Morgunblaðið - 26.03.1992, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
/# MmW Mm M
lELFAl

Spaðaviftur - bor
herbergisviftur - gróðurskála-
viftur - röraviftur - iðnaðarviftur
- fjósviftur
Hagstætt verð.
Farsi fáránleikans
eftir Gunnar
Svavarsson
Miklir menn erum vér Hrólfur
minn, segja þeir Kristján Ragnars-
son og Sveinn Hjörtur Hjartarson
og horfast í augu. En eitthvað hefur
þetta nú skolast til hjá þeim og síst
er að undra að almenningur sé
hættur að botna fræðin þeirra.
Allt tal þeirra um minnkun flot-
ans er út í hött. Hin gríðarlega af-
kastaaukning sem orðið hefur með
tilkomu nýrra, öflugra skipa í stað
gamalla og lúinna er ekkert annað
en stækkun á flotanum — með til-
heyrandi offjárfestingu. Og það er
ekki látið þar við sitja. Vinnan við
nýsmíðina er flutt úr landi og vinn-
an við aflann út í hafsauga. Þetta
veija þeir félagar síðan með kjafti
og klóm, jafnvel þó svo að þessi
stefna geti gengið að fiskstofnunum
dauðum að stærstum hluta, með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Og farsi fáránleikans heldur
áfram. Nú skal burt með það sem
heilbrigðast er í íslenskum veiðiskap
þótt smátt í sniðum sé. Hvaríheim-
inum ætli slík þröngsýni eigi sér
formælendur? Hver er hvatinn?
Ætli þeír sjái ofsjónum yfir vel-
gengni nokkurra trillukarla sem
með seiglu, dugnaði og hörku sjó-
sókn í skammdeginu gera það gott?
Eða er mögulegt að þeir álíti trillu-
karlana vera að ganga frá fiskstofn-
unum og því réttlætanlegt að út-
rýma smábátaflotanum þrátt fyrir
að vera þann útveg sem lang hag-
kvæmastur er fyrir byggð og búsetu
í landinu.
Trillukarlinn hefur nánast engan
aðgang að sjóðum landsmanna, og
ekki sóst eftir því að segja sig á
ríkið. Eignir hans eru að veði og
ekkert annað. Velgengnin fer eftir
dugnaði og útsjónarsemi hveiju
sinni. Á síðasta ári landaði 231 bát-
ur undir 6 tonnum á Fiskmarkaði
Suðurnesja samtals 3.911 tonnum,
eða 16.93 tonn á bát. Þessi afli var
sóttur með margfalt minni tilkostn-
aði fyrir þjóðarbúið en af öðrum
skipum, honum var landað daglega
með tilheyrandi vinnu í landi, ekki
veitir af hér á Suðurnesjunum. En
þetta vilja þeir félagarnir stöðva og
það strax. Þeir félagarnir, sem allt
telja sig vita um hagkvæmni í út-
gerð hafa ekki haft hátt um þróun--
ina á Suðurnesjunum, þar sem eina
svar byggðanna við stefnu þeirra
hefur verið að efla smábátaútgerð-
ina. Þeir hafa heldur ekki gert grein
fyrir hinni raunverulegu stækkun
sem fram fer í flotanum með stóru
öflugu togskipunum sem í hverri
veiðiferð toga inn stærri hafsvæði
með sífellt fullkomnari veiðarfær-
um.
Er það möguleiki að þessi stóri
ryksugufloti þeirra hafi nú valtað
svo oft yfir hrygningastöðvarnar að
Gunnar Svavarsson
„Og farsi fáránleikans
heldur áfram. Nú skal
burt með það sem heil-
brigðast er í íslenskum
veiðiskap þótt smátt í
sniðum sé.“
þær séu að eyðileggjast og þá klak-
ið í leiðinni? Þá koma öðru hvoru
fréttir af því að togarar fyrir norðan
hafi verið að landa ekta Norðlend-
ingi. Allir vita við hvaða stærð er
átt. Linnulaust smáfiskadráp sann-
ast einfaldlega af öllum þeim lokun-
araðgerðum sem grípa þarf stöðugt
til. En félagarnir vilja sem minnst
af þessu vita. Þeir birtast á sjón-
varpsskjánum og eru annars vegar
harmi slegnir yfir misförnu þorsk
klaki og hins vegar hneykslaðir á
ásökunum um smáfiskadráp.
40
20
Fjöldi togara stærri
en 500 brl.
-.1
Hestorkutala togara
stærri en 500 brl.
100.000t
50.000--
86.891
25.000-r
20.000--
15.000--
10.000--
5.000--
0-
Brúttórúmlestafjöldi
togara stærri en 500 brl.
24.824
13.183
16.439
(heimild ÚTVEGUR 1990)
Hvers vegna greiðslukort?
Höföar til
.fólks í öllum
starfsgreinum!
eftirAuðun Braga
Sveinsson
Að undanförnu hefur útvarpið
hvatt notendur sína mjög til að not-
færa sér greiðslukortin svonefndu.
Talað er um raðgreiðslur og boð-
greiðslur í því sambandi. Ekki kann
ég skil á þessu greiðslufyrirkom-
ulagi, enda hef ég ekki enn þurft
að nota greiðslukort, og er ég þó
kominn vel til ára. Eg hef einfald-
lega ekki þurft þess. Ég fæ laun
mín mánaðarlega greidd inn á bank-
areikning, líkt og ákaflega margir
aðrir. Gíróseðlana fer ég með í bank-
ann minn og greiði þá þar, þegar
innstæða er þar fyrir hendi. Þetta
er ákaflega þægilegur greiðslumáti.
Greiðslukort mundu vera mér aðeins
óþarfir milliliður. Ég vil greiða allt
sem mér ber strax við móttöku vöru
eða þjónustu. Þá eru engin eftirkaup.
Einhvern tíma ræddi ég um þessi
svonefndu greiðslukort við kunn-
ingja minn, og lýsti ég mig mótfall-
inn þeim. Þá spurði hann mig, hvort
ég kysi fremur að greiða það sem
ég þyrfti daglega en að gera það
einu sinni, kannski á hálfs annars
mánaðar fresti. Manninum fannst
HÁSKÓLIÍSLANDS
ENDURMENNTUNARSTOFNUN
Stjórnun á samdráttartímum:
Fjárhagslep og rekstrarleg endurskipulagning fyrirtækja
Efni:
Fjallað verður um endurskipulagningu fyrirtækja
til að efla árangur rekstrar.
Einnig verðurfjallað um fjárhagslega og rekstrar-
lega endurskipulagningu fyrirtækja við mismun-
andi aðstæður, þó með megináherslu á fyrirtæki
í erfiðri stöðu. Ýmsar ástæður versnandi rekstrar-
árangurs verða teknar fyrir, fjallað verður um mat
á stöðu og möguleikum og helstu aðferðir við
endurskipulagningu rekstrar.
Leiðbeinendur: Gísli S. Arason, rekstrarráðgjafi
hjá Stuðli hf. og lektorvið viðskiptadeild Háskóla
Islands, og Jóhann Magnússon, rekstrarráðgjafi
hjá.Stuðli hf.
Tími: 1. apríl kl. 8:15-15:00.
Þátttökugjald er kr. 11.500,-
Verðbréfa- og fjármagnsmarkaðurinn
1., 2., 7. og 8. apríl kl. 15:30/16:00-19:00/19:30
Námskeiðið er öllum opið.
Efnisatriði:
íslenski fjármálamarkaðurinn.
Gildandi löggjöf um verðbréfaviðskipti á íslandi
ogbreytingarmeðtilkomu EES.
Helstu leiðir til að ávaxta fjármuni.
Mat á greiðsluhæfni fyrirtækja.
Matátryggingum.
Skuldabréf.
Mat skuldabréfa.
Hlutabréf: Helstu tegundir og einkenni. Arðsemi,
arður og verðtrygging. Verðmat hlutabréfa.
Þróun hlutabréfamarkaðará íslandi.
Erlend verðbréfaviðskipti og ýmis erlend verðbréf.
Hvernig eiga viðskipti sér stað á erlendum verð-
bréfamörkuðum?
Hvers kyns verðbréf er verslað með á erlendum
verðbréfamörkuðum?
Möguleikar íslendinga varðandi verðbréfakaup
erlendis.
Leiðbeinendur:
Benedikt Jóhannsson, frkvstj. Talnakönnunar hf.
Agnar Kofoed-Hansen, frkvstj. Greiðslumats hf.
Davíð Björnsson, deildarstjóri hjá
Landsbréfum hf.
Sigurður B. Stefánsson, frkvstj. Verðbréfamark-
aðar íslandsbanka.
Þórður Ólafsson, forstöðumaður bankaeftirlits
Seðlabanka íslands.
Verð kr. 7.800,- Skráning er í síma 694940 en
frekari upplýsingarfást hjá
Endurmenntunarstofnun í símum 694923-24.
greinilega mikil akkur í því að þurfa
eigi daglega að vera með pyngjuna
á lofti. Svar mitt við þessu var, að
ég sagðist vilja vita hvað eftir væri
í veskinu eða buddunni hveiju sinni,
í stað þess að renna blint í sjóinn
með útgjöldin.
Fjöldi fólks notar greiðslukort
daglega, jafnvel til matarkaupa, víst
um 72.500 manns, eða annar hver
fullorðinn íslendingur. Slíkt mun
vera heimsmet. Heyrt hef ég að út-
tektin hafi verið 36 milljarðar á liðnu
ári. Vanskil korthafa eru gífuiieg,
eins og fram kom í Morgunblaðinu
nýlega. í því blaði birtast öðru hveiju
listar yfir svonefnd vákort, kort sem
svikið hefur verið út á fé til kaupa
á vörum og þjónustu. Eru þeir sem
klófesta slík kort beðnir um að eyði-
leggja þau. Þeim er svo heitið háum
verðlaunum fyrir að benda á korta-
þjóf, svo að hendur megi hafa í hári
hans. Ljót saga, sem forðast mætti,
væru þessi kort gerð útlæg úr við-
skiptalífinu.
Til hvers voru greiðslukort fundin
upp? Því er víst fljótsvarað. Það var
gert til þess að auka kaup fólks á
varningi, sem það ella mundi láta
vera, væru peningaviðskipti viðhöfð.
Margt fólk gerir sér ekki nærri allt-
af ljóst, hvað það hefur í höndunum,
þegar það framvísar greiðslukorti.
Það er svo langt þangað til borga
skal brúsann. Sá sem verslar með
greiðslukorti, þarf ekki að greiða
reikninginn fyrr en næsta mánuð á
eftir eða þeim þarnæsta. En það
kemur að skuldadögunum. Margur
kollkeyrir-sig fjárhagslega á þessu.
Margur segir, að þægilegt sé að
framvísa greiðslukorti, í stað þess
að hafa seðlahrúgu í veskinu, sem
hægt sé að týna. En mikið þreytir
það mig oft í verslunum, er korthaf-
ar tefja afgreiðslu með þessum kort-
um, sem munu vera gerð úr plasti.
Þá eru peningaviðskipti stórum skil-
virkari.
Ef kortaviðskipti legðust af,
mundi vöruverð vafalaust lækka að
miklum mun. Ég versla talsvert í
Hagabúðinni, vegna þess að þar eru
kortaviðskipti ekki viðhöfð, og hafa
aldrei tíðkast. Ekki verð ég var við
að verslun sé þar minni af þeim
sökum. Fólk kann vel að meta það
Auðunn Bragi Sveinsson
„Sá sem greiðir með
greiðslukorti fær
neyslulán og nýtur þar
með meiri réttar en sá
sem telur fram seðlana
úr veski sínu. Slíkt er
óþolandi, og verður að
lagfæra fyrr en seinna.
Þeir sem staðgreiða
ættu að fá afslátt, svo
að marktækt væri.“
að staðgreiða vörurnar. Þá er þetta
allt klappað og klárt, þegar gengið
er heim á leið með innkaupapokann.
í Hagabúðinni er vöruverð lægra en
víða í sambærilegum verslunum.
Þetta er ekki stórmarkaður, heldur
hverfisverslun. Margur kann vel að
meta það að geta verslað skammt
frá heimili sínu, einkum eldri borgar-
ar, vegna þess að það er þægilegra
en að fara langar leiðir í stórmarkað-
ina. Þá sækja vart aðrir en þeir, sem
eiga bíla, ef gera á einhver teljandi
innkaup.
Nýlega ræddi ég nokkuð við kaup-
manninn í Hagabúðinni, Hrein
(
i
I
4
í
(
f
1
í
I
I
i
i
í
i