Morgunblaðið - 02.02.1991, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARQAGUR 2. FEBRUAR 1991
Ambjörg Sigurðar-
dóttir - Minning
Fædd 28. septeraber 1934
Dáin 27. janúar 1991
Þá eik í stormi hrynu? háa,
hamra því beltin skýra frá.
En þegar Qólan fellur bláa
fallið það enginn heyra má.
En ilmur horfinn innir fyrst,
urta - hvers byggðin hefur misst.
(Bjarni Thorarensen)
Þetta fallega erindi þjóðskáldsins
kom upp í huga mínum þegar ég
heyrði um fráfall Arnbjargar Sigurð-
ardóttur, vinkonu og skólasystur
minnar frá Skriðu.
Eg vissi um veikindi hennar fyrir
stuttu en að endalokin væru svo
skammt undan, bjóst ég ekki við.
Eins og ævinlega þegar óvænt
dauðsfall verður, situr maður sem
þrumu lostinn og spyr sjálfan sig;
getur þetta virkilega verið satt, hún
Adda, góða glaða stúlkan sem ég
þekkti frá bamaskólaárum okkar og
síðan veturinn 1957—’58 á Kvenna-
skólanum á Laugum. Eftir það voru
fáir fundir en þegar það bar undir
var eins og að hitta systur sína.
Adda fæddist 28. september 1934 í
Rauðuskriðu í Skriðuhverfi, því
gamla höfðingja- og sýslumannssetri
fyrr á öldum. Að standa á Skriðu-
hlaði og horfa yfir í Kinn, sjá bæja-
röðina þar út með hlíðinni er falleg
sjón á sumardegi. Eða horfa á
Skjálfandafljót falla í átt til sjávar
á sléttlendinu, fyrst grænum engjum
og síðast „flæmast um dökkan
sand“. Sjá kvöldsólina roða fjallgarð-
inn í vestri og svo mjúkar línur
Mánafells og Fljótsheiðar og alla þá
fjölbreytni sem árstíðirnar ljá náttú-
ranni í fagurri og friðsælli sveit.
Foreldrar Öddu vora Hulda Kristj-
ánsdóttir frá Bergsstöðum og Sig-
urður Friðfínnsson, fæddur og alinn
upp í Skriðu. Þar bjuggu líka Ámi,
bróðir Sigurðar, og Guðný, kona
hans, systir Huldu. Adda var þriðja
í röðinni af fímm systkinum og sex
vora’á hinu búinu. Þessi stóra fjöl-
skylda bjó í sama húsinu sem var
timburhús, ein hæð og kjallari, 80
fm, byggt 1926 og svo vora þarna
í heimili gamli bóndinn, Friðfínnur
Sigurðsson, faðir bræðranna og
seinni Hona hans, Guðrún Bjarna-
dóttir. Einnig ýmsir einstæðingar er
áttu þama athvarf lengri eða
skemmri tíma.
Nærri má geta að oft hefur verið
þröngt á þingi en það var haft á
orði hvað samkomulag var með mikl-
um ágætum á þessu heimili enda
prúðmennska og fáguð framkoma
aðalsmerki þessa fólks og Friðfinn-
ur, faðir þeirra bræðra, með afbrigð-
um hógvær og góðgjam maður sem
alls staðar vildi láta gott af sér leiða.
Að Skriðu kom ég ekki oft sem
barn en þó stöku sinnum. Fljótsheið-
in eða Hálsinn var á milli svo það
var nokkur þröskuidur. Ég man
komu í Skriðu með foreldrum mín-
um, þá smástelpa, og horfði með
aðdáun á allar þessar fallegu, ljós-
hærðu og litfríðu stúlkur svo bjartar
og broshýrar. Þær voru átta frænk-
urnar og drengimir þrír og af þess-
um hóp era nú þrjú horfín okkur
sjónum. Auk Öddu, Guðfinna Árna-
dóttir, frænka hennar, og Friðfinn-
ur, bróðir hennar, öll á besta aldri
og öllum harmdauði. í annað sinn
kom ég í Skriðu, þá ein og dauðfeim-
in. Húsfreyjumar buðu mér inn og
ég fékk þær bestu góðgerðir, það
var spjallað við mig eins og ég væri
einhver merkispersóna en ekki upp-
burðariaus krakki af næsta bæ.
Aðalkynni okkar Öddu urðu svo
á Kvennaskólanum á Laugum og
þar sem annars staðar virtist hún
hverjum manni vel. Léttlynd og glöð
á sinn fallega og hógværa hátt,
trygg og traust. Vel verki farin og
vildi allt færa til betri vegar, stóð
þó vel fýrir sínu máli ef þurfa þótti.
Með henni var gott að vinna. Hún
hafði vissulega tekið í arf bestu eig-
inleika foreldra sinna.
Adda giftist Gunnari Páli Jóhann-
essyni og hófu þau búskap sinn á
Húsavík. Börn þeirra era Guðrún,
gift Sigurði Iliugasyni og eiga þau
þijá drengi, og Sigurður, búsettur í
Svíþjóð, kvæntur sænskri konu,
Annelie Kalleqvist. Þau eiga tvær
dætur.
Eftir að börnin komust upp vann
Adda eitthvað utan heimilis, m.a. á
dvalarheimilinu Hvammi á Húsavík.
Þar kom sér vel glaðlegt viðmót og
hlýjar hendur.
Eg fluttist á annað landshorn,
fjarri heimahögum, en við höfðum
samband öðra hvora og þegar skóla-
systur frá Laugum komu saman var
Adda mjög áhugasöm og drífandi. í
vor verða 3 ár frá því að við hitt-
umst á Akureyri í tilefni 30 ára
skólaafmælis. Þar sáumst við Adda,
hún var svo geislandi glöð og án-
ægð. Við ræddum um að nú yrði
að líða skemmra á milli samfunda en:
„Enginn veit hvert liggur hans leið,
hvort iöng eða stutt verða spor.“
Hún átti ekki lengri leið hér á
meðal okkar en minningin um hana
mun lifa. Fyrst og fremst hjá manni
og börnum um elskulega eiginkonu,
móður og ömmu og hjá ættingjum
og samferðafólki er sakna hennar
sárt. Ég sendi þeim öllum dýpstu
samúðarkveðjur. Nýárssólin hefur
þokað skammdegismyrkrinu til
hliðar. Ég bíð og vona að sorgar-
myrkrið sem nú grúfir yfír ástvinum
hennar hverfi einnig fyrir sól trúar
og vonar.
Ég kveð Öddu, þessa góðu vin-
konu mína í þeirri trú að nú hafi
hún öðlast nýjan kraft — sem geri
henni fært meira að starfa guðs
um geim.
Ásta Ketilsdóttir
frá Fjalli.
Við fráfall Öddu er skarð fyrir
skildi í frændgarðinum á Húsavík.
Þótt Adda væri ekki frænka mín
heldur eiginkona föðurbróður míns,
hefði hún ekki getað staðið okkur
frændsystkinunum nær. Adda og
Gunni Palli vora nánast alltaf nefnd
samtímis. Þau vora svo samhent í
öllu enda þótt þau væra um margt
ólíkir persónuleikar, eins og títt er
í bestu hjónaböndum.
Ég á eina mína fyrstu bernsku-
minningu frá brúðkaupi þeirra Öddu
og Gunna árið 1959. Þegar ég gifti
mig voru það síðan Adda og Gunni
sem gerðu sér ferð suður, ekki að-
eins til að taka þátt í veislunni,
heldur ekki síður til að aðstoða við
undirbúning á allan hátt. Þau hafa
alla tíð verið óþreytandi að taka sér
ferðir á hendur til að samgleðjast
við stórviðburði. Adda hefur átt sinn
ríka þátt í að byggja upp þá .miklu
samheldni og samkennd sem ríkir
meðal föðursystkina minna og fjöl-
skyldna þeirra.
Adda er í huganum órjúfanlega
tengd Húsavík og föðurfjölskyldu
minni. Við systkinin voru þau einu
úr fjölskyldunni sem ekki ólumst
upp í Þingeyjarsýslu, en vorum lang-
dvölum á Húsavík á sumrin. Við
bjuggum þá hjá afa okkar og ömmu
en gátum verið eins og við vildum
á heimili Öddu og Gunnu og nutum
þess. Adda var í reynd eins frá
fyrstu kynnum og hræringar úti í
þjóðfélaginu röskuðu ekki hennar
hugarró. Mildi hennar, hlýja og
umburðarlyndi löðuðu jafnt unga
sem aldna að henni. Adda var ein-
staklega yfírveguð í allri sinni fram-
göngu og ef eitthvað hefur komið
henni úr jafnvægi, þá lét hún að
minnsta kosti ekki á því bera.
Adda og Gunni tóku ævinlega á
móti gestum af miklum rausnarskap
og hlýlegt heimili þerra og gott við-
mót húsráðenda laðaði gesti að. Ég
og systkini mín höfum margoft
ásamt fjölskyldum okkar orðið að-
njótandi gestrisni þeirra og þeirrar
glaðværðar sem ríkti á heimilinu.
Við munum sakna þess að geta
ekki lengur komið á Skólagarð 10
og hitt þar fyrir þá góðu konu sem
Adda var. Ekki minnist ég þess að
hafa heyrt hana hallmæla nokkrum
manni.
Adda var fædd og uppalin á
Rauðuskriðu en bjó síðan í meira
en þijá áratugi á Húsavík. Það var
hins vegar glöggt á hennar tali að
hugurinn var mikið bundinn við
sveitina. Ég minnist þess er við
systkinin fengum að fara með í
sveitina og nutum gestrisni Skriðu-
fólksins. Þar hittum við einnig fyrir
afa Öddu, Friðfinn, sem mun hafa
verið með elstu mönnum á landinu
er hann dó. Foreldrar Öddu fluttust
til Húsavíkur er líða tók á ævikvöld-
ið og nutu þau umhyggju dóttur
sinnar til hinstu stundar. Föður-
amma mín átti einstaklega gott
samband við þessa tengdadóttur
sína. Adda og hún nutu samvista
hvor við aðra og sú alúð sem Adda
lagði í það að hlúa að henni gleym-
ist okkur ekki. Er amma var kvödd
hinstu kveðju fyrir réttu ári mun
engan hafa órað fyrir því að Adda,
þessi fríska og lífsglaða kona, lifði
aðeins einu ári lengur.
Adda starfaði ekki mikið utan
heimilis. Heimilið, börnin og barna-
börnin áttu hug hennar allan. Ég
minnist þess að hún sagði að það
væri ekki aðalatriðið hversu mikils
væri aflað, heldur að farið væri vel
með það sem menn hefðu úr að
spila. Hún hafði ekki þörf fyrir að
iáta á sér bera, en rækti frábærlega
vel allt sem henni var falið. Hún
var boðin og búin að rétta öðram
hjálparhönd. Jákvætt hugarfar,
glaðværð og hógværð voru aðals-
merki Öddu. Við fráfall hennar
koma ótal myndir upp í hugann er
tengjasta ánægjulegum samveru-
stundum. Það eru einungis bjartar
minningar til um þessa vönduðu og
traustu konu. Um leið og ég votta
frænda mínum og fjölskyldu hans
samúð á erfíðri stundu bið égtluð
að blessa minningu Öddu.
Berglind
Við viljum þakka elsku ömmu
Öddu fyrir alla hlýjuna og ástúðina
sem hún veitti okkur þann tíma sem
við fengum að hafa hana hjá okkur.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
Gunnar Illugi, Arnar Þór,
Sigurður Már, María
Björg, Linnea Sigrún.
í dag kveð ég kæra frænku,
Arnbjörgu Sigurðardóttur frá
Rauðaskriðu í Aðaldal.
Hugurinn hvarflar aftur í tímann
til bernskuáranna í Rauðaskriðu.
Þar ólumst við upp ellefu frænd-
systkin og undum glöð við leik og
starf. Margar góðar stundir átti
hópurinn við orgelið með Sigurði,
frænda mínum, föður Öddu. Nú eru
þijú frændsystkinin horfín yfir
móðuna miklu, svo allof snemma
fínnst okkur sem eftir eram. Frið-
fínnur lést 48 ára, Guðfinna lést
51 árs og nú Arnbjörg 56 ára. Öli
iétust þau af sama sjúkdómnum.
Árin liðu og hópurinn dreifðist
um landið, en oft hittumst við,
ýmist á bernskuslóðum eða í heim-
sóknum hvert hjá öðru. Oft var þá
glatt á hjalla og ekki var það síst
Adda sem var gleðigjafínn með sín-
um skemmtilega húmor og jákvæðu
viðhorfum.
Arnbjörg fæddist 28. september
1934, dóttir hjónanna Huldu Krist-
jánsdóttur og Sigurðar Friðfinns-
sonar í Rauðaskriðu, sem bæði eru
nú látin. Hún var þriðja í röðinni
af fimm systkinum. Eftir lifa Guð-
rún, Hólmfríður og Sigurður Krist-
ján.
Minning:
Krisljana V. Hannes-
dóttirfv. skólastjóri
Fædd 22. mars 1895
Dáin 21. janúar 1991
Kristjana átti. sinn persónuleika.
Eftir henni var tekið og þá sérstak-
lega fyrir það að hún frá unga aldri
haslaði sér jafnan völl þar sem góð-
um málum mátti leggja lið. Tillögur
hennar voru alltaf mannbætandi. Á
meðal kynsystra sinna var hún jafn-
an í forystu og sparaði ekki sporin
til þess er hún áleit að kæmi þjóðlíf-
inu til bóta. Harmaði það ef hún
náði ekki nógu langt og átti erfitt
með að trúa því hve hið góða með-
al vor mannanna átti oft lítinn byr.
Sannfærð um að ef Kristur mætti
ráða lífi hvers manns, væri heimur-
inn ekki sá táradalur sem hann er
í dag. Dugnaður og þrautseigja
voru einkenni hennar og sérstak-
lega þegar góð baráttumál voru í
hættu.
Kvenfélögin og sambönd þeirra
voru henni mikil hugðarefni og þar
gat hún komið mörgu góðu til leið-
ar. Kirkjan var henni kær og hún
vildi meira af boðskap Jesú Krists
inn í skólana.
Hún var forstöðukona Kvenna-
skólans á Staðarfelli þegar fundum
okkar bar fyrst. saman og ég fann
strax hug hennar til allra þeirra
hafði með sér góða kennara sem
gerðu-skólann með henni að virð-
ingarstofnun sem litið var upp til.
Til Stykkishólms bar hún órofa
tryggð, en þar lágu hennar æsku-
spor í vernd góðra foreldra og
systkina. Foreldrar hennar voru
Einbjörg Þorsteinsdóttir ættuð úr
Dölum og Hannes Kristjánsson
smiður í Nesi. Seinustu 40 árin var
hún búsett í Stykkishólmi og vann
þar að hugðarmálum sínum. Hún
stýrði Kvenfélaginu hér um langa
hríð og virkur þátttakandi var hún
í sambandi breiðfirskra kvenna.
Kristjana var kennari að mennt.
Það var henni kært starf. Á þeim
vettvangi gat hún beint æskulýðn-
um leið manndóms og blessunar,
þá leið sem henni var sjálfri bent á
í foreldrahúsum og hafði reynst
henni vel.
Og orðum hennar var treyst. Og
hún lét ekki nægja að kenna, held-
ur sýndi hún það með lífi sínu og
framkomu að hún talaði ekki út í
bláinn. Við hittumst oft. Ég var
einnig með henni á merkisdögum
lífs hennar, með henni bæði á stund-
um sorgar og gleði. Og alltaf var
hún sama Kristjana. Þess er svo
gott að minnast og benda á.
Um þessi efni mætti skrifa langt
málft spm mér þótti vænt um. Húq.y mál, en það var ekki tilgangur þessa
greinastúfs, heldur færa fram
þakkir mínar og minnar fjölskyldu,
þegar nú samfylgd í þessum heimi
lýkur. En Kristjana var ekki í vafa
um endurfundi. Það var svo margt
sem styrkti hana í þeirri trú og þar
er nýr vettvangur.
Kristjana giftist ekki og átti ekki
börn en gegnum kennarastarfíð
eignaðist hún þau og ótal marga
vini. Það var hennar fjársjóður,
ásamt göfugu ævistarfi. Blessuð sé
minning hennar. _
Arni Helgason
í dag verður Kristjana Valgerður
Hannesdóttir borin til moldar frá
Stykkishólmskirkju.
Hún lést á Sjúkrahúsinu í Stykkis-
hólmi mánudaginn 21. janúar sl. á
i9(j. aldursári eftir að hafa á^t vi$
vanheilsu að stríða um langt skeið.
Kristjana hélt andlegri heilsu til
síðasta dags og æðraðist ekki þótt
líkamleg heilsa gæfi sig. Það var
hennar lífsstíll að bera sig vel og
taka mótlæti með jafnaðargeði og
reisn.
Kristjana var fædd í Ögri í Helga-
fellssveit hinn 22. mars 1895. For-
eldrar hennar vora. hjónin Einbjörg
Þorsteinsdóttir og Hannes Guð-
mundur Kristjánsson, póstur og
jámsmiður í Nesi við Stykkishólm.
Strax á unglingsárum komu fram
þeir eiginleikar Kristjönu að leggja
ótrauð á brattann og sækja fram til
manndóms og þroska. Hún stundaði
nám í Unglingaskóla Stykkishólms
veturinn 1910-11 og mun hafa verið
eina stúlkan í skólanum það árið.
Ári síðar hóf hún kennslu aðeins
17 ára gömul og var heimiliskennari
á ýmsum stöðum við Breiðafjörð á
áranum 1912-1914.
Þetta var upphafið á því lífsstarfi
sem hún valdi sér og sem féll svo
vel að skapgerð hennar og hæfileik-
um.
Hún fór til náms í Kennaraskóla
Islands og lauk kennaraprófí árið
1917 með ágætum vitnisburði.
Sama árið og Kristjana lauk kenn-
araprófí var hún ráðin til starfa við
barnaskóla Stykkishólms í forföllum
skólastjóra til loka skólaársins
1917-18.
Næsta skólaár kenndi hún í Helg-
afellssveit en fór eftir það til kennslu.
á VestQörðum og kenndi við barna-
skólann á Suðureyri við Súganda-
flörð í þrjú ár og við barnaskóla
Patreksfjarðar á árunum 1922 til
1927.
í;. 'j Á,þeipi;tíma sem, Krjstj^pa var,
við kennslu á Vestfjörðum jók hún
við menntun sína bæði með því að
sækja námskeið hér innanlands og
með námsdvöi í eitt og hálft ár á
Norðurlöndum.
Það hefur þurft kjark og dug til
þess að leggja land undir fót á eigin
spýtur og fara til námsdvalar erlend-
is á þessum tíma, en Kristjana var
alltaf tilbúin til að glíma við erfið
verkefni ef hún taldi sig hafa mögu-
leika á að leysa þau.
Eins og áður er sagt dvaldi hún
í eitt og hálft ár á Norðurlöndum á
árunum 1925 og 1926. Á þessu
tímabili stundaði hún m.a. nám í
lýðskóla og í húsmæðraskóla í Tarna
í Svíþjóð. Ennfremur sótti hún nám-
skeið í hjúkran og meðferð ungbarna
í Gautaborg og fór að því búnu til
Danmerkur þar sem hún settist á
skólabekk í safnaðarskóla í Slagelse.
Þá var hún einnig um tíma í Nor-
egi, heimsótti skóla og kynnti sér
skólastarf.
Kristjana hafði mikinn áhuga á
framhaldsmenntun og menntun hús-
mæðra. Hún notaði tækifærið meðan
hún var erlendis til að heimsækja
framhaldsskóla og húsmæðraskóla í
Ósló, Gautaborg og Kaupmanna-
höfn.
Á heimleiðinni kom hún við í
Færeyjum og dvaldi þar í nokkra
mánuði. Þar tók hún að sér kennslu
um þriggja mánaða skeið við lýð-
Skóla Færeyinga í Þórshöfn.
Hún eignaðist fjölda vina og
kunningja í þessum ferðum og stóð
í bréfasambandi við marga þeirra
áram saman.
Árið 1927 veiktist Kristjana af
berklum og var frá störfum af þeim
,sökum upi J,yeggja ,ára sþejð. Hún