Morgunblaðið - 30.04.1992, Blaðsíða 27

I ,HJWA ,0(3 HUOAOUTMWn UíOA4SHUi)ííÖM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1992
Fjármálaráðherra um breytingu Sementsverksmiðju í hlutafélag:
Óeðlilegt að starfs-
meim fái tvenn laim
Það er biðlaun auk fastra launa þó formbreyting verði
á rekstri eins og sama fyrirtækis
„HÉR er verið að ræða þingsköp, ekki kjaramál," sagði Gunnlaugw
Stefánsson varaforseti Alþingis í gær. Biðiaun og réttindi og skyldur
opinberra starfsmanna bar þó óneitanlega á góma í rúmlega einnar
klukkustundar umræðu um gæslu þingskapa.
í upphafi þingfundar kl. 13.30
kvaddi Svavar Gestsson (Ab-Rv)
sér hljóðs um gæslu þingskapa. Sva-
var vildi mótmæla því sem gerst
hefði á fundi iðnaðamefndar fyrr
um daginn. Meirihluti nefndarinnar
hefði hafnað beiðni minnihluta um
að kalla til fundar fulltrúa Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja,
BSRB, til að segja álit sitt að frum-
varpinu sem ætti að afgreiða úr
nefndinni. Hér væri um að ræða
frumvarp til laga um stofnun hluta-
félags um Sementsverksmiðju ríkis-
ins. Svavar vísaði til þess að 4. grein
frumvarpsins hljóðaði: „Fastráðnir
starfsmenn Sementsverksmiðju rík-
isins skulu hafa rétt til að starfa hjá
hinu nýja hlutafélagi og skal þeim
boðið sambærilegt starf hjá félagúiu
og þeir gegndu áður hjá Sements-
verksmiðju ríkisins. Ákvæði 14. gr.
laga nr. 38/1954, um réttindi og
skyldur starfsmanna ríkisins, á því
ekki við um þá starfsmenn."
Eignaupptaka?
Ræðumaður benti einnig á að í
tveimur öðrum frumvörpum væru
sambærilegt ákvæði, frumvarpi um
Staðlaráð Islands og frumvarpi um
stofnun hlutafélags um Síldarverk-
smiðjur ríkisins. Það lægi fyrir álit
frá Almennu málflutningsstofunni
og lögfræðingar þar teldu að í þessu
fælist óhæfileg skerðing á starfs-
kjörum starfsmanna og væri af þeim
ástæðum andstæð 67. grein stjórn-
arskrárinnar sem kveður á um frið-
helgi eignarréttarins.
Biðlaunaréttur opinberra starfs-
manna hefði verið eitt meginátaka-
mál þeirra kjarasamninga sem nú
væru nýlega gengir yfir og hefði
verið óskað eftir frest á þessu máli
til að unnt væri að fá fulltrúa BSRB
til viðtals. Formaður nefndarinnar
hefði borið fyrir sig ákvæði úr drög-
um að yfirlýsingu ríkisstjómarinnar
í tengslum við kjarasamninga þar
sem kæmi fram að ríkisstjórnin teldi
óeðlilegt að starfsmenn nytu bið-
launa auk fullra launa yrði form-
breyting á rekstri stofnana eða fyrir-
tækja ríkisins. En þessi texti hefði
verið felldur á brott úr yfirlýsing-
unni. Eftir stæði í yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar: „Ríkisstjórnin stað-
festir að á samningstímanum verði
ekki gerðar breytingar á lögum um
réttindi og skyldur opinberra starfs-
manna, eða á reglugerðum sem sett-
ar eru með stoð í þeim lögum.“ og
einnig segði: „Ekki verða gerðar
breytingar á lífeyrisréttindum opin-
berra st'arfsmanna á samningstím-
anum.“
Svavar hélt þeirri skoðun fram
að með samþykkt þessara frumvarpa
væri verið að koma aftan af niður-
stöðu eða miðlunartillögu sáttasemj-
ara sem nú væru greidd atkvæði um.
Það væri ekki hægt að afgreiða þessi
frumvörp úr nefnd til annar umræðu
án þess af tala við fulltrúa BSRB.
Ossur Skarphéðinsson (A-Rv)
staðfesti að hann hefði því miður
ekki verið með rétta og endanlega
útgáfu af yfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar í höndunum á umræddum
nefndarfundi. Þegar þessi mistök
hefðu orðið ljós hefði hann skrifað
nefndarmönnum þar sem fram kæmi
að hann myndi beita sér fyrir því
að rætt yrði við fulltrúa BSRB milli
annarrar og þriðju umræðu.
Ræðumaður benti á að í þessum
lagafrumvörpum væri ákveðið að
starfsmönnum „skyldi" boðið sam-
bærilegt starf. Ef ágreiningur væri
um hvað væri „sambærilegt starf“
hlyti það mál að koma til úrskurðar
dómstóla.
Steingrímur J. Sigfússon (Ab-
Nv) greindi frá því að líkir atburðir
hefðu gerst í sjávarútvegsnefnd við
umfjöllun og afgreiðslu á frumvarp-
inu um Síldarverksmiðjur ríkisins.
Steingrímur var eindregið þeirrar
skoðunar að með afgreiðslu þessara
frumvarpa eins og þau lægu fyrir
væri verið að breyta ákvæðum og
reglum um réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna. Og það yrði að
fá þessi mál og samhengi þeirra við
kjarasamningana á hreint. Páll Pét-
ursson sagði að Össur Skarphéðins-
son hefði ástundað gott samstarf og
hefði leiðrétt „sín alvarlegu mistök"
og gert yfirbót. Málið myndi verða
tekið fyrir á næsta fundi. Kristín
Einarsdóttir (SK-Rv) var fyrra
ræðumanni ósammála í því hvort
Össur hefði nokkra yfirbót gert.
Menn vildu að þessi mál yrðu ekki
tekin fyrir á þingi fyrr en um þau
hefði verið fjallað eðlilega í nefnd.
Það væri ljóst að ef þessi frumvörp
yrðu samþykkt, skapaðist hin mesta
réttaróvissa.
Matthías Bjarnason (S-Vf) for-
maður sjávarútvegsnefndar áleit að
yfirlýsing ríkisstjórnarinnar lyti að
því að lífeyrisréttindi starfmanna
ríkisins yrðu ekki skert. Mönnum
hefði verið Ijóst þegar yfirlýsing rík-
isstjórnarinnar hefði verið gefin að
þessi frumvörp væru til afgreiðslu á
Alþingi. Matthías sagði sína per-
sónulegu skoðun að það væri óeðli-
legt að menn fengu tvöföld laun
fyrir það eitt að það bættist „hf.“
aftan við það fyrirtæki sem þeir
ynnu hjá.
Gunnlaugur Stefánsson varfor-
seti Alþingi lét í ljós þá von að öll
sjónarmið væru fram komin. Hann
beindi þeim tilmælum til þeirra sem
fýsti að ræða þingsköp að taka tillit
til þess.
Anna Ólafsdóttir Björnsson (SK-
Rn) vildi að það kæmi fram að
stjórnarandstaðan teldi það ófull-
nægjandi að fá ekki að ræða við
fulltrúa opinberra starfsmanna fyrr
en milli annarrar og þriðju umræðu.
Svavar Gestsson ítrekaði fyrri
gagnrýni og spurði Friðrik Sophus-
son fjármálaráðherra hvort hann
hygðist beita sér fyrir viðræðum við
opinbera starfsmenn um þessi
ákvæði í frumvörpunum sem lytu
að réttindum og skyldum opinberra
starfsmanna, eða hvort þeim væri
ætlað að greiða atkvæði um kjara-
samningana í óvissu vegna vinnu-
bragðanna í iðnaðarnefnd og sjávar-
útvegsnefnd.
Efnislega óbreytt
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra vildi benda á það að sambæri-
leg ákvæði hefðu verið í frumvörpum
sem hefðu verið samþykkt sem lög.
Ráðherra nefndi prentsmiðjuna Gut-
enberg í því sambandi.
Ráðherra sagði að rétt að BSRB
og Kennarasamband íslands, KÍ,
hefðu gert fyrirvara og skilyrði varð-
andi þátttöku sína í svonefndu sam-
floti við kjarasamninga. Eitt þessara
atriða hefði verið að biðlaunarétti
yrði ekki breytt. Það hefði líka kom-
ið afar skýrt fram að ríkisstjórnin
myndi ekki breyta þeirri stefnu sem
fælist í þessum frumvörpum. Það
væri ágreiningur um þetta atriði og
sá ágreiningur hefði verið þekktur
lengi. Það væri kristaltær skilningur
beggja aðila að um enga efnislega
afstöðubreytingu væri að ræða,
hvorki hjá ríkisstjórninni né BSRB
varðandi þetta málefni. Drögunum
að yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar
hefði verið breytt nokkuð en þær
breytingar hefðu ekki haft neina
efnislega þýðingu.
Gunnlaugur Stefánsson sagði
að hér færu ekki fram utandagskrár-
umræður um kjaramál heldur um
þingsköp. Hann yrði að ítreka beiðni
sína um að þingmenn fjölluðu um
þingsköp.
Olafur Ragnar Grímsson varð
að bera af sér sakir. En sakarefnin
voru heyranlega fjármálaráðherr-
ans; að hafa sérstakan skilning á
kjarasamningum; .telja það mark-
lausa gerð að fella niður texta úr
yfirlýsingu; bijóta gegn skilningi
samningsaðila. Það væri óhjákvæmi-
legt að fá úr því skorið strax í dag
á nefndarfundum hvort forysta*’’
BSRB og KÍ væru sammála túlkun
fjármálaráðherra. Svavar Gestsson
tók undir að yfirlýsingar fjármála-
ráðherra væru mjög alvarlegar, kja-
rasamingar væru meira en texti, þar
yrði að vera trúnaður og traust.
Stefán Guðmundsson (F-Nv) taldi
að þessi hörmulega staða væri upp
komin vegna þess að ríkisstjómin
hefði ekki borið gæfu til að móta
skýra stefnu í þessu efnum. Finnur
Ingólfsson (F-Rv) ásakaði ríkis-
stjórnina um að ætla að koma aftan
af einstökum starfsmönnum ríkis-
stofnana. Svavar Gestsson ásakaði
fjármálaráðherra fyrir að hafa ekki
nýtt sér þetta tækifæri til að eyða
óvissu um þetta mál. <
Friðrik Sophusson tjármálaráð-
herra bar af sér sakir. Hann hefði
haldið að hann hefði talað nógu
skýrt. Umræður hefðu farið fram
og niðurstöður væru m.a. í yfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar. Forystu-
mönnum BSRB væri fullljóst að texti
þessara fmmvarpa væri með þeim
hætti að ríkisstjórnin ætlaði sér að
fylgja þeim frumvörpum eftir. For-
ystumenn BSRB væru ekki sammála
og þeir hefðu lýst því yfir að þeir
myndu grípa til viðeigandi ráðstafr
ana að þeirra mati. Hann sæi ekki
að áframhaldandi viðræður bættu
nokkru við þessa niðurstöðu.
Svavar Gestsson vildi óska Al-
þingi og þingforseta til hamingju
með fjármálaráðherra ríkisstjómar-
innar. Það væri kostuleg samnings-
niðurstaða þegar menn töluðu út og
suður, einn aðilinn segði eitt og hinn
annað. Jóhann Ársælsson (Ab-Vl)
taldi sýnt að þetta mál yrði ekki
afgreitt með sómasamlegum hætti
nema ríkisstjórnin breytti sinni
stefnu. Friðrik Sophusson fjár-
málaráðherra þakkaði Svavari
Gestssyni hamingjuóskirnar og bauð
honum sína aðstoð og skýringar á
plöggum ríkisstjórnarinnar, við síð-
ára tækifæri.
Þessari umræðu um gæslu þing-
skapa og sakargiftir lauk einni
klukkustund og stundarfjórðungi
eftir að Svavar Gestsson hóf hana.
_ *
Björn Afzelius til Islands
MARGIR af mest þekktu vísnasöngvurum Norðurlandanna taka
þátt í vísnaviku sem hefst í Norræna húsinu föstudaginn 1. maí.
Einn þeirra er Björn Afzelius sem er að koma til landsins í fyrsta
skipti. Það má segja að hann sé Bubbi Morthens Svía og hefur
hann selt yfir eina milljón hljómplatna. Vísnavikan verður dreifð
um landið, það verða tónleikar í Reykjavík, á Akureyri, ísafirði
og Egilsstöðum. Um skipulagningu vísnavikunnar sáu Vísnavinir,
Norræna húsið og Norræna félagið. Tvennir tónleikar verða haldn-
ir í Norræna húsinu.
Fyrri tónleikarnir verða í Nor-
ræna húsinu föstudaginn 1. maí
kl. 16. Þar koma fram Jan-Olof
Andersson, Svíþjóð, Hanne Juul,
Danmörku, Hanus G. Johansen,
Færeyjum, Jannika Hággström,
Finnlandi, Öyvind Sund, Noregi,
ásamt íslendingunum Önnu Pál-
ínu, Aðalsteini Ásbergi og hljóm-
sveitinni Islandicu. Þetta er í annað
skiptið sem Jan-Olof kemur til
landsins; hann var hér í desember
sl. í boði Blásarakvintetts Reykja-
víkur sem gestaleikari á 10. af-
mælistónleikum hans. Hanne Juul
er vel þekkt á íslandi eftir að hafa
búið hér í níu ár. í síðustu viku
kom hún fram í þætti Hemma
Gunn.
Seinni tónleikarnir verða haldnir
í Norræna húsinu sunnudaginn 3.
maí kl. 20.30. Þá heldur £jöm
Afzelius tónleika þar sem hann
syngur eigin vísur og spilar sjálfur
undir á gítar. Ásamt honum leika
Hannes Rástam og Bengt Bygren
á kontrabassa, flygil og harmon-
ikku. Björn Afzelius er eitt af
stærstu nöfnunum í Skandinavíu í
dag og hefur hann verið í eldlín-
unni í nánast 20 ár eða allt frá
því að hann var í hljómsveitinni
Bandoola Band. Allar hljómplötur
hans á 9. áratugnum hafa náð því
að verða gullplötur og árið 1990
átti hann söluhæstu plötuna í Nor-
egi í hálft ár. Nýverið vann hann
svo til Grammy-verðlauna í Dan-
mörku sem besti erlendi söngvar-
inn í Danmörku. Björn hefur hald-
Björn Afzelius
ið tónleika þar sem hann hefur
leikið fyrir 25.000 áheyrendur. Því
má ætla að tónleikarnir sem haldn-
ir verða hér í Norræna húsinu í
Reykjavík verði talsvert öðruvísi,
mun meiri nálægð við áheyrendur,
þar sem salurinn tekur eingöngu
rúmlega 100 manns.
Jan-Olof Andersson og Hanne Juul.
Björn kemur tvisvar fram hér á
íslandi og í seinna skiptið verður
það á lokatónleikum vísnavikunnar
í Tónlistarskóla FÍH við Rauða-
gerði, þriðjudaginn 5. maí kl. 20.
Fleiri tónlistarmenn koma fram,
þeir Hörður Torfason, Jan-Olof
Andersson, Henna Juul, Jannika
Hággström, Hanus G. Johansen,
Öyvind Sund og hljómsveitin Is-
landica.
Fyrir utan tónleikan í Reykjavík
verða þau Hanne Juul, Jan-Olof
Andersson og Sigurður Lúðvíksson
með tónleika á ísafirði laugardag-
inn 2. maí. Á sama tíma á Akur-
eyri syngja Jannika Hággström og
Hanus G. Johansen ásamt Ijarnaiv
kvartettnum. Á sunnudaginn 3.
maí syngja Henne Juul og Jan-
Olof Andersson á Akureyri á með-
an Hanus, Jannika, Öyvind Sund,
Anna Pálína og Aðalsteinn Ásberg
verða með tónleika á Egilsstöðum
þar sem vísnavinir þaðan verða
með.
(Fréttatilkynning)