Morgunblaðið - 17.02.1991, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 1991
C 13
til að tryggja að beita megi yfirburð-
askotmætti til stuðnings árásinni
eða vörninni.
Þyrlur mikilvægar
Þyrlur eru orðnar lykilvopn í vörn
og sókn eins og skriðdrekinn og
bandaríska Apache-þyrlan er þeirra
fullkomnust um þessar mundir. Auk
A-10-fastvængjunnar, sem er sér-
hönnuð til landárása, er hægt að
beita þyrlum til stuðnings landher-
sveitum með miklu skjótari hætti
og á miklu nákvæmari hátt gegn
óvinum á landi en ormstu-sprengju-
flugvélum.
Þar með er ekki sagt að flugvélar
hafi engu hlutverki að gegna í land-
hernaði. Þær em nauðsynlegar til
að neyða óvininn til að hörfa frá
vígvellinum, meðal annars með árás-
um á aðalstöðvar og stórskotaliðs-
stöðvar fjær víglínunni. A svipaðan
hátt er ekki hægt að komast af án
stórskotaliðsins, sem er viðbúið að
beina kröfttugri skothríð af ýmsu
tagi á tiltekna, valda staði eftir þörf-
um. En þyrlur og A-10-vélar, þar
sem þær era tiltækar, eru orðnar
ómetanlegar, bæði brynliðinu og fót-
gönguliðinu.
Þessi þróun kann að gefa til kynna
að jafnvægið hafi raskazt varnarað-
ila í brynhemaði í vil. Þetta kynni
að vera rétt, ef jafnvægi ríkti milli
stríðsaðila á jörðu niðri og í lofti að
sögn Farrar-Hockleys. Við Persaflóa
standi bandamenn andspænis vopn-
um og búnaði, sem hafa reynzt vel,
í víggirtri víglínu. Hins vegar hafí
þeir yfirburði í stórskotaliðsvopnum
og bryntækjum. Koma sé í ljós að
brezki Chieftain-skriðdrekinn sé sig-
urstranglegur á vígvellinum.
Farrar-Hockiey bendir að lokum
á að vopnuðu þyrlurnar og A-10-vél-
arnar séu hluti af herfylkingunum á
svipaðan hátt og flugvélar banda-
ríska landgönguliðsins. Yfirburðir í
lofti hafi verið auknir og íraskar
loftárásir muni ekki dreifa athygl-
inni eða valda tjóni. Yfirburðir band-
amanna í lofti eru algerir.
Takmarkaðar árásir?
Loftárásunum hefur verið haldið
áfram síðan Dick Cheney landvarna-
ráðherra fór til Saudi-Arabíu á dög-
unum til að spyrja bandaríska her-
foringja hvort ekki væri kominn tími
til að hefja aðgerðir á landi til að
hrekja her íraka frá Kúveit. Ekkert
hefur verið látið uppi um hvenær
landhernaður muni hefjast og loftár-
ásir em taldar koma að gagni enn
um sinn.
Takmarkaðar árásir á landi eru
taldar koma til greina til þess að
svæla íraska hermenn úr fylgsnum
sínum. írakar hafa haft sex mánuði
til að grafa sig niður og bandarískir
flugmenn kvarta yfir því að æ færri
skotmörk séu sýnileg úr lofti. Banda-
ríkjamenn hafa vonazt til að geta
þurrkað út brynher íraka með Apac-
he-þyrlunum og A-10 Thunderbolt-
vélunum, en erfitt er að komast að
skriðdrekum íraka, sem þeir hafa
falið í eyðimerkursandinum.
Þegar Cheney fór til Saudi-Arabíu
sagði brezki landvarnaráðherrann,
Tom King, að sprengjuflugvélar
bandamanna hefðu eyðilagt 15-20%
skriðdreka, brynvagna og stórskota-
liðsvopna íraka. Degi síðar sagði
bandaríski hershöfðinginn Richard
Neal að rúmlega 750 íraskir skrið-
drekar hefðu verið eyðilagðir, en
írakar höfðu rúmlega 4.500 skrið-
dreka á Kúveit-vígstöðvunum þegar
stríðið brauzt út. Að sögn Neals
hafði einnig tekizt að eyðileggja 600
írösk stórskotaliðsvopn og 600 bryn-
flutningabíla í loftárásunum.
í annarri grein, í The New York
Times, segir bandarískur prófessor
í stjórnvísindum, John L. Mearshei-
mer, að bandaríski heraflinn geti
frelsað Kúveit á innan við viku án
vemlegs manntjóns og hann telur
að tala fallinna og særðra verði senn-
ilega innan við 1.000. Flestir munu
telja þetta of mikla bjartsýni, en
lýsing hans á því sem líklega muni
gerast virðist trúleg:
Þótt íraski herinn beijist vel úr
víggirtum stöðvum er hann klaufsk-
ur í hreyfanlegum hemaði eins og
I
M-lÁl Abrams: Betri en skriðdrekar íraka.
íraskir varnarhermenn: Öflug varnarvirki.
Apache: Fullkomnasta þyrlan.
Svar íraka: Stórskotavopn og flugskeyti.
T-72: Öflugasti skriðdreki íraka.
átökin við Khalji leiddu í ljós á dög-
unum. Bandaríkjaher, sem mun bera
hita og þunga dagsins þegar sóknin
hefst, hefur hins vegar æft sig vel
fyrir skriðdrekaormstur og hefur
búið sig undir skriðdrekahernað við
Sovétríkin í 40 ár.
Yfirburðir í vopnum
Bandaríkin hafa einnig yfirburði
í vopnum. Bezti skriðdreki Iraka,
T-72 sem er smíðaður í Sovétríkjun-
um, stendur MlAl-skriðdreka
Bandaríkjamanna langt að baki.
Vopnabúnaður MlAl er miklu full-
komnari, brynvörn hans er miklu
öflugri og honum er vel hægt að
beita að næturlagi gagnstætt
T-72- skriðdrekanum. ír-
aska stórskotaliðið getur
ekki keppt við bandarí-
skar vígvélar búnar
mörgum flugskeyt-
um, sem skjóta má
á mismunandi skot-
mörk (MLRS) og
talizt geta beztu
stórskotavopn
heims. Auk þess
geta bandarísk stór-
skotaliðsvopn búin
fullkomnum ratsjám
svarað skothríð frá
hvaða stórskotaliðsvopni
íraka sem er af mikilli nákvæmni
um leið og í ljós kemur hvaðan skot-
hríðin kemur. írakar búa ekki yfir
slíkri hæfni.
Flugvélamáttur Bandaríkjamanna
veldur því að samanburðurinn virðist
enn óhagstæðari írökum. Þar sem
beztu flugvélum íraka hefur verið
flogið til Irans hafa þeir í raun og
veru engan flugher. Bandaríkja-
menn og bandamenn þeirra ráða
yfir rúmlega 2.000 orrastu- og orr-
ustu-sprengjuflugvélum og tugum
B-52-sprengjuflugvéla, sem hljóta
að gera gífurlegan usla ef þær ráð-
ast á íraskar landhersveitir sem eru
á hreyfingu i eyðimörkinni.
Dreifing íraska herliðsins eftir
víglínunni eykur einnig líkurnar á
skjótum sigri Bandaríkjamanna. Ir-
akar hafa um 14 fótgönguliðsher-
fylkjum á að skipa og þau eru dreifð
yfir stórt svæði meðfram landamær-
um Saudi-Arabíu og Kúveits og
strönd Persaflóa. íraskt varalið skip-
að um sex brynvæddum og vélvædd-
um fótgönguliðsherfylkjum er í
miðju Kúveit. Lýðveldisvörðurinn,
sem nú er í Suður-írak, gæti aukið
þetta varalið, en það er ólíklegt.
Árás á Saddam-línuna
Bandaríkjamenn munu líklega
heija sóknina á landi með því að
draga saman brynlið og flugvélar á
rúmlega 30 kílómetra svæði með-
fram landamæmm Saudi-Arabíu og
Kúveits. Mearsheimer telur að þeir
ættu að geta þrengt sér í gegnum
varnarlínu íraka á hálfum degi í
mesta lagi.
Fyrst muni B-52-flugvélar bijóta
niður mótstöðu vamarvirkja Iraka á
svæðinu þar sem brotizt verði í gegn.
Því næst verði bandarískt herlið
dregið saman á árásarstaðnum og
Velþjálfaðir: Skriðdrekasveit úr her bandamanna I Khafji.
Bandaríkjamenn muni því ráða yfir
töluvert öflugra og fjölmennara liði
en óvinurinn á svæðinu þar sem
brotizt verði í gegnum „Saddam-lín-
una“.
Yfirburðir fjölþjóðahersins í lofti
muni því næst torvelda Irökum að
flytja varalið áleiðis til árásarsvæðis-
ins til þess að loka því. Að lokum
muni bandaríska herliðinu takast að
sigrast á erfiðleikum, sem jarð-
sprengjur og efnavopn íraka kunna
að valda, vegna góðrar þjálfunar og
góðs útbúnaðar.
Eftir framrásina munu brynfram-
sveitirnar sækja inn í Kúveit. Þær
munu forðast bein vopnaviðskipti við
varalið Íraka, sem hefur hreiðrað
um sig bak við víggirðingar, skot-
grafír og varnargarða á litlu svæði
í Mið-Kúveit, og einbeita sér í stað-
inn að því að tjúfa samgönguleiðir
íraka. Yfirburðir Bandaríkjamanna
í lofti og á landi munu torvelda írök-
um að mæta brynframsveitum
Bandaríkjamanna í takmarkalausum
skriðdrekaorrustum.
Alger ósigur?
Raunar hafa írakar svo litla mög-
uleika í slíkum hreyfanlegum hern-
aði að sögn Mearsheimers að Lýð-
veídisvörðurinn mun líklega halda
kyrru fyrir í Suður-írak og stór hluti
varaliðs íraka, sem nú er í Kúveit,
mun sennilega halda til íraks eða
gefast upp.
Þær írösku hersyeitir, sem verða
einangraðar og látnar eiga sig —
þar á meðal fótgönguliðsherfylkin
sem sett verða úr leik og sneitt verð-
ur hjá — munu ekki verða þess
megnugar að samhæfa átak sitt og
enn minni líkur eru á þvi að þeim
berist vistir og liðsauki að sögn
Mearsheimers. Þær muni einangrast
og hafa um tvennt að velja: að gef-
ast upp eða horfast í augu við hung-
ur og loftárásir.
Að sögn Mearsheimers verður
þessi algeri ósigur stórs hluta íraska
landhersins tiyggður án beinna
vopnaviðskipta. Raunar verði orr-
usta sú sem háð verði þegar brotizt
verði í gegnum Saddam-línuna eina
dæmið um stórfellda bardaga milli
bandarískra og íraskra landher-
sveita. Því ætti mannfall Bandaríkja-
manna að verða h'tið.