Morgunblaðið - 23.01.1993, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1993
Bjöm ÖskarEin-
arsson — Minning
Elskulegur tengdafaðir minn
Björn Óskar Einarsson er látinn
eftir langa og erfiða baráttu við
veikindi sín. Ég kynntist Bimi fyrst
fyrir þrettán árum þegar ég gekk
að eiga dóttur hans Guðbjörgu.
Hann tók mér sem sínum eigin syni,
var hlýr, nærgætinn, en fyrst og
fremst góður vinur. Bjöm var giftur
Gunnvöm Braga Sigurðardóttur og
áttu þau tíu böm. Níu þeirra lifa
föður sinn. Lengst af bjó tengdafað-
ir minn að Meltröð 8 í Kópavogi
ásamt fjölskyldu sinni.
Það er sárt að hugsa til þess að
eiga ekki eftir að sjá Bjöm oftar,
en Guð hefur nú tekið hann til sín
og linað þrautir hans. Ég bið algóð-
an Guð að styrkja bömin hans,
bamaböm og systkini hans, en hans
verður sárt saknað. Að lokum kveð
ég kæran vin og félaga með þessum
orðum.
Ó, hver fær, Guð og Herra minn,
til hlítar prisað kærleik þinn?
Mig skortir hjarta og tungu til
að tala um stærð hans sem ég vil.
En lát þó, faðir, þóknast þér,
og þigg í náð frá aumum mér
þá veiku fóm, sem fram ég ber.
Bjöm Halldórsson frá Laufási.
Blessuð sé minning Björns Ein-
arssonar.
Marteinn Jónsson.
Árið 1960 var settur á svið nýr
íslenskur söngleikur hjá hina unga
Leikfélagi Kópavogs, sem þá var
aðeins þriggja ára. Við vomm þrír
sem einkum stóðum fýrir þessu
stórvirki, undirritaður þá ungur og
óreyndur formaður félagsins, Jónas
Jónasson útvarpsmaður og Gunnar
M. Magnúss rithöfundur. Þeir tveir
síðastnefndu sömdu textann, Jónas
leikstýrði og samdi tónlist.
Eins og oft vill verða hjá áhuga-
leikfélögum kom að því að erfiðlega
gekk að finna hæfa krafta í öll hlut-
verk. Einkum vafðist fyrir okkur
að finna karlmann á besta aldri,
sem hefði hoffmannlega reisn og
gæti bæði leikið og sungið.
Þá gekk Bjöm Einarsson til liðs
við Leikfélag Kópavogs, lék og söng
þetta hlutverk með glæsibrag og
fleiri slík fóm á eftir.
Þetta var upphafið að persónu-
legum kynnum okkar Bjöms og
víðtæku samstarfí, ekki aðeins á
sviði leiklistar heldur einnig á fleiri
sviðum félagsmála, að ógleymdri
pólitíkinni.
Í nokkur ár hafði ég verið ná-
granni þeirra hjóna Bjöms og
Gunnvarar Braga, sem við kvöddum
Mig langar í örfáum orðum að
minnast frænku minnar, Þórdísar
Jónsdóttur í Höfn, sem lést á
Heilsugæslustöðinni á Egilsstöðum
aðfaranótt gamlársdags.
Þórdís fæddist að Hreðavatni í
Norðurárdal, en var lengst af hús-
freyja í Höfn í Borgarfiði eystra,
gift Þorsteini Magnússyni bónda
þar, sem lést fyrir nokkmm ámm.
Þau Þorsteinn áttu einn son, Magn-
ús núverandi bónda í Höfn og odd-
vita Borgaríjarðarhrepps, og kjör-
dótturina Helgu sem býr nú í
Bandaríkjunum.
Ég varð þeirrar gæfu njótandi
sem bam að dveljast hluta úr nokkr-
um summm hjá þeim Þórdísi og
Þorsteini í Höfn. Þórdís var einstak-
lega bamgóð, og hafði sérstakt lag
á að vekja athygli bams á fegurð
náttúmnnar. Skeljar, rekaviður,
blóm og steinar allt vom þetta ger-
á síðasta ári svo vissulega má segja
að skammt sé stórra högga á milli.
En það var við þessi tímamót að
ég kynnist þeim báðum persónu-
lega.
í fátæklegum minningarorðum
um Gunnvöm Braga á útfarardegi
hennar rakti ég nokkuð störf henn-
ar með Leikfélagi Kópavogs sem
vom einkum á sviði leikstjómar og
stjómarstarfa. Ekki var Björn búinn
að vera í félaginu, nema eitt ár
þegar hann tók fyrst sæti í stjóm
þess. Seinna varð hann formaður
félagsins. En ekki hvað síst minnist
ég hans sem leikara. Freistandi
væri að telja hér upp mörg hlutverk
sem hann ætíð túlkaði af stakri
prýði. En ég læt nægja að nefna
tvö sem mér fínnst minnisstæðust:
Grímur Grímsson útgerðarmaður í
leikriti Gísla J. Ástþórssonar
„Ungfrú Étt’ann sjálfur" (leikgerð
sögunnar Brauðið og ástin) og titil-
hlutverkið í „Lénharði fógeta" eftir
Einar H. Kvaran. Þar var sannar-
lega réttur maður á réttum stað.
Árið 1962 fóm fram sveitar-
stjórnarkosningar hérlendis. Þá
vomm við Björn skyndilega báðir
komnir inn í hina pólitísku hring-
iðu, sem við höfðum hvomgur haft
mikil afskipti af fyrr. Þar með hófst
mikil samvinna sem ég á margar
góðar minningar um. Þó vomm við
aldrei í sama flokki eða á sama
framboðslista. Við vomm, eða öllu
heldur áttum að vera, póltískir and-
stæðingar.
Á sjöunda áratugnum hófust hin-
ar umdeildu framkvæmdir við end-
urlagningu Hafnarfjarðarvegarins í
gegnum Kópavog. Einn grandvar
bæjarfulltrúi kom með þá tillögu
að kjósa sérstaka byggingarnefnd.
Það var og gert, fjórir bæjarfulltrú-
ar kjörnir einn frá hvetjum flokki.
Ekki er mér grunlaust um að þess-
ari nefnd hafí aldrei verið ætlað
mikið hlutverk. Við Bjöm vorum
kjömir í nefndina ásamt þeim Ás-
geiri Jóhannessyni forstjóra og Sig-
urði Helgasyni lögfræðingi.
Bjöm varð framkvæmdastjóri
nefndarinnar og vissulega lét þessi
nefnd að sér kveða. Ekki er hér
staður né stund til að rekja þá
átakasögu nánar, en líklega heftir
ekki verið byggt umdeildara mann-
virki í Kópavogi. Fannst mörgum
það til marks um yfírgengileg
vinnubrögð að sprengja gil í berg
til að leggja veg og byggja brýr á
þurru landi, siíkt hafði aldrei sést
hérlendis fyrr.
Bjöm var raftæknifræðingur að
menntun, hafði numið við Tæknihá-
skólann í Stokkhólmi, enda vann
semar, þess virði að skoða vel. Þór-
dís átti sem kunnugt var stórt og
glæsilegt safn af steinum sem hún
af rausnarskap gaf Safnahúsi Borg-
amess fyrir nokkmm ámm. Steina-
safn þetta hafði hún á heimili sínu
í Höfn og leyfði öllum sem þess
óskuðu að skoða það. Á hveiju
sumri dreif fjölda manns að; stórir
hópar ferðamanna komu að skoða
safnið. Þórdís gaf sér ávallt tíma
til að segja frá steinunum og auk
þess veitti hún öllum sem þangað
komu kaffí og meðlæti af miklum
rausnarskap. Þórdís var mikil fé-
lagsmálamanneskja og hafði unum
af að umgangast og ræða við annað
fólk. Hún tók þátt í félagsstörfum
í sínu heimahéraði og var meðal
annars virkur félagi í kvenfélaginu
Einingu í Borgarfírði og starfaði á
vegum þess í Sambandi austfírskra
kvenna.
hann lítið í sínu fagi eftir að hann
komst á miðjan aldur. En hann
vann mikið, enda fíölskyldan stór,
níu börn í heimili. í störfum var
hann hamhleypa. Hugurinn fór
geyst, stundum of geyst þannig að
ekki var alltaf hægt að fylgja hon-
um eftir. Hann var mjög hug-
myndaríkur og ekki kæmi mér á
óvart að ýmsar hugmyndir hans
eigi eftir að verða að veruleika þó
að ekki verði það víst að þær muni
þá tengjast nafni hans. Þar mun
sannast sem oftar, að það er ekki
vís vegur til fjár að vera frumkvöð-
ull.
Fyrir fáum árum varð Björn fyr-
ir miklu áfalli, fékk blóðtappa í
heilann og lamaðist. Öllum er slíkt
heljaráfall, það tel ég víst. En fyrir
mann með skaphöfn og kapp Bjöms
var þetta slíkt yfírþyrmandi áfall
að ljóst mátti vera að hann mundi
ekki sætta sig við slíkt að einu eða
neinu leyti. 0g eftir að hann missti
sína styrku stoð, eiginkonuna
Gunnvöru Braga, mátti ljóst vera
að endalokin voru skammt undan.
Ég hóf þessi fátæklegu minning-
arorð sem kveðju frá Leikfélagi
Kópavogs og ég veit að ég mæli
fyrir munn allra gamalla félaga
þegar ég þakka Bimi samstarfíð á
sviðinu og utan þess.
Þau hjónin Bjöm og Gunnvör
Braga settu svip sinn á þennan bæ,
Kópavog, og víða fyrir liggja þeirra
spor.
Sigurður Grétar Guðmundsson.
Öll finnum við fyrir fallvaltleika
lífsins þegar við kveðjum vini sem
falla frá fyrir aldur fram. Þannig
var mér innanbijósts við andláts-
fregn Bjöms Einarssonar.
Vorið 1962 eða fyrir röskum 30
ámm vomm við meðal sjö nýrra
bæjarfulltrúa í Kópavogi. Það tók
okkur nokkurn tíma að kynnast,
en við vomm samtímis í bæjarstjórn
í tólf ár. Bjöm heitinn var sérstak-
lega hæfíleikamikill bæjarfulltrúi,
kappsfullur og fylgdi málum fast
eftir. Fyrstu átta árin var Björn í
meirihlutanum og við því andstæð-
ingar og oft var hart deilt um bæjar-
málin. Ýmsir mannkostir Bjöms
komu snemma í ljós og einnig, að
hann vann heilshugar að framfara-
málum Kópavogs. Smám saman
myndaðist því gagnkvæm vinátta.
Við störfuðum síðan saman í meiri-
hluta Kópavogs í fjögur ár og þá
kom í ljós, að betra var að hafa
Bjöm með sér en móti, þegar hrinda
þurfti í framkvæmd nýjum fram-
faramálum.
Árið 1967 var kosin byggingar-
nefnd Hafnarfjarðarvegar, sem
hafði með höndum allar fram-
kvæmdir við lagningu hraðbrautar
gegnum Kópavog og sá hún einnig
um endanlega samninga við ríkis-
stjóm um skiptingu kostnaðar og
endanlega hlutdeild Kópavogs í
lagningu vegarins með tilheyrandi
Minningamar frá Höfn hafa ver-
ið og munu vera mér hollt vega-
nesti inn í framtíðina. Ég sendi
þeim Magnúsi og Helgu mínar inni-
legustu samúðarkveðjur um leið og
ég bið Guð að blessa minningu
Þórdísar.
Megi hún hvfla í friði.
Ásdís Ingimarsdóttir.
mannvirkjum. Fljótlega kom í ljós
að við þurftum að ráða sérstakan
stjómanda verksins og var Björn
ráðinn. Hann reyndist frábær í
þessu starfí og átti ómetanlegan
þátt í hversu vel tókst til um allar
verklegar framkvæmdir. Sérstakur
andi var alla tíð rílcjandi í nefndinni
og aidrei rætt um meirihluta eða
minnihluta, heldur reynt að fínna
sameiginlegar niðurstöður. Fundir
hófust kl. 8 f.h. á laugardögum og
forföll þekktust ekki. Ásgeir Jó-
hannesson er var samtímis í bæjar-
stjóm gekkst fyrir því að við nokkr-
ir félagar úr umræddri nefnd
snæddum kvöldverð saman fyrir
röskum mánuði og gafst þá tæki-
færi til að rifja upp gömul kynni
og ræða ýmis viðfangsefni.
Bjöm var óvenju hugmyndaríkur
og í raun uppfínningamaður á
mörgum sviðum og að margra dómi
náð langt í þeim efnum, ef aðstæð-
ur hefðu verið fyrir hendi. Þá var
mér kunnugt um, að góður náms-
árangur Bjöms í Svíþjóð sem raf-
magnstæknifræðings vakti athygli.
Bjöm var maður trúaður og mjög
kirkjurækinn.
Heimili Bjöms Einarssonar og
Gunnvarar Braga Sigurðardóttur
var einstakt og móttökur þeirra
hjóna með slíkum glæsibrag að öll-
um var ógleymanlegt er því kynnt-
ust. Gestrisnin var þeim eðlislæg,
hlýleiki streymdi frá þeim við hvern
er að garði bar. Var mikið jafnræði
með þeim hjónum og vom þau mjög
samhent í öllum verkum og þá ekki
síst í uppeldi stórs bamahóps. Mik-
ið áfall var það þegar Bjöm fékk
sitt fyrsta hjartaáfall árið 1988 og
var öiyrki eftir það, enda þótt and-
inn væri enn óbugaður. En heilsu
hans hrakaði stöðugt þótt smábirti
um tíma. Mesta áfall Bjöms var lát
eiginkonu fyrir tæpu ári, en hún
hafði annast hann í veikindunum
og veitt honum ómetanlegan styrk.
Við hjónin kveðjum öðlinginn
Björn Einarsson og erum þess full-
viss að það sem hann skilur eftir
muni standa um ókomin ár og vinna
harmi gegn og blessuð sé minning
hans. Við sendum bömum, barna-
börnum og fjölskyldu hans samúð-
arkveðjur.
Sigurður Helgason.
Leiðir okkar Bjöms liggja fyrst
saman í kringum 1960. Hann var
þá starfsmaður teiknistofu Sam-
bandsins en ég var að hefja sjálf-
stæðan rekstur við verkfræðistörf.
Ég minnist þess, að þá strax
fannst mér Bjöm vera eftirtektar-
verður persónuleiki, þótt ég kynnist
ekki eldhuganum Birni Einarssyni
fyrr en við nánari kynni. Það þróað-
ist með okkur ágætur kunnings-
skapur næstu árin.
Það verður fyrst árið 1967, sem
við Bjöm verðum nánari samstarfs-
félagar með byggingu Hafnarfíarð-
arvegar í gegnum Kópavog. Bjöm
var þá orðinn bæjarfulltrúi í Kópa-
vogi og þá hafði myndast breið
samstaða í bæjarstjóm um það
mikla verkefni. Var mynduð bygg-
ingamefnd um verkið og lögðu allir
flokkar til einn fulltrúa í nefndina
og var Björn þeirra á meðal.
Stefán Ólafsson verkfræðingur,
vinur og bekkjarbróðir nefnir við
mig síðla árs 1967, að hann vildi
gjaman, að við Guðmundur Magn-
ússon, félagi minn, gengjum til
samstarfs við hann um hönnun
Hafnarfj arðarvegar í gegnum
Kópavog. Væri það að ósk bygging-
amefndar vegarins. Stefán og
starfsmenn hans voru þegar komn-
ir áleiðis með hönnunina, en bygg-
ingamefndin þrýsti mjög á og vildi
flýta málum og ganga frá útboði
hið fyrsta.
Framkvæmdimar vom svo boðn-
ar út vorið 1968 og vomm við Bjöm
valdir til þess að fylgja þeim eftir
og hafa eftirlit með þeim. Vorið
1970 verður síðan lægð í fram-
kvæmdum, þannig að fyrir mína
starfskrafta var ekki lengur þörf.
Ég hverf því til starfa fyrir Norður-
verk hf. sem verkfræðingur þeirra
við byggingu Laxár árin 1970-73,
en kem síðan aftur til starfa á stofu
okkar Guðmundar, sem við höfðum
flutt í Kópavog þessi ár.
Á ámnum 1973-75 hafði ég
Minning
Þórdís Jónsdóttir
Borgarfirði eystra
m.a. eftirlit með framkvæmdum í
miðbæ Kópavogs. Það var eitt af
brennandi hugðarefnum Björns og
var hann skipaður af bæjarstjórn
Kópavogs að fylgja þeim eftir. Urðu
það mikil vonbrigði, þegar sú stór-
huga verkáætlun lognaðist út af
og miðbærinn skilinn eftir sem flak-
andi sár.
Á þessum ámm verður Bjöm
framkvæmdastjóri Olíumalar hf. og
verð ég verkfræðilegur ráðunautur
fyrirtækisins árið 1975 fram til
áramóta 1978/79. Rekstrargmnd-
völlur fyrirtækisins var oft erfíður
þessi ár. Eftirspurn eftir olíumöl
og malbiki var æði sveiflukennd.
Gat verið velviðunandi eitt árið eða
nánast engin annað árið. Mikið um
lánafyrirgreiðslur Olíumöl í óhag.
Fyrirtækið var því illa farið í byijun
árs 1979. Aðalmeinsemdin var þó
yfírfjárfesting í tækjum, sem Bjöm
var á móti en fékk engu um ráðið.
Byggðastofnun tók það að lokum
undir sinn væng og rak um ein-
hvern tíma en leysti síðan upp og
seldi eignir þess.
Ég hefí alltaf dáðst að kjarki,
dugnaði og óbilandi bjartsýni
Bjöms við rekstur Olíumalar hf.
Venjulegur maður hefði fyrir löngu
gefíst upp, en hann gat ávallt hald-
ið rekstrinum áfram og talið kjark
í starfsmennina. En reksturinn var
orðinn að síðustu afar þreytandi og
ekki neita ég því, að feginn var ég
að losna. En í mínum huga hefur
Bjöm Einarsson gengið af þeim
hólmi, meiri maður.
Eftir á að hyggja, tel ég að fram-
kvæmdirnar við Hafnarfjarðarveg-
inn hafi verið það skemmtilegasta
verkefni, sem ég hefí unnið að á
mínum starfsferli, að öðmm ólöst-
uðum. Kom þar margt til. Ágætt
samstarf okkar Bjöms, ágætir
verktakar og góður gangur á verk-
inu. Að baki okkar samstillt bygg-
ingamefnd vegarins, sem vildi láta
verkin tala. Var oft glatt á hjalla í
veginum, sem margir munu minn-
ast.
Má því segja, að við Björn höfum
gengið í gegnum skin og skúrir í
okkar samstarfí. Get ég ekki hugs-
að mér betri samferðarmann í þeim
efnum. Reyndist hann mér drengur
góður.
Þótt starfsvettvangur okkar
Björns hafí ekki skarast eftir 1979
héldum við okkar góðu vináttu. Var
mér oft boðið heim til hans og hinn-
ar ágætu konu hans, Gunnvarar
Braga. Ég kynntist henni ekki fyrr
en á ámnum 1968-70, þegar ég fór
að venja komur mínar á heimili
þeirra á Meltröðinni. Það fór ekki
framhjá neinum manni, að Gunnvör
bjó manni sínum og börnum stór-
myndarlegt heimili, þar sem oft var
margt um manninn, enda þau hjón
afar gestrisin og afar skemmtileg
heim að sækja. Á ég margar góðar
minningar frá slíkum heimsóknum.
Þótt við Gunnvör verðum fljót-
lega góðir kunningjar, verður það
ekkifyrr en á ámnum 1985-88,
sem ég kynnist henni betur. Á þess-
um áram verð ég ferðafélagi þeirra
hjóna í Kanaríeyjaferðum. Gunnvör
var vel menntuð kona og skemmti-
leg viðræðu og var smekkur okkar
líkur menningarlega séð. Bjöm
elskaði að koma til Kanaríeyja og
féll afar miður, þegar veikindi hans
tóku fyrir frekari ferðir þangað í
sólina. Á ég góðar og minnisstæðar
stundir úr samvistum mínum þar
með þeim hjónum.
Bjöm mat sína konu mikils og
vom þau afar samhent hjón. Hún
var hans stoð og stytta í veikindum
hans síðustu árin. Þegar hún féll
frá um mitt síðastliðið ár var eins
og viðhorf hans til lífsins breyttist.
Það var eins og lífslöngunin hyrfi.
Ég kveð vin minn, Bjöm Einars-
son, með söknuði, en það virðist sem
sá söknuður sé blandaður feginleika
yfír því, að Bjöm hefur lokið þessu
síðasta og erfíðasta tímaskeiði lífs
síns með reisn. Vona ég að hann
hitti Gunnvöm sína á ný í öðm lífí
og verði sem hinn fyrrum Björn
Einarsson að nýju, glaður, hress
og fullur af eldmóði eins og vinir
hans þekkja hann best.
Ég sendi mínar samúðaróskir til
barna og tengdabarna þeirra hjóna
og óska öllum afkomendum þeirra
velfarnaðar í framtíðinni.
Theodór Árnason.