Morgunblaðið - 08.04.1992, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. APRÍL 1992
17
Sjálfgælur í
eftir Þorstein
Antonsson
Vésteinn Ólason prófessor í
bókmenntafræðum við Háskóla
íslands kýs að gera persónu mína
að blaðaefni með grein í Morgun-
blaðinu fimmtudaginn 19. mars
síðastliðinn. Tilefnið er grein eftir
mig í Lesbók blaðsins helgina
áður.
Vésteinn gerir að sérstöku um-
talsefni samskipti mín við útgáfu
bókmenntadeildar háskólans fyrir
fimm árum sem reyndar voru ekki
til þess fallin að þau yrðu tekin
alvarlega. Dylgjur í grein Vésteins
gefa þó tilefni til að fram komi
annað sjónarmið á þau samskipti
en hans sjálfs og þeirra samstarfs-
manna hans sem hann sækir til
fullyrðingar sínar.
Fyrir nokkrum árum komst ég
í kynni við merkisrit eitt sem þá
lá óbirt í frumriti á handritadeild
Landsbókasafns íslands. Hér er
um að ræða langa sögu eftir lítt
þekktan höfund sem uppi var á
18. öld, Eirík Laxdal. Fyrir forvitn-
is sakir kynnti ég mér það sem
skrifað hafði verið um söguna en
það var lítið. Frumritið var torvelt
aflestrar og svo var að sjá sem
fáir ef.nokkur hefði lagt á sig að
bijótast í gegnum það. Kannski
hefur einnig fælt frá lestrinum
vitnisburður um höfundinn sem
allur var á einn og sama veg, að
Eiríkur hafi verið sérvitringur og
grillufangari. Sagan er til í einu
eftirrit á safninu og bar ég saman
mér til gamans frumrit og eftirrit;
mér fannst hugsun höfundar
frumleg og skörp. Eftirritið 'var
til þess fallið að gefa glögga mynd
af sögunni þótt fullrar nákvæmni
gætti ekki.
Þar sem ég er með þeim ósköp-
um gerður að vera hvort tveggja
í senn, sérvitringur og grillufang-
ari, magnaðist með mér samstaða
með höfundi við þessa kynningu,
ég tölvusetti eftirritið. Þar með
voru skilyrði fengin fyrir mig og
aðra til að lesa söguna þótt ekki
væri af fullkominni nákvæmni.
Mér þótti sagan merk og sama
gildir um þá sem eftirrit mitt lásu.
Nú var orðið hægara um vik að
lesa frumritið og þá með hliðsjón
af eftirriti mínu og full ástæða til
að leita eftir útgáfu á sögunni.
Ég hafði þá þegar komið Bjólfs-
kviðuþýðingu Halldóru B. Björns-
son á framfæri, fangað þessar
grillur frúarinnar, og vissi fyrir
sérvisku mína að allir útgefendur
eiga sér óskaverkefni; en eins lík-
legt að það hafi gleymst fyrir
löngu.
Eg mæltist til samstarfs við
bókmenntadeild háskólans um út-
gáfu á sögu Eiríks Laxdals en
deildin sinnir öðrum þræði útgáfu-
málum. Kom eftirriti mínu á fram-
færþ við umsjónarmenn háskóla-
útgáfunnar, ásamt ljósriti af fyrir-
myndinni og nokkrum blöðum úr
frumritinu. Ég gerði grein fyrir
erindi mínu við fulltrúa útgáfunn-
ar, bæði munnlega og skriflega.
Vésteinn fullyrðir í grein sinni
að eftirrit mitt hafi verið óvandað.
Kemur þó fram í grein Vésteins
að hann kynnti sér rit mitt ekki á
sínum tírpa. Vésteinn mun reyndar
hafa dvalið erlendis þann vetur og
því aldrei svo mikið sem litið þetta
framlag mitt augum. Né heldur
hefur hann lesið bókina útgefna
eftir því sem marka má af skrifi
hans. Helst útlit fyrir að bók-
menntaprófessorinn hafi ekki lesið
sögu Ólafs Þórhallasonar til þessa
dags, eitt helsta menningarrit ís-
lenskt frá 18. öld og meðal hinna
merkari skáldsagna þjóðarinnar.
Staðleysurnar hljóta að vera
sóttar til samkennaranna. Um
ósjálfstæði Vésteins ætla ég ekki
að vera margorður en eftirfarandi
eru þær staðreyndir sem prófess-
orinn dregur dul á.
Kennari við bókmenntadeild
háskólans vakti athygli mína á
bókaútgáfu deildarinnar og því að
áhugi minn og umsjónarmanna
útgáfunnar kypni að eiga samleið
þar sem væri Ólafs saga Þórhalla-
sonar. Tvö afrit bókarinnar áttu
að gefa glögga mynd af því hvað
á ferðinni var, en að sjálfsögðu
of snemmt að leggja mat á vinnu-
brögð mín yfirleitt. Tilmæli mín
beindust að því að deildarmenn
leggðu á ráðin um frekari frágang
og sæju um útgáfuna. Viðbrögð
fyrirsvarsmanna voru um tíma
engin en með eftirgangsmunum
að útgáfa kæmi ekki til greina:
1) vegna þess að ég hefði ekki
próf frá deildinni, 2) vegna þess
að í Arnastofnun neðar í húsinu
væri verið að vinna að útgáfu á
sögunni, og 3) í afriti mínu væri
vitlaust skrifað bæjarnafn á bls.
18. Aðfinnslur þessar hafði um-
Félagskonur með sýnishorn af þeim varningi sem verður í boði.
Hringsbasar í Kringlunni
KVENFÉLAGIÐ Hringurinn verður með páskabasar í Kringlunni
föstudaginn 10. og laugardaginn 11. apríl nk.
Þar verður ýmiskonar handunnið páskaskraut sem félagskonur hafa
unnið. Allur ágóði rennur til Barnaspítalasjóðs Hringsins. Hringskonur
vilja hvetja alla vini og velunnara til að koma og stuðla þannig að eflingu
Barnaspítalans og bættri umönnun sjúkra barna. (Frétiatiikynning)
gróðurhúsi
sjónarmaður útgáfunnar upp eftir
öðrum, sjálfur hafði hann ekki
kynnt sér handritið.
Alúðlegt viðmót starfmanna á
Arnastofnun varð til að með mér
vaknaði á ný von um að hægt
væri að koma kennurum bók-
menntadeildarinnar í skilning um
hvað fyrir lá. Árnastofnun vinnur
m.a. að frágangi stafréttra texta
til útgáfu, en útgáfa sú sem ég
lagði til við bókmenntadeildina var
með öðru sniði og meira í sam-
ræmi við útgáfur deildarinnar. Hjá
Árnastofnun fékk ég þær upplýs-
ingar að þar væri unnið við frá-
gang annarrar sögu eftir Eirík
Laxdal, ekki þessarar sem ég var
að forvitnast um, og viðleitni mín
talin frekar en ekki þeirri útgáfu
til framdráttar.
Villuna á blaðsíðu 18 var auð-
velt að leiðrétta og væntanlega
aðrar síðar ef einhver hefði hug á
því. Við prófleysi mínu varð ekk-
ert gert, en auðvelt að smeygja
sér fram hjá því þar eð mig skipti
engu hvort annar sæi um að gera
eftirrit mitt frambærilegt til út-
gáfu eða hver skrifaður yrði fyrir
þeirri útgáfu. Þessi hugsunarhátt-
ur reyndist deildarmönnum í há-
skólanum gersamlega ofviða.
Fundur var haldinn í útgáfuráði
deildarinnar, menn komu sér ekki
Þorsteinn Antonsson
„Þjónusta hinnar nýju
stéttar er ekki við
marxisma, ekki við
kommúnisma, ekki einu
sinni við sósíalisma
heldur kerfi sem firrist
mannlegt vit.“
saman og leystist fundurinn upp
í miðjum klíðum. Þar munu tveir
hafa verið með lífsmarki, þeir
Matthías Viðar og Sveinn Skorri.
Ólafs saga Þórhallasonar reynd-
ist óskabók þeirra sem að bókaút-
gáfunni Þjóðsögu standa. Enda er
sagan augljóslega uppfull _af
mannviti, hleypidómalitlu fólki. Ég
og samstarfskona mín, María
Anna Þorsteinsdóttir, endur-
skoðuðum afrit mitt með hliðsjón
af frumriti Eiríks Laxdals og
þannig á víxl uns við töldum okk-
ur hafa lesið það sem lesið yrði í
frumritinu og þá munaði mjóu að
allt væri lesið. Bókin var gefin út
fyrir almennari markað en þær
sem bókmenntadeildin kostar, og
á þeim árum sem liðin eru síðan
hefur sagan haft mikil og án efa
varanleg áhrif, — prófessorinn
ætti að vinda sér í lesturinn svó
hann geti rætt við nemendur sína
en ekki bara sagt þeim fyrir um
hvernig þeir eigi að hugsa.
Vésteinn dregur strik yfir sam-
starfskonu mína við útgáfuna í
grein sinni og nú er lag að fara
að eins og hann, vera óspar á
dylgjurnar. í staðinn bendi ég á
ummæli í grein minni sem tekin
eru upp í efnisyfirliti menningar-
ritsins sem Vésteinn svo kallar:
Þjónusta hinnar nýju stéttar er
ekki við marxisma, ekki við kom-
múnisma, ekki einu sinni við sós-
íalisma heldur kerfi sem firrist
mannlegt vit.
Grein Vésteins er staðfesting
þessara orða.
Höfundur er rithöfundur.
SUZUKIVITARA
JLXi - 5 dyra - árgerð 1992
Lipur og öflugur lúxusjeppi
Staðalbúnaður í Suzuki Vitara, 5 dyra
' 1.6 I, 96 ha. vél með raf-
stýrðri bensíninnsprautun
* Snertulaus kveikja
* 5 gíra skiptir m/yfirgír eða 4
gíra sjálfskipting m/yfirgír og
sportstillingu/sparnaðarstill-
ingu
* Aflstýri
* Samlæsing hurða
* Rafmagnsrúðuvindur
* Rafstýrðir speglar
* Höfuðpúðar á fram- og aftur-
sætum
* Barnalæsingaráafturhurðum
* Veltistýri
* Halogenökuljós m/dagljósa-
búnaði
* Þokuljós að aftan
* Útvarpsstöng
* Gormafjöðrun
* Diskahemlarað framan, skálar
að aftan
* Grófmynstraðir hjólbarðar,
195x15
* Varahjólsfesting
* Snúningshraðamælir
* Klukka
* Vindlingakveikjari
* Hituð afturrúða
* Afturrúðuþurrka og sprauta
* Kortaljós
* Fullkomin mengunarvörn
m/efnahvarfa
* Stuðarar, hurðahúnar og
speglar í samlit
* Vönduð innrétting
* Litaðar rúður
* Hlifðarlistar á hliðum
* Sílsahlífar
* 55 lítra bensíntankur m/hlífð-
arpönnu
* Hreinsibúnaður fyrir aðalljós
* Upphituð framsæti
* Framdrifslokur
Verð 5 gíra: 1.696.000
Sjálfskiptur: 1.823.000
Til afgreiðsiu strax.
$ SUZUKI
SUZUKIBÍLAR HF.
SKEIFUNNI 17 • SlMI 685100
V7íara er með sjálfstæða burðargrind