Morgunblaðið - 18.02.1990, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1990
C 3
„Vegna þess að þeir vilja stjórna
sjálfir," svarar Magnús snöggt.
„Það hefur alltaf verið togstreita
milli framkvæmdavaldsins annars
vegar og dómsvaldsins hins vegar
og gildir ekki einvörðungu um ís-
land. Sú barátta hefur staðið víða
um lönd gegnum aldirnar. Af þess-
um ástæðum eru í stjórnarskrám
lýðræðisríkja ákvæði _sem tryggja
stöðu dómsvaldsins. Ég get nefnt
sem dæmi 61. grein íslensku stjórn-
arskrárinnar sem kveður á um að
dómarar skuli einungis dæma eftir
lögum. Stjómarskrá er pólitískasta
plagg hverrar þjóðar. Og það hefur
kostað gríðarlega pólitíska baráttu
að fá lögfest til dæmis ákvæði um
mannréttindi og sjálfstæði 'dóm-
ara.“
Geturðu fallist á, eftir á að
hyggja, að kaup þín á þessu geysi-
mikla magni af áfengi hafi verið
mistök, — að hér hafi verið um
óhóflega notkun á þessum forrétt-
indum að ræða?
„Nei, ég get ekki fallist á það.
Þumalputtareglan svokallaða sem
ég tók í arf frá einum kollega
mínum felur í sér kaup á áfengi á
kostnaðarverði fyrir álíka upphæð
og nemur launum handhafa forseta-
valds þegar forseti fer utan. Það
vildi svo þannig til að forseti fór
óvenju oft utan á þessu tveggja ára
tímabili."
Magnús segist þeirrar skoðunar
að einfaldasta leiðin til að koma í
veg fyrir mál af þessu tagi sé sú
að afnema öll fríðindi. Launa eigi
æðstu embættismenn ríkisins það
vel að ekki þurfi að pukrast með
einhverjar sporslur. En eru þessir
æðstu embættismenn — með
kannski 300 þúsund á mánuði —
ekki ágætlega launaðir miðað við
almenn laun í landinu?
„Jú, það má vera,“ svarar Magn-
ús, „en þetta eru ekki há laun mið-
að við sambærilegar stöður erlendis
og úti í atvinnulífinu. Mér finnst
æðstu embættismenn þjóðarinnar
ekki vel launaðir."
Er það ekki dapurlegur vitnis-
burður um þetta stjómkerfi og þá
menn sem þar starfa, að sá lærdóm-
ur sé einkum dreginn af þessu
máli að setja þurfi skýrari reglur
um notkun á forréttindum, því ekki
sé að treysta á dómgreind mann-
anna og siðferðisstyrk? Að það þurfi
að kontrólera þá?
„Það þarf alltaf að kontrólera
menn. Ef við ætlum að hafa þessi
fríðindi áfram er nauðsynlegt að
setja um þau kristaltærar reglur.
Og það er enginn vandi.“
En skilurðu hin hörðu viðbrögð
almennings við máli þínu, — að
venjulegu fólki blöskri þessi notkun
útvalinna embættismanna á fríðind-
um?_
„Ég get skilið þessi viðbrögð
vegna þess að um áfengi var að
ræða, — út frá tvískinnungi íslend-
inga gagnvart áfengi og áfengis-
notkun. Ef málið hefði snúist um
kaup á stórlega niðurgreiddu
lambakjötí eða tollfrjálsum bíl hefðu
viðbrögðin ekki orðið í líkingu við
þetta.“
Fýrstu svör þín í fjölmiðlum
þegar þú varst spurður um
málið — að þetta kæmi
engum við og væri þitt
einkamál — þóttu hrokafull og ekki
máistað þínum til hagsbóta.
„Já, eg hef heyrt það,“ svarar
Magnús. „Raunar hef ég líka heyrt
að það hefði verið sama hvaða svör
ég hefði gefið; þau hefðu öll verið
tekin illa upp. Ég svaraði þarna á
þeim forsendum að ú'r því umrætt
áfengi væri til einkanota þá hlyti
það að falla undir einkamál."
En hefði diplómatískara svar
ekki verið affarasælla?
„Jú, ég geri ráð fyrir því,“ segir
hann. „Kannski er það ekki mín
sterka hlið að vera diplómatískur.
Það er alveg ljóst að ég hefði átt
að svara öðruvísi. Þessi svör eru
það sem ég sé eftir í þessu máli.“
Ég spyr Magnús hvort ekki hefði
reynst iilmögulegt fyrir hann að
gegna áfram störfum hæstaréttar-
dómara og forseta hæstaréttar eftir
að málið kom upp, enda þótt dómur
leist strax vel á hana,“ segir hann; „ég gat verið ég sjálfur með henni. Ég gat þagað með henni. Það er afar erfitt að
Magnús og Sólveig: „Mér
þegja með sumu fólki..."
I f;.'--. . ....i
fyrir og eftir að mitt mál kom upp.
Þar kemur fram að ársfjórðunginn
desember 1987 til apríl 1988 nema
úttektir á sérkjörum 11.788 flösk-
um en á sama tíma ári seinna eru
þær komnar niður í 5.966 flöskur.
Þarna verður um helmingsminnkun
milli ára. Varla er skýringin sú að •
ég hafi verið hættur að kaupa! Og
ekki hættu ráðherrar að halda veisl-
ur. Nei, þarna hættu þeir að kaupa
sem höfðu notfært sér þessi fríðindi
heimildarlaust. Þeir þorðu það ekki
lengur eftir að mitt mál kom upp.“
Telurðu að úr því að málið var
komið upp hafi stjórnkerfið, emb-
ættismenn og stjórnmálamenn sem
sjálfir voru ef til vill undir sömu sök
seldir, orðið að fórna einhveijum, —
sem sagt þér?
„Já, ég er ansi hræddur um það.
Einhveijum þurfti að slátra og ég
var talinn liggja best við höggi.“
Telur þú að einhveijir annarlegir
„Ég œtla aó þaó hafi
verió einhver i þess-
ari rikisst jórn sem
vildi mig út úr
haestarétti af
pólitiskum óstæó-
um. Ég er mikill sjólf-
stæóismaóur og hef
vil jaó túlka ýmis
ókvæói stjórnar-
skrárinnar meó
ihaldssömum
hætti..
hagsmunir hafi valdið því hvernig
og jafnvel að málið kom upp?
„Ja,“ segir Magnús og hugsar
sig lengi um, „málið kemur upp
með ákaflega undarlegum hætti og
rokið með það í fjölmiðla strax. Þar
var brotin 7. grein laga um réttindi
og skyldur opinberra starfsmanna
sem kveður á um að verði starfs-
manni á í starfi eða utan þess skuli
hann fyrst fá áminningu og tæki-
færi til að bæta ráð sitt. Þetta er
heildstætt ákvæði, sem ekki verður
kutað í sundur og aðeins það not-
að, sem ríkisvaldinu er hagstætt.
Já, ég get ekki varist þeirri tilfinn-
ingu að um samsæri hafi verið að
ræða. Annað er að geta sannað
það.“
Hveijir ættu að hafa staðið að
slíku?
„Ég ætla að það hafi verið ein-
hver í þessari ríkisstjórn sem vildi
mig út úr hæstarétti af pólitískum
ástæðum. Ég er mikill sjálfstæðis-
maður og hef viljað túlka ýmis
ákvæði stjórnarskrárinnar með
íhaldssömum hætti.“
Áttu við einhvern ráðherranna?
„Já. Það hefur þótt æskilegt að
losna við íhaldsmanninn útúr réttin-
um.“
Hvaða ráðherra hefurðu í huga?
„Ég hef fjármálaráðherrann í
huga.“
Hvaða tilefni hefurðú til að ætla
slíkt?
„í fyrsta lagi hamraði hann á
rangfærslum sínum dag eftir dag
í fjölmiðlum og í öðru lagi skrifaði •
hann á sinum tíma tvær greinar í
Morgunblaðið sem voru ákaflega
gagnrýnar á Hæstarétt á meðan
ég var forseti réttarins. Og þáð er
einkenni stjórnmálamanna, sér-
staklega vinstri manna, að vilja
ekki hafa sterkt dómsvald."
Hvers vegna?

iÍÍiÍÍftiliitlisáStiiiiÍtÍi|IliiiiiI
iiii <
L