Morgunblaðið - 17.02.1990, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1990
2?
Meðferð nauðgunarmála rædd á Alþingi:
Ekkert lát á brotum
Fjórar fyrirspurnir, sem allar varða kynferðisafbrot (nauðgun-
armál), vóru á dagskrá í sameinuð þingi sl. fimmtudag. Guðrún
Agnarsdóttir, þingmaður Samtaka um kvennalista, spurði heil-
brigðisráðherra og dómsmálaráðherra um viðbrögð stjórnvalda
við tillögum nauðgunarmálanefiidar. Spurningarnar varða m.a.
aukna fræðslu heilbrigðisstétta um kynferðisafbrot, hugsanlegar
breytingar á þeim kafla hegningarlaga er íjallar um kynferðisaf-
brot, fortakslausan rétt þolenda kynferðisbrota til endurgjalds-
lausrar lögfræðiaðstoðar, skipulega málsleið fyrir brotaþola í
nauðgunarmálum og neyðarathvarf fyrir fórnarlömb nauðgara.
Fræðsla heilbrigðisstétta
— Neyðarmóttaka
Guðrúnar Agnarsdóttur (SK-
Rv) spurði m.a. heilbrigðisráð-
herra hvað hafi verið gert til að
fylgja eftir ítarlegum tillögum
nauðgunarmálanefndar: 1) hvort
fræðsla um kynferðisafbrot hafi
verið aukin í grunnnámi heilbrigð-
isstétta, 2) hvort haldin hafí verið
sérstök námskeið um þessi mál
fyrir starfsfólk heilbrigðisþjón-
ustunnar, 3) hvað hafi verið gert
til að koma á fót neyðarmóttöku
fyrir fómarlömb nauðgara.
Guðmundur Bjamason, heil-
brigðisráðherra, sagði að nauðg-
unarmálanefnd hafí skilað skýrslu
1988. Skýrslan hafí verið lítið til
umfjöllunar síðan. Fræðsla hafi
ekki verið aukin. Engin sérstök
námskeið verið haldin.
Ein stöðuheimild hafi fengizt á
fjárlögum fyrir sérmenntaðan
hjúkranarfræðing á Borgarspítala,
en hún hafi ekki enn verið nýtt.
Skýrslan hafí hinsvegar verið
rædd í ríkisstjórn og ijórum ráð-
herrum verið falið að kanna,
hvemig þessum rpálum verði bezt
fylgt eftir. Þess væri því að vænta
að skriður komizt á málin.
Eldra frumvarp endurf lutt
Óli Þ. Guðbjartsson, dómsmála-
ráðherra, sagði í svari við annarri
spuringu Guðrúnar, að ríkisstjómin
hafi samþykkt að endurflytja
óbreytt frumvarp til breytinga á
hegningarlögum, sem lagt var fram
á þinginu 1988-89, en hlaut þá
ekki afgreiðslu.
Óskað umsagnar
réttarfarsnefiidar
Þriðja spurðning Guðrúnar, hvort
lögum um meðferð opinberra mála
yrði svo breytt, að þolendur kyn-
ferðisafbrota öðlist fortakslausan
rétt til endurgjaldslausrar aðstoðar
löglærðs talsmanns, sem og hvort
brotaþola verði tryggð greiðsla
þeirra bóta, sem dómstólar dæma,
með því að ríkissjóður greiði bæt-
urnar og endurkreiji síðan þann
dæmda.
Dómsmálaráðherra sagði ekki
ákveðið, hvort né að hve miklu leyti
yrði komið til móts við tillögur
nefndarinnar á þessum vettvangi.
Hann kvaðst hafa ákveðið að senda
tillögurnar til umsagnar réttarfars-
nefndar.
Skipuleg málsleið
fyrir brotaþola
Dómsmálaráðherra sagði að ekki
hafi verið tekin önnur ákvörðun um
þetta efni en að endurflytja frum-
varpið, sem fyrr er getið. Ráðherra
sagði þær Ieiðir, sem tillögur stæðu
til um skipulega málsleið fyrir
Guðrún Agnarsdóttir (SK-Rv)
brotaþola í nauðgunarmálum, verð-
ar ítarlegrar skoðunar.
Guðrún Agnarsdóttir þakkaði
svörin, þótt þau hefðu mátt vera
markvissari. Hún sagði að mikið
fræðslustarf hafi farið fram á veg-
um kvenna, m.a. í samstarfí við
rannsóknarlögreglu og lögreglu-
skóla. Hún lagði áherzlu á mikil-
vægi þeirra tillagna, sem nauðgun-
armálanefnd hafi sett fram, og
staðhæfði, að meðan við hefðumst
ekkert að yrði ekkert lát á brotum.
Ekki væri lengur hægt að þola að-
gerðarleysið.
Fyrir nokkrum árum var svínakjöt sjaldan á borðum okkar og þá helst á stórhátíðum. En nú er
öldin önnur, samfara betri gæðum kjötsins hefur verð farið lækkandi og við getum haft svínakjöt
oftar, ekki bara á hátíðum og tyllidögum heldur einnig aðra daga.
Fyrir nokkrum áram var dóttir mín í Austurríki í nokkrar vikur. Þar fékk hún að eigin sögn
heimsins besta mat og hún skrifaði heim: „Við fáum hversdags svínasteik eins og við fáum á jólunum
heima.“ Þar var „sparigrísinn“ sem sagt hafður hversdags.
Um daginn skoðaði ég mjög fullkomið svínabú að Brautarholti á Kjalarnesi og svínasláturhúsið Grísaból
í Reykjavík. Gaman var að sjá, hvað allt var fullkomið og hreinlegt. Fóðran tölvuvædd, bleikir grísirnir lágu
og hjúfruðu sig að móðurinni og dilluðu dindlinum, en það er ótvírætt merki um vellíðan. Og eigendur
sögðu: „Við verðum að standa okkur í harðri samkeppni við annað kjöt. Ef við höfum ekki gott kjöt, hættir
fólk að kaupa það.“ Þarna eins og annars staðar er það neytandinn sem ræður. Er þetta ekki það, sem
koma skal? Matarvenjur og hugsunarháttur hefur breyst hin síðari ár, við viljum geta valið og hafnað og
viljum borða fleiri en eina tegund kjöts, og ekki naga svínin afréttina á okkar gróðurvana landi. Skrokkarn-
ir hanga á rám í sláturhúsinu, síðan er þeim rennt eftir þeim yfir á slá í gám, sem þeir eru fluttir í í verslanir
og veitingahús.
Ótal margt er hægt að búa til úr svínakjöti. Ég hefí lengi bragðbætt ýmsa rétti með reyktu beikoni,
bæði fisk, bauna- og grænmetisrétti auk kjötrétta. Allt hakk verður betra, ef svínahnakk er bætt í það, og
nú orðið er lifrarkæfa ómissandi álegg á brauðið. Öll þekkjum við skinku og hamborgarhrygg. En núna
ætla ég að gefa ykkur uppskrift að bógsteikinni, sem var í matinn hjá mér sl. sunnudag.
Salome Þorkelsdóttir um umhverfísmálaráðuneytið:
Grundvallarspurn-
ingum ósvarað
Breið samstaða nauðsynleg
SALOME Þorkelsdóttir (S-Rn)
sagði í umræðu um stofnun nýs
umhverfismálaráðuneytis, að
nauðsynlegt væri að reyna að ná
samstöðu á þingi um jafii
víðfeðman og mikilvægan mála-
flokk, er varði lífríkið allt, land
okkar, umhverfi og mannlíf. Ekki
væri hyggilegt, eins og stjórnar-
flokkarnir stefni nú að, að að-
skilja frumvarp um stofiuin um-
hverfismálaráðuneytis og frum-
varp um hver skuli vera verkefiii
þess, en siðara frumvarpið situr
eftir í nefnd, óafgreitt. Hún vitn-
aði til orða Hermanns Svein-
björnssonar, stjórnarformanns
Hollustuverndar ríkisins, þess
efiiis að varhugavert væri að
hraða stofnun umhverfismála-
ráðuneytis það mikið að ekki
vinnist tími til að svara grund-
vallaratriðum um starfsemi ráðu-
neytisins og stofnana þess.
Salome Þorkelsdóttir (S-Rn)
sagði hér á ferð eitt stærsta og
viðamesta mál, sem komið hafí
fram á þessu þingi, þ.e. hvernig
skuli í framtíðinni staðið að yfír-
stjórn umhverfismála og hvaða
máli skuli falla undir þá yfírstjóm.
Hún minnti á að þingmenn Sjálf-
stæðisflokks hafí strax og þing kom
saman í haust (4. mál þingsins)
lagt fram ítarlegt framvarp um
stjórn umhverfísmála, sem enn
væri til meðferðar í allsheijarnefnd
neðri deildar.
Salome sagði Ijóst að skoðanir
stjórnarliða og sjálfstæðismanna
um skipulag þessara mála féllu
ekki í einn farveg. Verra væri þó
að stjórnarliðar vildu knýja fram
framvarp um stofnun sérstaks
ráðuneytis umhverfismála en skilja
Salome Þorkelsdóttir (S-Rn)
eftir framvarpið um verkefni þess.
Verst væri máske að ekki væri stað'-**
ið þannig að málum, að leitt gæti
til samstöðu í þinginu um þennan
mikilvæga málaflokk.
Salome sagði að hér færa stjórn-
arliðar öfugt að hlutunum. Fyrst
þyrfí Alþingi að gefa sér góðan tíma
til að svara grandvallarspumingum
um starfsemi ráðuneytisins eða
yfírstjómar umhverfísmála. Síðan
að taka ákvörðun um formsatriði
málsins. Hún lýsti vonbrigðum
sínum með, hvemig að málum væri
staðið, og hvatti til að reynt yrði -
að ná sem breiðastri samstöðu á
þingi um skipan jafn mikilyægs
málaflokks, jafnvel þótt það taki
nokkurn tíma.
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON

Svínabógsteik
2'/2-3 kg svínabógsteik
vatn til að sjóða fituhúðina í
1-1 ‘A tsk. salt
mikið af nýmöluðum pipar
2 '/i dl vatn
200 g ferskir sveppir
1 lítill blaðlaukur (púrra)
15 g smjör (1 smápakki)
V, tsk. karrý
1 peli kaffiijómi
sósumaizenamjöl
1. Skerið í fituhúðina á steik-
inni, þannig að hún myndi reiti,
u.þ.b. 3x3 sm.
2. Hitið bakarofn í 250°C.
3. Leggið steikina í steikingar-
pott eða skúffuna úr ofninum.
Fituhúðin snúi niður.
4. Hellið svo miklu vatni í steik-
ingarpottinn/skúffuna að það þeki
fituhúðina.
5. Setjið í ofninn og látið vera
þar í 20 mínútur.
6. Takið steikina úr steikingar-
pottinum/skúffunni. Hellið vatn-
inu af. Snúið nú fituhúðinni upp
og setjið steikina aftur í steiking-
arpottinn/skúffuna.
7. Setjið í miðjan ofninn eða
aðeins fyrir ofan miðju og steikið
í 25-30 mínútur. Nú á að mynd-
ast skorpa í fituhúðina. Gott getur
verið að glóða kjötið í 3-5 mínút-
urí lokin. En gætið vel að hitan-
um. Þetta má alls ekki brenna.
8. Hellið nú feitinni úr steiking-
arpottinum/skúffunni.
9. Nuddið salti inn í kjötið, þó
ekki á fituhúðina, malið einnig
pipar yfír kjötið.
10. Setjið kjötið aftur í steiking-
arpottinn/skúffuna. Hellið vatn-
inu á botninn. Minnkið hitann í
150°C og steikið í ofninum í 2
klst. Ef þið notið skúffuna úr ofn-
inum, þarf að setja steikingar-
pappír yfir.
11. Þerrið sveppina vel með eld-
húspappír, skerið síðan í sneiðar.
12. Þvoið blaðlaukinn með því að
láta kranavatn renna inn í hann.
Skerið síðan í 3 sm bita. Notið
það af grænu blöðunum, sem er
heillegt og mjúkt.
13. Setjið smjör og karrý í pott.
Hafíð meðalhita. Setjið sveppina
út í og brúnið örlítið.
14. Hellið ijóma yfír sveppina,
setjið blaðlauk út í og sjóðið sam-
an í 10 mínútur.
15. Takið kjötið úr steikingar-
pottinum/skúffunni. Fleytið fít-
una ofan af soðinu. Setjið síðan
sveppa/lauksósuna út í soðið.
Leggið steikina ofan á. Setjið lok
á pottinn eða steikingarpappír
yfír skúffuna og steikið áfram í
15 mínútur.
16. Takið kjötið upp og setjið á
fat.
17. Hrærið sósumaizenamjöl út í
soðið og jafnið sósu. Hellið henni
í sósuskál.
Meðlæti: Soðnar eða brúnaðar
kartöflur, soðið grænmeti, svo
sem grænar baunir, gulrætur eða
rósakál og rauðkál.