Morgunblaðið - 16.06.1993, Qupperneq 48

Rosabaug-
ur áhimni
, ROSABAUGUR myndaðist í
kringum sólu í blíðyiðrinu í
gær, en slíkt fyrirbæri er ekki
óalgengt hér við land, að sögn
Harðar Þórðarsonar veður-
fræðings á Veðurstofu ís-
lands. Rosabaugur myndast
þegar háský, í þessu tilviki í
tengslum við skil sunnan við
landið, eru á milli þess sem
horfir á sólina og sólarinnar.
Þegar sólin skín í gegnum
háskýin, sem eru gerð af ör-
smáum iskristöllum, brotnar
ljósið þannig að hringur
myndast. Þetta er sama fyr-
irbæri og regnbogi, en þá
brotnar ljósið í regndropum.
Hörður sagði að samkvæmt
gamalli trú viti rosabaugur á
regn. Ákveðin skynsemi sé fólgin
í því vegna þess að baugurinn
myndist í tengslum við skil. Skil-
in eru hins vegar ekki að nálg-
ast landið, svo ekki er búist við
rigningu á Suðvesturlandi.
Hlýtt og bjart suðvestanlands
Spáð er svipuðu veðri fram
að næstu helgi og var á landinu
Norðmeun
vilja segja
upp loðnu-
samningi
SAMTÖK útgerðarmanna í Nor-
egi krefjast þess að þrihliðasamn-
ingi íslendinga, Norðmanna og
Grænlendinga um nýtingu loðnu-
stofnsins verði sagt _upp. Þeir
halda þvi fram að íslendingar
nýti ákvæði samningsins sér í hag
sem leitt hafi til þess að norskir
útgerðarmenn hafí orðið fyrir
allt að 800 milljón króna tekju-
missi á siðustu þremur árum.
Krafa útgerðarmannanna kemur
fram á sama tíma og fregnir berast
af því að líklega verði engar loðnu-
veiðar heimilaðar í Barentshafí
næsta vetur. Mikil afföll á kyn-
þroska loðnu ásamt slakri nýliðun
á þeim slóðum hafa minnkað stofn-
inn til muna.
LÍÚ vildi uppsögn
“ Samkvæmt hinum þríhliða samn-
ingi koma 78% af leyfilegum loðnu-
afla í hlut íslendinga en afgangur-
inn, 22%, skiptist jafnt á milli Norð-
manna og Grænlendinga. Norsku
útgerðarmennirnir telja að íslend-
ingar bíði með að ákveða endanleg-
an kvóta loðnuveiða eða auki heild-
arkvóta þannig að sérstök ákvæði
samningsins, um dagsetningar og
veiðisvæði, komi í veg fyrir veiðar
Norðmanna. Formlegt erindi hefur
enn ekki borist sjávarútvegsráðu-
neytinu um þetta mál en reiknað
er með að það verði rætt á samráðs-
fundi í lok þessa mánaðar.
Landssamband íslenskra útvegs-
manna lagði til { fyrra að_ loðnu-
samningnum yrði sagt upp. íslensk-
ir útgerðarmenn töldu að sam-
kvæmt honum fengju Norðmenn
og Grænlendingar meira í sinn hlut
en þeir ættu skilið.
Sjá nánar í Úr verinu á bls.
C-1 og C-5.
Skuldir Miklagarðs umfram eignir um 600 milljónir króna
Kröfur Landsbanka á
fímmta hundrað millj.
MHCLIGARÐUR hf. var lýstur gjaldþrota í gær en skuldir félags-
ins umfram eignir nema um 600 milljónum króna. Landsbankinn
er langstærsti kröfuhafinn en samkvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins nema kröfur bankans í búið á fímmta hundrað milljóna króna.
Að sögn Inga Más Aðalsteinssonar, fyrrverandi framkvæmda-
sfjóra Miklagarðs, má búast við að kröfuhafar verði um 600 tals-
IKEA í Holtagarða
Morgunblaðið/Þorkell
Baugur um sólu
ROSABAUGUR myndast vegna
iskristalla í andrúmsloftinu.
í gær. Veðurstofan gerir ráð fyr-
ir sólskini og hlýindum á þjóðhá-
tíðardaginn suðvestanlands.
Heitast varð í gær í Reykjavík,
17 gráður, hitinn fór víða í 16
gráður á Suðurlandi.
Á morgun er gert ráð fyrir
hægri, breytilegri átt og léttskýj-
uðu á Suðvestur- og Vestur-
landi, en annars skýjað með köfl-
um. Spáð er fremur hlýju veðri
sunnan til en svalara verður
norðanlands.
ms.
Verslunum Miklagarðs var lokað
í gær og að sögn skiptastjóra, Jó-
hanns Níelssonar hrl, hafa enn
engar ákvarðanir verið teknar
varðandi áframhaldandi rekstur en
þær verða e.t.v. teknar í dag, mið-
vikudag. Auk Jóhanns var Ástráður
Haraldsson hdl skipaður skipta-
stjóri þrotabús Miklagarðs.
Eiginfjárstaða Miklagarðs hefur
versnað verulega frá síðustu ára-
mótum, þegar hún var neikvæð um
235 milljónir króna. Aðspurður um
ástæðuna fyrir því sagði Sigurður
Markússon, stjómarformaður
Miklagarðs, að taprekstur félagsins
hefði haldið áfram á þessu ári af
sömu stærðargráðu og í fyrra, en
þá var um 47 milljón króna tap á
mánuði að jafnaði. Á þessu ári
bættist síðan við rekstrarlegt óhag-
ræði meðal annars vegna þess að
áhersla var lögð á sölu á eignum
fyrirtækisins.
Verri staða Sambandsins
Um síðustu áramót taldi Sam-
band íslenskra samvinnufélaga 140
milljónir króna til skuldar á efna-
hagsreikningi sínum vegna nei-
kvæðrar eiginfjárstöðu Miklagarðs.
Að sögn Sigurðar er staða Sam-
bandsins þó verri en gert var ráð
fyrir um áramótin, þegar eiginfjár-
staðan var metin jákvæð upp á 159
milljónir króna. Verri staða sé þó
sérstaklega vegna gjaldþrots Is-
lensks skinnaiðnaðar.
Hof hf. hefur tekið á leigu hús-
næði Hamla hf., eignarhaldsfélags
Landsbankans, við Holtagarða þar
sem verslanir Miklagarðs voru áður
til húsa. Líkt og sjá má í frétt á
blaðsíðu 2 er áformað er að þar
verði verslun IKEA.
Sjá miðopnu: „Gjaldþrotin
ganga nærri ..."
Ungveijar
sigraðir
LANDSLIÐ íslands skipað leik-
mönnum 21 árs og yngri sigr-
aði lið Ungverja með tveimur
mörkum gegn einu í Keflavík
í gærkvöldi. A-landslið þjóð-
anna mætast í undankeppni
heimsmeistarakeppninnar á
Laugardalsvelli í kvöld.
Sjá bls. 47: „Góður sig-
ur...“
Morgunblaðið/Þorkell
Lokahönd lögð á
Fjölskyldugarð í
Laugardal
FJÖLSKYLDUGARÐURINN í
Laugardal verður opnaður í næstu
viku, 24. júní. í gær var verið að
ganga frá víkingaskipinu, sem
fljóta mun á tjörn í garðinum. í
baksýn sést meðal annars útsýnis-
turninn, þaðan sem sést yfir allan
Laugardalinn, og skjaldarmerki
Reykjavíkur, gert úr tveimur reka-
viðarsúlum. Fjölskyldugarðurinn,
að Húsdýragarðinum meðtöldum,
mun taka yfír 100.000 fermetra
svæði og þar verður vatnsleikja-
svæði, brautir fyrir rafknúna bíla,
naust, þingstaður, ýmis föst leik-
tæki, útigrill og minigolf, svo eitt-
hvað sé nefnt. Garðurinn er, eins
og nafnið gefur til kynna, ætlaður
fjölskyldunni allri til leikja og
fræðslu.
Sjá miðopnu: „Fjölskyldu-
garður opnaður...“
Kostnaður skattgreiðenda vegna almannatrygginga og velferðarmála 1980-1992
Útgjöld á mann juknst
úr 58 þús. kr. í 100 þús.
HREIN lánsfjárþörf hins opinbera, þ.e. ríkis
og sveitarfélaga, á árunum 1980-1992 nam
rúmlega 144 mifíjörðum króna sem svarar til
rúmlega 11 milljarða kr. á ári að meðaltali,
eða 3% af landsframleiðslu. Þetta kemur fram
í nýútkomnu riti Þjóðhagstofnunar um búskap
hins opinbera á ofangreindu tímabili. Þar
kemur einnig fram að útgjöld skattgreiðenda
til almannatrygginga og velferðarmála hafa
aukist úr 58 þúsund krónum á mann árið
1980, á verðlagi 1991, í um 100 þúsund krón-
ur á árinu 1992. Útgjöld hins opinbera til al-
mannatrygginga og velferðarmála hafa aukist
úr rúmlega 4,8% af landsframleiðslu árið 1980
í rúmlega 7% árið 1992. Að magni til hefur
velferðarþjónustan aukist um 62% á mann á
þessu tólf ára tímabili.
í samantekt Þjóðhagsstofnunar er einnig gerð-
ur samanburður við önnur lönd innan Efnahags-
og framfarastofnunarinnar (OECD) og þar kemur
m.a. fram að tekjuhalli hins opinbera nam 2,7%
af landsframleiðslu á síðasta ári en til samanburð-
ar var tekjuhalli Evrópuríkja sem heildar 5,4%
og OECD-ríkja 3,8%. Á Norðurlöndum var tekju-
hallinn 5,5% að meðaltali á síðastliðnu ári.
Fræðslumál 6,1% af landsframleiðslu
Fram kemur í ritinu að 48,5% af heildarútgjöld-
um hins opinbera eða um 19% af landsfram-
leiðslu fara til fræðslu-, heilbrigðis- og félags-
mála. Til fræðslumála er ráðstafað fjárhæð sem
nemur rúmlega 6,1% af landsframleiðslu. Útgjöld
til heilbrigðismála mælast um 8,4% af landsfram-
leiðslu og þar af eru opinber útgjöld 87%. Á föstu
verði hafa útgjöld til fræðslu- og heilbrigðismála
á mann staðið í stað að heita má síðustu fimm árin.