Morgunblaðið - 17.02.1993, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. FEBRÚAR 1993
Oddgerður Geirs-
dóttír -Minning
Látin er í Reykjavík Oddgerður
Geirsdóttir á 91. aldursári. Odd-
gerður fæddist 6. nóvember 1902
að Múla í Biskupstungum. Foreldr-
ar hennar voru Guðbjörg Oddsdótt-
ir og Geir Egilsson. Guðbjörg var
fædd 30. júní 1879 á Gamla-Hliði
á Álftanesi, dóttir hjónanna Odds
bónda í Melhúsum f. 4. júní 1849,
d. 28. maí 1897, Erlendssonar,
bónda á Svarfhóli í Flóa, Ólafssonar
og Hallgerðar Snorradóttur, f. 10.
_.J:ebrúar 1854, d. 28. júlí 1937, Jóns-
rsonar bónda á Selfossi. Guðbjörg
andaðist á hárri elli 29. desember
1972.
Geir, bóndi og kennari var fædd-
ur 10. mars 1874, sonur hjónanna
Egils, bónda og hreppstjóra í Múla,
f. 9. júní 1822, d. 24. febrúar 1881,
Pálssonar, bónda í Múla, Þorsteins-
sonar og Önnu Jónsdóttur, f. 6.
október 1833, d. 2. júlí 1914, prests
á Breiðabólsstað í Fljótshlíð, Hall-
dórssonar og konu hans Kristínar
Vigfúsdóttur, sýslumanns, Þórar-
inssonar. Geir andaðist úr tauga-
veiki 5. ágúst 1916.
Systkini Oddgerðar voru Anna
f. 14. apríl 1901, d. 20. janúar
1933, Egill f. 11. júlí 1905, d. 5.
desember 1990 og Kristín f. 3. jan-
úar 1908, d. 3. nóvember 1990.
Hálfsystir Oddgerðar er Geira B.
Parris, f. 6. febrúar 1923, búsett í
Seattle í Bandaríkjunum.
Geir í Múla naut trausts og virð-
ingar allra þeirra er þekktu hann
fyrir mannkosti. Oddgerður var sér-
staklega elsk að honum og var því
fráfall hans henni þungbært. Guð-
björg bjó með bömum sínum í
Múla eftir lát Geirs fram til ársins
_>_1919. Flutti hún þá til Reykjavíkur
en leigði jörðina. Vann hún fyrir
sér og ijölskyldunni lengst af með
matsölu.
Oddgerður stundaði nám í
Kvennaskólanum í Reykjavík. Að
loknu prófi dvaldist hún eitt ár í
Englandi og stundaði þjónustustörf.
Eftir það dvaldist hún í Kaup-
mannahöfn á annað ár og vann þar
lengst af við fatasaum. Eftir heim-
komuna réð hún sig til starfa í versl-
un Egils Jaeobsens í Austurstræti,
sem þá var ein af virtustu verslun-
um bæjarins.
8. september 1934 giftist Odd-
gerður Kristni Tryggva Stefáns-
syni, lækni, f. 8. október 1903, síð-
ar prófessor og lyfsölustjóra. Hann
andaðist 2. september 1967. For-
eldrar Kristins voru Sólveig Péturs-
dóttir, kaupmanns í Akureyjum
Friðrikssonar Eggerz og Stefán
Baldvin Kristinsson prófastur að
Völlum í Svarfaðardal'.
Fyrsta hjúskaparárið bjuggu
Kristinn og Oddgerður í Kaup-
mannahöfn, þar sem Kristinn
stundaði framhaldsnám. Þar fædd-
ist elsta dóttir þeirra, Sólveig, 25.
apríl 1935. Vegna fjárskorts varð
að ráði að Oddgerður færi heim
með dótturina ársgamla og ynni
fyrir sér, en Kristinn hélt áfram
framhaldsnámi í Kaupmannahöfn
og síðar í Þýskalandi fram til ársins
1937.
Eftir heimkomuna leigðu þau
hjón jbúð að Öldugötu 25 í nokkur
ár. Á þeim árum eignuðust þau
tvær dætur, Kristínu Önnu, f. 25
apríl 1941 og Guðbjörgu, f. 19.
apríl 1943. Kristinn og Oddgerður
fluttust í eigið húsnæði að Miklu-
braut 46 árið 1947 og bjuggu þar
fram til ársins 1960 er þau fluttust
að Aragötu 12 þar sem heimili
Oddgerðar hefur síðan staðið. Móð-
ir Oddgerðar, Guðbjörg, og systur-
sonur hennar Jón Geir Ásgeirsson
áttu heimili sitt árum saman fýrst
á Miklubraut og síðar á Aragötu.
Oddgerður var að mörgu leyti
sérstæður persónuleiki. Hún var
kjarkmikil, hispurslaus og hrein-
skiptin. Hún var skoðanaföst bæði
um menn og málefni, gerði kröfur
til annarra en þó mestar til sjálfrar
sín. Hún veitti skjól fremur en leita
vars undan stormviðrum lífsins.
Oddgerður var mikil húsmóðir
enda stóð hún lengst af fyrir stóru
heimili. Hún var ósérhlífín og lét
þarfír eiginmanns, dætra og ann-
arra nákominna ættingja og vina
sitja í fyrirrúmi. Heimilið var henn-
ar starfsvettvangur. Á efri árum
þegar fækkaði í heimili og verkefni
minnkuðu tók hún að sér ný verk-
efni. Þá hóf hún að handpijóna
lopapeysur og gekk að því verki af
sama dugnaði og öðru því sem hún
tók sér fyrir hendur. Þetta veitti
henni gleði og fékk svalað athafna-
þrá hennar. Þessari iðju sinnti hún
þar til fyrir u.þ.b. tveimur árum er
líkamlegri heilsu hennar tók að
hraka.
Þótt Oddgerður legði ekki stund
á langskólanám var hún menntuð.
Hún bar næmt skyn á íslenskt
mál, las alltaf nokkuð og kunni
ókjör af ljóðum. Hún talaði og skrif-
aði bæði dönsku og ensku. Hún
hafði skýra hugsun og gott minni
og hélt því fram til þess síðasta.
Einn var sá þáttur í persónugerð
Oddgerðar er var fágætur. Hún
hafði sérstæða kímnigáfu og koma
auga á hið skoplega í lífinu. Hún
kunni ókjör af sögum af samskipt-
um manna á tímabili er teygði sig
yfír hartnær heila öld. Oft voru
sögur þessar kryddaðar saklausri
kímni sem gerðu þær eftirminnileg-
ar. í vinahópi gat hún oft verið
leiftrandi skemmtileg.
Þrátt fyrir háan aldur og veikindi
var hún andlega óbiluð. Hún las
alltaf talsvert og fylgdist með frétt-
um. Hún ræddi um atburði líðandi
stundar, þjóðfélagsmál og heims-
mál allt til hins síðasta eins og hún
sjálf væri virkur þátttakandi. Hún
var gædd þeim eiginleika að vera
ávallt síung og var sífellt móttæki-
leg fyrir nýjungum. Þessi eiginleiki
hennar gerði það oft að verkum að
ungt fólk laðaðist ósjálfrátt að
henni. Þá gleymdist oft að ungling-
urinn Oddgerður var mannsaldri
eldri en aðrir.
Síðustu þijú misserin hefur Odd-
gerður dvalist af og til á Vífilsstöð-
um þar til hún var flutt á Landspít-
alanna þar sem hún dvaldist síðustu
daga ævi sinnar. Hún var ósátt við
hlutskipti sitt síðustu misserin, enda
ekki í eðli hennar að vera ósjálf-
bjarga og heft til athafna og æðis.
Það var henni því mikil gieði að
geta haldið upp á níræðisafmæli
sitt á heimili sínu að Aragötu 12,
þar sem hún gat tekið á móti ætt-
ingjum og vinum eins og þegar hún
var í fullu fjöri. Ekkert veitti henni
jafn mikla gleði og að veita og gefa.
Oddgerður hafði mótandi áhrif á
alla sem hún umgekkst. Hún lifír
í minnningu okkar sem þekktum
ist, fram undir síðasta dag, vel með
því sem var að gerast hvort heldur
það var pólitík, íþróttir eða önnur
dægurmál. Á efri árum, þegar um
fór að hægjast og með tilkomu sjón-
varps, fylgdist hún af brennandi
áhuga með flestum keppnisíþrótt-
um, þekkti m.a. með nafni flesta
þá íþróttamenn sem spiluðu bolta-
íþróttir og flesta skákmenn. Ég
hafði gaman af að segja frá henni
tengdamóður minni, hennar óbil-
andi kjarki og þessum einstæða
áhuga svo fullorðinnar konu á
keppnisíþróttum. Ef sonur hennar
hafði ekki tækifæri til að fylgjast
með áhugaverðum leik datt honum
ekki í hug að spyija eiginkonuna,
sem ekkert vissi um boltaleiki, um
hvernig leikurinn hafði farið, hann
hringdi í mömmu sína því að ör-
uggt var að hún vissi það. Hún lýsti
fyrir honum leiknum, kunni allar
hana sem heilsteypt kona og gædd
kostum sem við vildum gjarnan
vera búin sjálf. Þannig fylgir hún
okkur þótt hún sé horfín.
Guð varðveiti hana.
Þorleifur Pálsson.
10. febrúar lézt á Landspítalanum
tendgamóðir mín, Oddgerður Geirs-
dóttir, eftir langvinn veikindi.
Útförin hefír farið fram í kyrrþey
að ósk hinnar látnu. Oddgerður, eða
Dodda, eins og hún var jafnan köll-
uð af vinum og vandamönnum, var
fædd að Múla í Biskupstungum 6.
nóvember 1902. Hún var dóttir
hjónanna Geirs Egilssonar, bónda
þar, og Guðbjargar Oddsdóttur frá
Hliði á Álftanesi.
Múlinn var annálað myndar- og
rausnarheimili í búskapartíð þeirra
Geirs og Guðbjargar, sem sést bezt
á því, að í konungskomunni 1907
hafði Friðrik VIII. og fylgdarlið
hans viðkomu í Múla og þágu þar
veitingar og einhveijir úr fylgdarliði
konungs gistu þar um nóttina. Hafði
hlaðan verið tjölduð að innan með
silkidamaski, sem fengið hafði verið
hjá Lefolii-versluninni á Eyr-
arbakka. Var þá mikið um dýrðir í
Múla, eins og nærri má geta. Á
gamalsaldri rifjaði Guðbjörg þetta
upp fyrir mér og öðrum.
I augum Oddgerðar voru Bisk-
upstungurnar sögufrægasta sveit
landsins. Þar reis sjálfur Biskups-
stóllinn, Skálholt, auðvitað hæst, en
reisn Haukadals var og mikil. Og
leikreglur, þekkti leikmennina, vissi
hveijir skoruðu mörkin, hveijir áttu
þátt í að gefa góða bolta og annað
það er máli skipti að mati þeirra
mæðgina. Ég gæti sagt svo margt
fleira um hana tengdamóður mína,
en ég veit að það var ekki í hennar
anda að fluttar væru um hana lang-
ar lofræður.
En minning þín '
er mjúk og hlý
og mun oss standa nærri.
Með hveiju vori hún vex á ný
og verður ávallt kærri.
(Magnús Ásgeirsson)
Þó Halldóra flyttist ekki með
foreldrum sínum að Miðfelli varð
þó Þingvallasveitin hennar sveit.
Þar byggðu þau Kristján sér sumar-
bústað árið 1945, í nábýli við for-
eldra hennar, og þar voru þau öll
sumur, alveg fram undir það síð-
asta. Þangað sótti hún sitt vítamín
og hún var viss um að heilnæma
loftið við Þingvallavatn læknaði
flest mein. Hún var mikill náttúru-
unnandi og hún elskaði landið sitt.
Þau hjón voru góð heim að sækja,
enda var þar oft margt um mann-
inn. Þau umvöfðu alla, hvort heldur
það voru þeirra nánustu eða vanda-
lausir, með sinni fölskvalausu hlýju
og enginn mátti frá þeim fara nema
áður væru þegnar hjá þeim góð-
gjörðir.
Við leiðariok vil ég þakka Hall-
dóru fyrir samfylgdina og þakka
henni fyrir allt það sem hún var
mér og mínum.
Elsku Kristján, það er margs að
sakna, en líka margt að þakka.
Megi góður Guð gefa þér styrk og
ég veit að þú getur, eins og við
öll, yljað þér við minningarnar.
Guð blessi minningu Halldóru
Guðmundsdóttur.
Anna S. Snæbjörnsdóttir.
ekki var fegurð lands og náttúru
þarna síðri. Yfír bænum reis Bjarn-
arfellið, þar var fjallið hennar.
Lengra til austurs bar Jarlhettumar
við himin og þar fyrir innan tók
fannhvít breiða Langjökuls við. Þá
má ekki gleyma gamla Geysi. Og
ekki langt þar undan féll þungt og
hljótt „Fljótið helga“.
Sveit sinni og átthögum var
Dodda bundin afar sterkum bönd-
um. Það fann ég í hvert sinn, er ég
kom með henni á æskuslóðirnar.
Eins og önnur börn á þessum
árum vandist Dodda snemma vinnu
og að „sitja lömb og spinna ull“.
Var hún alla ævi einstaklega iðju-
söm og afkastamikil að hvetju sem
hún gekk.
Æskuárin í Múla voru ár gleði
og hamingju í lífí Doddu. En svo
dundi reiðarslagið yfir. Faðir hennar
andaðist í taugaveikinni 1916, enn
á bezta aldri. Eftir þetta áfall þurfti
ekkjan að bregða búi, legja jörðina
og flytjast til Reykjavíkur með börn-
in. Þar hafði hún ofan af fyrir sér
og fjölskyldunni með því að taka
kostgangara.
Að loknu skyldunámi fór Dodda
í Kvennaskólann og brautskráðist
þaðan 1922. Eftir það fór hún utan
til frekara náms og starfa. Fyrst til
Englands og síðan til Danmerkur.
Eftir heimkomuna réðst hún til
starfa hjá fínustu versluninni í
Reykjavík á þeim tíma. Sýnir það
vel hvers álits hún naut, því að slík
störf lágu þó ekki á lausu. Hún
vann síðan nokkur ár við afgreiðslu-
störf. Sagði hún mér síðar, að það
hefðu verið hin glötuðu ár ævi sinn-
ar. Hugur hennar stóð til annars
og stefndi hærra. Og hamingjuna
fann Dodda aftur, eins og hún átti
skilið. Það var er hún kynntist
Kristni Stefánssyni lækni síðar pró-
fessor í Læknadeild Háskóla ís-
lands. Kristinn, sem var sonur
sæmdarhjónanna, séra Stefáns
Kristinssonar á Völlum í Svarfaðar-
dal og Sólveigar Eggerz, var ein-
stakur mannskosta- og drengskap-
armaður.
Þennan mann elskaði Dodda, dáði
og virti. Þau stofnuðu til hjúskapar
árið 1934 og var hjónaband þeirra
ástríkt og farsælt. í Kristni Stefáns-
syni fann hún mann við hæfi. Var
jafnræði með þeim hjónum, og þótt
ólík væru á ýmsa lund, var dugnað-
ur og heiðarleiki sammerkt með
þeim báðum. Þau voru afar samhent
í að byggja upp heimili og heilbrigt
fíölskyldulíf. Heimili þeirra var
myndarlegt og stóð jafnan ogið fyr-
ir vinum og vandamönnum. Ég hefi
aldrei komið á heimili, þar sem ríkti
jafn yndislegur heimilisbragur og á
heimili tengdaforeldra minna. Var
mér þar vel tekið frá fyrstu tíð og
ávallt síðar, enda var þar tíður gest-
ur í gegnum árin. Allt er þetta
geymt, en ekki gleymt.
Kristinn og Dodda eignuðust
þijár dætur. Þær eru: Sólveig f.
1935, gift þeim er þetta ritar. Krist-
ín Anna, f. 1941, maki Hannes
Gunnar Jónsson, Guðbjörg, f. 1943,
maki Þorleifur Pálsson.
Þegar ég nú lít til baka yfir far-
inn veg og rifja upp mín góðu kynni
af Doddu í hugann, hve góð móðir
hún var. Hún var það sem Bretar
segja „generous to a fault“. Byggða-
stofnun kemst ekki með tærnar, þar
sem hún hafði hælana í gálauslegum
og vaxtalausum útlánum. Og það
sem betra var hún gleymdi alltaf
að rukka. Hún hefði ekki verið góð-
ur innheimtulögmaður.
í útliti var Dodda meðalmann-
eskja á hæð og létt í hreyfíngum.
Hún var nokkuð stórskorin í andliti
eins og sum ættmenni hennar og
því ekki beinlínis andlitsfríð. En í
mínum augum, sem þekkti hvern
mann hún hafði að geyma, var hún
ávallt fögur. Sú fegurð kom að inn-
an og er þeirrar gerðar, er aldrei
fölnar, þótt árin færast yfir.
Dodda var félagslynd og hafði
yndi af samneyti við annað fólk.
Einveru kunni hún illa. Það hafði
hún erft frá móður sinni. En Dodda
var einstaklega skemmtileg mann-
eskja. Hún1 hafði ríka kímnigáfu,
kunni urmul af sögum um kynlega
kvisti í Tungunum, sem hún asgði
snilldarlega frá, enda sögumaður
„par excellence". Því sóttust menn
eftir nærveru hennar, jafnt ungir
sem aldnir, enda var hún alltaf ung
í anda og umburðarlynd. Mér býður
Halldóra Guðmunds-
dóttir — Minning
Fædd 11. janúar 1903
Dáin 8. febrúar 1993
í dag er kvödd hinstu kveðju
tengdamóðir mín, Halldóra Guð-
mundsdóttir, sem lést á Hrafnistu
i Hafnarfirði 8. febrúar sl.
Halldóra var fædd í Skorhaga í
Brynjudal í Kjós 11. janúar 1903
og þar ólst hún upp. Hún var ell-
efta bam hjónanna Ásu Þorkels-
dóttur frá Þyrli á Hvalfjarðarströnd
og Guðmundar Jónssonar Ottesen
sem ættaður var úr Brynjudal. Ása
og Guðmundur eignuðust sextán
^i)öm og komust 15 þeirra tii fullorð-
ins ára. Fjögur þeirra lifa systur
sína. Árið 1921 fluttust þau hjón
með yngstu bömin að Miðfelli í
Þingvallasveit og bjuggu þar upp
frá því. Halldóra fluttist ekki með
foreldrum sínum í Þingvallasveit-
ina, hún hafði sautján ára gömul
vistast til Reykjavikur þar sem hún
bjó síðan alla tíð, utan síðustu sex
mánaða er hún bjó með eiginmanni
sínum á Hrafnistu í Hafnarfírði.
Lengsi af bjuggu tengdaforeldrar
mínir á Brávallagötu 48. Ása og
.puðmundur vom bæði látin er ég
kom í fjölskylduna, en af þeim hlýju
minningum sem afkomendur þeirra
og þeirra fjölskyldur eiga um þau
fínnst mér ég hafa kynnst þeim
töluvert og séð að þeirra góðu kost-
ir hafa sameinast í henni tengda-
móður minni.
Hinn 9. janúar 1935 giftist hún
_ öómamanninum Kristjáni Guð-
mundi Kristjánssyni, f. 15. júlí 1912
á Sveinseyri í Haukadal í Dýra-
firði. Hann var fjórða barn hjón-
anna Guðmundu Guðmundsdóttur
og Kristjáns Jóhannessonar, skip-
stjóra, sem lést er skip hans fórst
með allri áhöfn í júlí 1912. Var það
aðeins fáum dögum áður en sveinn-
inn ungi, sem hlaut nafn föður síns,
fæddist. Kristján stundaði sjóinn á
ýmsum fískiskipum framan af en
árið 1940 réðst hann til Reykjavík-
urhafnar. Var hann fyrst á dráttar-
bátnum Magna, en varð síðar hafn-
arvörður í vesturhöfninni þar sem
hann starfaði uns hann lét af störf-
um vegna aldurs.
Samstíga höfðu þau Halldóra og
Kristján gengið farsæla braut í
fímmtíu og átta ár er hún lést. Þau
eignuðust þijú börn, en þau eru
Kristján Birgir, f. 30. júní 1935,
kvæntur Önnu S. Snæbjörnsdóttur,
búsettur í Bessastaðahreppi, á einn
son; Guðmunda Auður, f. 13. októ-
ber 1937, gift Vilhelm Ingólfssyni,
búsett í Kópavogi, á þijú böm; og
Ása María, f. 13. júlí 1945, gift
Ásgeiri Ásgeirssyni, búsett í Banda-
ríkjunum, á tvö böm. Bamabama-
börnin em átta.
Hún Halldóra var góð kona. Hún
var glæsileg og nett, var frá á fæti
og hafði óbilandi kjark. Hún var
höfðingi, vönduð til orðs og æðis
og vildi öllum gotta gjöra. Hún var
hreinskiptin, hafði ákveðnar skoð-
anir á mönnum og málefnum og fór
vel með skoðanir sínar því hún hafði
einstaklega gott lag á að koma
þeim á framfæri á vandaðan og
skemmtilegan hátt. Hún var áhuga-
söm um lífíð og tilveruna og fylgd-