Morgunblaðið - 04.02.1990, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ AFMÆLI SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 1990
17
Afmæliskveðja:
Arni Bjarnason
bókaútgefandi
Árni Bjarnason, bókaútgefandi á
Akureyri, er áttræður 4. febrúar.
Hann fæddist að Pálsgerði í Dals-
mynni, sonur hjónanna Björns
Árnasonar og Guðrúnar Sumar-
rósar Sölvadóttur. Var hann elstur
fimm systkina. Ekki var þar auður
í búi, en bókakostur nokkur. Björn
bóndi var áhugamaður um öll fé-
lagsmál, gekkst meðal annars fyrir
stofnun ungmennafélags í sveit
sinni, Höfðahverfi.
Ekki naut Árni annarrar skóla-
göngu en farskóla sveitarinnar, en
las allt, er hann náði til af bókum
og blöðum.
Ungur að árum gekk hann í ung-
mennafélagið, sem faðir hans stofn-
aði, og varð það honum góður
skóli. Lærðist honum þar að koma
fyrir sig orði í ræðu og riti og varð
snjall íþróttamaður, einkum sund-
maður góður.
Synti hann síðar oftar en einu
sinni yfir Akureyrarpoll og eitt sinn
bæði fram og aftur, sem enginn
annar mun hafa leikið.
Hann hreifst mjög af hugsjónum
og stefnu ungmennafélaganna, og
má með sanni segja að kjörorð
þeirra „ræktun lýðs og lands“ hafí
verið stefnumark Árna á langri og
athafnasamri æfi, hvort sem ruddi
vegi, græddi skóg, rækti þjóðleg
fræði eða ættartengsl og frændsemi
milli íslendinga austan hafs og vest-
an. Áhugi og kapp var honum í
blóð borið og efldist að þroska í
vakningu ungmennafélagsskapar-
ins.
Snemma kynntist hann Jónasi
Jónssyni frá Hriflu. Kunni Jónas
vel að meta áhuga og dugnað hins
unga manns. Varð náin vinátta með
þeim og reyndist Jónas honum holl-
ur ráðgjafí.
Rúmlega tvítugur fluttist Árni
til Akureyrar og hefir búið þar
síðan. Fyrstu árin á Akureyri stund-
aði hann akstur, bæði fólks og
flutnings, og rak þá um skeið öku-
skóla, sem margir sóttu. Á þeim
árum fór hann oft lítt troðnar slóð-
ir, varð t.d. fyrstur manna til að
aka fólksbíl austur yfir Möðrudals-
öræfi og allt austur á firði. Einnig
gekkst hann fyrir því að rudd var
bílaslóð úr Höfðahverfi út í Fjörðu.
Þá heillaði flugið hann. Annaðist
hann rekstur flugskóla á Akureyri
um nokkur ár, og gaf þá út bókar-
korn um flug, „Lærðu að fljúga“.
En merkast framlag hans til flug-
mála var forganga um flugvallar-
gerð í Grímsey. Hefði sú fram-
kvæmd áreiðanlega dregist, ef Árni
hefði ekki lagt þar hönd á plóginn.
Sparaði hann hvorki fé né fyrirhöfn
til að koma fram þessum áhugamál-
um sínum og raunar mörgum fleiri.
En samtímis því, sem nú er talið,
hóf Árni bókaverslun. Rak hann
bókaverslunina Eddu um áratuga-
skeið. Verslaði hann með nýjar
bækur og gamlar, og hafði oft mik-
il umsvif. Varð hann á þeim árum
mikil hjálparhella bókasafnara, því
að bæði var hann fundvís á gamlar
bækur og manna hjálpsamastur.
Brá hann á það ráð að halda bóka-
markaði víða um land. Var hann
kærkominn gestur á hinum fá-
mennari stöðum, er hann kom þar
með bókavagn sinn. Eignaðist hann
ijölda vina, hvarvetna um landið.
Árið 1939 keypti Árni Bókaút-
gáfuna Eddu, sem starfað hafði á
Akureyri um nokkur ár. Rak hann
síðan bókaútgáfu þar til fyrir fáum
árum, og um skeið var hann fram-
kvæmdastjóri Prentsmiðju Björns
Jónssonar, sem hann átti allstóran
hlut í. Oflangt yrði að rekja hér
bókaútgáfu Árna, en miklu mest
snérist hún um allskyns þjóðleg
fræði, þjóðsagnir, æfisögur og ann-
an fróðleik. En eitt stærsta átak
hans var ljósprentun á Almanaki
Ólafs Þorgeirssonar í Winnipeg,
alls sextíu árgangar.
Þá fékkst hann við blaðaútgáfu,
gaf út blöðin Eddu og Laugardags-
blaðið, sem að vísu urðu skammlíf,
en sérstaeð um margt. En auk þess
skrifaði Árni greinar í blöð og var
fréttaritari Vísis um skeið. Er hann
ritfær vel og lætur einkum vel að
skrá sögur og sagnir.
Stærst spor hefir Árni þó markað
með starfí sínu til að efla sam-
skipti Vestur-íslendinga og heima-
þjóðarinnar. En tengslin þar á milli
voru tekin að rofna er Árni tók
þann þráð upp. Ræddi hann það
mál við ýmsa við misjafnar undir-
tektir. Sumir létu sér fátt um
finnast, en aðrir hvöttu til fram-
kvæmda, en Jónas Jónsson þó flest-
um fremur. En Árni lét ekki sitja
við orðin tóm, fremur en endranær,
og brá sér vestur árið 1946 og aft-
ur næsta ár til að kanna hugi og
afstöðu Vestur-íslendinga til máls-
ins.
Nokkrum árum seinna sendi
hann ríkisstjórn íslands mikla
greinargerð um málið. Svo sem
kunnugt er hafa mikil og marg-
breytt samskipti orðið milli þjóðar-
brotanna austan hafs og vestan hin
síðari árin. Gagnkvæmar fjölda-
heimsóknir o.fl. Er fullvíst að starf
og frumkvæði Árna hefir orðið
kveikjan að þeim framkvæmdum.
Mesta þrekvirki Árna á þessu sviði
er þó undirbúningur og söfnun til
hins mikla rits Vesturíslenskar æfi-
skrár, en sjötta bindi þeirra er nú
Veislueldhúsið
Álfheimum 74 - Sími 685660
Við viljum vekja athygli ykkar á
okkar stórglæsileg'u fermingarborðum
og hagstæða verði.
Heitur matur
Fermingarborð
Köld borð
Brauðtertur
Smurt brauð
Snittur
Kaffihlaðborð
Kransakökur
Kransakökuhorn
Kransakökukörfur
Marsipantertur
Rjómatertur
Einnig leigjum við út veislusali og borðbúnað.
Munið að panta tímanlega.
Veislueldhúsið
að koma út. Æfiskrárnar hafa átt
dtjúgan þátt í að endurvekja áhuga
manna af íslenskum ættum vestra
á uppruna sínum og tengja þá
fastari böndum við gamla landið.
Hafa Vestur-íslendingar sýnt Árna
margvíslegan virðingai'vott, kjörið
hann heiðursfélaga Þjóðræknisfé-
lagsins og heiðursborgara Gimli-
bæjar. Þá hefir hann verið sæmdur
riddarakrossi Fálkaorðunnar fyrir
afskipti sín af þessum málum.
Það eru býsna ólík viðfangsefni
að aka bíl, sinna flugkennslu, rita
í blöð, safna þjóðlegum fræðum,
gefa út bækur og vinna að þjóð-
ræknismálum og láta alls staðar
muna um átök sín, og hafa raunar
enn fleiri járn í eldinum, án þess
að nokkurt brenni, eins og Árni
Bjarnason hefir gert. En er það
nokkuð sem gefur meiri lífsfyllingu
en að eiga ljölda áhugamála og
hugðarefna. Og hvað er meira fagn-
aðarefni, þegar litið er yfir farinn
veg en að sjá að eitthvað nýtt hefir
gróið í hveiju spori. En þeirrar gleði
nýtur Árni nú, þegar hann prikar
upp á níunda áratuginn. En hann
hefir ekki'staðið einn. Kona hans
Gerður Sigmarsdóttir hefir verið
honum ómetanleg stoð og stytta.
Ekki einungis hefir hún skapað
þeim gott og fagurt heimili og alið
honum fjögur mannvænleg börn,
heldur hefir hún oftsinnis lagt hönd
á plóginn og unnið með honum að
hverskonar störfum. Þannig eru
þau hjónin nú í fremstu röð þess
áhugafólks, sem vinnur að því að
koma upp hressingarhæli í Kjarna-
skógi. Og fagur er skógarlundur
þeirra á æskuheimili Gerðar, Mógili.
Hér var ekki ætlunin að rekja
æfisögu heldur einungis að þakka
Árna meira en hálfrar aldar vináttu
og óteljandi ánægjuleg samskipti.
Að endingu óska ég að hann
megi um ókomin ár „geyma eldinn
og æskudagsins þrótt“.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum
■ B
j

::
•
■

.
M
Jr
Við bjóðum til stórfenglegrar útsölu á lömpum og
Ijósum í öllum hugsanlegum stærðum og gerðum.
Verðin eru öll á lægstu nótunum eins og vera ber
á útsölu hjá okkur.
• Loftlampar
með og án sparnaðarperu.
• Vegglampar.
• Kastarar, fjölbreytt úrval.
• Standlampar.
• Flúrlampar, til innfellingar og utaná-
liggjandi, mikið úrval. Einnar,
tveggja og fjagra peru - 18 og 36 W.
• Blómaljós í öllum stærðum.
• Vasaljós.
• Glerkúplarmeðsparnaðarperum.
• Halogen kastarar.
• Listaverkakastarar.
• Garðljós.
• Rakaþéttir flúrlampar.
• Tilvalið fyrir húsbyggjandann:
Lampar í bílskúrinn, geymsluna,
háaloftið, nýbyggingunao.m.fl.
• Komdu og kynntu þér úrvalið
og veröið.
Heimilistæki hf
Sætúni 8 SÍMI 6915 00
(/oá e/uxfitSveújýatéep/i, í sahauttíjunt
Pantanasími 685660.
r ■