsárásir
jan.-jún. 1989]
36