Morgunblaðið - 17.02.1991, Blaðsíða 24

& ö
mGmmiÐVELVAKAffitöMM^mtámm
„ þú kemsb hjd öUu nfrijdC um
■Pjcxrs idjringunCG ■"
■+
Haltu sjálfur á flöskunum
þínum. Eg get þá sagt að
það sé gestkvæmt hjá okkur!
Kona! Heitir einhver hér
Albert? #
HÖGNI HREKKVÍSI
i
Á FÖRNUM VEGI
„Er ekk-
ert ljós-
mynda-
frík“
Rætt við Jón
Fjörni Thorodds-
en sigurvegara í
ljósmyndasam-
keppni fram-
haldsskólanema
Urslit í Ijósmyndasamkeppni
framhaldsskólanema voru til-
kynnt 9. febrúar síðastliðinn og
þá kom í ljós að mynd Jóns Fjörn-
is Thoroddsen nemanda í Mennta-
skólanum við Hamrahlið hafði
hlotið 35 atkvæði af 36 möguleg-
um. Alls voru sendar inn 110
myndir og í dómnefndina skipuðu
þrír þekktir ljósmyndarar, Ragn-
ar Axelsson (RAX) og Einar Falur
Ingólfsson (EFI) blaðaljósmynd-
arar Morgunblaðsins, og Bjarni
Jónsson stúdíó-ljósmyndari í
Hafnarfirði. Myndir úr keppninni
hafa prýtt veggi Norræna hússins
í Reykjavík síðustu viku og um
helgina lýkur sýningunni. „Sýn-
ingin er í heild mjög góð,“ segir
Ragnar Axelsson ljósmyndari og
heldur áfram: „Það var erfitt að
velja eina mynd í fyrsta sæti, þvi
margar þeirra voru mjög góðar.
I verðlaunamyndinni er mikil dra-
matík og hún er vel unnin. Mynda-
smiðurinn nær fram gamalli
stemmningu þannig að maður fær
á tiifinninguna að maður sé að
horfa á gamla klassíska Ijósmynd.
Það var alveg sama frá hvaða
hlið ég horfði á þessa mynd, allt-
af fannst mér strákurinn horfa á
mig. Myndin er vel stækkuð og
það hafði úrslitaáhrif á niðurstöð-
una.
. „Ég hef tekið töluvert af myndum
í gegnum tíðina, en er samt ekkert
ljósmyndafrík,“ sagði Jón Fjörnir í
spjalli við Morgunblaðið. Hann er
19 ára gámall og stundar nám á
náttúrufræðibraut MH. „Námið
gengur ágætlega þó ég sé enginn
A-stúdent!“ segir hann hressilega.
Myndir Jóns Fjörnis hafa meðal ann-
ars verið birtar í Morgunblaðinu, en
aldrei í skólablaði MH, „Bene Vent-
um“, þar sem ljóð hans hafa hins
vegar verið birt. Einnig'voru þijú
Ijóð eftir Jón Fjörni valin í ljóðabóka-
flokkinn Hamraskáld, sem nemend-
ur skólans gefa út.
Jón Fjörnir er hressilegur í tali
og atferli og ber með sér lífskraft
íslenskrar æsku. Auk þess að hafa
fengið viðurkenningar fyrir Ijós-
myndun og ljóðaskrif er hann fram-
bærilegur skákmaður og teflir m.a.
með skólaliði MH. Til skamms tíma
áttu íþróttir hug hans allan, og hann
æfði badminton, handbolta og knatt-
spyrnu.
Hvað varðar myndefnið segist Jón
Fjörnir taka myndir af því sem fyrir
augað ber og ekkert ákveðið þema
sé í uppáhaldi. „Þetta eru ýmiskonar
myndir sem ég tek við hin og þessi
tækifæri. Eg tek aðallega
svart/hvítar myndir núna, því í skó-
lanum er þokkaleg aðstaða fyrir
nemendur þar sem við getum sjálf
framkallað filmurnar og stækkað
myndirnar. Þannig er hægt að stilla
kostnaðinum við myndatökurnar í
hóf, því það er óheyrilega dýrt að
y
Úr'ísafjarðar-
djúpi, verðlauna-
myndin sem Jón
Fjörnir tók á leið
út í Æðey.
Morgunblaðið/Jón Fjömir Thoroddsen
Víkveiji skrifar
að sem af er vetri hefur naum-
ast nokkur vetur verið. Að
vísu hefur Kári brugðið sér í verri
haminn, breytzt nánast í feilibylji,
skekið skerið og skemmt fasteignir,
jafnvel rústað heimili fólks.
Og skammdegismyrkrið hefur
verið jafn dimmt sem fyrr og dag-
arnir hafa skroppið saman í dverga
sem áður. En snjór hefur ekki sést
að ráði og kuldaboii verið hógvær;
hitinn á ströndum hins yzta hafs
hefur reyndar skotizt upp í það sem
gengur og gerizt í sólarlöndum.
A skammri stund skiþast veður
í lofti. Við skulum því ganga hægt
um dyr góðrar tíðar og gera ráð
fyrir að Vetur konungur minni lítil-
lega á sig næstu vikur. En vorið
færizt nær, um einn dag á hveijum
degi, um eina viku í hverri viku,
og senn vaknar gróðurríkið til nýs
lífs, lita og ilms.
XXX
Fyrr á tíð var stundum talað um
sumarið sem aldrei kom. Þá
var oft þröngt í búi þjóðar sem átti
ailt sitt undir sól og regni, jarðar-
gróðri og sjósókn á opnum árabát-
um. íslandssagan sýnir að lands-
mönnum fækkaði á kuldaskeiðum
— sumrum sem aldrei komu — þeg-
ar heyfengur brást, búpeningur féll
— og fólk á stundum.
Þegar eldgos og drepsóttir kórón-
uðu kuldaskeiðin hríðféll fólkið.
Þannig er talið að svartidauði hafi
orðið tveimur þriðju landsmanna
að bana. Heklugos eyddi byggð í
Þjórsárdal árið 1104 og gos í Ör-
æfajökli eyddi byggð í Öræfum árið
1362.
Fyrr á öldum, áður en tilbúinn
áburður og kjarnfóður komu til sög-
unnar, léku kuldaskeiðin fénað og
fólk oftlega grátt. Þegar meðalhiti
féll um eina-tvær-þijár gráð.ur brást
heyfengur með hörmulegum afleið-
ingum.
xxx
Enn í dag leika hörð ár, veður-
farslega, sem og kuldaskeið
fólk illa. En gjörbreyttar aðstæður
gera því betur kleift en áður að
sigrast á erfiðleikunum en fyrri
tíðar mönnum. Samt er sagt að
skammdegið, myrkrið og kuldinn
setji svip á lunderni landans enn í
dag, þótt - sólarferðir og sitthvað
fleira í samtímanum bæti ögn úr
skák.
Landinn hefur bæði fyrr og síðar
fundið sér sitthvað gagnlegt og
skemmtilegt til að þreyja þorrann
og góuna. Fyrst skal fræg telja jól-
in, vetrarsólhvörfin, skærasta ljósið
í myrkasta skammdeginu. Aður
höfðum við drukkið marga „glögg-
ina“ og etið Þorláksmessuskötuna.
Síðáil komu áramðlin og allt seih
þeim heyrir til. Þá þorrablótin, hátíð
matar og drykkjar („nú er ég kátur
nafni minn“).^ Og vart er til svo
vesæll félagsstapur að hann standi
ekki fyrir árshátíð. Raunar blómstr-
ar hvers konar félagslíf lands-
manna, menningarlegt og ekki
menningarlegt, ekki betur í annan
tíma en vetrarmánuðina. Sitthvað
fleira má til tína, þrettándann,
öskudag, bolludag, sprengidag, sal-
kjöt og baunir (túkall). Og síðast
en ekki sízt hefur veturinn verið
virkjaður til ánægju og heilsubótar,
samanber margs konar vetrar-
íþróttir. Nú bindur fólk, gamalt sem
ungt, skíði á fiman fót, hvenær sem
snjó gefur í Bláfiöll tilverunnar.
xxx
Aðbúð og kjör fyrri tíðar fólks,
forfeðra og formæðra okkar,
speglast m.a. í ömefnum eins og
Bitrufjörður, Brimnes, Heljardalur,
Kaldbakur, Svalbarði, Tröllaskagi
o.sv. fv. 0g dimmt var á dökkumið-
um fyrri tíðar manna, sem sóttu
sjó á opnum bátskeljum.
Víkveiji veltir vöngum yfír því
hvort íslendingur hitaveitu og raf-
ljósa, hvers lífsbarátta fer fram á
tölvuskjá, skilji þann veruleika, er
að baki bjó framangreindum nafn-
giftum og öðrum álíka. Dulítinn
skilningsauka má sækja i verð-
láunaverkið „Meðan nóttin líður“.