Morgunblaðið - 05.10.1989, Qupperneq 22

82
22
e8ei aaaörao .3 auoAQUTMMia aiaAjanuoHOM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 1989
Framhald Ermar-
simdsganganna kom-
ið undir bönkunum
París, London. Reuter, Daily Telegraph.
Fyrirtækjasamsteypan, sem
vinnur að grefti Ermarsunds-
ganganna, á í miklum erfíðleik-
Viðskiptahalli
Finna meiri en
búist var við
Helsinki. Frá Lars Lundsten, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
Viðskiptahalli Finna var
ranglega áætlaður í þeim
gögnum sem notuð voru til
að undirbúa fjárlög fyrir árið
1990. í ljós hefur komið að
viðskiptahalli Finna við útlönd
er u.þ.b. tólf sinnum meiri á
þessu ári en gert var ráð fyrir
í fjárlagafrumvarpinu. Líklegt
þykir að ríkisstjórnin þurfi að
endurbæta ýmis atriði í frum-
varpinu.
í þeim gögnum, sem tollurinn
sendi frá sér í lok sumarsins,
var gert ráð fyrir að viðskipta-
halli Finna fyrstu sjö mánuði
ársins væri 380 milljónir marka
(u.þ.b. 5.000 milljónir ísl. kr.)
en í ljós kom í síðustu viku að
hallinn var í raun 3.000 milljón-
ir marka (um 60 milljarðar ísl.
kr.). Ástæðan fyrir því að tollur-
inn sendi frá sér rangar tölur
er sögð vera skortur á vinnuafli
í tollafgreiðslum. Innflutningur
til Finnlands hefur verið svo
mikill síðustu mánuði að tollaf-
greiðslu hefur seinkað um marg-
ar vikur.
um vegna aukins kostnaðar.
Hafa hlutabréfin lækkað veru-
lega af þeim sökum og er fram-
tíðin nú komin undir bönkunum,
sem hafa fjármagnað verkið, en
þeir eru tvö hundruð talsins um
allan heim.
í tilkynningu frá Eurotunnel,
samsteypunni, sem mun annast
rekstur ganganna, sagði, að ekki
hefði enn tekist að áætla í sam-
ráði við bankana hve mikið fé
þyrfti til að ljúka göngunum en
slík áætlun er forsenda frekari
fjármögnunar. Ef bankamir fall-
ast hins vegar á að lána meira til
þeirra verða hluthafar beðnir að
leggja fram að auki 300-350 millj-
ónir punda. Þar fyrir utan eru
Eurotunnel og Transmanche-Link,
verktakinn við göngin, ekki sam-
mála um hvort umframfjárþörfin
sé einn milljarður punda en 1,5
milljarðar en upphafleg kostnað-
aráætlun var upp á sex milljarða.
Verktakinn hallast að hærri
tölunni og hefur ágreiningnum
verið skotið til stofnunar, Maitre
d’Oeuvre, sem er sérfróður úr-
skurðaraðili í deilumálum af þessu
tagi. Raunar er það ekki kostnað-
ur við göngin sjálf, sem er vaná-
ætlaður, heldur við stöðvarnar við
gangaendana og við fastan búnað.
Þrátt fyrir erfiðleikana virðist eng-
inn velta því fyrir sér í alvöru, að
hætt verði við Ermarsundsgöngin.
Fjórir menn, þrír Nýsjálendingar og Bandaríkjamaður, lifðu af hrakninga í fjóra mánuði á Kyrrahafí
og komu þeir fram á mánudag.
Nýja Sjáland:
Lifðu af 118 daga hrakning á kili
Auckland, Nyja Sjálandi. Reuter.
FJÓRIR menn, sem segjast hafa hrakist 118 daga á kili eftir að báti
þeirra hvolfdi á Kyrrahafi, segja satt um lífsreynslu sína, að sögn
Melvyns Bowens, nýsjálensks embættismanns, sem rannsakað hefur
hrakningasögu þeirra. Þykir það ótrúlegt afrek að hafa lifað af hrakn-
ínga í fjóra mánuði á Kyrrahafi.
Mennimir fjórir, þrír Nýsjáíend-
ingar og einn Bandaríkjamaður,
koinu fram á mánudag. Þeir sögðust
hafa lagt úr höfn á Nýja Sjálandi
1. júní sl. og hugðust sigla þríbytnu
sinni til Tongaeyja. Þremur dögum
síðar hefðu þeir hreppt illt veður og
hefði skútunni hvolft. Hefðu þeir lok-
ast neðan þilja í þröngum klefa en
tekist að höggva gat á byrðinginn
og komist á kjöl.
Skútuna rak til norðurs og eftir
118 daga bar hana upp á grynningar
við Kóralrifið mikla við norðaustan-
verða Ástralíu þar sem hún brotnaði
í spón. Kom það björgunarmönnum
á óvart að hana skyldi reka þangað
því ríkjandi straumar hefðu átt að
bera skútuna til suðurs en ekki norð-
vesturs.
Vistir um borð skemmdust ekki
þegar skútunni hvolfdi og liðu þeir
því aldrei matarskortur. Auk þess
veiddu íjórmenningarnir fisk og
skutu sér fugl til matar. Söfnuðu
þeir regnvatni í segl og höfðu því
drykkjarvatn. Voru þeir því vel á sig
komnir þegar þeir komust til lands.
Milli þess sem þeir sátu á kili hvíldust
þeir í fyrrgreindum klefa.
Á sínum tíma heyrðist neyðarkall
frá skútunni, fyrst tveimur dögum
eftir að henni hvolfdi og aftur fimm
dögum seinna. Leit fór fram en nú
hefur samgönguráðherra Nýja Sjá-
lands krafist rannsóknar á því hvers
vegna leitað var mörg hundrum
mílum norðar en henni hvolfdi.
Árið 1973 bjargaðist ensk fjöl-
skylda eftir 117 daga í opnum björg-
unarbáti undan Kyrrahafsströndum
Suður-Ameríku. Sögur fara einnig
af sjómanni frá Hong Kong sem
bjargað var eftir 133 daga hrakninga
á hafi á tímum seinni heimsstyijald-
arinnar.
Misheppnuð tilraun til að steypa Noriega í Panama
Samningar um
skipaskurðinn
enn í fullu gildi
Bandaríkj amenn eru
sagðir hafa staðið á
bak við uppreisnina
Washington. Reuter.
BANDARÍSKA dagblaðið Washington Times skýrði frá þvl í gær að
háttsettir bandarískir herforingjar hefðu gefið yfirmönnum í Panama-
her til kynna að Bandaríkjamenn myndu aðstoða þá við uppreisnina á
þriðjudag, án þess þó að segja það berum orðum. Hermenn, sem eru
hliðhollir Manuel Antonio Noriega hershöfðingja, einræðisherra Pan-
ama, kváðu uppreisnina niður eftir að ráðist hafði verið á höfuðstöðv-
ar hersins I Panamaborg. George Bush Bandaríkjaforseti vísaði því á
bug að Bandaríkjamenn hefðu staðið á bak við upprcisnina.
Washington Times hafði eftir
bandarískum þingmönnum, sem
fengið höfðu upplýsingar frá hátt-
settum embættismönnum, að banda-
rískir herforingjar hefðu „gefið upp-
reisnarmönnunum til kynna að þeir
fengju mikilvægan stuðning frá
bandaríska hernum“. Það hefðu þeir
gert á mánudag þegar þeir hefðu
fengið upplýsingar um að uppreisnin
væri í undirbúningi.
Bush Bandaríkjaforseti vísaði því
á bug að Bandaríkjamenn hefðu átt
þátt í uppreisninni. James Baker,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði: „Við skulum aðeins segja að
Bandaríkjamenn hafi ekki komið
þessu af stað.“ Hann svaraði hins
vegar ekki spurningum um hvort
bandarísk stjómvöld hefðu aðstoðað
uppreisnarmennina með því að veita
þeim aðgang að upplýsingum frá
bandarísku leyniþjónustunni og
kvaðsk ekki vilja tjá sig um málefni
leyniþjónustunnar.
Baker sagði ennfremur að Banda-
ríkjastjórn útilokaði ekki að beitt
yrði hervaldi í Panama en slíkt hefði
ekki verið tímabært þegar uppreisn-
artilraunin var gerð á þriðjudag.
Reuter
Manuel Antonio Noriega hershöfðingi, einræðisherra Panama, er
hér umkringdur vopnuðum stuöningsmönnum sínum eftir að upp-
reisnin í Panama var kveðin niður á þriðjudagskvöld.
íslenskur skiptinemi í Panama:
Gremja í garð Bandaríkjamanna
„VIÐ heyrðum fréttir um að það væri hafin uppreisn skömmu eflir
hádegið (þriðjudag) í höfuðborginni. Nokkrum klukkutímum seinna var
lokað útvarpsstöð sem hefúr haldið uppi veikburða stjórnarandstöðu.
Þá grunaði okkur að hershöfðinginn hefði borið hærri hlut. Núna áðan
fiutti hann ávarp í sjónvarpinu og sagðist vera með öll völd og þessi
uppreisnartilraun hefði hvorki verið fúgl né fiskur. Þó hefur verið sett
á útgöngubann eftir sólsetur um óákveðinn tíma.“
Þetta sagði Kolbrá Höskuldsdóttir,
reykvískur skiptinemi í Panama, í
símtali við Morgunblaðið aðfaranótt
miðvikudags. Þá var Ijóst orðið að
Noriega yrði ekki velt að sinni. Hún
sagði að menn væru Bandaríkja-
mönnum sárir og gramir fyrir að
koma ekki til aðstoðar. „Það er varla
von að uppreisnarhópurinn gæti. öllu
meira. Hann hafði engin vopn að
gagni. Við skiljum ekki af hverju
Bandaríkjamenn eru að gefa yfirlýs-
ingar og hálfgildings fyrirheit og
bregðast svo. Fólk getur ekki búið
við þessa ógnarstjórn og ófrelsi."
Kolbrá sagði að Panamabúar
hefðu mjög takmarkaðan aðgang að
fréttum um framvinduna í landinu.
„Ritskoðunin er svo mikil að við vit-
um oft ekkert hvað er að gerast, en
oft reynum við að ná útsendingum
frá Costa Rica. Þegar hershöfðinginn
kom fram í sjónvarpinu áðan var
hann greinilegá hræddur og veit að
það er kannski tímaspursmál hvenær
hann hrökklást frá. Venjulega er
hann hinn glaðbeittasti en þó hann
segði að hann hefði stjórn á öllu
fannst okkur hann ekki sannfærandi
í máli.“
Fimm íslenskir skiptinemar hafa
verið í Panama frá því síðari hluta
febrúarmánaðar. Kolbrá er í smá-
bænum Boquete, skammt frá borg-
inni David sem er í suðvesturhluta
landsins, ekki fjarri landamærunum
við Costa Rica. í David á Noriega
veglegt hús og dvelur þar alltaf öðru
hveiju.
Washiiigton. Frá ívari Guðmundssyni,
fréttaritara Morgunbladsins.
MANUEL Antonio Noriega, ein-
ræðisherra Panama, stóð af sér
uppreisn hermanna úr liði hans
á þriðjudag. Það breytir þó ekki
þeirri staðreynd, að samkvæmt
tveimur alþjóðasamningum bera
Bandaríkin fulla ábyrgð á Pan-
ama-skipaskurðinum þar til árið
2000 er Panama-stjórn tekur við
skurðinum til fullrar eignar og
umráða.
Samningarnir tveir, sem Jimmy
Carter forseti gekkst fyrir, tóku
gildi þann 1. október 1979. Annar
þeirra fjallar um skipaskurðinn og
stjórn hans. í stjórn skurðarins eru
níu fulltrúa ráð, sem í eru fimm
fulltrúar frá Bandaríkjunum og
ljórir frá Panama. Hinn samningur-
inn fjallar um hlutleysi Panama í
stríði og friði. Samkvæmt samning-
unum hefur Bandaríkjastjórn fullan
rétt til að veija skurðinn gegn
hverskonar árásum. Bandarísk her-
skip mega fara um skurðinn að vild
og Bandaríkin hafa rétt, sem þau
nota sér, til að hafa fullbúið herlið
á landi í Panama.
Frá 1987 hefir oft komið til átaka
milli Noriega hershöfðingja og
Bandaríkjastjórnar, ekki síst eftir
að Noriega neitaði að fara að vilja
meirihlutans í forsetakosningum í
fyrra, sem fjölþjóðleg eftirlitsnefnd
dæmdi ólöglegar. Noriega varð
æfur við og sendi út stuðningsmenn
til að beija á þeim mönnum, sem
fengið höfðu flest atkvæði í kosn-
ingunum.
Ekki bætti úr samkomulagi milli
Bandarikjamanna og Noriega hers-
höfðingja, er hann var ákærður
fyrir réfti í Flórída fyrir aðild að
fíkniefnasmygli frá Kólumbíu til
Bandaríkjanna.