Morgunblaðið - 22.11.1991, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1991
9
Royal
mjólkurhiristingur
Súkkulaði- eða jarðarbeijabragð
hentar vel í ROYAL
mjólkurhristing.
RIKISSKIP
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu.
Pósthólf 908, 121 Reykjavík.
[Londsbyggðin ó
góðo möguleiko
ef hún lætur of
borlóminum
Fiskmarkaðir brýnt
byggðamál
Dagur á Akureyri birtir viðtal við Alþýðu-
bandalagsmanninn og Dalvíkinginn Jó-
hann Antonsson um byggðamál, fisk-
markaði og veiðileyfagjald. Jóhann heldur
því fram að fiskmarkaðir séu brýnt
byggðamál og fiskveiðigjaldið þjóðhags-
lega mikilvægt. Staksteinar glugga lítil-
lega í þetta viðtal í dag.
Fiskmarkaðir
tilstyrktar
stijálbýli
Jóhann Antonsson á
Dalvík segir í viótali við
Dag:
„Einn af göllum kvóta-
kerfisins er sá að iiand-
hafar kvótans geta ráð-
stafað fiskinum, ekki
bara hvað snertir veiðar
heldur einnig til vinnslu
og jafnvel sölu erlendis.
Kerfið ltefur styrkt. stóru
sölublokkimar, SIS og
SH, enda em 80% af fisk-
veiðiflotanuni í eigu
vinnslunnar með einunt
eða öðmm hætti. Vinnsl-
uimi er því skipt milli
risanna sem cinnig ráða
yfir megninu af aflanum
í sölu.
Ef við segðum sent svo
að þeir sem fá úthlutað
kvóta ráði ekki yfir afl-
anum að öðm leyti en
að veiða hann og skyld-
uðum þá til þess að selja
hann á mörkuðum myndi
kvótaúthlutunin ekki
verða eins umdeild. Það
gerði mhma til þótt kvót-
hm safnaðist á fáar ltend-
ur því allir yrðu jafn rétt-
háh' á mörkuðununt að
afla sér hráefnis til
vinnslu. Þá yrði kvótatil-
færsla ekki jafn sárs-
aukafull fyrir byggðar-
löght og fátæk sveitarfé-
lög þyrftu ekki að eyða
jafnmiklum peningum í
að viðhalda kvóta og þau
gera nú.
Ef þessu fylgir að
markaðimir eflast á
landsbyggðinni færist
markaðsþekkingin og.yf-
irsýnin út á land og unt-
svif þjónustu aukast þar.
Við það myndi sjálfstæði
hverrar einingar aukast.c
Það er þvi brýnt byggða-
mál að auka umsvif
markaðanna úti um
land.”
Þjóðhagslegt
gildi gjaldtöku
Aðspurður um veiði-
leyfagjald segir Jóhann
Antonsson:
„Það deilir engimt unt
að þeir sent fá i hendur
kvóta em að fá yfirráö
yfir gífurlegum eignum.
Það sést á því verði sem
kvóthm er seldur á. Það
liggur líka í eðli þess að
veita aðgang að tak-
markaðri auðlind. I sjáv-
arútvegi halda meim því
fram að kaup og sala á
kvóta sé liður í nauðsyn-
legri hagræðingu. Skip-
um fækki og þeir sem
kaupi kvóta geri það í
þeirri von að þeim takist
að hagræða í rekstrinum
hjá sér.
Þetta má vera rétt, en
þegar hagræðingunni er
náð í sjávarútvegi verður
staða greinarinnar svo
sterk að hætta er á að
hún drepi af sér aðrar
atvinnugreinar í krafti
hás gengis. Þess vegna
verður að taka peninga
út úr greininni, við kom-
umst hreinlega ekki hjá
því af þjóðhagslegum
ástæðum að hmheimta
veiðigjald í einhverju
fornii. Umræðan sem nú
er í gangi snýst hhis veg-
ur um réttlætið í þessari
miklu eignamyndun. Það
striðir gegn réttlætis-
kennd okkar að aflienda
svo mikla eign án þess
að innheimta af hemii
leigugjald. Það hniga því
bæði efnahagsleg og sið-
ferðileg rök að því að
hinheimta beri veiði-
gjald.
Sumir vilja koma
þessu á strax og gera það
með þeim hætti að útveg-
urinn stæði jafnréttur
eftir. Þá mætti hugsa sér
að ákveða tiltekið veiði-
leyfagjald sem rynni í
rikissjóð. Þvi næst yrði
gengið fellt og til þess
að bæta launafólki kaup-
skerðinguna yröi virðis-
aukaskatturiim lækkað-
ur um sömu upphæð og
kvótagjaldið nemur. Þar
nieð yrði framfærsluvísi-
talan óbreytt og ríkið,
sjávarútvegurhm og
launafólk héldi sínu. Hins
vegar hefði staða iðnað-
arins styrkst við gengis-
fellinguna. Það yrði hægt,
að þróa útflutningsiðnað
sem væri samkeppnisfær
á alþjóðamarkaði og þar
með efla atvinnustarf-
semina i landinu.
Mcginhugsunin i þess-
um tillögum er sú að sjáv-
arútvegurinn sé svo hag-
kvæmur að hami haldi
uppi of háu gengi með
þeim afleiöingum að aim-
ar iðnaður og þjónusta
er ekki sainkeppnisfær.
Með þössu móti væri
hægt; að breyta ástandinu
án þess að nokkur hefði
ástæðu til að kvarta.”
Veröld sem
var
Jóhann segir enn:
„Eg held að Iands-
byggðin fari því aðehis
illa út úr breytingum ef
hún tekur ekki þátt í
þeim. Ef memi bjóða nýja
tima velkoinna, ef þeir
ýta undh' þá þróun að
allur fiskur fari á mark-
að og reyna að ná sínum
hlut úr þeirri öivun sem
það hefur í för með sér,
ef þeir nýta sér þá niögu-
leika sem EES-samning-
arnir bjóöa upp á, þá á
þetta eftir að verða tdl
góðs fyrir landsbyggð-
hia. En ef vöm lands-
byggðarinnar verður sú
að reyna aö viðhalda ver-
öld seni var, þá verður
hún undh' í þróunimii.
Sú barátta er fyrirfram
töpuð...
Helsti óvinur lands-
byggðarinnar er þessi
barlómur þai- sem fólk
iniklar fyrir sér allsnægt-
irnar fyrir sumian ...
Stjómmálamemi hafa ýtt
undir þcnnan barlóm
með því aö segja okkur
að við séum svo illa sett
og að ekki sé búandi á
landsbyggðinni. Þar étur
hver upp eftir öðrum.”
SÍMINN ER
689400
BYGGT & BÚIÐ
KRINGLUNNI
Sími 28822. Fax 28830.