Morgunblaðið - 07.01.1990, Blaðsíða 4

ERLEIMT
4 FRÉTTIR/YFIRLIT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1990
INNLENT
Hætta á gjald-
fellingn er-
lendra lána SÍS
Forsætisráðherra segir hættu á
að erlend lán Sambandsins sem
nema milljörðum króna verði gjald-
felld, hafni stjóm Sambandsins til-
boði Landsbankans í hlutabréf SÍS
í Samvinnubanka. Slíkt hefði alvar-
leg áhrif á lánstraust íslands er-
lendis. Stjórn Sambandsins frestaði
ákvörðun um tilboð Landsbankans
þar til í dag en mjög skiptar skoð-
anir eru um tilboðið innan stjómar-
innar.
Nýársbarnið fæddist
í Reykjavík
Fyrsta bam ársins 1990 var
drengur sem fæddist á fæðingar-
deild Landspítalans klukkan 1.45
á nýársnótt. Foreldrar drengsins
em Gunnhildur Stefánsdóttir og
Böðvar Friðriksson.
Borgin kaupir Vatnsenda
Reykjavíkurborg keypti á föstu-
dag jörðina Vatnsenda fyrir 172
milljónir. Kaupin eru með fyrirvara
um forkaupsrétt Kópavogsbæjar
og að Alþingi setji lög um eignar-
námsheimild til Reykjavíkurborg-
ar.
Hlutafé tryggt í Stöð 2
Fyrri aðaleigendur Stöðvar 2 til-
kynntu eignarhaldsfélagi Verslun-
arbankans á föstudag að þeir væru
tilbúnir til að greiða þær 150 milij-
ónir krópa sem þeir höfðu lofað
að legga fram sem hlutafé í Stöð
2. Eignarhaldsfélagið hefur
ábyrgst 250 milljónir til viðbótar
samkvæmt samkomulagi sem þess-
ir aðilar gerðu sín á milli á gamlárs-
dag.
Launadeila stöðvar togara
Ahafnir togara á Austurlandi
hafa ekki mætttil brottfarar vegna
deilu við útgerðir um laun. Krefj-
ast sjómennimir þess að greitt
verði hærra verð fyrir fisk sem
þeir landa en verðlagsráðsverð.
Óllu starfsfólki Hraðfrystihúss
Eskifjarðar var sagt upp störfum
vegna þessa.
Atlanta keypti
þjóðarþotuna
Flugfélagið Atlanta hf. sem er
m.a.'í eigu Arngríms Jóhannsson-
ar flugstjóra, keypti á fimmtudag
þotuna sem ríkissjóður leysti til sín
frá Arnarflugi á síðasta ári. Þotan
var trygging fyrir skuldum Amar-
flugs hjá ríkissjóði og hafa nú risið
upp deilur um þær skuldir.
Góð loðnuveiði
Mokveiði af mjög góðri loðnu var
undir lok vikunnar norðaustur af
Langanesi.
Alfreð íþróttamaður
ársins
Allreð Gísla-
son handknatt-
leiksmaður var
kjörinn íþrótta-
maður ársins
1989 af íþrótta-
fréttamönnum
á fimmtudag.
Alfreð var einn
leikmanna
íslenska liðsins
sem vann B-heimsmeistarakeppn-
ina í Frakklandi.
ERLENT
Vaclav Havel
segir ástæðu-
laust að ótt-
ast samein-
að Þýskaland
Hinn nýi forseti Tékkóslóvakíu,
Vaclav Havel, fór í fyrstu opin-
bem heimsókn sína á þriðjudag.
Það þótti tákn-
rænt um breyt-
ingarnar í A-
Evrópu að
hann hélt til
A-Þýskalands
en ekki Sov-
étríkjanna. Á
blaðamanna-
fundi sagði Ha\
væri að óttast nýtt og sameinað
Þýskaland svo framarlega sem
leikreglur lýðræðisins yrðu í heiðri
hafðar. Havel sagðist hafa tjáð
Manfred Gerlach, forseta A-
Þýskalands, að Tékkar væru
reiðubúnir að senda verkamenn
til að aðstoða við að rífa niður
Berlínarmúrinn, Austur-Þjóðverj-
um að kostnaðarlausú.
Sij órnmálaráðið
handtekið í Rúmeníu
Talsmaður nýju stjómarinnar í
Rúmeníu- sagði á þriðjudag að
allir félagar í stjómmálaráði kom-
múnistaflokksins, er áður var
helsta valdastofnun landsins,
hefðu verið handteknir. Smá-
bændaflokkurinn, sem nú hefur
fengið leyfi til 'að starfa, hefur
birt stefnuskrá sína. Þar er kveð-
ið á um afnám samyrkjubúskapar
og sagt að kristileg lífsviðhorf
eigi að vera leiðarljós þjóðarinnar.
Á miðvikudag sagði Silviu Bruc-
an, félagi í Þjóðarráði byltingar-
manna, að Sovétmenn hefðu fyrir-
fram heitið stuðningi við bylting-
una gegn Nicolae Ceausescu en
Sovétmenn segja þetta ekki rétt.
Franskir fjölmiðlar sögðu að Þjóð-
arráðið hefði verið stofnað leyni-
lega fyrir hálfu ári en Petre Rom-
an, forsætisráðherra Rúmeníu,
hefur vísað þessu á bug.
Fjöldamorð á Grænlandi
Átján ára gamall piltur gekk
berserksgang í grænlenska bæn-
um Narsaq á nýársdagsmorgun
og skaut sjö manns. Deila mun
hafa komið upp í hópnum, sem
tók þátt í nýársfagnaði, og hvarf
pilturinn á brott en kom síðan
aftur með riffil og hóf skot-
hríðina. Háværar kröfur heyrast
nú á Grænlandi um algert áfengis-
bann vegna fjölmargra óhæfu-
verka sem unnin eru í ölæði en
pilturinn mun hafa verið drukk-
inn. Byssueign er almenn í
landinu.
Noriega gefiir sig á vald
Bandaríkjamönnum
Manuel Antonio Noriega,
fyrrum einræðisherra í Panama,
gafst upp fyrir Bandaríkjamönn-
um aðfaranótt
fimmtudags að
íslenskum
tíma. Hann
hafði þá dvalið
um hríð í sendi-
ráði Páfagarðs
í Panamaborg
en bandarískir
hermenn slógu hring um sendiráð-
ið til að koma í veg fyrir að Nori-
ega tækist að flýja úr landi. Á
fimmtudagskvöld var Noriega
leiddur fyrir rétt í Florida þar sem
honum voru birtar ákærur um
eituriyfjasmygl. Hann svaraði
með því að bera brigður á lögsögu
bandarísks dómstóls í málinu.
Uppgjöf .einvaldsins var fagnað
ákaft í Panama og Bandaríkjun-
um, þar sem málalok þykja mikill
sigur fyrir George Bush forseta.
Bandaríkin:
Óttast er að reynt verði að
frelsa Noriega og hefiia hans
Miami. Reuter, Daily Telegraph.
MANUEL Noriega, áður einræð-
isherra Panama en nú fangi núm-
er 41586 í Bandaríkjunum, hitti
lögfræðinga sína að máli í fyrra-
dag til að ræða hvemig vöm
hans verði best háttað. Mikil
leynd hvílir yfir því hvar ein-
valdinum fyrrverandi verður
haldið á meðan beðið er eltir því
að réttarhöldin haldi áfram. Ott-
ast er að fylgismenn Noriega
reyni að frelsa hann og fremja
hermdarverk í Bandarikjunum í
hefndarskyni.
Noriega var fluttur til Miami í
Bandaríkjunum frá Panama á
fimmtudag og leiddur fyrir rétt sak-
aður um aðild að eiturlyfjasmygli.
Hann var í gæslu í leynikjallara, sem
nefndur hefur verið „kafbáturinn",
í dómshúsinu. Fjórar herþyrlur voru
á stöðugu flugi yfir dómshúsinu og
olli það vangaveltum um að í ráði
væri að flytja hann á annan stað.
Heimildarmaður innan lögreglunnar
sagði að Noriega yrði haldið í ein-
hveiju af þeim fangelsum þar sem
öryggisgæslan væri öflugust.
George Bush Bandaríkjaforseti
tók skýrt fram á blaðamannafundi
í Hvíta húsinu í fyrrakvöld að ekki
Reuter
Mynd af Manuel Noriega, fanga númer 41586, sem bandaríska dóms-
málaráðuneytið heftir sent út.
kæmi til greina að semja við Nor- smyglhringi. Bandaríska dagblaðið
iega um að falla frá ákærum í stað- Washington Post hafði skýrt frá því
inn fyrir upplýsingar um alþjóðlega að slíkt væri á döfinni.
Boeing hyggst smíða nýja
breiðþotu með Japönum
BOElNG-flugvélaverksmiðjum-
ar hafa nú svo gott sem
ákveðið að smíða nýja farþega-
þotu sem væntanlega fær teg-
undarheitið Boeing-777, en
vinnuheiti hennar er 767-X. Er
þar um 300-350 sæta breiðþotu
að ræða og hefur stjórn Boeing
nýlega boðið flugfélögum að
gera pantanir í hina nýju vél.
Miðað er við að hún verði tekin
í notkun í farþegaflugi 1995.
Vonast Boeing-verksmiðjumar
til að hanna og smíða þotuna í
samvinnu við þijú japönsk fyr-
irtæki en bandarískir þing-
menn hafa lagst harkalega
gegn þeirri hugmynd. Ottast
þeir að með því öðlist Japanir
þekkingu og tækni til að smíða
farþegaþotur og telja þing-
mennirnir að þá verði þess
skammt að bíða að þeir hefji
flugvélaframleiðslu í stómm
stíl og skjóti Bandaríkj amönn-
um ref fyrir rass í þeim efiium,
rétt eins og í bílaframleiðslu.
að ræðst endanlega af undir-
tektum flugfélaga hvort
Boeing-777 þotan verður smíðuð
en allt þykir benda til að hún eigi
eftir að sjá dagsins Ijós. Flugfé-
lögin British Airways, Cathay
Pacific og United Áirlines eru
sögð hafa sýnt mikinn áhuga á
smíði þotunnar og það hafi að
einhveiju ráðið
ákvörðun verk-
smiðjunnar að
opna pöntunar-
lista sína.
Boeing-777
þotan verður
tveggja hreyfla
og í sama stærð-
arflokki og Airbus A330 og
McDonnell Douglas MD-11. Verð-
ur hún því talsvert stærri og
burðarmeiri en Boeing-767 en
minni en 747-400. Við hÖnnun
hennar verður miðað við að hægt
verði að brúka sem mest af bún-
aði 767-þotunnar. Verða flug-
stjórnarklefar þeirra t.a.m. eins
og sömuleiðis verður stélhluti
777-þotunnar nær því hinn sami
og á 767. Þó verður skrokkurinn
nokkru víðari og herma fregnir
að Boeing kanni það af mikilli
alvöru hvort hægt verði að hafa
hann úr gerviefnum í stað áls og
stáls. Þá verður um alveg nýjan
væng á 777-þotunni að ræða.
Verður hann þykkri og þannig
gerður að hún geti flogið hraðar
en 767-þotan og borið meira elds-
neyti.
í frumhugmyndum að nýju
þotunni er gert ráð fyrir að hún
geti flutt 350 farþega á tveimur
farrýmum 7.800 kílómetra vega-
lengd, eða sem svarar flúgi milli
stranda í Bandaríkjunum í einum
áfanga. Gert er ráð fyrir að auka
megi langdrægi hennar upp í allt
að 10.700 km vegna Atlantshafs-
flugs. Auk 350
sæta innrétting-
ar verður völ á
300 sæta innrétt-
ingu á þremur
farrýmum eða
400 túristasæt-
um á einu
óskiptu farrými.
Hægt verður að hafa allt frá sex
og upp í 10 sæti í hverri sætaröð.
Á venjulegu farrými er miðað við
að þau verði níu og gangvegir
tveir.
Á þessu stigi er hönnun þotunn-
ar þó skammt á veg komin og
segja talsmenn Boeing að öllum
útfærslumöguleikum að því er
varðar stærð og burðargetu verði
.haldið opnum til þess að á endan-
um verði smíðuð flugvél sem
örugglega sé markaður fyrir.
Boeing-verksmiðjurnar hafa
mikinn hug á því að deila hönnun
og smíði nýju þotunnar með jap-
önsku fyrirtækjunum Mistubishi,
Kawasaki og Fuji. Meðal annars
vegna þess að þar í landi er einn
stærsti markaðurinn fyrir Bo-
eing-þotur og japanskir undir-
verktakar framleiða nú þegar 70%
þeirra flugvélarhluta sem fyrir-
tækið hefur boðið út utan Banda-
ríkjanna.
Ennfremur kemur velgengni
Boeing-verksmiðjanna hér til en
að óbreyttu gætu þær orðið fórn-
arlamb hennar. Gert er ráð fyrir
um 6% árlegri aukningu í far-
þegaflugi fram til aldamóta og
með óbreyttum afköstum gæti
fyrirtækið ekki haldið markas-
hlutdeild sinni en meira en helm-
ingur allra nýpantana hefur komið
í hlut Boeing. í pöntun hjá fyrir-
tækinu eru nú 1.600 farþegaþotur
og verksmiðjur fyrirtækisins í
Seattle og nágrenni vinna á fullum
afköstum. Álag er mikið á starfs-
mönnum og yfirtíð í samræmi við
það. Framboð á faglærðu starfs-
fólki er takmarkað og möguleikar
því ekki mjög miklir til að færa
út kvíarnar enda gæti það komið
sér illa ef skyndilega yrði sam-
dráttur í flugi. Hugmyndin með
aukinni þátttöku japönsku fyrir-
tækjanna í þróun og smíði nýju
þotunnar er m.a. sú að treysta
stöðu Boeing á f lugvélamarkaði á
næsta áratug.
BAKSVIÐ
eftir Ágúst Ásgeirsson