Morgunblaðið - 30.08.1991, Blaðsíða 12

MQRGUNBLAÐIÐ EÖSTUDAGUR 80.. ÁGÚST11991
Hamrahlíð, Há-
skólinn og íslenskan
eftir Gunnlaug
Ástgeirsson
Undanfarna daga hefur verið
blásið upp miklu moldviðri í ij'ölmiðl-
um vegna fyrirhugaðra breytinga á
námsfyrirkomulagi við Menntaskól-
ann við Hamrahiíð. Þar hefur hver
étið upp eftir öðrum að til standi
að draga úr kröfum til stúdents-
prófs. Hafa menn einkum staldrað
við íslenskukennslu og fullyrt að
draga eigi úr námi í íslensku við
skólann.
Hefur það m.a. orðið tilefni til
þess að háskólarektor hefur skrifað
öllum skólameisturum framhalds-
skólanna bréf þar sem þeir eru
minntir á að standa vörð um íslensk-
una. Og enn einu sinni hefur hafist
söngurinn um hrakandi vald ungs
fólks á móðurmálinu.
Hvað stendur til?
Því miður hafa fæstir séð ástæðu
til þess að kynna sér í hvetju breyt-
ingar sem ákveðið var að gera eru
fólgnar og sumir sem það hafa gert
misskilið þær og beinlínis rangfært.
Er þar alvarlegastur hlutur Kennslu-
málanefndar Háskóla íslands.
í stuttu máli felast breytingar á
námsfyrirkomulagi við Menntaskól-
ann við Hamrahlíð í því að fækkað
er þeim námseiningum sem öllum
nemendum ber skylda til þess að
taka, bæði almennt og inni á einstök-
um námsbrautum. Þá er eftir um-
talsverður einingafjöldi sem nem-
endur geta valið um hvemig þeir
bæta við þær greinar sem fyrir eru
í skólanum.
Þetta þýðir einfaldlega að nem-
endur eru að töluverðu leyti gerðir
ábyrgir fyrir samsetningu náms síns
a.m.k. á síðari námsárum. Þeir geta
valið sér námsviðfangsefni bæði eft-
ir áhuga og framtíðaráformum.
Þetta gefur nemendum t.d. kost á
að búa sig betur en nú er hægt
undir háskólanám eða þá að búa sig
sérstaklega undir annað nám en
háskólanám. Og ekki má heldur
gleyma þeim nemendum sem ekki
hafa beinlínis áhuga á háskólanámi
en vilja afla sér góðrar almennrar
menntunar.
Betra stúdentspróf
Að okkar áliti sem unnið höfum
að þessum breytingum er hér verið
að gefa nemendum kost á betra
stúdentsprófí en nú er, veita þeim
betri þjónustu.
Nauðsynlegt er að ítreka að það
sem kallað er val er ekki föndur og
sandkassaleikir heldur alvarlegt
nám í þeim greinum sem fyrir eru
í skólanum.
Hér er um tilraun að ræða, tilraun
til þess að bæta námið og námsár-
angur, tilraun til þess að bæta stúd-
entsprófið en ekki að þynna það út.
Kennslumálanefnd HÍ
Þetta neitar Kennslumálanefnd
háskólans að skilja þrátt fyrir að
reynt hafi verið að útskýra breyting-
amar fyrir henni. í greinargerð
nefndarinnar frá 27. júní er fullyrt
að með þessum breytingum fari
„ekki á milli mála að verið er að
gera stúdentsprófíð enn veigaminna
en áður“.
Þetta endurtekur rektor HÍ í bréfi
til Menntamálaráðherra 29. júní og
fullyrðir „að með þeim er stigið skref
í þá átt að draga úr lágmarkskröfum
til nemenda í greinum sem náms-
brautir Háskóla íslands telja mikil-
vægar“.
A grundvelli þessara viðhorfa aft-
urkallar menntamálaráðuneytið 20.
ágúst heimild sem skólinn fékk síð-
astliðið vor til þess að gera þessa
tilraun og víkja í veigamiklum atrið-
um frá námskrá.
Það er furðuleg staða sem Kennsl-
umálanefnd HÍ hefur komið sér í.
Með misskilningi sínum og rang-
færslum hefur hún komið í veg fyr-
ir merkt þróunarstarf í framhalds-
skóla. Hún hefur komið í veg fyrir
að gerð sé í einum skóla tilraun með
nýbreytni með því að gefa sér að
tilraunin mistakist. Hún fullyrðir að
breytingar sem ætlaðar eru til þess
að bæta stúdentsprófið leiði til þess
að það versni.
Undir þessa rakalpusu sleggju-
dóma tekur rektor HI í bréfi sínu.
Ég hélt satt að segja að við HÍ
störfuðu vísindamenn sem hefðu
aðra afstöðu til þróunarstarfs og til-
rauna.
Menntamálaráðuneytið
Menntamálaráðherra er vorkunn
að taka nokkurt mark á áliti HÍ
enda á varla nokkur maður von á
að það sé jafn iila grundað og raun
ber vitni. Hitt er svo alvarlegra mál
■hver er hlutur þeirra embættis-
manna sem fylgdust stig af stigi
með undirbúningi breytinganna við
MH og beinlínis hvöttu til þeirra.
Vandséð er hvernig ráðuneytið
ætlar sér að standa að þróunarstarfi
A LEK ÞOK
• • • dugar ekkert
nema varanleg viðgerð og það áður en
vetur gengur í garð.
í Húsasmiðjunni nýtur þú aðstoðar fag-
manna sem veita ráðgjöf varðandi viðgerðir
og efnisval. í Timbursölu Húsasmiðjunnar
fæst mikið úrval utanhússklæðningar bæði
á þök og útveggi. Komdu með teikningu af
húsinu þínu og láttu fagmenn okkar magn-
taka og gera verð tilboð. Við útvegum
jafnvel menn til verksins ef þörf krefur.

HÚSASMKMAN
Sóðarvogi 3-5 Sími 68 77 00
Gunnlaugur Ástgeirsson
„Er hér verið að gefa
nemendum kost á betra
stúdentsprófi en nú er,
veita þeim betri þjón-
ustu.“
í framtíðinni ef það viðhorf er ríkj-
andi að ekki megi í neinu víkja frá
námskrá, nema menn trúi því að
búið sé að finna hinn endanlega
sannleika um hvernig stúdentsprófið
eigi að vera saman sett. Ef svo er
þá eru illa komið.
íslenskan
Fullyrt er að draga eigi úr kennslu
í íslensku við MH. Þetta er rangt.
Ætlunin er að auka íslenskukennslu
og bæta þjónustu við nemendur frá
því sem nú er.
Í nýja kerfínu er gert ráð fyrir
að allir nemendur taki sömu 12 ein-
ingarnar í stað 15 sem nú er (ekki
17 eins og stendur í álitsgerð Mennt-
unarnefndar HÍ). Þar á ofan er nem-
endum boðið upp á marga og fjöl-
breytta viðbótaráfanga sem ýmist
eru 2 eða 3 einingar.
Staðreyndin er sú að næstum því
allir stúdentar sem útskrifast hafa
frá MH á sfðari árum eru með ein-
hverjar viðbótareiningar í íslensku.
Mjög margir með 2—6 einingar og
nokkrir með fleiri, allt upp í 15 ein-
ingar, þrátt fyrir þá takmörkuðu
valmöguleika sem gamla kerfíð býð-
ur upp á.
Það eru því engin rök sem benda
til annars en að með stórauknum
valmöguleikum muni þeir nemendur
sem útskrifast frá MH hafa að baki
mun meira nám í íslensku en nú er.
Sérstaklega ef hafðar eru í huga
kvartanir fjölmargra nemenda á
undanförnum árum um að þeir geti
ekki bætt við sig meiri íslensku
vegna skorts á valeiningum.
Upphlaup háskólaráðs
Af framansögðu ætti að vera ljóst
að samþykkt Háskólaráðs um að
rektor sendi bréf til allra framhalds-
skóla til þess að minna þá á að
standa vörð um íslenskukennsiuna
er með öllu tilefnislaus. Þeir sem
eitthvað hafa fylgst með vita að á
undanförnum árum hafa átt sér stað
miklar framfarir í íslenskukennslu í
framhaldsskólum. Nægir þar að
minna á fjölbreytta kennslubókaútg-
áfu og öflugt námskeiðahald. Eg
fullyrði að nú koma mun fleiri nem-
endur betur að sér út úr framhalds-
skólunum en áður var. Breytingin
er hinsvegar sú að nú útskrifast
margfalt fleiri úr hverjum árgangi
með stúdentspróf en áður var. Fleiri
fá meiri menntun.
Ekki veit ég hvað þetta blessaða
fólk sem situr í háskólaráði heldur
að verið sé að gerq. í framhaldsskól-
unum, en samþykkt þeirra lýsir
meiri fáfræði og yfirlætishroka en
æðsta menntastofnun þjóðarinnar
getur leyft sér. Er í því sambandi
of fínt að tala um einangrun í fíla-
beinstumi og nær að tala um innilok-
un í ljóralausu afdalafjósi.
Bréf þeirra til framhaldsskólanna
er álíka ástæðulaust og tilefnislaust
eins og rektor tæki upp á því að
minna alla háskólakennara á að þeir
ættu helst ekki að vera fullir i vinn-
unni. Góð meining en út í hött.
Háskóli íslands og menntun í
landinu á nógu marga óvini fyrir og
síst þörf á að leggja þeim vopn í
hendur.
Enn íslenskan
Hitt er svo annað mál að það er
frumskylda hvers ærlegs íslendings
að standa vörð um móðurmálið. Og
ef einhveijir hafa rækt það af kost-
gæfni þá eru það móðurmálskenn-
arar við grunnskóla og framhalds-
skóla. Það er hinsvegar kapítuli útaf
fyrir sig hvernig þjóðfélagið hefur
gert þessu fólki kleift að sinna sínu
starfi.
Sannleikurinn er nefnilega sá að
stjórnmálamenn og margir fleiri eru
ævinlega reiðubúnir til þess að tala
um gildi tungunnar, eflingu móður-
málsins o.s.frv. en þegar kemur að
því að grípa til raunhæfra ráðstafana
kemur annað hljóð í strokkinn.
Einföld, róttæk og áhrifarík að-
gerð væri til dæmis að minnka veru-
lega kennsluskyldu móðurmálskenn-
ara, t.d. í svipað og tíðkast á öðrum
Norðurlöndum. Slíkar hugmyndir
hefur ekki þýtt að ræða við skóla-
yfírvöld.
Það eru áreiðanlega margir sem
ekki hafa nógu gott vald á móður-
málinu, en það er ekkert einfalt mál
að breyta því. Held ég að þar dugi
skammt aukin kennsla í málfræði
og stafsetningu, eins og einhveijir
ágætir menn minntust á í Morgun-
blaðinu á miðvikudaginn. Yfirleitt
eru ekki til einfaldar lausnir á flókn-
um vandamálum. En það er meira
mál en svo að ég fari lengra út í
þá sálma að sinni.
Tilraunir
Ég vona að menntamálaráðherra
skilji að skólastarf er lifandi veru-
leiki. Til þess að framfarir eigi sér
stað í skólunum þarf að vinna þró-
unarstarf og gera tilraunir. Einkum
ef það getur leitt til betri nýtingar
á vinnu nemenda og kennara og þar
með til sparnaðar þegar til lengri
tíma er litið. Það er mjög mikilvægt
fyrir alla aðila að ekki sé gengið út
frá því að stöðnun sé eðlilegt ástand,
að giidandi námskrá sé endanlegur
dómur um hvað má oghvað má ekki.
Hamrahlíð
Starfsmenn MH eiga að baki rúm-
lega fímm hundrað ára háskólanám
og nærri tvö þúsund ára kennslu-
reynslu. Menntaskólinn við Hamra-
hlíð hefur frá upphafí verið tilrauna-
skóli. Starfsmenn þar eru óhræddir
við að feta ótroðnar slóðir og hafa
átt frumkvæði að margvíslegum
nýjungum sem reynst hafa vel.
Náðst hefur víðtæk samstaða innan
skólans um nýtt námsfyrirkomulag.
Er ekki rétt að láta á reyna hvemig
það gefst áður en dómar eru felldir?
Höfundur er deildarstjóri í
íslensku við Menntaskólann við
Hamrahlíð.
-----------------
Suðurgata:
Ibúðir fyrir
aldraða há-
skólamenn
HAFINN er undirbúningur að
byggingu íbúða fyrir aldraða há-
skólamenn á lóð sem Bandalag
háskólamanna fékk úthlutað.
Ráðgert er að íbúðirnar verði
aðallega 3ja og 4ra herbergja að
stærð á bilinu 85 til 120 fm.
Húsið verður 3 hæðir og í því
mun Reykjavíkurborg byggja þjón-
ustumiðstöð á um 400 fm fyrir íbúa
þess og næsta nágrennis. Húsið mun
standa rétt sunnan við núverandi
hjónagarða og verða í því 40-50
íbúðir.
Landsbanki íslands mun annast
lánsfyrirgreiðslu við byggjendur á
byggingartímanum. Ráðgert er að
efna til samkeppni um teikningar
og hönnun hússins og bjóða út bygg-
ingarframkvæmdir í samráði við
Reykjavíkurborg.
Enn eru möguleikar fyrir félags-
menn BHM að gerast þátttakendur
í byggingunni en allar upplýsingar
um fyrirhugaðar framkvæmdir veitir
framkvæmdastjóri BHM.
(Fréttatilkynning.)