Morgunblaðið - 30.11.1990, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C/D
STOFNAÐ 1913
273. tbl. 78. árg.
FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1990
Prentsmiðja Morguilblaðsins
Búlgaría:
Stjóm Andrejs Lúk-
anovs seffir af sér
Sofíu. Reuter. ^
STJÓRN Andrejs Lúkanovs, forsætisráðherra Búlgaríu, sagði af sér
í gær eftir að allsherjarverkfall, sem efnt var til í því skyni að
mótmæla matvælaskortinum í landinu, hafði staðið í fjóra daga.
Lúkanov tiikynnti afsögnina er þúsundir mótmælenda söfnuðust
saman í miðborg Sofíu og hrópuðu vígorð gegn stjórninni, sem var
skipuð fyrrverandi kommúnistum
Búist er við að bráðabirgðastjórn
fari með völdin í landinu þar til
efnt hefur verið til nýrra þingkosn-
inga, líklega í mars á komandi ári.
Lúkanov sagði í yfirlýsingu, sem
Bretland:
Major með
gúðan byr
búlgarska fréttastofan BTA birti,
að helstu verkalýðssamtök landsins
og stjórnarandstæðingar á þingi
hefðu komið í veg fyrir að stjórnin
kæmi umbótaáætlun sinni í fram-
kvæmd. Stjórnarandstæðingar hafa
efnt til fjölmennra útifunda í
landinu undanfarnar vikur til að
mótmæla alvarlegum matvæla- og
eldsneytisskorti. Þeir sökuðu foryst-
umenn Sósíalistaflokksins, sem hét
áður Kommúnistaflokkurinn, um
að hafa aldrei sagt skilið við komm-
únismann.
Reuter
Peter Beron leiðtogi Sambands lýðræðisaflanna, helsta flokks stjórnarandstæðinga, fagnar afsögn
Andrejs Lúkanovs forsætisráðherra Búlgaríu með stuðningsmönnum í Sofíu.
Qryggisráð SÞ setur Irökum úrslitakosti vegna innrásarinnar í Kúvæt:
Valdbeiting- heimiluð kalli
Saddam lið sitt ekki heim
Sameinuðu þjóðunum. Baghdad. Moskvu. Washington. London. Reuter.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóðanna (SÞ) setti írökum úrslitakosti á
sögulegum fundi í gærkvöldi og samþykkti að færu þeir ekki með
innrásarher sinn frá Kúvæt í síðasta lagi 15. janúar næstkomandi
væri hinum fjölþjóðlegu hersveitum sem nú eru á Persaflóasvæðinu
heimilt að hrinda innrás þeirra í Kúvæt með hervaldi. Tólf ríki sam-
þykktu valdbeitingu en fulltrúar Kúbu og Jemens greiddu atkvæði
gegn henni og Kínverjar sátu hjá.
London. Reuter.
Skoðanakannanir í Bretlandi
benda til þess að íhaldsflokkurinn
hafi rétt mjög úr kútnum meðal
kjósenda eftir að John Major tók
við forystunni af Margaret That-
cher. I könnun Harris-stofnunar-
innar, sem birt var í gær, sögðust
49% kjósenda styðja íhaldsflokk-
inn en aðeins 38% Verkamanna-
flokkinn sem haft hefur yfirburði
í skoðanakönnunum undanfarnar
vikur.
Major vísaði í gær á bug gagnrýn-
endum úr röðum Verkamannaflokks-
þingmanna er segja að Thatcher
muni áfram hafa úrslitaáhrif á
stjórnina.
Major sagðist gera ráð fyrir því
að hagvöxtur myndi aukast þegar á
næsta ári og verðbólga minnka veru-
lega. Aðspurður sagðist hann ekki
myndu samþykkja að tekinn yrði upp
einn gjaldmiðill fyrir öll ríki Evrópu-
bandalagsins.
Sjá ennfremur „Gagnrýndur
fyrir að skipa enga konu í ráð-
herrastöðu" á bls. 29.
Er þetta í annað sinn eftir stríð að
Öryggisráðið heimilar beitingu her-
valds; hið fyrra var 1950 eftir innrás
Norður-Kóreumanna í Suður-Kóreu.
Bresk fréttastofa, Press Association,
sagði að hersveitum í Saudi-Arabíu
hefði verið skipað í viðbragðsstöðu
í gær af ótta við að írakar hefndu
samþykktar ráðsins með loftárásum
á fjölþjóðlegu sveitirnar. Urðu her-
mennirnir að klæðast fatnaði til að
veijast eiturefnaárás og bera súrefn-
istæki.
Saddam Hussein íraksforseti
sagði í gær, að írakar myndu ekki
láta undan þrýstingi SÞ og beijast
ef á þyrfti að halda til þess að veija
innlimun Kúvæt. Þeir hræddust ekki
hinn fjölþjóðléga her sem kominn
væri saman í námunda við landa-
mæri Kúvæt. Norman Schwarzkopf,
yfirmaður bandarísku hersveitanna
á Persaflóasvæðinu, sagði hins veg-
ar að búast mætti við að baráttu-
vilji írösku hersveitanna hyrfi að
fenginni samþykkt Öryggisráðsins.
Hingað til hefðu bæði íraska þjóðin
og hersveitir hennar getað leyft sér
að efast um að Bandaríkjamenn
myndu fylgja eftir hótunum um að
beita hervaldi en það gætu þær ekki
lengur. George Bush Bandaríkjafor-
seti sagðist staðráðinn í að sýna
Irökum fram á að þeir kæmust ekki
upp með þann yfirgang er þeir hefðu
sýnt með innrásinni í Kúvæt.
Talsverð hækkun varð á gengi
dollars á gjaldeyrismarkaði um heim
allan. Mun væntanleg samþykkt
Öryggisráðs SÞ hafa ráðið þar mestu
og er búist við að dollarinn eigi enn
eftir að hækka.
-------*_*_♦-----
Calfa biður um
milljarð marka
Bonn. Reuter.
MARIAN Calfa forsætisráðherra
Tékkóslóvakíu fór þess á leit við
Helmut Kohl kanslara Þýskalands
í gær, að Þjóðverjar veiti Tékkum
milljarðs marka lán til þess að
reisa efnahag landsins við.
Calfa sagði að með sameiningu
þýsku ríkjanna hefðu Tékkar orðið
af mikilvægum viðskiptum og til
þess að geta tekist á hendur mikil-
vægar umbætur í efnahagsmálum
og komið á fijálsu nmrkaðskerfi
þyrftu þeir á erlendri fyrirgreiðslu
að halda. Lánið sem hann óskaði
eftir jafngildir 37 milljörðum ÍSK.
Calfa sagði að á fundi þeirra Kohl
í gær hefði orðið samkomulag um
að þjóðirnar hæfu viðræður um vin-
áttusamning í byijun næsta árs og
gerðu menn sér vonir um að hægt
yrði að undirrita slíka samninga
næsta sumar.
Þjóðverjar bregðast vel við
hjálparbeiðni Sovétmanna
Bonn. Berlín. Reuter.
VIÐBRÖGÐ Þjóðveija við hjálparbeiðni Sovétmanna hafa verið
mjög góð. Þegar hefur mikið fé safnast og fyrstu matarpakkarnir
fóru af stað í gær frá Hannover til Moskvu. Horst Teltschik, ráð-
gjafi Helmuts Kohls kanslara I utanríkismálum, segir að birgðir,
sem yfirvöld í Berlín söfnuðu af ótta við að herkví Sovétmanna
fyrir fjörutíu árum endui-tæki sig, yrðu sendar til Sovétríkjanna.
Samkomulag náðist hins vegar ekki á fundi embættismanna Evrópu-
bandalagsins í Brussel á miðvikudag um aðstoð við Sovétríkin. ítal-
ir og Þjóðverjar vilja láta hendur standa fram úr ermum en mörg
önnur ríki segja að vandamálið sé fyrst og fremst skipulagsleysi í
Sovétrílyunum og svartamarkaðsbrask.
Teltschik sem kom í gær frá
Moskvu þar sem hann ræddi við
þarlenda ráðamenn um skipulagn-
ingu neyðaraðstoðar sagði að vara-
birgðir Berlínar yrðu sendar til
Sovétríkjanna. Kohl myndi líklega
staðfesta þessa ákvörðun í dag og
þá væri hægt að hefja flutninga
eftir tvær vikur. Eftir að Sovét-
menn héldu borginni í herkví árin
1948-49 söfnuðu yfirvöld birgðum
sem nægja áttu 2,8 milljónum íbúa
í eitt ár. Meðal annars er um að
ræða 66.000 tonn af rúgi, 26.000
tonn af nautakjöti, 7.500 tonn af
smjöri, 3.000 tonn af svínakjöti og
1.600 tonn af eggjadufti. Teltschik
vildi ekki segja nákvæmlega til um
hvað Sovétmenn vildu mikla aðstoð
en dagblaðið Bild segir að Gorb-
atsjov hafi farið fram á 500.000
tonn af kjöti, 500.000 tonn af jurta-
olíu, 100.000 tonn af núðlum og
50.000 tonn af mjólkurdufti.
Viðbrögð íjóðveija við sjón-
varpsdagskrá á miðvikudagskvöld
þar sem þeir voru hvattir til að
koma Sovétmönnum til bjargar
hafa verið með eindæmum góð. Til
dæmis berast um 6.000 rnatar-
pakkar Rauða krossinum daglega.
Dæmigert innihald slíks pakka er
reykt pylsa, hrísgtjón, sykur,
súkkulaði, súpa í dósum og súrkál.
Margir gefa þá skýringu á hjálp-
fýsi sinni að Þjóðveijar éigi Gor-
batsjov og Sovétmönnum skuld að
gjalda því þeir hafi gert sameiningu
Þýskalands mögulega. Um helm-
ingur aðstoðarinnar berst frá fólki
sem man þá tíð er Þjóðveijar réð-
ust inn í Sovétríkin og vilja bæta
fyrir það.
Embættismaður hjá Evrópu-
bandalaginu sagði í gær að þar
vildu menn fá skýrari mynd af stöð-
unni í Sovétríkjunum áður en tekin
yrði ákvörðun um meiriháttar að-
stoð. Danska dagblaðið Politiken
segir að Sovétmenn hafi beðið EB
um að taka á móti tveimur til þrem-
ur miiljónum miðaldra launþega og
sjá þeim fyrir viðurværi og eftir-
menntun. Búist er við að þessi at-
riði verði ofarlega á baugi á leiðtog-
afundi EB um miðjan desember.
Sjá „Gorbatsjov vill að ég
verði áfram á bls. 28.