Morgunblaðið - 22.11.1991, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FQSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1991
Heilbrig ðisráðuneytið:
Ráðstefna um mótun fram-
tíðarstefnu í vímuvörnum
Heilbrigðisráðuneytið heldur
ráðstefnu um áfengisvarnir og
aðrar vímuefnavarnir í samráði
við menntamála-, dómsmála-,
félagsmála-, fjármála- og utan-
ríkiráðuneytið auk landlæknis í
Borgartúni 6, 29.-30. þ.m. Fjall-
að verður um framtíðarstefnu í
vímuefnavörnum í tilefni þess
að unnið er að gerð frumvarps
til laga um vímuefnavarnir í
stjórnskipaðri nefnd á vegum
ráðuneytisins og verða drög að
frumvarpi kynnt á ráðstefnunni
og um þau rætt í starfshópum.
Ráðstefnan ber yfirskriftina
Verum vakandi og hefur þeim
aðilum sem láta sig þessi mál
skipta verið boðið til hennar.
Sighvatur Björgvinsson, heil-
brigðisráðherra, sagði á
kynningarfundi um ráðstefnuna að
honum hefði komið á óvart hversu
margir aðilar ynnu að áfengis- og
fíkniefnavömum. Á ráðstefnunni
fengju þessir aðilar tækifæri til
þess að ræða saman, kynna sig
og hafa áhrif á drög að frumvarpi
til laga um áfengisvamir og aðrar
vímuefnavarnir. Ætlunin er að
leggja frumvarpið fyrir á yfir-
standandi Alþingi. Lagði ráðherra
áherslu á að ástæða væri til að
kanna hvort ekki væri hægt að
koma á aukinni samvinnu þeirra
sem ynnu að áfengis- og fíkniefna-
vörnum í þeim tilgangi að bæta
árangur. Hann sagði að í kjölfari
ráðstefnunnar yrði kynningarstarf
aukið.
Ingimar Sigurðsson, skrifstofu-
stjóri í heilbrigðisráðuneytinu,
sagði að fmmvarpið hefði upphaf-
lega aðeins átt að ná til áfengi-
svarna en fljótlega hefðu borist
tilmæli frá ýmsu aðilum um að
allir vímuefnagjafar yrði teknir
fyrir. Hann sagði að með fmm-
varpinu yrðu ýmsar grundvallar-
breytingar en hingað til hefði ríkt
ákveðið kaós í vímuefnavömum.
Nálgun fmmvarpsins er að hans
sögn heilbrigðis- og félagslpg.
Fyrri ráðstefnudaginn verða
haldin erindi. Meðal þeirra sem þau
flytja em Sighvatur Björgvinsson,
heilbrigðisráðherra, Tómas Helga-
son, læknir, Óttar Guðmundsson,
læknir, Ólafur Haukur Árnasson,
áfengisráðunautur, Bjöm Hall-
dórsson, lögreglufulltrúi, Sigurgeir
A. Jónsson, ríkistollstjóri, Böðvar
Bragason, lögreglustjóri, og Guð-
rún Ema Hreiðarsdóttir, lögfræð-
ingur Barnavemdarnefndar.
Seinni daginn verður unnið í vinnu-
hópum þar sem íjallað verður um
skipulag áfengis- og vímuvarna,
fræðslustarfsemi, meðferð og með-
ferðarstofnanir, sölu og dreifingu
(einkasala eða fijáls verslun með
áfengi), framkvæmd löggæslu og
tollgæslu, hlutverk félagsmála-
nefnda/félagsmálastofnana sveit-
arfélaganna, hlutverk fjölmiðla og
innflutning og dreifingu ólöglegra
vímuefna.
132 þátttakendur hafa þegar
skráð sig til ráðstefnunnar. Vigdís
Finnbogadóttir, forseti íslands,
verður viðstödd setningu hennár
29. nóvember.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Kristinn T. Haraldssonar, umsjónarmaður ráðstefnunnar og fulltrúi
utanríkisráðuneytisins í undirbúningsnefnd, Sighvatur Björgvinsson,
heilbrigðisráðherra, og Ingimar Sigurðsson, skrifstofustjóri í heil-
brigðisráðuneytinu.
Ráðstefna um fjármál sveitarfélaga:
S veitarslj órnum stillt upp við vegg við
bj örgunaraðgerðir einstakra fyrirtækja
ÁHRIF erfiðleika í atvinnulífi landsbyggðarinnar og ótryggs atvinnu-
ástands á fjármál sveitarfélaga brunnu á fulltrúum á ráðstefnu um
fjármál sveitarfélaga sem hófst á Hótel Sögu í gær. Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga fjallaði sér-
staklega um málið i setningarræðu sinni. Hann sagði að stjórn sam-
bandsins hefði nýlega ákveðið að taka þessi mál upp með formlegum
hætti við ríkisstjómina. Jóhanna Sigurðardóttir fjallaði einnig um
málefnið í ávarpi sínu. Fjármálaráðstefnunni lýkur í dag.
Vilhjálmur sagði að erfiðleikar í
atvinnulífí og ótryggt atvinnuástand
hefði valdið mörgum sveitarfélögum
ómældum fjárhagsvanda, en at-
vinnuástandið væri mjög misjafnt
eftir landshlutum og sveitarfélög-
um. Víða megi lítið út af bera, þann-
ig að ekki skapist alvarlegt ástand.
Hann minnti á að nefnd félagsmála-
ráðherra hefði á sínum tíma lagt
áherslu á að sveitarfélög forðuðust
þátttöku í atvinnurekstri. Það væri
hins vegar sá kaldi raunveruleiki
að þátttaka sveitarfélaga hefði víða
verið nauðsynleg forsenda þess að
halda atvinnurekstri gangandi.
Vilhjálmur sagði að atvinnu-
ástand og staða atvinnufyrirtækja
skipti fjármál sveitarfélaga miklu
máli. Víða væru gerðar kröfur til
sveitarfélaga um þátttöku í atvinnu-
rekstri, ýmist með beinum fjárfram-
lögum eða kaupum á hlutafé og
opinberir sjóðir og lánastofnanir
gerðu í auknum mæli sem skilyrði
að sveitarfélögin gengju í ábyrgð
vegna lána til atvinnurekstrar.
Sagði hann að á fundi stjómar Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga síðast-
liðinn mánudag hafi þessi mál verið
rædd sérstaklega og ákveðið að taka
þau upp með formlegum hætti við
ríkisstjórnina og á samráðsfundi rík-
is og sveitarfélaga þann sama dag
hefði verið farið fram á það við full-
trúa ríkisins að komið verði á form-
legu samstarfí ríkis, sveitarfélaga
og atvinnulífs um atvinnuástand,
þátttöku sveitarfélaga í atvinnu-
rekstri og nýjar Ieiðir í atvinnuupp-
byggingu byggðarlaganna.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra sagði í ávarpi sínu að
afkoma sveitarfélaganna á árinu
1990 væri miklu betri en hún hefur
verið um langt skeið og þessi bætta
afkoma hefði verið notuð til að
greiða niður skuldir. Hins vegar
væru nú blikur á lofti vegna óhag-
stæðrar efnahagsþróunar, m.a.
vegna frestunar álversfram-
kvæmda.
Félagsmálaráðherra gerði, eins
og formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga, að umræðuefni hvaða
bagga einstök sveitarfélög væru
knúin til að binda sér vegna atvinnu-
rekstrarins. Hún sagði að opinberir
sjóðir, bankastofnanir og jafnvel
ríkisvaldið sjálft hafí í ýmsum tilvik-
um stillt, sveitarstjórnunum upp við
vegg við björgunaraðerðir einstakra
fyrirtækja sem væru burðarásar í
atvinnulífi sveitarfélaganna. „Auð-
vitað situr engin sveitarstjóm hjá
aðgerðarlaus þegar í húfí er atvinna
stórs hluta vinnufærs fólks í við-
komandi sveitarfélagi,” sagði Jó-
hanna.
Sem dæmi um þetta nefndi Jó-
hanna að í Bolungarvík hefði verið
farið fram á að bæjarfélagið legði
fram að minnsta kosti 50 milljónir
til að aðstoða við björgun mikil-
vægra atvinnufyrirtækja. Það væru
40% af skatttekjum kaupstaðarins.
Til samanburðar gat hún þess að
sambærilegt hlutfall af skatttekjum
Reykjavíkurborgar væri 3,8 millj-
arðar kr. og spurði hún hvernig for-
ráðamenn borgarinnar myndu
bregðast við ef þeir yrðu beðnir um
að leggja þá fjárhæð fram til bjarg-
ar atvinnurekstrinum í borginni.
„Það er mjög varhugaverð þróun
ef sveitarfélögin verða í auknum
mæli knúin til að leggja fram veru-
lega fjármuni til að leysa aðsteðj-
andi vanda atvinnufyrirtækjanna.
Til lengri tíma litið getur þetta lam-
að sveitarfélögin og gert þau ófær
um að sinna þeim verkefnum sem
þeim ber lögum samkvæmt. Vanda
atvinnulífsins verður að leysa með
öðrum hætti,” sagði Jóhanna.
Enginn vafi á að aðstöðu-
gjald verður lagt niður
- segir Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra
JÓHANNA Sigurðardóttir félagsmálaráðherra telur engan vafa leika
á því að aðstöðugjald, sem er skattur sveitarfélaga af atvinnu-
rekstri, verði fellt niður. Það sé einungis spurning um tíma. Hún
leggur áherslu á að sveitarfélögin fái jafngildan tekjustofn í stað-
innn og segir að helst komi til álita að þau fái aukinn hlut í tekju-
skatti einstaklinga í gegn um staðgreiðsluna og ríkið minnki hlut
sinn á móti. Ríkið taki í staðinn að sér skattlagningu atvinnulifsins.
Þetta kom fram í ávarpi félagsmálaráðherra á ráðstefnu um fjár-
mál sveitarfélaga í gær.
Jóhanna skýrði frá endurskoðun
á lögum um tekjustofna sveitarfé-
laga og er þar fyrst og fremst ver-
ið að fjalla um aðstöðugjöldin.
Nefnd starfar að málinu. Sagði Jó-
hanna að endurskoðunin miðaði að
því að samræma skattlagningu fyr-
irtækja því sem gerist í nágranna-
löndunum en hún segir að þar þekk-
ist ekki aðstöðugjald í þeirri mynd
sem hér hefur tíðkast. Þá minnti
hún á að það væri yfirlýst stefna
beggja ríkisstjómarflokkanna að
fella aðstöðugjaldið niður.
Félagsmálráðherra sagði að að-
stöðugjaldið væri óheppilegt þar
sem það væri lagt á rekstrarkostn-
að fyrirtækja og tæki ekkert mið
af afkomu þeirra. Aðstöðugjaldið
skekkti samkeppnisaðstöðu inn-
lendra fyrirtækja gagnvart erlend-
um keppinautum. Þá benti hún á
hve tekjur sveitarfélaga af aðstöðu-
gjaldi væru misjafnar.
I setningarræðu sinni minnti Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður
Sambands íslenskra sveitarfélaga,
á afstöðu stjórnar sambandsins til
endurskoðunar tekjustofnalaganna
en þar er lögð áhersla á eftirfar-
andi atriði: Tekjur sveitarfélaganna
verði ekki skertar og þeim verði
jafnframt tryggðar auknar tekjur
til að mæta nýjum verkefnum.
Sveitarfélögin hafí áfram fullt sjálf-
ræði um nýtingu tekjustofna sinna
og einstakar atvinnugreinar njóti
ekki lögbundinna undanþága.
Skattheimta á einstaklinga verði
ekki aukin í stað skattlagningar
sveitarfélaga á atvinnulífið.
„Efling sveitarfélaganna
stærsta byggðamálið”
Jóhanna ræddi um sameiningu
sveitarfélaga í ávarpi sínu. „Ég bind
miklar vonir við það að samstaða
náist um að stíga nú verulega stór
skref í þessu efni. Stækkun og efl-
ing sveitarfélaganna er að mínu
mati stærsta byggðamálið. Því
þurfa auðvitað að fylgja aukin verk-
efni og auknar tekjur sveitarfélag-
anna ásamt samstilltum aðgerðum
á því sviði samgöngumála og at-
vinnumála, en þar vil ég sérstaklega
nefna flutning opinberrar þjónustu
til landsbyggðarinnar,” sagði fé-
lagsmálaráðherra. Hún sagðist ætla
að leggja til að úttekt verði gerð á
því hvaða verkefni á sviði samgöng-
. umála og atvinnumála væru líkleg-
ust til að greiða fyrir sameiningu
sveitarfélaga og eftingar þeirra éft-
ir sameiningu. Sérstök áætlun verði
gerð um þetta og tryggt fjármagn
til þess að hægt verði að hrinda
henni í framkvæmd. Áætlun þessi
nái einnig til flutnings opinberrar
þjónustu og stofnana til lands-
byggðarinnar.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson sagði
í setningarræðu sinni m.a.: „Raun-
hæf byggðastefna, sem varðar fjár-
mál sveitarfélaga miklu, snýst ekki
eingöngu um dreifingu fjármagns
ýmissa opinberra sjóða til einstakra
fjárfestingaframkvæmda úti á
landsbyggðinni. Hún fjallar miklu
fremur um skipulega þróun byggð-
arinnnar og betra samgöngukerfí,
um sameiningu sveitarfélaga og þar
með stærri og öflugri atvinnu- og
þjónustusvæði, um aukna samvinnu
opinberra sjóða og forsvarsmanna
atvinnulífs og sveitarféalga um
meiri og hreinni verkaskiptingu rík-
is og sveitarfélaga sem fæli í sér
frekari flutning verkefna frá ríki
til sveitarfélaga. Mikilvægast er að
efla sveitarfélögin. Færri en stærri
og öflugri sveitarfélög megna helst
að spoma gegn fólksflutningum úr
dreifbýli í þéttbýlið sunnanlands.
Með aukinni sameiningu sveitarfé-
laga yrði auðveldara að byggja upp
heildstæð atvinnu- og þjónustu-
svæði og þar með treysta byggð í
landinu. Þegar á heildina er litið,
yrði um meiri hagkvæmni að ræða
í rekstri sveitarfélaga og ugglaust
víða hægt að standa að fjárfestingu
og fjárhagsstjórn sveitarfélaga, fyr-
jrtækja og- einstaklinga á , hag-
kvæmari hátt,” sagði Vilhjálmur.