Morgunblaðið - 02.06.1992, Qupperneq 29

Morgunblaðið - 02.06.1992, Qupperneq 29
28 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1992 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1992 29 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Ritstjórnarfulltrúi Árvakur h.f., Reykjavík Flaraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Björn Vignir Sigurpálsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið. Einangrun Júgó- slavíu A Akvörðun Oryggisráðs Sameinuðu þjóðanna um ráðstafanir til þess að einangra Júgóslavíu eða það sem eftir er af því ríki er eðlileg og réttmæt í ljósi at- burða þar síðustu daga, vikur og mánuði. Heimsbyggðin hefur staðið agndofa frammi fyrir þeim hörmulegu atburð- um, sem þar hafa orðið. Sak- laust fólk er drepið með köldu blóði. Ekkert er hirt um samninga, sem hvað eftir annað hafa verið gerðir um vopnahlé og villimennskan ræður ríkjum. Það er hvorki til skýring né afsökun á þeim atburðum, sem þarna hafa orðið. Að hve miklu leyti eiga aðrar þjóðir að skipta sér af deilumálum af þessu tagi og hafa þær bolmagn til þess? Það er alveg ljóst, að hingað til hafa Evrópuþjóðir farið sér hægt í afskiptum af málefn- um þeirra þjóða eða þjóða- brota, sem eitt sinn mynduðu Júgóslavíu. Þegar Demirel, forsætisráðherra Tyrklands, var spurður á fundi í Búda- pest fyrir skömmu, hvort hann væri tilbúinn til að senda tyrkneska hermenn til Júgóslavíu færðist hann und- an að svara en taldi eðlilegt, að Sameinuðu þjóðimar gripu til áþekkra ráðstafana og samtökin hefðu gert vegna innrásar íraka í Kú- væt. John Major, forsætisráð- herra Breta, sagði í gær, að menn skyldu ekki ganga út frá því sem vísu, að í kjölfar samþykktar Öryggisráðsins yrði um hernaðaríhlutun að ræða í Júgóslavíu og ná- grannaríkjum. Þýzkaland er orðið öflugasta ríkið í Evrópu og eitt af áhrifamestu iðn- veldum heims en af söguleg- um ástæðum eiga Þjóðverjar áreiðanlega erfitt með að hugsa sér að senda þýzka hermenn til Júgóslavíu til þess að skakka leikinn. Það er engan veginn víst, að umfangsmiklar hemaðar- aðgerðir af hálfu Sameinuðu þjóðanna myndu ná að stöðva átökin. Löng reynsla er af því, að auðvelt ér að halda uppi skæruhemaði, ef vilji er fyrir hendi og vilji til of- beldisverka virðist sannar- lega vera fyrir hendi í Júgó- slavíu. Bandaríkjamenn hafa löngum verið gagnrýndir fyr- ir að taka að sér hlutverk lögreglumannsins víða um heim. I Persaflóastríðinu kom í ljós, að þeir eru eina her- veldið , sem hefur raunveru- legt bolmagn til þess að blanda sér í deilumál af því tagi, sem upp kom vegna ofbeldisaðgerða íraka í Kúv- æt. En Bandaríkjamenn beina nú athyglinni í vaxandi mæli að eigin vandamálum og þar gætir meiri tregðu en áður gagnvart afskiptum af deilumálum annarra þjóða, þótt Baker utanríkisráðherra Bandaríkjanna hafi að vísu tekið athyglisvert frumkvæði að undanförnu vegna atburð- anna í Júgóslaviu. Óöldin í Júgóslavíu brenn- ur fyrst og fremst á íbúunum sjálfum en auk þess á öðrum Evrópuríkjum. Ef fram fer sem horfir má búast við gíf- urlegum fjölda flóttamanna til nærliggjandi ríkja. Sum þeirra hafa engin efni á eða aðstæður til að taka við slík- um flóttamannastraumi. Þar við bætast miklar áhyggjur af því, að sams konar ástand gæti komið upp í fyrrum lýð- veldum Sovétríkjanna. Straumur flóttamanna frá Júgóslavíu og nýju lýðveld- unum í austri gæti orðið óvið- ráðanlegur fyrir Vestur-Evr- ópuríkin. Aðalatriði málsins eru þó þær hörmungar, sem dynja yfir saklaust fólk vegna of- beldisverkanna, sem framin eru í Júgóslavíu um þessar mundir. Ákvörðun Öryggis- ráðs Sameinuðu þjóðanna stuðlar að því að gera ofbeld- isöflunum erfiðara fyrir að halda uppi þeirri glæpastarf- semi, sem nú er stunduð í Júgóslavíu. Með því að herða að ofbeldisöflunum er hugs- anlega hægt að stöðva þessar hörmungar. Ef það dugar ekki til er erfitt að sjá, hvern- ig nálægar þjóðir komast hjá því að blanda sér enn frekar í átökin. NIÐURSTÖÐUR FISKVEIÐIRÁÐGJAFANEFNDAR ALÞJÓÐAHAFRANNSÓKNARRÁÐSINS UM ÁSTAND FISKISTOFNA VIÐ ISLAND Þorskstofninn minnk- ar með óbreyttri sókn Hafrannsóknastofnun kynnti niðurstöður ráðgjafanefndar Al- þjóðahafrannsóknaráðsins með eft- irfarandi fréttatilkynningu í gær: „Á nýafstöðnum fundi sínum fjall- aði Fiskveiðiráðgjafanefnd (ACFM) Alþjóðahafrannsóknarráðsins (ICES) m.a um nokkra fiskstofna við Island. Var að þessu sinni fjallað um þorsk, ufsa, grálúðu, karfa og loðnu. Hér á eftir fer stutt samantekt á ráðgjöf- inni. Athuga ber sérstaklega að hér er á ferðinni ráðgjöf ICES en ekki Hafrannsóknarstofnunarinnar. Ráð- gjöf Hafrannsóknarstofnunarinnar verður birt um miðjan júní. Þetta er í fyrsta sinn síðan 1976 sem Alþjóðahafrannsóknaráðið veitir ráðgjöf um íslenska þorskstofninn. Þegar skoðuð eru gögn um þorsk- stofninn kemur í ljós að hrygningar- stofninn hefur minnkað úr því að vera yfir milljón tonn milli áranna 1955 og 1960 í rúmlega 200 þúsund tonn árið 1992. Einnig er nú orðið ljóst að aiiir árgangar frá 1985 eru undir Fiskveiðiráðgjafarnefnd Alþjóðahafraniisóknaráðsins: meðallagi og er 1986-árgangurinn sá lélegasti frá 1955. Hér að ofan og í öllu sem hér fer á eftir er miðað við hrygningarstofn í byrjun apríl, þ.e. á hrygningartíma, en ekki í upphafi árs eins og verið hefur í skýrslum Hafrannsóknarstofn- unarinnar. Þessar tölur eru því ekki að öllu leyti sambærilegar. Meðalstærð árganga frá 1952 til 1991 er rúmlega 200 milljónir en meðalnýliðun síðan 1985 er undir 140 milljónum. Fram hefur komið í fyrri skýrslum Hafrannsóknarstofnunar- innar að umhverfisaðstæður hafa ver- ið breytilegar á íslandsmiðum undan- farin ár en hins vegar hefur hrygning- arstofn verið í minna lagi öll árin, eða frá því að vera innan við 200 þúsund tonn upp í tæp 350 þúsund tonn. Af þessu virðist ljóst að ástæða er til að hafa áhyggjur af stærð hrygningar- stofnsins og telur ACFM nauðsynlegt að stuðla að stækkun hans því annars eru talsverðar líkur á að hin lélega nýliðun undanfarinna ára verði viðvar- andi, þ.e.a.s. góðir árgangar verði sjaldgæfir og langt á milli þeirra. Ef fram verður haldið óbreyttri sókn í stofninn er ljóst að hrygningar- stofninn mun minnka talsvert á næstu árum og raunar mun aflinn minnka ár frá ári og stefna i 200 þúsund tonn eftir nokkur ár. Óbreytt sókn mun gefa um 250 þúsund tonna afla á árinu 1993. Þessi leið þykir ACFM beinlínis hættuleg hvað varðar við- komu þorskstofnsins. Verði sókn minnkuð um 20% á ár- inu 1993 mun það leiða til þess að hrygningarstofninn standi sem næst í stað og afli verði um 200 þúsund tonn á árinu 1993. Þessari leið þykir fylgja mikil áhætta að mati ACFM, því líkur eru á að hrygningarstofninn muni minnka þótt útreikningar sýni jafnstöðu. Ef sóknin er minnkuð um 40% á árinu 1993 mun hrygningarstofninn stækka og að líkindum ná um 300 þúsund tonnum árið 1995. Þetta þýð- ir að afli verður takmarkaður við 150 þúsund tonn á árinu 1993 en mun síðar aukast hægt og bítandi á næstu árum vegna stækkunar stofnsins. Þetta er sú leið, sem ACFM mælir með en talið er að slíkan niðurskurð þurfi til að tryggja að hrygningar- stofninn stækki, sem aftur minnkar líkumar á áframhaldi þeirrar lélegu nýliðunar sem verið hefur undanfarin ár. ACFM fjallar einnig um loðnu og var samþykkt ný aðferð við að spá um afla á komandi vertíð. Þegar reikn- ireglunni er beitt á þau gögn, sem nú liggja fyrir, kemur í Ijós að óhætt er að veiða allt að 500 þúsund tonn uns nánari upplýsingar liggja fyrir að haustmælingu lokinni. Ástand ufsa og grálúðustofna virðist þess eðlis að ekki sé bein hætta á ferðum. Við slíkar aðstæður leggur ACFM ekki .til aflamark, en bent er á, að ekki er unnt að auka mikið ufsa- afla til lengri tíma með meiri sókn. í ljósi talsverðra breytinga í grálúðu- veiðum bendir ACFM á að ekki sé ráðlegt að auka sókn í grálúðu nema auknar rannsóknir komi til. Slíkar rannsóknir eru nú í gangi í formi rann- sóknaleiðangurs með botnvörpu á grá- lúðuslóð en talið er nauðsynlegt að halda þeim áfram. Þrír karfastofnar hafa verið nýttir af íslendingum, gullkarfi, djúpkarfí og úthafskarfi. Þar af eru gullkarfí og djúpkarfí lítt sundurgreindir í afla og því eru þeir teknir saman í ráðgjöf að þessu sinni. Þar sem afli gullkarfa og djúpkarfa á togtíma hefur verið svipaður og verið hefur að undanförnu eða um 120 þúsund tonn (samtals fyrir allar þjóðir, sem veiða úr þessum stofnum, en útbreiðslusvæðið nær frá Austur-Grænlandi til Færeyja). Hvað úthafskarfann varðar er lagt til að afli úr þeim stofni verði takmarkaður við 50 þúsund tonn uns frekari vitn- eskja fæst um útbreiðslusvæðið og um viðbrögð stofnsins við þessum veiðum. Reiknað er með að áframhald- andi bergmálsleiðangrar muni skila þessum upplýsingum." Þorskafli á íslandsmiðum 195 600- þús. tonn 500- 400- 300 200- 100- Afli útlendingan Ráðlegging Alþjóða- hafrannsóknaráðsins 1952 '55 90 1993 Þorskaflinn verði 175.000 tonn á næsta fiskveiðiári „EF þorskaflinn árið 1993 verður 150 þúsund tonn, eða 100 þúsund tonnum minni en í ár, þýðir það um 12 milljarða króna samdrátt í útflutningstekjum en 150 þúsund tonna þorskafli árið 1993 þýðir 175 þúsund tonna þorskafla á næsta fiskveiðiári, 1. september 1992 til 31. ágúst 1993, að sögn Björns Ævars Stein- arssonar hjá Hafrannsóknastofnun. Fiskveiðiráðgjafarnefnd Al- þjóðahafrannsóknaráðsins mælir með að sókn í þorskstofninn hér verði minnkuð um 40% á árinu 1993 en við það stækkar hrygningarstofninn og verður líklega um 300 þúsund tonn 1995. Það þýðir að afli yrði takmarkaður við 150 þúsund tonn á árinu 1993 en ykist síðan hægt og bítandi á næstu árum vegna stækkun- ar stofnsins. Þorskkvótinn á yfírstandandi físk- veiðiári, 1. september 1991 til 31. ágúst 1992, er 265 þúsund tonn, eða 15 þúsund tonnum meiri en Hafrann- sóknastofnun hafði Iagt til, en reikn- að er með að veidd verði 250 þúsund tonn af þorski í ár, 1992. Aflasam- drátturinn milli yfirstandandi físk- veiðiárs og þess næsta yrði því 90 þúsund tonn, eða 34%, ef farið verð- ur að tillögum fískveiðiráðgjafar- nefndar Alþjóðahafrannsóknaráðs- ins, sem Gunnar Stefánsson, tölfræð- ingur hjá Hafrannsóknastofnun, á sæti í. Hafrannsóknastofnun kemur lík- lega með sínar tillögur um veiðar á næsta fiskveiðiári 15. júní nk. en ekki er víst að þær verði nákvæm- lega eins og tillögur fískveiðiráðgjaf- arnefndar Alþjóðahafrannsókna- ráðsins, að sögn Gunnars Stefáns- sonar. „Við þurfum að taka inn í þetta aflann á vertíðinni núna og kanna hvernig aldurssamsetning hans er áður en við komum með okkar tillögur," sagði Gunnar á blað- amannafundi, sem Hafrannsókna- stofnun hélt í gær um tillögur ráð- gjafarnefndarinnar. „Við leggjum til þá aflakvóta, sem við höldum að séu skynsamlegastir fyrir viðhald fiskistofnanna," sagði Jakob Magnússon aðstoðarforstjóri Hafrannsóknastofnunar. Hann sagði að fiskveiðiráðgjafarnefnd Alþjóða- hafrannsóknaráðsins kæmi nú með tillögur um veiðar á þorskstofninum við Island í fyrsta sinn frá árinu 1976 vegna þess að nefndin teldi stofninn í hættu. Björn Ævar Steinarsson sagði að gert hefði verið ráð fyrir að 28 millj- ónir þorska gengju frá Grænlandi til Islands á árinu 1991 en sú ganga hefði nánast engin verið. „Við byggð- um þar á rannsóknum Þjóðveija við Austur-Grænland," sagði Björn Ævar og bætti við að merktir Græn- landsþorskar hefðu eingöngu komið fram við ísland. Þá samþykkti fiskveiðiráðgjafar- nefnd Alþjóðahafrannsóknaráðsins nýja aðferð við að spá um loðnuafla hér á komandi vertíð og þegar reikni- reglunni er beitt á þau gögn, sem nú liggja fyrir, kemur í Ijós að óhætt er að veiða allt að 500 þúsund tonn Þorskafli á íslandsmiðum og ráð Hafrannsóknarstofnunar þar um 1976-90 500 Þús. tonn 400 Þorskafli hefur frá 1976 oftast farið fram úr ráðum Hafrannsóknarstofnunar 300 200 i i i i i i i i i i i i '76 '78 '80 '82 '84 '86 af loðnu á næstu vertíð, þar til nán- ari upplýsingar liggja fyrir um stofn- inn að haustmælingu lokinni. Nefnd- in telur að ekki sé bein hætta á ferð- um varðandi ástand ufsa- og grál- úðustofnanna hér en leggur til að heildarveiði á úthafskarfa verði ekki meiri en 50 þúsund tonn uns frekari vitneskja fæst um útbreiðslusvæði stofnsins og viðbrögð hans við veið- um. Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra: Veruleg skerðing á þorsk- aflaheimildum óhjákvæmileg ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegsráðherra segir að ekki geti farið hjá því, að um verulega skerðingu verði að ræða á þorskaflaheim- ildum á næsta fiskveiðiári í ljósi þess að ráðgjafarnefnd Alþjóðaha- frannsóknaráðsins, mælir með því að sókn í þorskstofninn verði skert um 40% á næsta ári. „Þetta eru sennilega einhver al- varlegustu tíðindi sem sjávarútveg- urinn hefur fengið fyrr og síðar. Að vísu er það svo að ekki hefur verið tekin ákvörðun enn um veiðar en framhjá því verður ekki litið, að við erum í mjög alvarlegri stöðu með þorskstofninn. Sem betur fer virðist þó vera meira jafnvægi á öðrum stofnum, þannig að þetta er fyrst og fremst þorskstofninn sem þarna virðist vera í hættu, og það kemur í hausinn á okkur að hafa í svo mörg ár farið fram úr ráðgjöfinni og að hafa ekki fyrr en núna komið okkur saman um stjórnunarkerfi sem hægt er að treysta á. Því það er fyrst eftir að núgildandi lög tóku gildi, að við höfum fengið fiskveiðistjórnunark- efi sem getur tryggt nokkuð örugg- lega að veiðarnar verði innan þeirra marka sem ákveðin eru hveiju sinni,“ sagði Þorsteinn. Hann sagði að ráðgjöf Hafrann- sóknastofnunar ætti að liggja fyrir um miðjan júní. Þá sagðist Þor- steinn hafa gert ráðstafanir til að óháður sérfræðingur hjá Fisheries Laboratory í Lowestoft í Bretlandi leggði mat á niðurstöður Hafrann- sóknastofnunar en sú stofnun hefði unnið að samskonar endurmati á rannsóknum á þorskstofninum við Nýfundnaland. Þorsteinn sagðist telja þetta óhjákvæmilegt í í þess- ari stöðu, þar sem svo mikilvægir efnahagshagsmunir væru í húfi bæði í bráð og lengd. Hann sagðist vænta þess að þetta sérfræðiálit lægi fyrir í kringum 20. júlí og ákvörðun ráðuneytisins um afla- heimildir gæti legið fyrir í lok júlí um hver veiðin verður á næsta fisk- veiðiári. Þegar Þorsteinn var spurður hvort ekki lægi alveg ljóst fyrir að um verulega skerðingu yrði að ræða á þorskafla á næsta ári svaraði hann að ekki gæti farið hjá því. „Á okkar herðum hvílir einnig sú skylda, að tryggja að þessi stofn verði til fyrir komandi kynslóðir til að lifa á,“ sagði Þorsteinn. Hann sagði aðspurður að það lægi í aug um uppi, að ef um yrði að ræða mikinn niðurskurð hefði það mjög víðtækar efnahagslegar afleiðingar en um það væri lítið að segja fyrr en endanleg ákvörðun um aflaheim- iidir yrði tekin. Hann benti á að fiskveiðiráðgjafarnefnd Alþjóða- hafrannsóknaráðsins legði til 500 þúsund tonna upphafskvóta í loðnu, líkur væru til þess að rækju- veiði geti aukist og hugsanlegt að ýsuveiði aukist eitthvað. Þá væri ljóst, að leggja þyrfti aukna áherslu á að kanna möguleika á veiðum á fiskistofnum sem hingað til hafa lítið verið nýttir. Formaður fiskveiðiráð- gj afar nef ndar innar: íslensk sljórn- völd áttu frumkvæði að könnuninni ÍSLENSK stjórnvöld höfðu frum- kvæði að því að fiskveiðiráðgjafar- nefnd Alþjóðahafrannsóknaráðsins tók til umfjöllunar ástand íslenska þorskstofnsins og nokkurra ann- arra fiskstofna hér við land, að sögn Fred Serchuck, formanns fisk veiðiráðgj afar nef ndarinnar, sem Morgunblaðið ræddi við í gær- kvöldi. Nefndin veitti síðast ráðgjöf um ísleiiska þorskstofninn árið 1976. „Ég tel í fljótu bragði að okkar niðurstöður gefi ekkert sér- stakt tilefni til að fram komi gagn- rýni á störf íslenskra vísinda- manna,“ sagði Fred Serchuck. „Okkar athuganir beindust hins vegar eingöngu að ástandi þorsk- stofnsins, sem virðist í viðkvæmu ástandi. Hrygningarstofninn er lítill og vísbendingar eru um að nýliðun sé léleg. Miðað við óbreytta sókn virð- ist allt benda til að ástandið fari enn versnandi. Okkar athugun beindist að þessu ástandi, en ekki sérstaklega að því að kanna hvernig staðið hefur verið að stjórnun fískveiða og nýtingu stofnsins af hálfu íslendinga eða til- lögum íslenskra vísindamanna í því sambandi," sagði Fred Serchuck. Þórður Friðjónsson: Draga þarf meir úr þjóð- arútgjöldum ÞÓRÐUR Friðjónsson forsljóri Þjóðhagsstofnunar segir að draga verði meira úr þjóðarútgjöldum en stefnt var að í ljósi þess að Fiskveið- iráðgjafarnefnd Alþjóðahafrann- sóknarráðsins mælir með að þorsk- afli verði skertur um 40% á næsta ári. Þórður segir að þessi niður- skurður myndi þýða 10% skerðingu á útflutningstekjum þjóðarinnar og óhjákvæmilegt sé að mæta því með því að draga enn frekar úr þjóðar- útgjöldum svo áfallið komi ekki eingöngu fram sem vaxandi skulda- söfnun erlendis. Þórður Friðjónsson sagði, að þegar um jafn miklar breytingar væri að ræða og fælust í tillögum ráðgjafar- nefndarinnar, væri Ijóst að við því yrði brugðist í þjóðarbúskapnum og því væru áhrifín vandmetin. „En þessar tillögur fela í sér 12-15 milljarða samdrátt í útflutningsverð- mætum milli áranna 1992 til 1993. Það er 15-20% samdráttur í sjávarút- vegi og felur augljóslega í sér mjög djúptæk áhrif,“ sagði Þórður. Hann sagði að útflutningstekjur íslendinga yæru áætlaðar 130 milljarðar á þessu ári þegar tekið væri tillit til þjónustu. Útflutningstekjur af sjávarafurðum nema um 73 milljörðum króna. „Það hlýtur að þurfa að endurskoða efnahagsstefnuna í þessu ljósi. Það hefur verið byggt á því að ekki yrði um frekari verulega skerðingu í sjáv- arafurðaframleiðslu og þess vegna yrði botni öldudalsins náð á þessu ári. En þetta felur í sér að aftur verð- ur verulegur samdráttur í þjóðarbú* skapnum á næsta ári og ríkisfjármál- in og aðrir þættir efnahagslífsins hljóta að taka tillit til þessa. Það er nauðsynlegt að aðlaga þjóðarbúskap- inn hraðar að þessum verri þjóðhags- legu skilyrðum en áður var áformað og þýðir að draga verður meira úr þjóðarútgjöldum en stefnt var að. Á þessu ári var gert ráð fyrir að við- skiptahallinn yrði um 4% af lands- framleiðslu eða um 15 milljarðar, og þar var í raun teflt á tæpasta vað. Það er óhjákvæmilegt að mæta þess- ari skerðingu útflutningstekna með því að draga enn frekar úr þjóðarút- gjöldum svo áfallið komi ekki ein- göngu fram sem vaxandi skuldasöfn- un erlendis," sagði Þórður. Aðspurður um möguleika þjóðar- innar til að bæta sér upp þessa skerð- ingu sagði Þórður að til dæmis væru menn tiltölulega bjartsýnir á loðnu- veiði. Á þessu ári væri spáð 700 þús- und tonna loðnuafla og sumir físki- fræðingar hefðu gefíð í skyn að hugs- anlega yrði hægt að veiða 900 þúsund til milljón tonn á næsta ári. Hver 100 lúsund tonn af loðnu jafngiltu 10 lúsund tonnum af þorski í útflutnings- tekjum. Varðandi aðra þætti sagði Þórður að útlitið væri ekki sérlega bjart, og tölur um annan útflutning á fyrri hluta þessa árs ekki uppörvandi heldur væri um áframhaldandi sam- drátt að ræða. Benedikt Valsson: Vekur spurn- ingar um stjórnkerfið BENEDIKT Þór Valsson fram- kvæmdasljóri Farmanna- og fiski- mannasambands íslands segir að ef samdráttur þorskveiða sam- kvæmt ráðgjöf Fiskveiðiráðgjafar- nefndar Alþjóðahafrannsóknaráðs- ins verður staðreynd verði það fjórða eða fimmta árið í röð sem samdráttur verði í þorskaflanum. Við það hljóti að vakna spurningar um gagnsemi núverandi stjórnkerf- is fiskveiða sem hafi það að mark- miði að byggja upp fiskistofnana. Benedikt sagði að niðurstöður. skýrslu Fiskveiðiráðgjafamefndarinn- ar yllu miklum vonbrigðum. „Ef þetta gengur eftir þarf að draga þorskafl- ann saman ennþá meira en verið hef- ur. Það hlýtur að vekja upp spuming- ar um það hveiju núverandi stjórn- kerfi fiskveiða hefur skilað okkur. Markmið þess hefur verið að byggja upp fískistofnana. En nú stefnir í þveröfuga átt með okkar helsta fiski- stofn," sagði Benedikt. Benedikt sagði að skýrsla nefndar- innar fengi væntanlega rækilega um- íjöllun innan FFSÍ. Sagðist hann vera ánægður með að sjávarútvegsráð- herra ætlaði að leita til erlends fiski- fræðings, það hlyti að vera gott að fá ráð sem flestra, þetta væri svo mikið hagsmunamál. KristjánRagnarsson: Megum ekki skerða stofn- inn meira en orðið er KRISTJÁN Ragnarsson formaður Landssambands íslenskra útvegs- manna segist óttast að niðurstöður Fiskveiðiráðgjafarnefndar Al- þjóðahafrannsóknaráðsins um þorskstofninn séu réttar. Hann seg- ir veiðar togaranna bendi til hins sama og því hafi hann ekki ástæðu til að gagnrýna skýrsluna. „Við verðum að snúa þróuninni við, megum ekki skerða stofninn meira en orðið er,“ segir Kristján. Hann segir að ef þessar hugmyndir yrðu að veruleika myndi útflutnings- verðmæti sjávaralfurða minnka um 15-16 milljarða kr. Þá vekur hann athygli á að samdrátturinn muni bitna mjög misjafnlega á útgerðum og byggðarlögum. Kristján sagði að stjóm LIÚ myndi fjalla um niðurstöður skýrslunnar á fundi á morgun. Þá sagði hann að sérfræðingur sambandsins fengi að- stöðu og öll gögn til að meta niður- stöðurnar. „Þetta á ekki að koma okkur á óvart,“ sagði Kristján þegar leitað var álits hans á niðurstöðum ráðgjafar- nefndar Alþjóðahafrannsóknaráðsins. Benti hann á að nýliðum þorskstofnis- ins væri langt undir meðaltali undanf- arinna ára og að þetta væri sjöunda árið í röð sem nýliðun í stofninum væri slök. Hann sagði að samkvæmt skýrslunni stæði stofninn undir 200-220 þúsund tonna afla. En vegna þess hvað hrygningarstofninn væri lítill þyrftu öryggismörkin að vera meiri til að byggja stofninn upp. Kristján sagði að snúa yrði dæminu við, byggja stofninn upp. Það væri hins vegar eftir að sjá hvemig það væri hægt. Hugmyndin um að minnka lorskaflann niður í 150 þúsund tonn yrði efnahagslegt áfall ef hún yrði . framkvæmd. Það þýddi að verðmæti útfluttra sjávarafurða myndi minnka um 15-16 milljarða kr. en þau væru áætluð 74 milljarðar kr. í ár. Kristján sagði að ástand þorsk- stofnsins endurspeglaðist í veiðum togaranna. Veiðarnar að undanförnu sýndu að lítið væri af físki í sjónum. „Nú þurfum við að leggja á ráðin hvernig við þessu verður brugðist," sagði Kristján. Hann sagði að heilu byggðarlögin og útgerðimar byggðust svo til eingöngu á þorskveiðum. Nefni hann togaraútgerðir á Vestfjörðum, Norðurlandi og Austfjörðum og bá- taútgerðir á Suður- og Vesturlandi. Samkvæmt lögum ættu útgerðirnar ákveðna hlutdeild í heildarkvótanum og því bitnaði fýrirsjáanlegur sam- dráttur lang verst á þeim. Það skap- aði augljós vandamál. Kristján sagði að ýmislegt þyrfti nú að koma til end- urmats og nefndi þar m.a. kvóta hag- ræðingarsjóðs, sóknarmark smábát- anna og sérreglur um línuafla. Hann sagði ljóst að aldrei yrði hægt að gera öllum til hæfís enda ekki hægt að tala um annað en neyðarráðstafanir jegar menn stæðu frammi fyrir þess- um hlutum. Óskar Vigfússon: Stærra áfall en síldarhrunið ÓSKAR Vigfússon forseti Sjó- mannasambands Islands segir að niðurstöður Fiskveiðiráðgjafar- nefndar Alþjóðahafrannsóknaráðs- ins séu skelfilegar. Hann telur að sá samdráttur í þorskveiðum sem þar er mælt með yrði stærra áfall fyrir þjóðina en árið 1968 þegar síldveiðarnar hrundu. „Afleiðingamar hljóta að verða mjög alvarlegar, ekki aðeins fyrir sjó- menn heldur þjóðina alla. 40% sam- dráttur í þorskveiðum hlýtur að hafa mjög mikla niðursveiflu í för með sér. Varla er á atvinnuleysið bætandi en það gæti tvöfaldast við þetta,“ sagði Óskar. Hann sagði að þó síldarhrunið 1968 hefði verið erfítt hefðu menn átt nokkra möguleika á að bæta sér það upp með öðru. Nú væru afskaplega takmarkaðir möguleikar í öðrum físk- veiðum, í besta falli óbreytt ástand. Óskar taldi að þó sjávarútvegsráð- herra tæki þá áhættu að leyfa eitt- hvað meiri veiðar en Fiskveiðiráðgjaf- arnefndin legði til myndi það aldrei geta munað miklu. „Þetta em skelfi- legar niðurstöður. Manni verður orða vant,“ sagði Óskar. Arnar Sigurmundsson: Þessi niður- skurður myndi kollvarpa öllu „ÞAÐ lá í loftinu að einhver sam- dráttur yrði í þorskveiðum á næsta fiskveiðiári en á þessum tillögum átti maður ekki von. Margir í sjáv- arútvegi voru að gera sér vonir um að kvótinn yrði lítið skertur, e.t.v. um 10%, en tillögur um 40% skerð- ingu bókstaflega kollvarpa öllu sem menn hafa verið að gera,“ sagði Arnar Sigurmundsson formaður Samtaka fiskvinnslustöðva. Hann sagði að ef þorskafli yrði skorinn niður um 100 þúsund tonn þýddi það allt að 15-16 milljarða verð- mætaskerðingu í útflutningstekjum. „Þetta er óskapleg tala og ef þetta gengur eftir sé ég ekki annað en allt efnahagslíf fari hér á hliðina. Maður verður því að vona að þetta verði ekki niðurstaðan og því tel ég rétt að bíða eftir tillögum Hafrannsóknar- stofnunar og því mati sem erlendur vísindamaður mun leggja á tillögurnar að ósk sjávarútvegsráðherra. En engu að síður liggur í loftinu að það verður verulegur samdráttur í þorskveiðum sem mun hafa gífurleg áhrif á þjóðar- búið og sjávarútveginn allan,“ sagði Arnar.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.