Morgunblaðið - 07.09.1991, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 1991
29
Helga Stefáns-
dóttír - Minning
Fædd 17. janúar 1919
Dáin 29. ágúst 1991
Þegar ég var barn, þá mat ég
fólk algjörlega eftir því hvernig það
greiddi mér. í þá daga gengu aliar
litlar stelpur með slaufu í annarri
hliðinni og undir þessari slaufu var
teygjuband sem halda átti öllu fín-
iríinu í skorðum. Til voru þær kon-
ur sem greiddu manni þannig að
það var rétt eins og þær væru að
binda fyrir kartöflupoka þegar hár-
inu var safnað undir slaufuna. En
svo líka til hendur, sem greiddu
þannig að hvert handtak með greið-
unni í gegnum hárið varð að hlýjum
atlotum. Þannig voru vinnulúnu
hendurnar hennar Helgu minnar,
enda komst engin kona nær hjarta
mínu, þegar ég var barn.
Því eldri sem við verðum, því
betur skiljum við hve bernskan er
mikilvægt tímabil í lífi hverrar
manneskju. A stundum finnst okkur
það ósanngjarnt, hve langur tími
af ævi okkar fer í að fyrirgefa og
komast yfir þau sár sem hafa mynd-
ast í sál okkar á þessum mikilvægu
árum. En á öðrum stundum fyllist
sál okkar á þakklæti til Guðs fyrir
þau samskipti sem mynduð voru
einmitt á þessum árum. Ég hef allt-
af verið sannfærð um, að það var
elskandi hönd hans sem lét leiðir
okkar Helgu liggja saman, einmitt
á þeim tíma sem ég þarfnaðist
hennar mest, og á þeim tíma sem
hjartað er opið og gljúpt fyrir þeim
einu áhrifum sem skipta máli í
þessu lífi, en það er hinn umvefj-
andi kærleikur, sem er Guðs ættar,
og birtist okkur í öðru fólki, fólkinu
hans.
Þessi kynni hófust með því að
árið 1944 var 8 ára teipuhnáta á
leið með Esjunni austur tii Eski-
fjarðar. Hafði mér verið komið fyr-
ir til sumardvalar, hjá læknishjón-
unum þar, en kona læknisins, Guð-
rún Guðmundsdóttir, var náfrænka
mín. í Vestmannaeyjum kom um
borð ungur sjómaður, sem var á
leið heim til sín eftir vertíð í Eyjum.
Tókust miklir kærleikar með mér
og þessum barngóða sjómanni sem
sagði mér að nú væri hann á leið
heim á jörðina sína en þar væri
hann bóndi yfir sumartímann. Hann
kallaði mig „ömmu sína“ og þessa
ungu ömmu vakti hann á morgnana
og hjálpaði henni að klæða sig í
skóna, svo hann gæti fylgt henni
upp á dekk, á skipinu. Þar stóðum
við vinirnir, horfðum á öldurnar
hörfa með þungu hljóði frá skips-
hliðinni, sem það öslaði með okkur
í austurátt. Allt var eitt ævintýri.
Við sögðum hvort öðru frá draum-
um okkar og vonum. Hann sagði
mér frá konunni sinni, henni Helgu.
„Þú verður að hitta hana,“ sagði
hann. Ég vildi bara eiga hann ein.
Konan hans væri áreiðanlega rétt
eins og allar aðrar kellingar, sem
hugsuðu bara um sig og börnin sín,
ekkert pláss fyrir aðkomugemlinga.
Þegar Esjan lagði upp að bryggj-
unni á Reyðarfirði kvaddi hann
Björgólfur á Högnastöðum hana
„ömmu“ sína, því Einar læknir var
kominn þangað til að sækja sum-
ardvalarbamið, til að keyra mig
yfir á Eskiíjörð. Ég hélt ég mundi
aldrei sjá hann meir. En þrem vik-
um seinna var bankað uppá í lækn-
ishúsinu, og þar stóð bóndinn á
Högnastöðum, og erindið var að fá
mig lánaða í heimsókn til sín í viku.
Ég man enn hvað ég varð kafijóð
af hamingju. Og þegar ég hugsa
nánar um þetta atvik, þá rennur
upp fyrir mér, að hvorki þá, fyrr
né síðar hefur nokkur maður „beðið
um að fá mig lánaða". Alsæl yfir
þessum mikla heiðri trítlaði ég við
hlið Böbba út að Högnastöðum
þennan bjarta sumardag. Hann
leiddi hjólið sitt og á það var hlaðið
allskyns pökkum og pokum til heim-
ilisþurfta úr kaupfélaginu. Hann
hafði sagt konunni sinni frá þessari
hressu stelpu, sem hann hafði hitt
á Esjunni, og hún hafði stungið upp
á því að þau fengju hana lánaða í
vikutíma, því hún þyrfti vitanlega
að kynnast „ömmu“ mannsins sins.
Hátt upp í hlíðinni ofan við þjóðveg-
inn stóð bærinn þeirra, og lengi
stóð hún Helga í dyrunum, til að
taka á móti þessum unga gesti, þar
sem við nálguðumst seinfær með
hjólið upp bratta brekkuna. Ég rétti
henni höndina feimin og hrærð yfir
þessari miklu viðhöfn, sem mér
barninu var sýnd. Hún tók í hönd
mína, horfði á mig andartak, og svo
eins og ekkert væri eðlilegra tók
hún mig í hlýja fangið sitt og í
þessu fangi hef ég átt athvarf alla
tíð síðan. Nú upphófst mikil dýrðar-
vika fyrir „ömmu“ hans Böbba.
Þetta heimili þeirra Helgu og Böbba
var sérstak fyrir það, að þar voru
börn tekin alvarlega, okkur var
sýnd virðing og hlýja. Ég sagði
Helgu frá því að pabbi minn í
Reykjavík væri svo gamaldags, að
hann langaði svo til að eignast
íleppa í skóna sína. Heiga brá við
skjótt og sagðist ætla að kenna
mér að pijóna, svo ég gæti glatt
pabba minn með rósaíieppum þegar
ég kæmi suður að hausti. Það voru
miklar hamingjustundir, þar sem
ég sat á kolakassanum í eldhúsinu
hennar Helgu með ólögulega íleppa
ört stækkandi milli viðvaningslegra
fingra í pijónatilburðum. Helga
sýslaði í eldhúsinu, allt fór að ilma
með nýbökuðum flatkökustafla, og
það var næstum að tilurð hverrar
flatköku fylgdi eitt ljóð eða vísu-
korn. Annarri eins ljóðamanneskju
hefi ég aldrei kynnst. Davíð Stef-
ánsson var henni sérstakiega hjart-
fólgið skáld. Hún kunni mörg ljóð-
anna hans utanað, og oft urðu gul-
brúnu augun hennar rök af sam-
kennd með skáldinu, þegar henni
þótti eitthvað sérdeilis vel ort, Einar
Benediktsson átti líka mikla aðdáun
í huga Helgu. Oft þegar hún var í
heimsókn hjá mér í Reykjavík bað
hún mig að koma með sér í Mos-
fellskirkju, því þar vildi hún minn-
ast eins af sínum uppáhalds ljóðum,
en það var „Messan á Mosfelli“
eftir Einar. Og á leiðinni aftur í
bæinn úr þessum pílagrímsferðum
okkar sat hún í framsætinu og þuldi
fyrir mig utanbókar þennan mikla
ljóðabálk. Faðir Helgu, Stefán Iler-
mannsson bóndi á Högnastöðum,
var einnig mjög ljóðelskur maður.
„Það þótti nú aldrei mjög búmanns-
legt hjá honum pabba,“ sagði Helga
stundum við mig, „en hann átti það
til að stoppa fólkið sitt í miðjum
flekk á þurrkdegi til að fara með
gott ljóð fyrir það.“ Móðir Helgu
var Guðrún Halldórsdóttir, slitu þau
hjónin samvistir þegar Helga var
ennþá barn að aldri. Eitt sinn sagði
þessi góða vinkona mín mér frá
deginum þegar móðir hennar yfirg-
af heimilið með yngsta bróður henn-
ar sér við hönd. „Ég fór að snudda
við að hjálpa pabba við gegningarn-
ar“, sagði hún, „svo allt í einu fann
ég tárin fara að þrengja sér fram
í augun". Þá fór ég inn í lambast-
íuna og stóð þar. „Hvar ertu Helga
mín?“ spurði faðir hennar. „Ég er
hérna hinum megin við vegginn,"
sagði lítil stúlka stillilega. „Er eitt-
hvað að?“ spurði hann. „Nei, ég er
bara að horfa á lömbin.“ Þannig
var hún Helga allt sitt líf. Hún
hélt áfram að vera litla stúlkan sem
stóð þarna titrandi í lambastíunni
með tárin í streymandi niður kinn-
arnar, en þáði ekki huggandi arma
föður síns um herðar sér, af því hún
vissi, að það var hann sem þurfti
meira á huggun að halda en hún.
Þau voru fleiri en ég Högnastaða-
börnin, sem fundu skjól hjá henni
Helgu langa ævi ef eitthvað bjátaði
á. Mér gaf hún ekki aðeins allan
sinn kærleika og umhyggju. Heldur
gaf hún mér líka hiutdeild í ijöl-
skyldu sinni. Bræður hennar og
systur, börn og barnabörn. Allt
þetta fólk eru nú mínir kærustu
vinir. Og langar mig að enda þessi
orð mín á vísukorni eftir Hafstein
Stefánsson, bróður Helgu. Því mér
finnst þessi skáldskapur Hafsteins
lýsa svo vel hvernig hún Helga mín
lifði lífinu á meðan hún var hér á
meðal okkar:
Gakk þú djarft með hðfuð hátt,
horfðu frammá veginn.
Með hjartað opið uppá gátt
aðaldyramegin.
Guðrún Ásmundsdóttir
TILKYNNINGAR
Atvinnuleyfi til leiguaksturs
Á næstunni verður úthlutað þremur atvinnu-
leyfum til reksturs á sérbúnum leigubifreið-
um til flutnings á hreyfihömluðu fólki á félags-
svæði Bifreiðastjórafélagsins Frama. Hér
með er auglýst eftir umsóknum um þessi
leyfi. Þeir einir geta öðlast atvinnuleyfi, sem
fullnægja skilyrðum laga nr. 77/1989 um
leigubifreiðar og reglugerðar nr. 308/1989.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á skrifstofu
Bifreiðastjórafélagsins Frama, Fellsmúla
24-26, Reykjavík, þar sem allar frekari upp-
lýsingar eru veittar. Umsóknum skal skila á
skrifstofu félagsins eigi síðar en 4. október
1991.
Atvinnuleyfin verða veitt til þriggja ára í senn.
Umsjónarnefnd fólksbifreiða.
Útsalan
er byrjuð. Stendur aðeins í nokkra daga.
Jogginggallar á börn frá 1000,- kr. ásamt
mörgu fleiru. Munið 100 kr. körfuna.
Sjón er sögu ríkari.
Ceres,
Nýbýlavegi 12, sími 44433.
KENNSLA
Þýskukennsla fyrir börn
7-13 ára verður í Hlíðaskóla í vetur.
Innritun ferfram laugardaginn 14. september
frá kl. 10-12.
TÓMLISTARSKÓLI MOSFELLSBÆJAR
Innritun
Innritun fer fram á skrifstofu skólans í Brúar-
landi dagana 9.-11. september kl. 13-17.
Nemendur greiði fyrri hluta skólagjalds við
innritun.
Upplýsingar í síma 666319.
Skólastjóri.
Germanía.
FÉLAGSLÍF
Kaffisaia
verður í Kristniboðssalnum,
Háaleitisbraut 58-60, 3. hæð á
morgun, sunnudag kl. 14.30-18.
Allur ágóði af kaffisölunni rennur
til starfs Kristniboðssambands-
ins í Afríku.
Kristniboðsfélag
karla.
FERÐAFELAG
©ÍSiANDS
ÖLDUGÖTU3S11798 19533
Dagsferðir Ferðafélags-
ins sunnud. 8. sept.
1. Kl. 10.00 Botnssúlur
(1095 m)
Gengið frá Svartagili í Þingvalla-
sveit.
2) Kl. 10.00 Gagnheiði -
Hvalvatn - Botnsdalur
Gengið frá Svartagili um Gagn-
heiði (liggur milli Ármannsfells
og Botnssúlna) að Hvalvatni og
síðan niður í Botnsdal.
3) Kl. 13.00 Fjöruferð fjöl-
skyldunnarað Fossá
í Hvalfirði
Gengið meðfram ströndinni að
Hvítanesi. Hugað að Iffrfki fjör-
unnar. Kjörin fjölskylduferð -
takið börn og barnabörn með.
4) Kl. 13.00 Botnsdalur -
Glymur
Gengið frá Stóra-Botni i Hval-
firði, vestan Botnsár, að hæsta
fossi landsins Glym (198 m).
Verð í ferðirnar er kr. 1.000.-
Frítt fyrir börn í fylgd fullorðinna.
5) Kl. 13.00100 ára afmæli
brúar á Ölfusá/ökuferð
Ekið að Selfossi og fylgst með
dagskrá v/Ölfusárbrú. Minjasýn-
ing í Tryggvaskála skoðuð..Ekið
til baka um Stokkseyri og Eyrar-
bakka, Óseyrarbrú og Þrengslin.
Verð kr. 1.500,-.
Brottför í allar feröirnar er frá
Umferðarmiðstöðinni, austan-
megin. Farmiðar við bíl. Frítt fyr-
ir börn i fylgd fulloröinna.
Ferðafélag islands.
Hvítasunnukirkjan
Fíladeifía
Bænastund í kvöld kl. 20.30.
Allir hjartanlega velkomnir.
Dagskrá vikunnar framundan:
Sunnudagur: Brauðsbrotning
kl. 11. Ræðumaður Hafliði Krist-
insson. Almenn samkoma kl. 20.
Vitnisburðir.
Miðvikudagur: Biblíulestur
kl. 20.30.
Föstudagur: Æskulýðssam-
koma kl. 20.30.
Laugardagur: Bænastund
kl. 20.30.
Hvítasunnukirkjan
Völvufelli
Fimmtudagur: Samkoma
kl. 20.30.
ÚTIVIST
GRÓFIHNII • IEYKJAVÍK • SÍMlAÍMSVARI 14604
Sunnudagur 8. sept.
Kl. 08: Básar
Ein af síðustu dagsferðum sum-
arsins á þennan vinsæla stað.
Kl. 10.30: Póstgangan,
18. ágangi
Vetleifsholt - Móeiðarhvoll
Á sunnudag lýkur fyrri hluta
Þóstgöngu Útivistar, en gengin
hefur verið í 18 áföngum leiðin,
sem Sigvaldi Sæmundsson
fyrsti fastráðni landpósturinn fór
gangandi í sinni fyrstu póstferð
1785, suður með sjó og austur
í sveitir að sýslumannssetri
Rangæinga að Móeiðarhvoli. í
þessum 18. áfanga Þóst-
göngunnar verður gengið í fylgd
með staðfróðum Rangæingum
þjóðleiðin frá Vetleifsholtshverfi
um Bjólu, Odda og að Móeiðar-
hvoli og er leiðin um 12 km. Þar
lýkur þessum hluta Þóst-
göngunnar á viðeigandi hátt.
Ferjað verður yfir Rangárnar á
gömlum ferjustöðum með að-
stoð björgunarsveitarinnar Dag-
renningu á Hvolsvelli. Göngu-
kortin veröa stimpluð í pósthús-
inu á Hvolsvelli. Allir þeir, sem
tekið hafa þátt í Póstgöngunni
til þessa, eru hvattir til að slást
i hópinn þennan síðasta áfanga
leiðarinnar frá 1785.
Kl. 10.30: Kræklingaferð
Þetta er þriðja náttúrunytjaferð
Útivistar í ár og verður að þessu
sinni farið í kræklingafjöru í Hval-
firði á stórstraumsfjöru.
Ath. að ferðin kl. 13 fellur niður.
Sjáumst! Útivist.
Nýja postullega
kirkjan íslandi,
Háaleitisbraut 58-60
(2.h.)
Guðsþjónusta verður haldin
sunnudaginn 8. september.
Ritningarorð: Jesaja 4.6.
Veriö velkomin!
KENNSLA
Vélritunarkennsla
Morgunnámskeið hefst 10. sept.
Ath. VR og BSRB styrkja félaga
sína á námskeiöum skólans.
Vélritunarskólinn, s. 28040.