Morgunblaðið - 18.05.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. MAI 1993
Utanríkisráðherra - versti
andstæðingur eigin málstaðar
eftir Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur
Umræður undangenginna daga
um forræði eða ásetning einstakra
ráðherra varðandi innflutning
landbúnaðarvara tóku óvæntá
stefnu þegar utanríkisráðherra
hélt því fram að í raun væri þetta
karp um keisarans skegg. Það
þyrfti ekkert að breyta búvörulög-
unum. Ákvæði EES-samningsins
um innflutning á tilteknum land-
búnaðarvörum segðu allt sem segja
þyrfti um þetta mál og þau hefðu
forgang umfram landslög. Þettá
eru mjög alvarleg ummæli sem
þurfa sérstakrar skoðunar við.
Valdaframsal
Þegar samningurinn um Evr-
ópska efnahagssvæðið var til með-
ferðar á Alþingi var tekist harka-
lega á um það hvort í honum fæl-
ist framsal á valdi til fjölþjóðlegra
stofnana sem ekki væri samrýman-
legt stjómarskrá íslands. Lög-
fræðilegar álitsgerðir leiddu í ljós
að á þessu gat leikið vafi og því
hefði verið eðlilegt að gera tiltekn-
ar breytingar á stjómarskránni
samhliða samningsgerðinni. Því
var hins vegar algerlega hafnað
af ríkisstjóminni sem með utanrík-
isráðherra í broddi fylkingar stóð
á því fastar en fótunum að í samn-
/
1
ingnum fælist ekkert valdafram-
sal.
Varla er blekið þornað undir
staðfestingu samningsins þegar
utanríkisráðherra viðhefur um-
mæli sem hljóta að vekja að nýju
upp umræðuna um valdaframsalið.
Svo ákafur er utanríkisráðherra í
eigin málafylgju að í glímunni við
landbúnaðarráðherra sést hann
ekki fyrir og snýst eins og vind-
hani gegn sínum helstu rökum við
afgreiðslu EES-samningsins. Nú
heldur hann því sem sagt að ekki
sé nauðsynlegt að breyta búvöru-
lögunum - og þá eftir atvikum
öðmm lögum - þar sem „sam-
kvæmt hefðum í íslensku réttarf-
ari og dómstólum“ þá sé það svo
að „ný lög sem eru studd þjóðarétt-
arlegum skuldbindingum við önnur
ríki hafa forgang umfram eldri lög
ef þetta tvennt rekst á“ - svo vitn-
að sé til ummæla ráðherra í fjöl-
miðlum að undanförnu.
Þessi yfirlýsing utanríkisráð-
herra er ótrúlega dapurleg vegna
þess að ef haldið væri á EES-samn-
ingnum með þessum hætti þá væri
búið að takmarka verulega löggjaf-
arvald Alþingis og almenningur
hefði engin tök á því að vita hvað
væm lög í landinu.
EES-samningurinn
Samningnum um Evrópska
efnahagssvæðið fylgdi sérstök
/
bókun um framkvæmd EES-reglna
- bókun 35. Bókunin hljóðar svo:
„Það eð með samningi þessum
er stefnt að einsleitu evrópsku
efnahagssvæði sem byggðist á
sameiginlegum reglum, án þess að
samningsaðila sé gert að framselja
löggjafarvald til stofnana Evr-
ópska efnahagssvæðisins; og þar
eð þessum markmiðum verður því
að ná með þeirri málsmeðferð sem
gildir í hverju landi um sig;
Stök grein
Vegna tilvika þar sem getur
komið til árekstra á milli EES-
reglna sem komnar eru til fram-
kvæmda og annarra settra laga,
skuldbinda EFTA-ríkin sig til að
setja, ef þörf krefur, lagaákvæði
þess efnis að EES-reglur gildi í
þeim tilvikum."
Vegna þessarar bókunar var
svohljóðandi ákvæði sett inn í 3.
gr. laganna um EES: „Skýra skal
lög og reglur, að svo miklu leyti
sem við á, til samræmis við EES-
samningin og þær reglur sem á
honum byggja,“ í greinargerð með
frumvarpinu segir að með þessari
grein séu lögfestar „túlkunarreglur
þess efnis, að ef upp kemur mis-
ræmi milli EES-reglna sem hafa
verið lögfestar og annarra ákvæða
í lögum, þá gildi reglur EES í því
tilviki." Samkvæmt orðanna hljóð-
an þýðir þetta að ef lög sem sett
r
</
<
\
1
/
{
\
$
/
<
\
1
/
<
\
/
Faröu í Grœöandi
heilsubaö heima
Nú getur þú fengið Græðandi - baðsalt úr Dauðahafinu og farið í græðandi
bað heima. Lækningamáttur saltsins úr Dauðaháfinu á gigtar- og
húðsjúkdóma hefur verið þekktur í hundruð ára og fjölmargir gigtar-
og psoriasissjúklingar um allan heim hafa fengið bót meina sinna með notkun
baðsaltsins. Kláði minnkar, húðin styrkist, sársauki í liðamótum minnkar
og sjúklingar eiga auðveldara með svefn. Fyrir aðra er almenn notkun
baðsaltsins hressandi, eykur vellíðan og mýkir húð.
Sigrún Sigurjónsdóttir, sem hefurþjáðst af psoriasis í 30 ár, hefur reynt
Grœðandi. Hún segir að eftir nokkirr böð hafi hún fundið greinilegan mun:
„Hreistriö á húöinni hvarfog blettirnir minnkuöu. Ég er tnjög
ánægö meö árangurinn og er staöráöin í aö halda áfram bööum
með Grœöandisegir Sigrítn.
{
\
{
v
)
/
<
\
1
Græðandi fæst í handhægum umbúðum í lausasölu eða áskrift og þá færðu
baðsaltið sent heim þér að kostnaðarlausu. Allar upplýsingar, móttaka
pantana og þjónusta við landsbyggðina er hjá
Hafnarbakka í síma 676855
mánudaga til föstudaga frá kl. 8-18
og í dag frá kl. 10—21.
Græðandi fæst einnig í Heilsuhúsinu
á Skólavörðustíg 1, sími 22966
og í Kringlunni, sími 689266.
jrw.
TT
HAFNAftBAKKI
Sérfrœðingar í salti.
Höfðabakka 1, sími 676855
{
\
)
/
{
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
„Verður að gera þá
kröfu til utanríkisráð-
herra og ríkisstjórnar-
innar allrar að hún geri
hreint fyrir sínum dyr-
um.“
eru á Alþingi vegna tiltekinnar
EES-reglu stangast á við laga-
ákvæði í öðrum lögum, þá skuli
EES-reglan gilda.
Álit lögræðinga
í Iögfræðilegri álitsgerð nefndar
fjögurra lögfræðinga á vegum ut-
anríkisráðherra segir að með þessu
ákvæði sé þeirri skyldu fullnægt
sem bókum 35 leggur samningsað-
ilum á herðar. Þar segir: „Skyldan
felur í sér að íslensk lög beri að
skýra til samræmis við þjóðréttar-
reglur, eftir því sem unnt er, á
grundvelli lögskýringarreglna ís-
lensks réttar.“ Þá segja lögfræð-
ingamir að EES-samningurinn feli
ekki sjálfkrafa í sér að reglur EES
verði rétthærri en íslenskar réttar-
reglur. Sú skipan mála eigi hins
vegar við í Danmörku sem er, eins
og allir vita, aðili að EB. Þeir segja
ljóst að skuldbindingin í bókun 35
sé ekki víðtækari en felst í öðrum
þjóðréttarsamningum en þjóðar-
réttur getur ekki breytt landsrétti.
Dr. Guðmundur Alfreðsson þjóð-
réttarfræðingur tók saman grein-
argerð fyrir utanríkismálanefnd
um EES og stjórnarskrána. Þar
fjallaði hann m.a. um fyrrnefnda
bókun 35 og 3. gr. laganna um
EES. Um efnisgrein bókunar 35
segir hann að hún „myndi þrengja
mjög að löggjafarvaldinu, hvað
sem líður áðurnefndum formáls-
orðum bókunarinnar. Því er lofað
með tilvísun í lagasamræmingu á
EES-svæðinu, að EFTA-ríkin muni
tryggja með lögum, að EES-reglur
gangi framar öðrum landslögum,
ef til áreksturs kemur. Samkvæmt
stjórnskipunarrétti okkar geta Al-
þingi og forseti breytt eldri lögum
og sett ný lög eins og þeim sýn-
ist. Stjórnarskráin heimilar ekki,
að lög eða milliríkjasamningar tak-
marki þennan rétt. Svona samn-
ingsloforð um forgang EES-reglna
getur haft þýðingu sem almenn
stefnuyfirlýsing, en lögfræðilega
er það ekki marktækt."
Samningur um
landbúnaðarmál ekki lögfestur
Þessi lögfræðilega umræða rifj-
ast nú upp þegar utanríkisráðherra
hefur í raun lýst því yfir að EES-
samningurinn sé rétthærri en
landslög, hann taki af íslensk lög
þegar og ef til árekstra komi.
I því ákveðn tilviki sem hér um
ræðir, þ.e. deilu um búvörulögin,
gef ég reyndar ekki mikið fyrir
yfirlýsingu utanríkisráðherra þó
að ejcki væri vegna annars en þess,
að tvíhliða samningur íslands og
EB um landbúnaðarmál var aldrei
lögfestur hér á landi, eins og meg-
inmál EES-samningsins, heldur
aðeins fullgiltur eins og hefð:
bundnir þjóðréttarsamningar. I
honum felst að íslensk stjórnvöld
hafa skuldbundið sig, að þjóðar-
rétti, til að hrinda honum í fram-
kvæmd með lögum eða öðrum
stjórnvaldsfyrirmælum en það er
fráleitt að hann taki af gildandi
íslensk lög.
Hver er skoðun
ríkisstjórnarinnar?
Yfirlýsing utanríkisráðherra er
engu að síður mjög alvarleg og
gæti verið til marks um það sem
koma skal ef hann og skoðana-
bræður hans fá einhveiju um það
ráðið hvenig EES-samningurinn
verður framkvæmdur hér á landi.
Þess vegna verður að gera þá kröfu
til utanríkisráðherra og ríkisstjórn-
arinnar allrar að hún geri hreint
fyrir sínum dyrum og kveði skýrt
upp úr um það hvort hún sé þeirr-
ar skoðunar að enga nauðsyn beri
til að lögfesta hér á landi EES-
reglur sem ekki eru í samræmi við
gildandi íslensk lög. Hvort hún
telji nægjanlegt að túlka gildandi
lög í samræmi við EES-reglur jafn-
vel þó að efnismunur sé á þessu
tvennu.
Að lokum: Það verður að segja
hverja sögu eins og hún er og því
hlýt ég að koma því hér á fram-
færi að líklegast er komið fyrir
utanríkisráðherra eins og Hannesi
Hólmsteini. Rétt eins og Hannes
er hann versti andstæðingur eigin
málstaðar og að sama skapi af-
kastamikill við að afla andstæðing-
um sínum fylgismanna.
Höfundur er þingmaður
Kvennalistans.
Stúdentastjaman,
14 karat gull, hálsmen eða prjónn.
Verð kr. 3.500
/
/
Jön Sipunðsson
Skorlgripaverzlun
LAUGAVEG 5 - 101 - REYKJAVÍK
SI'M113383