Morgunblaðið - 23.05.1993, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MAÍ 1993------------------------------- ’ -------47
Gárur
eftir Eltnu Pálmadóttur
Verðmæti innan
seilingar
Ifjalladal, í fjalladal, er fagurt
oft á vorin, kvað Guðmundur
Guðmundsson, skólaskáld. Og
það er rétt! Fögur er þessi tæra
vorbirta á löngum dögum
hvernig sem hann lætur með
áhlaupum, kuldum og jafnvel
hríð. En skáldið heldur áfram:
er grænkar hlíð og glóa blóm
og glymur loft af svanahljóm.
Ekki í þetta sinn þó. Gróður,
blóm og fuglar með hreiðrin sín
undir snjó. Guð-
mundur segir líka
„oft“: í fjallasal, í
fjallasal er fagurt
oft á vorin. Við meg-
um alltaf búast við
svona kuldaköstum
löngu eftir sumar-
daginn fyrsta. Þetta
vitum við sem í
þessu landi búum.
Eigum allt eins von
á því. Við heimtuf-
rekt nútímafólk,
sem ólumst upp á hlýviðris-
skeiðinu góða frá um 1925 til
1967, viljum auðvitað hafa slíkt
góðviðri áfram og engar refjar.
Nú eftir að það leið verðum við
og þorskurinn þó að taka fram-
sókn kaldari sjávar og vinda,
rétt eins og forfeður okkar urðu
að lifa af erfitt árferði alla litlu
ísöldina frá 1300 fram undir
síðustu aldamót. Þeir höfðu þó
eins og þorskurinn færra til
varnar. Landsmenn urðu að
þreyja köldu vorin illa búnir í
vondum húsum. Höfðingjar ein-
ir áttu skjólflíkur sem héldu
vindum og vatni, og fótabúnað-
ur var þunnar skinnpjötlur
bundnar á fætur. Þegar voraði
og klaki þiðnaði úr þekjunum,
fóru húsin gjaman að leka, sem
var ónotalegt á köldu vori. Nú
eigum við hlýja ferðagalla og
stígvél, upphitaða bíla til að aka
um fjallasalinn, svo það er sport
eitt að fá á sig óveður, enda
alltaf vaskar björgunarsveitir á
næstu grösum. Bara að klæða
sig vel og kunna á græjurnar.
Maður sáröfundar þá sem
burt séð frá færð þjóta yfir
hjarnið á vélsleðum. Eða á jökl-
um. Jafvel þótt tekin sé sú
áhætta að lenda í sprungu. Ein-
hverntíma hlýtur það reyndar
að gerast með þvílíkri umferð
fólks akandi á vélsleðum á jökli
eftir tækjum að einhver lendir
um sprungu ofan í jökulinn. Það
er kannski hluti af spennunni.
að taka áhættu. Raunar dásam-
legt að aldrei skuli snjóbíll eða
sleði hafa horfið ofan í jökul á
íslandi. Hefur þó skollið hurð
nærri hælum. Sjálf sat ég eitt
sinn fyrir ævalöngu í snjóbíl sem
hékk á beltinu öðru megin og
upp að gluggum hinum megin
í gapandi sprungu sem víkkaði
niður í iður jökulsins. Vorum
þó í slóð eftir aðra snjóbíla.
Hefðum við verið á vélsleða
hefðum við horfið ofan í þetta
víkkandi svarta gap. Ég er ekki
viss um að allir séu nægilega
varkárir og sér meðvitandi um
þessa hættu. Það vorum við
raunar ekki heldur á sínum
tíma.
Þá er vorsyrpu frídaganna
að verða lokið. Eftir hvítasunn-
an. Úr því maður er hættur að
æða hveija fríhelgi upp um fjöll
og firnindi, er best að halda sig
á láglendinu. Með fuglalíf vors-
ins í nágrenninu er ekki í kot
vísað að labba út á Seltjarnar-
nesið með sjónum. Þeir eru svo
forsjálir Seltimingar. Nýbúnir
að hafna því í atkvæðagreiðslu
að láta eyðileggja fyrir sér og
okkur höfuðborgarbúum þetta
dýrðarsvæði vestan Nesstofu
eða þrengja svo að því með
umferðargötu að fuglalíf yrði
fyrir bí kring um tjörnina, í fjör-
unni og í Gróttu. Þangað fer
maður á fund vorsins.
Á páskagöngutúrnum þang-
að út eftir með sjónum varð ég
svo fjarska glöð yfir að við
skyldum á mínum borgarfull-
trúaárum í Reykjavík hafa látið
Seltiminga hafa í landaskiptum
jörðina Eiði, svo þeir gætu
byggt sér miðbæ og við fengið
lögsöguna yfír eyjunum, m.a.
Viðey. Það kom sér fjarska vel
þegar Reykjavíkurborg eignað-
ist Viðeyjarstofu og hóf að gera
eyjuna að aðgengilegu útivistar-
svæði fyrir Reykvíkinga. En
með því að bjarga skikanum á
Eiði til Seltirninga er nú dálítið
lengri hluti strandarinnar til
ánægjulegra gönguferða. Þama
eru merktar gömlu varirnar þar
sem karlarnir komu að lágu
Seltjarnarnesi á árabátunum
sínum og í fjömborðinu úaði
æðurinn þessa páskadaga.
Hreiðrar sig blikinn og æðurinn
fer, segir í ljóðinu. Nú sitja
tryggir blikarnir, sem vora að
draga sig eftir æðarkollum á
páskum, vísast hjá þeim þar
sem þær liggja á hreiðranum.
Eftir skiltið: Velkomin á Sel-
tjarnames var gangan með
sjónum yndisleg. Þangað var
allt að hverfa í athafnasemi.
M.a. mikið umrót vegna vænt-
anlegra skolplagna út í lygnuna
innan við skerin - sýndist
óþarflega mikið rót. Býttar
kannski ekki miklu, því síðan
hafa stórir gijótbílar og sandbíl-
ar haldið áfram að aka á alla
fjörana borgarmegin mark-
anna. Ég varð semsagt fjarska
þakklát fyrir landsöluna hér um
árið. Og minnist þess rakta
Reykvíkings Kristmanns á Eiði,
sem var svo forsjáll að æmta
hvorki né skræmta þótt fluttur
væri úr sínu sveitarfélagi. En
líklega hefur einmitt flutt á
Seltjarnarnes fólk sem kann að
meta slíkt umhverfi og kemur
því til varnar þegar hugmyndir
era um að eyðileggja það. Þang-
að ætla ég því að ganga á hvíta-
sunnunni og njóta vorsins, búin
í hvað sem veðurguðirnir bjóða
upp á.
Af einhveijum ástæðum
koma í hugann ummæli Jaques
Monods: „Hver á framvegis að
skilgreina hvað sé glæpur? Hver
á að skera úr um hvað sé gott
og hvað sé illt? Allar hefðbundn-
ar samfélagsgerðir hafa sett
verðmætin og siðgæðið utan
seilingar mannsins. Verðmætin
tilheyrðu honum ekki; hann til-
heyrði þeim. Núna veit ég að
þau eru hans og einskis ann-
ars ...“
SJÁLFVIRKI
OFNHITASTILLIRINN
Stöðug þægindi
óhúo veðra-
brigðum.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 91-624260
Þú svalar lestrarþörf dagsins
ásíöum Moggans!
Ármúla 40, sími 813555.

fimmtudaginn 27. maí, kl. 20.
Hljómsveitarstjóri: Póll Pampichler Pálsson
EinleíkarnMarkus Schirmer -
Einsöngvari: Rannveig Bragadóttir
1
'' , . ■ 3
EFNISSKRA:
Johannes Brcthms:
Píanókonsert nr. 2
Markus Schlrmer
Rannvelg Bragadóttlr
Páll Pamplchler Pálsson
SINFONIUHLJOMSVEITISLANDS
Háskólabíói viö Hagatorg. Sími 622255. Greiöslukortaþjónusta.
Miöasala fer fram daglega á skrifstofu hljómsveitarinnar í Háskólabíói kl 9-17 og viö innganginn við upphaf tónleikanna^.