Morgunblaðið - 27.06.1993, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ MINIMIIMGAR SUNNUDAGUR 27. JÚNÍ 1993
26
Minninff
Guðrún Helgadóttir
Fædd 1. september 1930
Dáin 18. júní 1993
Sumu fólki er þann veg farið, að
návist þess fyllir allt rúm og þegar
það fer verður tómleikinn meiri en
nokkru sinni fyrr. Lífsorka þess er
slík, að manni fínnst eins og það sé
síður merkt dauðanum en annað fólk.
Líkt og það væri á einhvem máta
undanþegið þeim örlögum sem öllum
eru buin. Guðrún Helgadóttir var
þannig og nú þegar ég minnist henn-
ar að leiðarlokum eftir áratuga vin-
áttu koma fyrst í hugann orð eins
og styrkur, kraftur, heilindi, heiðar-
leiki — einlyndi — en umfram allt
annað: Þessi mikli dugnaður og ósér-
hlífni í hverju verki — þessi einstaka
eljusemi sem prýddi hana og ein-
kenndi meir en flest annað fólk og
þetta dæmalaust hreinskilna og fals-
lausa geð. Það fór aldrei neinn í graf-
götur með hvar hann hafði hana;
henni var áskapað hreinlyndið.
Guðrún var jafnaðarlega kölluð
Didda og þannig þekktu flqstir Akur-
eyringar hana. Hún var kynborinn
Akureyringur og alin upp í Innbæn-
um, þar sem faðir hennar, Helgi
Pálsson kaupmaður, og kona hans,
Kristín Pétursdóttur, ólu upp sinn
stóra bamahóp. í Innbænum eða
Fjöranni eins og gamlir Akureyring-
ar kalla gjaman byggðina á Höpfner
og. þar upp af og innan við var mik-
ið mannlíf, þar kom saman aðalsfólk
allra stétta, og hafði Didda alla tíð
sterkar taugar til þess fólks, sem hún
kynntist þar í æsku sinni og upp-
vexti og hélt við það tryggð alla tíð.
Ung kynntist hún þeim manni sem
átti eftir að verða förunautur hennar
síðan langa tíð í blíðu og stríðu. Jó-
hann Ingimarsson frá Þórshöfn á
Langanesi kom ungur til Akureyrar
til að læra smíðar. Hann var á þeim
tíma eins og reyndar löngum fyrr
og síðar mikill gleðimaður, íþrótta-
maður góður, lífsglaður og skemmti-
legur félagi. Með þeim tókust heitari
ástir en mörg dæmi eru um, því að
það væri ekki rétt af mér nú að leið-
arlokum að halda því fram að líf vin-
konu minnar hafi verið eins og listi-
sigling um lognværan Pollinn. Sjálf
var hún stórgeðja og Nói mikið brota-
silfur, listamaður í lund og æði, hras-
gjam og breyskur, en þrátt fyrir allt
var öllum ljóst, hversu heit og einlæg
tilfinning hélt saman þessu átaka-
mikla hjónabandi. Að mörgu leyti var
ást þeirra eftirbreytniverð, ekki sízt
okkur sem kynntumst þeim náið. Nói
í Valbjörk eða Nói í Örkinni, en und-
ir þessum nöfnum hefur Jóhann vin-
ur minn lengst af gengið, kenndur
við fyrirtæki sín, hefur aldrei farið
með löndum á lífssiglingu sinni, held-
ur siglt brattan sjó og marga fjörana
sopið. Það var því ekki fyrir neinn
aukvisa að {>reyta með honum lífs-
róðurinn og þar var Didda ekki neinn
hálfdrættingur, heldur oftar en ekki
sá sem stóð við stýri. Það vita allir,
sem til þeirra hjóna þekktu, að ein-
stakur dugnaður hennar og kraftur
skilaði dtjúgum dagsverkum tveggja
og þriggja að jafnaði.
Hún minnti mig um sumt á aðra
eyfirzka konu, löngu gengna, Þór-
unni Jónsdóttur biskups Arasonar,
húsfreyju á Grand, hispurslausa
höfðingskonu og vafningalaust val-
kvendi sem aldrei lét bugast þótt á
móti blési og hafði þessa léttu barátt-
uglöðu lund. Líkt og Þórunn á Grand
var Didda Helga stjórnsöm, ákveðin,
k"aftmikil og einörð en jafnframt
með allra skemmtilegustu manneskj-
um og gat gert grín að sjálfri sér
ekki síður en öðrum, svo sem eins
og þegar hún sagði við mig nú að
leiðarlokum, að það væra undarleg
örlög sín að þurfa að eiga í erfiðleik-
um með mál síðustu stundirnar í
þessu jarðlífi eins og hún hefði alltaf
átt Iétt með að tala.
Didda og Nói byijuðu ung að búa
árið 1951 niðri á Eyri, en fluttust
síðar eins og svo margir af jafnöldr-
um þeirra upp á Brekkuna. Nói stofn-
aði með félögum sínum húsgagna-
verksmiðjuna Valbjörk, sem um tíma
var einn stærsti framleiðandi hús-
gagna hér á landi. Seinna stofnuðu
þau hjónin Örkina hans Nóa, sem
var húsgagnaverzlun við Ráðhús-
torgið, og ráku þau hjón þá verzlun
í tvo áratugi í eigin húsnæði. Þar
fengu notið sín dugnaður, ósérhlífni
og mikil kappsemi hennar, enda er
ekki ofáögum sagt, að þar sem sam-
an fóru næmt auga Nóa fyrir iist
og smíði og reglusemi og dugnaður
Diddu hafi verið komin hin fullkomna
uppskrift að góðu viðskiptagengi.
Vitur maður hefur sagt, að það
væri eins og að búa í málverki að
eiga heima á Akureyri og víst er það
rétt, að fegurð bæjarins er einstök
og mikið logn yfir bænum, svo að
stundum gat maður ímyndað sér að
maður væri inni í málverki og lífið
ljúft og átakalítið, en þeir dagar era
löngu gengnir og koma aldrei aftur.
En það var aldrei logn í kringum
Diddu Helga og stormurinn af henni
var áreiðanlega meir húnvetnskur
en eyfirskur. Hún var glæsileg kona,
vaxin eins og ung stúlka fram á full-
orðinsár og naut hvarvetna athygli
hvar sem hún kom. Hún var mikil
fjölskyldumanneskja og gæfusöm
með dætur sínar og aðra afkomend-
ur. Þau Nói áttu saman þijár dætur,
Kristínu, sem gift er Vilhjálmi Andr-
éssyni, kvensjúkdómalækni, en þau
búa nú í Noregi, Helgu, ljósmóður,
sem gift er Kristjáni Jóhannessyni,
verkfræðingi og forstjóra DNG, og
Guðrúnu, kaupkonu á Akureyri, en
að auki ólu þau Guðrún og Jóhann
að miklu leyti upp Helgu, dóttur
Kristínar, en hún stundar nú nám í
MA og saknar nú sárlega ekki aðeins
ömmu sinnar, heldur félaga og bezta
vinar.
Nú að leiðarlokum eru mér efst í
huga þakklæti og söknuður. Það er
margt sem þakka ber eftir langa
samfylgd og vináttu Guðrúnar
Helgadóttur við mig, konu mína og
böm og öll munum við sakna hennar
sárt, en sárastur er auðvitað söknuð-
ur hennar nánustu, — Nóa, dætra
og tengdasona, barnabama og systk-
ina, og bið ég Hinn hæsta að senda
þeim líkn með þraut og megi minn-
ingin um mikilhæfa konu og einstaka
mannkostamanneskju verða þeim
eftirdæmi og leiðarljós. Við Álfhildur
sendum ykkur öllum nú sem eigið
um sárt að binda okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Bárður Halldórsson.
Fyrir 29 árum réttum bönkuðum
við tveir á dyr Guðrúnar Helgadóttur
í Austurbyggð 15. Þegar röddin
hljómaði móti okkur, var ekki laust
við að hún vekti með okkur undran
og nokkurn beyg. Seiðmögnuð hlýja
og glettni myndaði samt undirtóninn
og gerði okkur fljótlega kleift að
bera upp erindið. Hér talaði kona,
sem fór engar krókaleiðir og vildi
umbúðalaust vita eitthvað um hugs-
un og lífshætti þessara tveggja
ókunnugu strákaslöttólfa sunnan úr
Reykjavík, er höfðu beðist gistingar
í húsi hennar. Ekki til einnar nætur,
heldur tveggja ára. Hún var bein-
skeytt í spurningum sínum og spurði
öðru vísi en fólk gerir yfirleitt. Enda
varð ekki komist hjá því að svara
bæði af einurð og heiðarleika. Við
voram heppnir og fengum inni, en
við vissum ekki þá, að tæki Didda
einhvern að sér voru umhyggjan og
heilindin algjör. Við urðum drengirn-
ir hennar næstu tvö árin og var hald-
ið að námi af þeirri festu og með
þeim athugasemdum, sem þurfti til
þess að koma okkur áráttufullum
sportidjótum og Sjallasækjendum í
gegn um stúdentspróf. Síðan áttum
við Diddu að vini alla tíð. Nói, hinn
dverghagi heimspekingur, tók þess-
um viðskiptum okkar af þeirri rósemi
og vinsemd, sem hann einn býr yfir.
Vinátta hans var líka óskipt og af-
dráttarlaus. Og heimasæturnar
þijár, sem þá vora fjörmiklar trítlur
og hver um sig sérútgáfa, sýndu
okkur í bróðerni sínu að við vorum
meðteknir í fjölskylduna, þótt táfýlan
af okkur væri umdeild. Svo útskrif-
uðu þau hjónin okkur fóstbræðurna
og héldu okkur veislu á heimili sínu.
í minningunni var dvölin í þessu
húsi sífelld veisia.
Didda var ótrúlega litrík mann-
eskja. Hvar sem hún fór gustaði af
henni eins og tíu hvítir svanir flygju
um himinhvolfið. Og hún var svo
elskurík og heillandi að nærvera
hennar gerði manni tjaldbúð vellíðun-
ar og töfraljóma. Lífsþrek, kjarkur,
gleði og elska var gjöf hennar til lífs-
ins. Það var gott að fá að njóta þeirra
Guðs gjafa.
Fjölskyldur okkar, makar og börn
urðu heldur ekki afskipt þessari alúð
og innileika, enda viídi hún fá að
fylgjast með og leggja inn gott orð.
Gistingar urðu margar gegnum árin.
Þær Birna bundust líka svo mikilli
vináttu að hún bar þær saman ár
eftir ár á vit ævintýra erlendis, sem-
var þeim báðum óendanlegt tilhlökk-
unar- og þakkarefni. Þessara dýr-
mætu vináttu- og samverastunda er
nú sárt saknað og það verður erfitt
að sættast við breytta áætlun.
Þegar svo ósköpin dundu yfir og
skuggi dauðans yfirskyggði allt,
sýndi Didda enn af sér kjarkinn og
dugnaðinn. Það er merkilegt að hægt
skuli að styrkjast af því að koma að
sjúkrabeði svo veikrar konu. En hún
var stöðugt hinn gefandi aðili og
barðist hetjulegri baráttu. Stúlkurn-
ar hennar og fjölskyldur þeirra ásamt
Nóa stóðu með henni og viðhéldu
voninni og trúnni á lífið. Didda gerði
sér þó grein fyrir því að hveiju dró.
Trú hennar á fyrirheitin góðu, endur-
fundi, frið og eilífa gleði gaf henni
mátt til að beijast, vona og sigra.
Góður Guð blessi minningu hennar
og geymi þær, dýrmætan fjársjóð, í
bijósti okkar allra. Guð blessi ykkur,
kæra vinir, Nói, Kristín, Helga, Guja
og þið öll, sefí sorgina og láti ljósið,
sem hún bar, lifa með okkur.
Jakob Hafstein,
Birgir Ásgeirsson
Hvílíkur sjúkdómur sem tekið hef-
ur hana ömmu frá mér, ömmu sem
var mér allt, studdi mig í einu og
öllu, hvatti mig áfram og gaf mér
alltaf góð ráð.
Amma og afí tóku mig að sér
þegar mamma og pabbi fluttust utan.
Eg var aðeins nokkurra mánaða
gömul og hafa amma og afí verið
mér sem foreldrar.
Alltaf leið mér best hjá ömmu.
Ég fór út til mömmu á sumrin, en
vildi alltaf strax aftur heim. Orð fá
ekki lýst hve mikið ég sakna ömmu.
Þó að ég sé látinn, harmið mig ekki með
tárum. Hugsið ekki um dauðann með harmi
og ótta; ég er svo nærri að hvert eitt ykkar
tár snertir mig og kvelur, þótt látinn mig
haldið... En þegar þið hlæið og syngið
með glöðum hug, lyftist sál mín upp í mót
tii ljóssins: Verið glöð og þakklát fyrir allt
sem lífið gefur, og ég, þótt látinn sé, tek
þátt í gleði ykkar yfir tifinu...
(Óþekktur höfundur)
Ég þakka ömmu fyrir allt sem
hún hefur gefíð mér.
Helga Sigurlaug.
Didda er horfín á braut langt fyr-
ir aldur fram. Mig langar að minn-
ast hennar og þakka henni fyrir hvað
hún var mér alltaf góð. Hún hét
Guðrún Helgadóttir og var gift Jó-
hanni Ingimarssyni, móðurbróður
mínum, en þau hjónin voru ævinlega
kölluð Didda og Nói. Og á mínu heim-
ili, eins og á heimilum hinna átta
systkina Nóa, gekk hún alltaf undir
nafninu Didda mágkona.
Ég hef þekkt Diddu frá því að ég
man eftir mér. Hún var' glæsileg
kona, grönn og létt í spori. Henni
fylgdi hressandi andblær og stundum
talsverður gustur. Hún hreyfði sig
hratt, talaði hátt, kvað fast að orði
og þoldi yfírleitt enga lognmollu í
kringum sig. Hún var gríðarlegur
dugnaðarforkur og lagði sig fram
um að gera allt vel sem hún tók sér
fyrir hendur, hvort heldur var í starfi
hennar við fyrirtæki þéirra hjóna eða
heima fyrir. Heimili Diddu og Nóa
er einstaklega fallegt og ber vott um
frábæran myndarskap.
Milli foreldra minna og Nóa og
Diddu ríkti alla tíð afar náin og ein-
læg vinátta sem fór jafnvel vaxandi
eftir því sem árin liðu og aldur færð-
ist yfir þau. Didda lét sér mjög annt
um foreldra mína eins og reyndar
alla sem hún tók ástfóstri við.
Síðan höguðu örlögin þvi svo að
móðir mín og Didda greindust báðar
með alvarlegt krabbamein í desem-
ber síðastliðnum og lágu samtímis á
Landspítalanum um skeið í ársbyij-
un. Þær sóttu styrk hvor til annarrar
þar sem þær börðust við þennan ill-
víga sjúkdóm, móðir mín á sinn ró-
lega og yfírvegaða hátt, Didda af
sínum alkunna krafti með gamanyrð-
in og skensið á vörunum. Þótt ólíkar
væra á margan hátt áttu þær mág-
konur það sameiginlegt að hugsa
meira um hag annarra en sjálfra sín.
Og nú er lokið stríði beggja gegn
ofurefli sjúkdómsins. Móðir mín var
eldri og fór á undan. Ég veit að hún
hefúr tekið vel á móti Diddu mág-
konu. Sú tilhugsun veitir okkur
huggun sem hefðum viljað hafa þær
báðar hjá okkur svo miklu lengur.
Blessun fylgi þeim á nýjum leiðum.
Við Ornólfur og bömin okkar
sendum hjartans kveðjur og biðjum
góðan Guð að styrkja Nóa frænda,
dæturnar Kristínu, Helgu og Guð-
rúnu og fjölskyldur þeirra á erfíðri
stundu.
Helga Elínborg Jónsdóttir.
Didda Nóa hefur kvatt þessa jarð-
vist að lokinni sex mánaða hetjulegri
baráttú við ólæknandi sjúkdóm. Lífið
getur verið torskilið og erfítt, sér-
staklega þegar kona sem Didda, sem
geislaði af lífskrafti og glæsileik, er
kvödd á brott langt um aldur fram.
Vegir Drottins eru órannsakanlegir.
Allan þann tíma sem við áttum
samleið einkenndist líf hennar af ein-
stökum krafti og dugnaði. Þau
vandamál eða erfiðleikar sem hún
gat ekki yfirstigið voru vandfundin.
Sjónarsviptirinn er mikill, en
minningin lifír og verk hennar
standa.
Hver græðir hin djúpu svöðusár,
er svella í mæddum barmi?
Hver þerrar hin stríðu tregatár,
er titra í vinahvarmi?
Hver leggur oss blessað líknarár
og léttir af þunpm harmi?
Vér skiljum svo lítið lífsins rök
og lendum svo oft í myrkri.
Vér fálmum sem börn. Oss fatast tök
og föðurhönd sleppum styrkri.
Hún leitar vor þó í þyngstri sök,
er þörf er á samúð virkri.
(Vald. V. Snævarr)
Ég þakka ástkærri tengdamóður
fyrir allt gott á lífsleiðinni.
Guð geymi þína sál.
Kristján Eldjárn Jóhannesson.
Góður vinur og félagi er horfinn,
því að Guðrún Helgadóttir er látin.
Við minnumst hennar fullar af sökn-
uði og vitum, að hennar sæti verður
seint fyllt.
Guðrún var einn af stofnfélögum
Inner Wheel-klúbbs Akureyrar og
hún er sú fyrsta úr hópi okkar sem
kveður þennan heim. Hún var oftast
kölluð Didda og setti mikinn svip á
þennan góða félagsskap. Hún tók
virkan þátt í starfi klúbbsins, og þau
störf, sem henni voru falin, leysti hún
af hendi með svo mikilli atorku og
lífsgleði, að allir í kringum hana hrif-
ust með. Hún var forseti og einnig
gjaldkeri í stjóm klúbbsins og á síð-
asta ári var hún gjaldkeri í umdæmis-
stjórn Inner Wheel-kvenna á íslandi.
Það var aldrei lognmolla í kringum
Guðrúnu. Þar sem hún fór var æða-
sláttur lifsins svo hraður og fjörleg-
ur. Hún var glæsileg kona, ljóshærð
og frið sýnum, grannvaxin og bein-
vaxin og afar smekkvís í klæða-
burði. Hún var dugnaðarforkur og
hafði ákveðnar skoðanir á flestum
málum og lét þær hispurslaust í ljós.
Hún var hreinskiptin og hressileg og
lá hátt rómur. Hún var hjartahlý og
lét sig varða um samferðamenn sína,
ef vel gekk vildi hún samgleðjasat
og ef illa gekk vildi hún vita hvort
hún gæti ekki orðið að liði. Það var
alltaf svo skemmtilegt að sitja ná-
lægt Guðrúnu á fundum, því að hún
var góður viðmælandi. Guðrún var
mikil fjölskyldumanneskja og lét sér
annt um sína nánustu. Á jólafundina
kom hún oftast með dætur og dótt-
urdætur og þær voru góðir gestir.
Milli jóla og nýárs barst sú frétt,
að Guðrún væri alvarlega veik. Við
slíkar fréttir verðum við öll svo van-
máttug. Ef til vill hefur Guðrún ver-
ið sterkust okkar allra. Þrátt fyrir
heitar bænir varð hún að lúta í lægra
haldi fyrir erfiðum sjúkdómi. Síðast
var hún meðal okkar Inner Wheel-
kvenna á kvöldvöku sem við héldum
í dvalarheimilinu Hlíð um miðjan
mars. Yfír henni var sama reisn og
glæsileiki sem endranær, þótt engum
dyldist, að hún væri alvarlega veik.
Nú er Guðrún farin í hinstu ferð
sína og við biðjum henni blessunar
á ókunnum slóðum. Eftirlifandi
eiginmanni hennar, Jóhanni Ingi-
marssyni, dætrum þeirra þremur og
öllum öðram vandamönnum vottum
við einlæga samúð okkar.
Guð blessi minningu Guðrúnar
Helgadóttur.
Inner Wheel-konur á Akureyri.
Skarð er fyrir skildi. Eyfirsk
kjarnakona, Guðrún Helgadóttir,
hefur safnast til feðra sinna. Undar-
legt er að hugsa til þess, að ljós
hennar sé slokknað, syngjandi röddin
þögnuð og dillandi hláturinn ómi
aldrei framar. En þannig er gangur
lífsins. Kynslóðir konia og fara.
Skapadómur hefur verið kveðinn upp
yfir ættarblómanum og fallvelti lífs-
ins blasir við okkur öllum. í dómsorð-
inu var þess getið að Didda gæti átt
gott sumar, en tíðin varð rysjótt og
sumarið stutt. Margt er ósagt og enn
fleira ógert, en liðin stund kemur
aldrei til baka.
Guðrún Helgadóttir var fædd á
Akureyri hinn 1. september 1930.
Hún var af eyfirskum og húnvetnsk-
um stofni. Foreldrar hennar vora
Helgi Pálsson kaupmaður á Akureyri
og Kristín Pétursdóttir húsfreyja.
Helgi var sonur Páls Jónassonar,
þurrabúðarmanns í innbænum á
Akureyri, og Kristínar Þórdísar Jak-
obsdóttur. Páll var sonur Jónasar,
bónda á Melrakkasléttu, Fjöru-Páls-
sonar, sem var -einn af þeim fyrstu
sem settust að í fjörunni á Ákur-
eyri. Ættir Helga Pálssonar má rekja
í beinan karllegg til Egils Skalla-
grímssonar skálds á Borg og raunar
talsvert lengra. Kristín Þórdís var
dóttir Jakobs, sem fórst með Haf
únni við Skaga árið 1864, Magnús-
sonar, bónda í Garði í Ólafsfirði,
Jónssonar. Kristín eiginkona Helga
Pálssonar var dóttir Péturs útvegs-
bónda á Tjörn á Skaga, Bjömssonar,
bónda í Ásgerðarstaðarseli í Hörg-
árdal, Benediktssonar, bónda í Flög-
useli, Sigfússonar, en frá honum er
Flöguselsættin talin. Móðir Kristínar
og kona Péturs var Guðmundína
Guðrún Guðmundsdóttir, en foreldr-
ar hennar vora Guðmundur Jónsson
sjómaður, sem drakknaði ungur, og
Ánna Gísladóttir frá Harastöðum í
Húnavatnssýslu. Ættir þeirra hjóna
eru mér því miður lítt kunnar.
Didda giftist ung Jóhanni Ingi-
marssyni, Nóa, húsgagnasmiði og
listamanni frá Þórshöfn á Langa-
nesi. Nói rak um langt skeið ásamt
öðrum húsgagnaverkstæðið Val-
björku við Glerárgötu og verslun með
sama nafni, en við upphaf áttunda
áratugarins opnuðu þau hjón versl-
unina Örkina hans Nóa við Ráðhús-
torgið. Þar stóð Didda innan við borð-
ið um langt árabil, eða allt þar til
þau seldu fyrirtækið fyrir örfáum
áram. Dætur þeirra hjóna era Krist-
ín, fædd 25. mars 1953, Helga Aðal-
björg, fædd 15. desember 1954, og
Guðrún Björg, fædd 18. desember
1960, en auk þeirra hafa þau alið
upp elstu dóttur Kristínar, Helgu
Sigurlaugu.
Didda var glæsileg kona, drífandi
og ákveðin. Hún var í raun hörkutól
sem vílaði ekkert fyrir sér og fór
sínu fram hvað sem tautaði og raul-
aði. Þeir sem kynntust henni vissu
að undir öft hijúfu yfirborðinu bjó
réttsýn og glaðvær kona, sem lá
hvorki á liði sínu né skoðunum, væri
til hennar leitað.
Ég kveð elskulega frænku mína
og þakka forsjóninni fyrir að hafa
fengið að kynnast slíkum skörungi.
Blessuð sé minning Guðrúnar Helga-
dóttur.
Ragnar Ilólm Ragnarsson.