Morgunblaðið - 03.09.1992, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. SEPTEMBER 1992
LEYNDAKMAL
TUNGUMÁLA-
NÁMSINS
eftir Sarah Biondani
Meðalgreindur maður notar að-
eins 1—4% af því, sem heilinn er
fær um að gera. Ef hann gæti
lært að nota að minnsta kosti 7%
heilans gæti þessi einstaklingur
orðið snillingur. Hraðnámstækni
byggist á nýjustu uppgötvunum í
námssálarfræði. Hún notar aðferð-
ir sem bæta minnið, auka sköpun-
argáfu, hún opnar dyrnar inn í
ónotaðan möguleika heilans og
bætir alhliða greind. Venjulega líða
8—25 ár frá því að uppgötvun sem
gerð er í sálarfræði, menntun, líf-
fræði og fleiri greinum, þar til hún
nær almennri útbreiðslu. Kennslu-
aðferðir þær sem við notum til
þess að kenna tungumál í Mími
munu verða notaðar mjög víða í
skólakerfinu árið 2015.
Nýtt svið í menntun sem nefnist
Educational Kinesiology
(Menntunar — áreitingarfræði)
leggur áherslu á að láta allan heil-
ann taka þátt í náminu í staðinn
fyrir að nota aðeins hluta af hon-
um. Mismunandi líkamsæfíngar
hafa áhrif á heilann. Með Educati-
onal Kinesiology hafa verið þróað-
ar einfaldar skemmtilegar líkams-
æfingar sem bæta hæfni heilans.
Þessar hreyfingar líkama og orku
hæfa sérþörfum einstaklinga sem
eru við nám í hinu tæknivædda
þjóðfélagi okkar. Komið hefur í ljós
að mismunandi hreyfingar bæta
ýmsa hæfileika. Sumar æfíngar
bæta minni, aðrar lestur og hæfi-
leika til að hlusta og tala. Þessar
hreyfingar eru kenndar og notaðar
í allri tungumálakennslu hjá Mími.
Við lærðum mest og hraðast
áður en við urðum 10 ára gömul.
Flest okkar lærðu undirstöðu móð-
urmálsins, málfræði þess og upp-
byggingu á þessum árum. Við
lærðum vel vegna þes að öll skiln-
ingarvit okkar tóku þátt í náminu.
Við vorum hvött áfram og það var
fyrst og fremst gaman. Við horfð-
um á og hlustuðum meðan foreldr-
ar okkar reyndu að láta okkur
skilja og þegar við vorum tilbúin
hermdum við eftir orðum þeirra
og athöfnum. Við lærðum móður-
málið með því að fara eftir því sem
foreldrar okkar sögðu, eins og t.d.
„sestu niður“, „lokaðu dyrunum",
„komdu hingað".
James Asher prófessor í sálar-
fræði við San Jose háskóla í Kali-
forníu hefur þróað aðferð við
kennslu tungumála sem nefnist
Total Physical Response (T.P.R.)
(Algjör líkamleg svörun). Hún
byggist á þessari aðferð við nám.
Árangurinn, sem hefur fengist með
því að nota aðferð hans er frábær.
I einni könnun sem gerð var, kom
í jós að bekkur fullorðinna sem var
að læra þýsku í kvöldskóla, skar-
aði fram úr bekk nemenda í há-
skóla sem hafði farið í 150
kennslustundir í þýsku. Kvöld-
skólanemendumir höfðu aðeins
farið í 32 kennslustundir. T.P.R.
er sérstaklega gagnleg aðferð þeg-
ar byijað er að læra nýtt tungu-
mál. Við notum hana hjá málaskó-
lanum Mími.
Heilaforritunarmál (Neurolingu-
istic Programming, N.L.P.) er ný
þróun á sviði samskipta. Það hefur
komið fram með spennandi nýj-
ungar í menntun. Kennarar vita
að það er mikilvægur munur á því
hvemig hveijum einstaklingi þykir
best að læra og leggja á minnið.
í hópi sem er valinn af handahófi
mun u.þ.b. 40% nemendanna taka
við þekkingu sjónrænt, 40% með
því að hlusta og 20% með hreyfing-
um eða snertingu. Þeir sem hafa
rannsakað NLP hafa t.d. komist
að því að þeir sem em góðir í staf-
setningu skoða fyrst hvemig orðið
lítur út (myndrænt minni) og at-
huga síðan hvort tilfínningin fyrir
því er rétt. (Hreyfi -snerti-minni).
Þær sem em slæmir í stafsetningu
reyna að stafa orðið með því að
muna hvemig það hljómar (heym-
ar-minni). Það er mikilvægt að
kenna nemendum hvemig og hve-
nær þeir eiga að nota sjónrænt,
heyrnar- og hreyfiminni.
Það er nauðsynlegt fyrir kennar-
ann að ná góðu sambandi við nem-
endur sína og hvetja þá á jákvæð-
an hátt. Hér er lítil saga sem lýsir
þessu best.
Lítil stúlka kom til kennara síns
með blað, sem hún hafði eytt mikl-
Sarah Biondani
„Það er nauðsynlegt
fyrir kennarann að ná
góðu sambandi við
nemendur sína og
hvetja þá á jákvæðan
hátt.“
um tíma í að skrifa nokkrar setn-
ingar á. Kennarinn sá strax að flest
orðin vom stafsett á rangan hátt,
en blaðið var mjög snyrtilegt og
vel frá öllu gengið. Kennarinn
hældi henni fyrir að hafa vandað
fráganginn svona vel. Stúlkan var
mjög glöð og sagði að hún hefði
lagt sig alla fram við að láta verk-
efnið líta vel út, en næst ætlaði
hún að vinna að því að stafsetja
allt rétt. Kennarinn gerði rétt í því
að hvetja hana á jákvæðan hátt.
Þetta er atriði sem NLP álítur
mjög mikilvægt.
Góðir kennarar vita einnig að
það er mikilvægt að blanda hæfí-
legum skammti af kímni saman
við. Rannsóknarmenn við háskól-
ann í Tel Aviv og Indiana komust
að þvíað nemendur mundu betur
aðalatriði námsefnis sem var fylgt
úr hlaði með gamansögu, en þegar
kímninni var sleppt.
Það er mikilvægt að gera
kennslustundina líflega og
skemmtilega með því að nota
ímyndunaraflið, leiki, kímni, liti og
tónlist. Allir kennarar vita að nem-
endur læra best þegar þeir hafa
ánægju af því sem þeir eru að fást
við og þannig líður þeim í Málaskól-
anum Mími.
Höfundur er kennslustjóri
Málaskólans Mímis.
Af skák og dauða
eftirÁrnaPál
*
Arnason
Það hefur ekki farið fram hjá
neinum að átök hafa geisað í Króat-
íu og Bosníu-Herzegóvínu í rúmt
ár. Við höfum horft á þjáningar og
dauða óbreyttra borgara í þessum
ríkjum og fyllst óhug og vanmætti
yfir því að þessar hörmungar virð-
ast engan enda ætla að taka og
engum virðist unnt að stöðva það
sem á gengur.
Á alþjóðlegum vettvangi hafa
verið gerðar margar árangurs-
lausar tilraunir til að leysa þessi
mál. Lengst af hafa menn forðast
að benda á einn sökudólg, öðrum
fremur, þótt ekki hafi farið á milli
mála að hér' bæru Serbar mesta
sök. Því var að tilhlutan Sameinuðu
þjóðanna sett bann á vöruviðskiptj
við Serbíu og Svartfjallaland. í
þessu samhengi er líka rétt að
minna á að útilokun hefur einnig
átt sér stað á öðrum sviðum, eins
og bann við þátttöku Serba og
Svartfellinga á íþróttamótum er
dæmi um.
Ef viðskiptabann á að ná tilgangi
„Vera íslenskra blaða-
manna á skáksýning’u
Serba og Svartfellinga
mun sjálfsagt engu
breyta um hvort fleiri
eða færri Bosníumenn
falla næstu daga. En
hún er þörf áminning
um að það er auðvelt
að finna til með þjáðum
og fyllast óbeit á múg-
morðum, en sýnu erfið-
ara að leggja sitt af
mörkum til að binda
enda á þau.“
sínum, þurfa þær þjóðir sem að því
standa að vera reiðubúnar til að
neita sér um þá freistingu að eiga
viðskipti við ríki, sem á þennan
hátt eru gerð útlæg úr samfélagi
þjóðanna. Við verðum að vera reiðu-
búnir til að fóma almennum sam-
skiptum og viðskiptasamböndum,
ef einangrun Serba og Svartfellinga
á að skila þeim árangri að lina þján-
ingar óbreyttra borgara Bosníu.
Nú ber svo við að skákeinvígi
Fischers og Spasskís er haldið í
Svartfjallalandi, einvígi sem minnir
á mikla atburði í skáksögu ísiend-
inga. Hinn bandaríski þátttakandi
hefur fengið aðvaranir frá ríkis-
stjórn Bandaríkjanna vegna þátt-
töku sinnar, þar sem minnt er á
viðskiptabann og nauðsyn á algerri
einangrun Serba og Svartfellinga.
Um 200 blaða- og fréttamenn,
þ.á m. í það minnsta einn íslenskur,
sitja nú í Svartfjallandi og flytja
þjóðum heims fréttir af athyglis-
verðum skákviðburðum, mitt á
stríðshijáðu svæði. Þeir þiggja
beina Svartfellinga og eiga við þá
viðskipti, kaupa væntanlega af
þeim fæði, húsnæði og ýmsa þjón-
ustu, fyrir utan að koma Svart-
fjallalandi á landakorti sem friðsæl-
um skákstað.
Skákáhugi Islendinga er óum-
deildur, en svo er vonandi líka um
vilja þeirra til að gera sitt, þó í litlu
sé, til að freista þess að stytta þján-
ingar meðbræðra sinna. Vera ís-
lenskra blaðamanna á skáksýningu
Heljur fjöl-
miðlanna
eftir Gunnlaug
Þórðarson
í nútíma þjóðfélagi gefst fólki sjald-
an tækifæri til þess að sýna hetju-
lund og grípur fólk til ýmissa ráða
til þess að svo megi verða.
Eitt úrræðanna er að stofna til
mótmælaaðgerða gegn ímynduðuin
yfirgangi. Meðal vor hafa slíkar að-
gerðir ekki neinn háska í för með
sér, ólíkt því, sem fólk í mörgum
öðrum löndum má búa við. Á engan
hátt á slíkt skylt við hugrekki að
hafa sig þannig í frammi. Vonin um
að fjölmiðlar kunni að gera sér mat
úr slíkum uppákomum og að menn
komist á skjáinn getur rekið menn
áfram til þes að verða sér til athlæg-
is.
Undirskriftasafnanir eru oft frem-
ur byggðar á tilfinningasemi en viti
og iðulega kemur á daginn að mót-
mælin voru vitlaus frá upphafi.
Á vettvangi sem þessum hefur
áður verið bent á hve undirskriftarp-
lagg missir alvöruþunga sinn eftir
því sem fleiri sefjast til að skrifa
undir það. Þannig hef ég sýnt fram
á að plagg með fleiri en fimm undir-
skriftum verður oft nánast mark-
laust.
Nefna má mörg dæmi slíks. Nýj-
asta dæmið er undirskriftasöfnunin
gegn byggingu háhýsis fyrir eldri
borgara við Hæðargarð hér í borg.
Þar höfðu 1.207 manns, auk for-
eldra- og kennarafélaga í hverfinu,
að vanhugsuðu máli mótmælt stað-
setningu hússins í þeirri röngu trú
að það skerti leikaðstöðu á svæðinu.
Prentaðir listar fyrir mótmæli gegn
byggingunni lágu frammi til undir-
skriftar á sundstöðum borgarinnar.
Otrúlegt var að sjá fólk skrifa nöfn
sín án þess að blikna á þessi plögg,
greinilega án þess að hafa hugmynd
um um hvað málið snerist. Mjög
athyglisvert var að sömu nöfn voru
á mótmælendalistanum og á bæna-
skjali frá Félagi eldri borgara til
borgarstjóra um að borgaryfirvöld
sæju til þess að íbúðir fyrir aldraða
yrðu byggðar í hverfinu svo að fólk
gæti lokið lífsstarfi og jarðvist í
sama hverfi!??!
Eitt undarlegri dæma um hópsefj-
un og ofstæki voru mótmælin gegn
Höfðabakkabrú. Segja má að fyrir
10 árum, þegar unnið var að því
mannvirki, hafi geisað andlegt hern-
aðarástand í Árbæjarhverfi vegna
þess að tekist hafði að læða því inn
Árni Páll Árnason
Serba og Svartfellinga mun sjálf-
sagt engu breyta um hvort fleiri
eða færri Bosníumenn falla næstu
daga. En hún er þörf áminning um
að það er auðvelt að finna til með
þjáðum og fyllast óbeit á múgmorð-
um, en sýnu erfiðara að leggja sitt
af mörkum til að binda enda á þau.
Höfundur er lögfræðingur.
Gunnlaugur Þórðarson
„Svipuð mótmælauppá-
koma er nú á ferðinni
í Kópavogi vegna fyrir-
hugaðrar kirkjubygg-
ingar á Víghóli. Fæstir
þeirra sem mótmæla
hafa hugmynd um að
möguleiki til að njóta
útsýnis af Víghóli verð-
ur ekki skertur með
kirkjubyggingunni.“
hjá fjölda fólks að brúin og aðliggj-
andi vegur eyðilegði ekki aðeins
sjálfan Elliðaárdalinn heldur spillti
og allri tilvist hverfanna. Fjandskap-
urinn var hörmulegur, ef granni
fékkst ekki til að skrifa undir mót-
mælin.
Höfðabakkinn er í dag eðlileg
tengsl milli Ijölskyldna og kunningja
í Árbæ og Breiðholti og tengsl ungl-
inga í Árbæ við fjölbrautaskóla og
ómissandi lífæð í borgarlíkamanum.
Að hugsa sér, að til eru margra
síðna fundargerðarbækur með mót-
mælum gegn Höfðabakkabrú, vega-
tengslum sem enginn vildi vera án.
Eftir því sem næst verður komist
voru þetta rúmlega 3.000 manns.
Sennilega mun enginn þess fjölda
fólks, sem stóð í þessu, vilja nú
muna framgöngu sína í málinu.
Annað frægt dæmi er úr Kópa-
vogi. Þáverandi bæjarfógeti, Sigur-
geir Jónsson, ákvað í því skyni að
draga úr slysahættu barna að leik
í Hrauntungu að banna stöður bif-
reiða annars vegar götunnar.
Fólk við götuna var gripið æði.
Safnað var undirskrift 1.200 manna
til að mótmæla ráðstöfun bæjarfóg-
eta. Efnt var til borgarafundar í ein-
um skóla bæjarins og einróma sam-
þykkt mótmæli. Auðvitað tók hinn
skynsami bæjarfógeti ekki mark á
þessu og hinu hlægilega uppnámi.
Varla var liðinn mánuður frá því að
fólkið áttaði sig á hvað skynsamleg
ákvörðun hins samviskusama og
hæfa fógeta var. Nú vilja fæstir
muna eftir því að þeir létu hafa sig
að fífli í þessu máli.
Svipuð mótmælauppákoma er nú
á ferðinni í Kópavogi vegna fyrir-
hugaðrar kirkjubyggingar á Víghóli.
Fæstir þeirra sem mótmæla hafa
hugmynd um að möguleiki til að
njóta útsýnis af Víghóli verður ekki
skertur með kirkjubyggingunni.
Tónskáldið Sigfús Halldórsson,
Kópavogsbúi um áratuga skeið, hef-
ur og bent á að á Víghóli sjáist nán-
ast aldrei hræða til þess að njóta
útsýnis.
I öllum fyrrgreindum mótmæla-
herferðum hafa fyrirsvarsmennirnir
orðið „hetjur“ fjölmiðlanna.
Höfundur cr lögnmður.