Morgunblaðið - 24.04.1993, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. APRÍL 1993
41
Kristín Jónsdóttír
frá Vindási - Minning
Fædd 14. október 1907
Dáin 14. apríl 1993
Kristín Jónsdóttir frá Vindási er
látin. Hún var ein af hvunndags-
hetjum þessa lands, sem vann öll
sín verk af trúmennsku og lítillæti
og ætlaðist ekki til neins sérstaks
endurgjalds. Eflaust fyndist henni
Kristínu, sem ég kallaði oftast
Stínu, minningarorð um sig óþörf,
en ég get ekki fylgt henni síðasta
spölinn og leyfi mér að stinga niður
penna í kveðjuskyni.
Kristín var frændkona mín og
sveitungi. Hún var fædd að Sandi
í Kjós 14. október 1907, dóttir Jóns
Bjarnasonar, bónda þar, og Guð-
rúnar Guðnadóttur, konu hans, sem
ættuð var frá Eyjum. Kristín var
elst barna þeirra. Hún var nett
kona og fríð sýnum, glaðlynd og
vel skapi farin. Næstur var Guðni,
f. 14. maí 1909, d. 18. maí 1935.
Hann var öllum harmdauði, þegar
hann lést í blóma lífsins. Þetta var
fyrir daga fúkkalyfja og hann hafði
verið mjög veikur af ígerð í eyrum,
en lést að lokum úr lungnabólgu.
Yngst alsystkinanna er Guðrún,
f.12. des. 1911, kona Guðmundar
Sigurðssonar á Möðruvöllum. Guð-
mundur er nú látinn og Guðrún er
flutt í Kópavog. Þau Guðmundur
eignuðust tvö böm, Sigurð, f. 13.
mars 1948, og Sigrúnu, f. 14.
mars 1950.
Tvö fóstursystkini átti Kristín,
þau Lilju Jónasdóttur, f. 6. júní
1894, d. 17. feb. 1953. og Odd
Jónsson, f. 20. apríl 1915, sem tók
við búi á Sandi. Lilja Jónasdóttir
var gift Kristjáni Guðmundssyni,
sem var bóndi í Hvítárnesi og síðar
í Blönduholti og um skeið bústjóri
í Laugarnesi í Reykjávík. Þau eign-
uðust tvær dætur, Katrínu f. 26.
ágúst 1922, gift Guðlaugi Jakobs-
syni frá Sogni, og Kristínu, f. 21.
mars 1931. Oddur Jónsson var
systursonur Jóns á Sandi, sonur
Guðrúnar Bjarnadóttur og Jóns
Bjarnasonar á Þúfu. Oddur tók við
búi á Sandi árið 1943. Kona hans
var Petrea Georgsdóttir, sem nú
er látin. Þeirra börn eru Sigþóra,
f.30. júlí 1946, og Ólafía, f. 17.
jan. 1948, en er nú látin, og Guðni,
f. 31. júlí 1950. Oddur brá búi á
Sandi fyrir allmörgum árum og
Minning
Fædd 8. maí 1942.
Dáin 31. mars 1993.
Nú ertu leidd, mín ljúfa,
lystigarð Drottins í,
þar áttu hvíld að hafa
hörmunga’ og rauna fn',
við Guð þú mátt nú mæia,
miklu fegri en sól
unan og eilíf sæla
er þín hjá lambsins stól.
Dóttir, í dýrðarhendi
Drottins, mín, sofðu vært,
hann, sem þér huggun sendi,
hann elskar þig svo kært.
Þú lifir góðum Guði,
í Guði sofnaðir þú,
í eilífum andarfriði
ætíð sæl lifðu nú.
(H.P.)
Elsku systir mín Olla er dáin.
Ég sem aðrir á erfitt með að trúa
því að þessi veikindi hennar sem
komu fýrst í ljós um jólin hafi á
svo skömmum tíma lagt hana að
velli.
Með okkur Ollu var alltaf mjög
kært. Allra samverustunda okkar á
ég eftir að minnast með þakklæti.
Við höfðum alltaf um margt að
spjalla og ófáar ökuferðirnar fórum
við um bæinn okkar bara til að
vera saman.
Fyrir um einu og hálfu ári andað-
fluttist í Kópavog.
Kristín ólst upp á Sandi við öll
algeng sveitastörf. Hún vann nokk-
ur ár í fiskvinnu á Kirkjusandi í
Reykjavík og einn vetur vann hún
í Reykholti. Þær systur Kristín og
Guðrún voru ákaflega samrýndar
alla tíð. Þær giftust báðar á næstu
bæi, Kristín að Vindási og Guðrún
að Möðruvöllum.
Kristín giftist Jóni Ólafssyni,
bónda á Vindási. Hann var fæddur
15. mars 1903, sonur Ólafs Einars-
sonar og Helgu Bjarnadóttur, sem
bjuggu á Vindási. Þau eignuðust
tvö börn, Guðna Guðjón, f. 13.
okt. 1942, og Elínu Helgu, f. 31.
mars 1946. Kristín missti Jón mann
sinn af slysförum 24. okt. 1949.
Hann féll úr ófullgerðum stiga í
barnaskóla Kjósveija og höfuð-
kúpubrotnaði. Jón var mikill ágæt-
ismaður og öllum harmdauði og
þetta slys var mikið áfall fyrir svei-
tunga hans. Kristín var nú ekkja
með tvö ung börn og hennar hlut-
skipti ekki auðvelt. í fyrstu hélt
hún áfram búskap með aðstoð ráðs-
manna. Frá 1951 til 1954 leigði
hún jörðina Samsyni Samsonarsyni
og Guðlaugu Guðbjörnsdóttur, en
hélt þó búsetu á Vindási.
Sumarið 1952 brann íbúðarhúsið
á Vindási til kaldra kola. Kristín
lét engan bilbug á sér finna og
byggði nýtt íbúðarhús. Hún fékk
að vísu góða aðstoð sveitunga sinna
og félaga úr KFUM og K sem unnu
mikið sjálfboðastarf við húsbygg-
inguna. Sumarbúðir KFUM og K
eru reistar í Vindáshlíð í fallegu
kjarri vöxnu landi, sem áður til-
heyrði Vindási. íbúðarhúsið brann
í júlí og skömmu fyrir jól fluttist
heimilisfólk á Vindási i nýja húsið,
þótt það væri ekki fullbúið, sem
eðlilegt er. Nokkru síðar kom að
Vindási laghentur maður til þess
að ljúka við ýmislegt, sem ófullgert
var í húsinu. Þau Kristín felldu
hugi saman og árið 1954 hófu þau
sambúð og tóku við jörðinni. Þessi
maður er eftirlifandi maður Kristín-
ar, sómamaðurinn Ólafur Ingvars-
son, sem er fæddur 2. sept. 1906
í Kálfholtshjáleigu í Holtum. Þau
bjuggu á Vindási þar til þau brugðu
búi og fluttust til Reykjavíkur árið
1978. Þá hafði Kristín búið rúm
sjötíu ár í Kjósinni, þijátíu og fimm
ist móðir okkar og söknuður okkar
Ollu og föður okkar var mikill. Olla
hugsaði alla tíð vel um pabba og
eftir að móðir okkar dó sótti hún
hann oft og fór með hann í ökuferð-
ir um bæinn og á næstu firði.
Olla hafði gaman af blómum og
í blómaskálanum sem hún hafði
komið sér upp við húsið sitt var
mikið safn blóma og þar eyddi hún
mörgum stundum.
Ég vona að góður Guð geymi
systir mína og vaki yfir manni henn-
ar, syni og öldruðum föður okkar.
Blessuð sé minning hennar.
Auðbjörg.
ár á Sandi og rúm þijátíu og fimm
ár á Vindási og bæimir standa í
beinni sjónlínu.
Guðni, sonur Kristínar er bifvéla-
virki að mennt og býr á Akranesi.
Hann var fyrst kvæntur Lilju Ell-
ertsdóttur. Þau eiga tvö börn, Jón
Ellert, f. 19. feb. 1963, og Áslaugu
Kristínu, f. 10. okt. 1965. Jón Ell-
ert á litla dóttur, Lilju Rún f. 7.
okt. 1991, fyrsta langömmubarn
Kristínar. Seinni kona Guðna er
Ingveldur Sveinsdóttir. Þeirra dótt-
ir er Ólöf Vigdls, f. 4. júlí 1982.
Ólöf Vigdís var yngsta barnabarn
Kristínar og var henni mjög náin
og heimsótti ömmu sína til síðasta
dags þótt hún væri orðin mjög veik.
Elín Helga er gift Jóhanni Guð-
mundssyni. Þau bjuggu um tíu ára
skeið á Vindási í sambýli við Ólaf
og Kristínu. Þau seldu jörðina
Vindás árið 1978 og þá fluttust
Elín og Jóhann til Hveragerðis þar
sem þau búa enn. Jóhann er smið-
ur að mennt, en starfar nú sem
fangavörður. Synir þeirra eru þrír:
Haraldur Freyr f. 19. ágúst 1966,
Reynir, f. 28. apríl 1972 og Helgi
Á Kaldadal, nálægt Hallbjarnar-
vörðum, er grasgeiri sem nefnist
Biskupsbrekka. Jón biskup Vídalín
andaðist á þessum slóðum árið 1720
og er nafn staðarins tengt þeim
atburði.
Þessi formáli er mér nauðsynleg-
ur því minning mín um Kirsten er
óijúfanlega tengd þessu örnefni og
þessum græna reit í auðninni. Fyr-
ir löngu vorum við þarna á ferð
ásamt fleirum og af einhveijum
ástæðum varð henni staðurinn hug-
stæður og hún minntist hans oft
síðan. Þetta mun hafa verið
skömmu eftir að hún kom til ís-
lands og eflaust hefur hún hrifist
af þeim miklu andstæðum, sem
þama er að finna, hún sem var
barn hinnar sólhlýju Danmerkur.
Það var á björtu sumri árið 1967,
að ég sá Kirsten í fýrsta sinn. Hún
hafði þá fundið sér lífsförunaut,
sem var Eggert Briem, náinn félagi
minn frá bamæsku. Samverustund-
ir okkar hafa síðan verið æði marg-
ar, þótt stundum væri vík milli vina,
því að þau hjónin dvöldust á tíma-
bili töluvert í útlöndum og mín fjöl-
skylda á landsbyggðinni. Um skeið
toguðu þau Kirsten og Eggert okk-
ur í sunnudagsgöngur og eru þeir
ófáir götuslóðarnir sem geyma spor
hennar, sérstaklega hér í nágrenni
borgarinnar. Kirsten unni útivist
og haustlitir Heiðmerkurinnar
vöktu alltaf sama fögnuðinn. Maður
fínnur til þess á skiinaðarstund að
samverustundirnar hefðu mátt vera
fleiri, en því veldur hin hraðfleyga
önn dagsins og tómlæti hugans, að
garður vináttunnar er sjaldnast
ræktaður sem skyldi.
Kirsten lærði bæði meinatækni
og félagsráðgjöf og umhyggja fyrir
náunganum var einn ríkasti þáttur-
inn í fari hennar. Starfsvettvangur
félagsráðgjafans er án efa einn sá
erfiðasti, sem hægt er að velja sér,
stöðug glíma við örðug og viðkvæm
málefni krefst ótrúlegrar seiglu og
Þórður, f. 15. des. 1973.
Guðrún á Sandi, móðir Kristínar,
var ein af uppáhaldsfrænkum föður
míns, en hún var föðursystir hans.
Hann var oft sendur fram á Eyja-
dal eftir hrossum þegar hann var
barn og unglingur. Þegar hann fór
fram hjá Sandi kom Guðrún hús-
freyja iðulega í veg fyrir hann með
nýbakaða flatköku eða eitthvert
annað góðgæti og bað hann að
gera sér gott af þessu lítilræði og
láta það samt ekki tefja sig, því
að hún vissi vel, að hann ætti að
vera fljótur.
Sagan endurtók sig, þegar eldri
sonur minn, Haraldur, bjó nokkur
• ár I sama húsi og Stína og Óli að
Laugarnesvegi 88. Alltaf var Stína
að víkja einhveiju góðu að honum,
sem og okkur öllum, þegar við vor-
um á ferð í borginni. Þá var alltaf
nauðsynlegt að líta inn hjá Stínu
og Óla, drekka kaffisopa og spjalla.
Þau höfðu frá mörgu að segja og
gátu miðlað af sinni miklu lífs-
reynslu. Því miður var aldrei nógur
tími til að spjalla eins og okkur
langaði til, vegna þess að við yngra
fólkið erum alltaf á hraðferð.
Þau sátu ekki auðum höndum,
þótt þau hefðu brugðið búi á Vind-
ási. Öli vann í Kassagerðinni fram
á níræðisaldur og Stína bar út blöð
og annaðist ræstingu á stigagang-
inum, þar sem þau bjuggu, fyrir
utan allt annað, sem hún tók að
sér. Ef hún gat orðið einhveijum
að liði þá gerði hún það með glöðu
geði. Guðni sonur hennar nefndi
það einhveiju sinni við hana, að
hún ætti nú að hætta þessum blað-
burði. Móðir hans svaraði þá, að
hún ætti að læknisráði að ganga
mikið úti og þá væri alveg eins
gott að gera eitthvert gagn í leið-
inni.
Mikill samgangur var milli Óla
og Stínu og foreldra minna, sem
einnig höfðu flutt úr sveitinni og
bjuggu á Rauðalæk 45. Stína kom
snemma á morgnana með blöðin,
létt í spori og glöð í bragði. Óli var
baráttuþreks. Ef hlutverk mannsins
er að lifa til fulls og án undanslátt-
ar, að lifa sjálfum sér og öðrum til
þurftar og engum til ógagns, þá
rækti hún það af fullri kostgæfni.
Þegar illvígur sjúkdómur hrífur
samferðamenn okkar á brott á miðj-
um aldri, þá særir það réttlætis-
kennd okkar, en það er ef til vill
fásinna að mæla lífið í árum, og
þegar kallið hljómar „upp með þig,
það er glas“, eigum við ekki annars
úrkosti en að hlýða. Þegar erfiðasti
hjallinn er að baki liggja sporin að
þeim dimmu dyrum. Við sem eftir
stöndum eigum það hlutskipti eitt
að leggja á brattann, en hinn brott-
gengni lifír á sinn hátt áfram, eins
og minning sem er hluti af okkur
sjálfum.
Við hjónin vottum þeim Eggerti,
Nönnu og Sverri okkar dýpstu sam-
úð.
Gísli Sigurkarlsson.
„Enginn má sköpum renna,“
sögðu þeir gömlu. Ög þann 20.
apríl var Kirsten Briem borin til
grafar, tveimur mánuðum eftir
fimmtugsafmæli sitt, þar sem vinir
þeirra Eggerts komu saman til að
fagna þeim degi þótt í skugga hins
hræðilega og illviðráðanlega sjúk-
dóms væri. Þá héldum við, bjartsýn-
ismenn, að kannski kæmist hún
yfir þetta, eða fengi a.m.k. nokkur
góð ár í viðbót með aðstoð læknavís-
indanna. Kirsten sjálf, raunsæ sem
hún var, gerði sér víst ekki vonir
um meira en eitt ár eða tvö — og
var þó glöð og æðrulaus. Þannig
segir norræn speki að menn eigi
að vera: „Glaður og reifur skyli
gumna hverr, unz sinn bíður bana“.
Ef eitthvert æðra réttlæti væri
til í heimi hér, þá hefði líf Kirsten-
ar Briem orðið lengra. Til að skýra
þá augljósu staðreynd, að ekkert
slíkt réttlæti er til, segja menn hins
vegar að vegir guðs séu órannsak-
aufúsugestur, þegar hann kom og
spjallaði við föður minn, sem var
mjög farinn að heilsu.
Haustið 1985 heimsóttu þau
hjónin okkur til Akureyrar. Þetta
var þeirra fyrsta ferð norður. Þau
höfðu því miður ekki langa við-
dvöl, því að þau voru góðir gestir.
Það var yndislegt að sjá eindrægni
þeirra og þá virðingu, sem þau
báru hvort fyrir öðru. Við reyndum
að sýna þeim sitt af hveiju í höfuð-
stað Norðurlands og þau miðluðu
okkur á móti af lífsgleði sinni og
reynslu og sáttfýsi sinni við allt og
alla.
Við dvöldumst erlendis eitt ár
og þá bjó Haraldur á Laugarnes-
veginum og stundaði nám í Reykja-
vík. Þegar hann kom til okkar í
jólafrí færði hann okkur fullan
kassa af heimabökuðu hafrakexi
frá henni Stínu. Mikið bragðaðist
kexið hennar Stínu vel og hugarf-
arið, sem fylgdi gjöfinni, hlýjaði
okkur um hjartaræturnar.
Á síðasta ári versnaði heilsa
Stínu mikið og hún dvaldist lang-
dvölum á spítala. Ég sá hana síð-
ast á Landakotsspítalá daginn fyrir
skírdag. Hún var mikið veik, en
lífsviljinn svo sterkur. Við vissum
báðar hvert stefndi og urðum sam-
mála um, að nú tæki eitthvað betra
við, þegar líkaminn gæfi sig, þá
yrði sálin fijáls í einhverri nýrri
umgjörð. Hún lést viku síðar, mið-
vikudaginn 14. apríl.
Kristín verður jarðsungin frá
Reynivöllum í Kjós í dag klukkan
tvö síðdegis.
Við sendum börnum hennar og
fjölskyldum þeirra innilegar
samúðarkveðjur. Síðast en ekki síst
vottum við honum Óla einlæga
samúð okkar. Hann fluttist á hjúkr-
unarheimilið Grund rétt fyrir páska
og við óskum þess, að ævikvöldið
verði honum gott og friðsælt.
Blessuð sé minning Kristínar Jóns-
dóttur.
Ragnheiður Hansdóttir
og fjölskylda.
anlegir. Sem vel kann að vera, en
hefur ekkert með örlög mannanna
að gera — þau eru tilviljun háð, líkt
og örlög frækorns sem fýkur með
vindinum og festir rót í skjóli eða
á berangri, á þurramel eða í fijórri
mold. Við getum auðvitað reynt að
hegða okkur skynsamlega, eftir því
sem tízkan býður hveiju sinni, eta
hollan mat og stunda líkamsrækt
og ergja okkur ekki yfír smámun-
um. Og allt þetta gerði Kirsten,
ekki af skyldurækni heldur vegna
þess að hún var afar vel gerð kona,
skynsöm, geðprúð og hæfilega
glaðvær, með glöggt auga fyrir
hinu spaugilega. Lyndiseinkenni
sem sögð eru vera einkenni margra
Dana. En samt fór sem fór.
Kirsten og Eggert Briem kynnt-
ust í Árósum þar sem hann var að
læra stærðfræði en hún meina-
tækni. Það var vafalaust mesta
happ þeirra beggja, því þau voru
afar samrýnd og samhent hjón. Hér
gerðu þau Eggert heimili sitt og
ólu upp böm sín tvö, Nönnu og
Sverri. Heimili þeirra á Sólvállagötu
er sérlega skemmtilegt, þokkafullt
án íburðar, og þar ríkir góður andi.
Um það eru börnin órækastur vitn-
isburður — hið eina, sem eftir flest
okkar lifir þegar upp er staðið.
Kirsten eignaðist fjölda vina og
varð um margt allra kvenna íslenzk-
ust þótt hennar danska rót héldist
jafnan óvisnuð. Hún stundaði fyrst
meinatækni en lærði síðan félags-
ráðgjöf og starfaði á því sviði í
mörg ár. Ég trúi því að sá lærdóm-
ur, en fyrst og fremst mannkostir
hennar og skynsemi, hafi gert hana
að farsælum ráðgjafa þeirra sem í
öngum eru.
Það er erfitt að sætta sig við
það, og jafnvel trúa því, að nú sé
Kirsten Briem öll. Að vísu er það
huggun harmi gegn, að ævi hennar
varð góð og hamingjurík. Og minn-
ingarnar í hugum vina hennar eru
bjartar. Fyrir hönd okkar Helgu,
félaganna úr „föstum liðum“ og
samstarfsmanna Eggerts við Raun-
vísindadeild Háskóla íslands, votta
ég honum og íjölskyldu hans inni-
lega samúð.
Sigurður Steinþórsson.
*
Minning
Kirsten Briem