Morgunblaðið - 26.11.1989, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 26.11.1989, Blaðsíða 22
22 MORGUNBLAÐIÐ -SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1989 8TEl\GRflHl]R 8IGF1I880]\ Framsóknar iiiíióiirinn í Alþýón bandak iT-M ANDSTÆÐINGAR hans innan Alþýðubandalagsins kalla hann ihaldssaman framsóknarmann og gamaldags stjórnmálamann. Samherjar hans aftur á móti'eiga vart nægilega sterk orð til að lýsa kostum hans, einkum miklum dugnaði og þrautseigju. Það hefur aldrei staðið neinn styr um Steingrím J. Sigfusson innan Alþýðubandalagsins en með kosningu hans í embætti varafor- rnanns á sögulegum landsfundi um síðustu helgi mun það örugglega breytast enda maðurinn sagður mjög metnaðarfullur fyrir eigin hönd og jafnvel að hann stefini að því að steypa núver- andi formanni af stalli síðar meir. Til að skilja manninn verður að skoða rætur hans og þær liggja í grónum framsóknar- ættum norður í Þistil- firði. Faðir hans er Sigfús A. Jó- hannsson bóndi á tvíbýlinu Gunn- arsstöðum og móðir hans er Sigríður Jóhannesdóttir. Sigfús er ættaður úr Húnavatnssýslum en Sigríður er af gamalli bænda- ætt úr héraðinu. Stefán Jónsson fyrrum þing- maður Alþýðubandalagsins í Norðurlandskjördæmi eystra er sá sem Steingrímur tók við þing- sætinu af. Hann segir að það séu til viss eldhús víða um land sem séu skemmtilegri eldhús en geng- ur og gerist. Eitt þeirra er að finna á Gunnarsstöðum. Og víst er nokkuð til í því þar sem Sigfús bóndi lætur þess getið að í þessu eldhúsi hafi verið aufúsugestir menn á borð við Jón heitinn Sól- nes og Ingólf heitinn Jónsson frá Hellu. um það má nefna að tíu ára gam- all fór hann í göngur, þetta þrjá til fjóra daga í einu. Þar að auki mun snemma hafa borið á því að Steingrímur kunni sitthvað fyrir sér í fræðunum eins og það er orðað norður í Skagafirði, það er hann er hagmæltur. Raunar er þetta í ættinni því bróðir hans, Jóhannes, svo dæmi sé tekið, mun vera ágætt vísnaskáld. Nú á seinni tímum hefur ekki borið mikið á því að Steingrímur hafi barið sam- an ferskeytlur en hann var iðinn við það sem drengur. Sigfús segir að upphaflega hafí þetta verið vegna áhrifa frá bók- um sem Sveinn Víkingur gaf út og höfðu að geyma gátur í bundnu máli. Sem dæmi um kveðskap Steingríms á þessum vettvangi má nefna gátu sem hann samdi um tíu ára gamall: Þetta skellur skipi á, skilin lífsÆg dauða. Þarna góðan fisk má fá, finna líka í taui má. Stefán Jónsson „Eldhúsið á Gunnarsstöð- um er skemmtilegra eldhús en gengur og gerist." Bjarni Feiixson „Hann getur brosað jafnt að sjálfum sér sem öðrum og það tel ég til mannkosta hjá fólki." Halldór Blöndal „Skoðanir hans bera sterk- an keim af því að hann er úr afskekktri sveit." Sú saga er til úr eldhúsinu á Gunnarsstöðum að einhveiju sinni var Óli heitinn Halldórsson, þá bóndi á hinum bænum og náf- rændi Steingríms, með hann fimjn ára gamlan á hnjám sér. Hann ku hafa sagt við drenginn að færi hann einhveiju sinni í fram- boð til Alþingis myndi Óli kjósa hann. Það eru hinsvegar fáir sem trúa því að Óli hafi staðið við heit sitt er í Ijós kom að framboð- ið var í þágu Alþýðubandalagsins. En samband þeirra Óla og Steingríms var alla tíð mjög náið og lífsskoðanir Steingríms nú greinilega mótaðar af þessu sam- bandi svo og því umhverfi sem hann ólst upp í, útkjálkasveit norður í landi. Óli lét mikið með Steingrím ungan og hafði dálæti á hon- um. Til marks um þetta samband er sú saga að er Steingrímur var sex ára gamall var ðli slátur- hússtjóri á Þórshöfn. Hann mun hafa sagt við drenginn að ein- hvern tímann myndi hann fá hann til sín í fláningu. Næsta dag mun Steingrímur hafa tekið sig til og ætlað að ganga til Þórshafnar á fund fóstra síns. Það var ekki fyrr en frænka hans á öðrum bæ í sveitinni sá til drengsins að þetta ferðalag hans var stöðvað. Steingrímur J. Sigfússon fædd- ist 4. ágúst 1955. Hann ólst upp í hópi fjögurra bræðra og einnar systur fram til 16 ára aldurs er hann fór í skóla á Laugar. Þaðan lá leiðin svo í Menntaskólann á Akureyri og síðar í nám í jarð- fræði við Háskóla íslands. Sigfús faðir hans segir að á uppvaxtarárunum hafi hann gengið til allra venjulegra verka á bænum, í heyskap, sauðfjár- hirðingu o.s.frv. Það hafi snemma komið í ljós að drengurinn var kjarkmikill og duglegur. Til marks Lausnin á þessari gátu er orðið „brot“. Á menntaskóiaárunum vann Steingrímur með föður sínum við að aka vörubíl ásamt því að grípa í bústörfin þegar þörf var á. Eitt ár gerði hann hlé á námi sínu og hélt sem skiptinemi til Nýja Sjá- lands. Hann hefur raunar ferðast töluvert á námsárum sínum og þegar hann var í háskóla hélt hann eitt sinn í ferð hringinn í kringum hnöttinn. Áhugamál ■ Steingríms, utan stjórnmálavafstursins, hafa eink- um legið á sviði íþrótta. Á menntaskólaárum sínum stundaði hann mikið langhlaup en frá því í háskólann var komið 1977 keppti • hann með blakliði stúdenta alla sína háskól- atíð. í liðinu lék hann stöðu kantskellis eða „smassara“. Og hann er raunar enn í blakliði IS, æfir nú á hveij- um laugardagsmorgni með öld- ungadeild þess. Friðbert Traustason, einn af félögum hans í liðinu, segir að Steingrímur hafi snemma hlotið viðurnefníð „Fóstri“, einkum vegna þess hve föðurlegur og stjórnsamur hann var við þá. Frið- bert segir að hann hafí haft mik- ið keppnisskap og oft og tíðum drifið liðið áfram á því. Hinsvegar hafi hann verið afburðakurteis, bæði við andstæðinga sína og dómara og ekki minnist Friðbert þess að hann hafi nokkurn tímann fengið tiltal hjá dómara. Á háskólaárunum kynntist Steingrímur konu sinni, Bergnýju Marvinsdóttur lækni, sem ættuð er frá Selfossi. Er þau kynntust leigði Bergný ásamt vinkonu sinni kjallaraíbúð hjá Gunnari heitnum Thoroddsen og Völu konu hans vestur á Víðimel. Vinkonan flutti brátt út og Steingrímur inn. Eiga þau hjónin nú tvo syni. Vala Thoroddsen man glögg- lega eftir þeim Steingrími og Bergnýju og ber þeim ákaflega vel söguna. Raunar segir hún að samskipti þeirra hafi ekki verið mikil en þó hafi komið fyrir að Steingrímur slægi fyrir þau tún- blettinn við húsið. Á háskólaárum sínum var Steingrímur nokkuð áberandi í félagslífi stúdenta og til þess tek- ið hve mikill og góður söngmaður hann var. Raunar höfðu þeir þing- menn þetta atriði einnig á orði og að hann kynni hreint ógrynni af sönglögum. Friðbert Trausta- son segir að Steingrímur hafi iðu- lega stjórnað fjöldasöng blakliðs- ins á ferðalögum innanlands sem erlendis og hafi það verið fastur liður í tilverunni. Það var svo á keppnisferðalagi í Vestur-Þýska- landi að liðinu bárust þær fréttir frá Norðurlandi eystra að Steingrímur hefði unnið fyrsta sætið á lista Alþýðubandalagsins í forvali sem haldið var fyrir kosn- ingarnar 1983. Þar atti hann kappi við þau Svanfríði Jónas- dóttur og Helga Guðmundsson. Áður en að forvalinu 1983 kom hafði Steingrímur unnið í tæpt ár á íþróttadeild Sjónvarpsins og var talað um að það hefði fleytt honum í fyrsta sætið í kjördæm- inu. Á íþróttadeildinni var hann að vísu hafður í því sem gengur undir nafninu „ruslið“ þar á bæ, það er hann fjallaði aðallega um íþróttir á borð við fimleika, tenn- is, blak o.s.frv. Bjarni Felixson er að vísu ekki alveg sammála þessu og bendir á að maðurinn hafði mikinn áhuga á blaki. Bjarni segir að hann hafi kunnað vel við Steingrím á þessu tímabili, eink- um vegna þess að mikill húmor var í honum. „Hann gat brosað jafnt að sjálfum sér sem öðrum og það tel ég til mannkosta hjá fólki,“ segir Bjarni. Eftir að. Steingrímur kom inn á þing, þá 28 ára gamall, fór fljótt að bera á því að hann hafði nokk- uð fornar hugmyndir um hvernig standa bæri að málum. Eipn af fyrrverandi blaðamönnum Þjóð- viljans segir að Steingrímur sé elsti Islendingur sem hann hafi kynnst, að því leyti að hann hefði haft, á þessum tíma, sömu skoð- anir og má finna hjá mönnum á sextugsaldri. Það hefði verið helst á honum að skilja að hefja bæri orf og ljá aftur til vegs og virðing- ar. Þessi andlega öldrun hans hefði leitt til þess að hann hefði hvergi getað skipað sér á bekk í flokknum nema hjá svokölluðu flokkseigendafélagi. En þetta er kannski skiljanlegt í ljósi uppruna hans og þess um- hverfis sem mótaði hann á æsku- árunum. Eftir að Steingrímur komst á þing var rætt um hann sem pólitískan fósturson þeirra Ragnars Arnalds og Hjörleifs Guttormssonar. Þá mun mjög hlýtt milli Steingríms og Svavars Gestssonar og kalla þeir hvor annan gamla blakviðurnefninu á þingi. Og mikla samleið á hann með Hjörleifi þegar kemur að andstöðunni við erlend áhrif hér á landi. Steingrímur hefur ávallt verið einlægur herstöðvaandstæð- ingur og þar má greinilega sjá áhrif frá títtnefndum Óla Hall- dórssyni. Skoðanir Óla má aftur rekja til þess er hafist var handa um að byggja ratsjárstöðina á Heiðarfjalli upp úr 1950. Sigfús A. Jóhannsson segir um þetta atriði að Óli hafi verið á móti stöð- inni af þeirri grundvallarástæðu að hann taldi betra að leysa deilu- mál með mannviti í stað vopna- braks. Halldór Blöndal þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Norður- landskjördæmi eystra þekkir til Steingríms og fjölskyldu hans. Halldór telur einsýnt að uppeldið hafi mótað mjög skoðanir Steingríms á mönnum og málefn- um. „Hann hefur mjög mótaðar skoðanir og þær bera sterkan keim af því að hann er úr af- skekktri sveit og að hann hefur mjög sterkar tilfinningar tiljieirr- ar sveitar," segir Halldór. „Á hinn bóginn snerist hann ungur önd- verður gegn stóriðju og varnarliði sem skýrir veru hans í Alþýðu- bandalaginu.“ Mörður Árnason aðstoðarmað- ur fjármálaráðherra og fyrrver- andi ritstjóri Þjóðviljans segir að hann efist ekkert um þjóðlegar tilfinningar Steingríms, en málið sé að hann dragi dám af gamal- dags stjórnmálamönnum með gamaldags hugmyndir og aðferð- ir. Hann líti stjórnmálin svipuðum augum og eldri þingmenn utan af landi. Steingrímur gegnir nú störfum landbúnaðar- og samgönguráð- herra. Hvað landbúnaðarráðuney- tið varðar hefur honum ekki, frek- ar en öðrum ráðherrum, tekist að tjónka við tregðulögmál hinnar svokölluðu landbúnaðarmafíu. I samgönguráðuneytinu hefur hann hinsvegar unnið gott starf að mati flestra. Árni Þór Sigurðsson aðstoðarmaður hans í samgöngu- ráðuneytinu segir að gott sé að starfa með honum sem ráðherra. Steingrímur hafi að vísu mjög fastmótaðar skoðanir á því hvern- ig standa beri að málum en hann hlusti á sitt samstarfsfólk og taki mark á sjónarmiðum þess ef svo ber undir. Hann gefi sér ailtaf tíma til að ræða rökin með og á móti því sem til umfjöllunar er þótt hann fylgi. mjög ákveðinni pólitískri línu sem hann vill koma í framkvæmd. Sem fyrr segir er Steingrímur mjög metnaðarfullur og margir telja líklegt að hann stefni hærra en í varaformannsembættið. Spurningin er hvort maður sem andstæðingar telja stjórnmála- mann fortíðarinnar geti orðið leið- togi framtíðarinnar. MANWSMYWP eftir Fridrik Indriöason

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.