Morgunblaðið - 27.06.1993, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. JÚNÍ 1993
39
I
I
I
1
I
I
I
i
i
I
*
I
Cárur
eftir Elínu Pálmadóttur
Dýrt er landíð
Dýrt er landið, drottinn minn,
varð Emi Arnarsyni að
orði. Ætli Friðrik Sophusson
vakni ekki á hveijum morgni
með þessi orð á vömm, nú þeg-
ar hann stendur andspænis um
18 milljarða undirballans á þjóð-
arbúinu á næsta ári, ef hann
verður ekki duglegur að skera
niður? Þetta er enginn smábiti
að kyngja eða tyggja niður í
þá stærð sem gengur ofan í kok
þjóðarinnar. Reyndar er haft
eftir fjármálaráðherra að hann
útiloki ekkert
bjargráð, láti sér
jafnvel detta í hug
að fækka stofnun-
um. Ja, hérna! í
okkar hugarheimi
eru stofnanir
þeirrar náttúru að
vaxa og dafna —
og fjölga sér. Eng-
in grein skorin af
um leið og nýjar
vaxa af stofni.
Meðan einka-
neysla almennings
hefur sl. 5 ár dreg-
ist saman um 18
af hundraði hefur
samneyslan með
sínum stofnunum
aukist um 10%.
Aðrar þjóðir eru
víst líka að lenda
í þessum hremm-
ingum. Jafnvel
sænska fyrir-
myndar velferðar-
þjóðfélagið.
Kannski einmitt
þess vegna. Meðan
við enn dormum
hafa Svíamir
hrokkið upp af
vonda draumnum
um að landið
þeirra er ekki að-
eins frítt heldur
líka rándýrt. Þeir hafa vaknað
upp með andfælum og bregðast
hart við. í Svíþjóð stóðu allar
opinberar stofnanir í því í fyrra
að skera niður um 15%. Nanna
vinkona mín varð að byija á því
að segja upp 20 starfsmönnum
af 120 þegar hún tók við Borg-
arminjasafninu í Stokkhólmi og
á nú að skera niður önnur 15%
í ár og fækka gamla starfslið-
inu. Bókasöfnin voru í fyrsta
umgangi skorin niður um 20%
yfir línuna. Það dugði ekki og
strikuðu Svíar þá einfaldlega
alveg út bókabílana, þótt þeir
hafi verið mikið notaðir í Sví-
þjóð. Auðvitað hneyksluðust
margir. En líklega er bara skor-
ið alls staðar þar sem nokkur
möguleiki er. Þar eins og að hér
hafi löggjafinn og alls konar
gamlir og sumir úreltir samn-
ingar súrrað samfélagið saman
í einn ósveigjanlegan hnút, sem
ekki er hægt að hnika til. Þegar
að herðir er valið þá í rauninni
nánast ekkert og verður til þess
að fórna verður því sem síst
skyldi. Ég minnist slíkra hindr-
unarstökka þegar við borgar-
fulltrúar vorum á sínum tíma
að reyna að velja og hafna í
gerð fjárhagsáætlana á haustin.
Æði margt var óhreyfanlegt.
Varla verður sagt að löggjafinn
hafi verið framsýnn eða forsjáll
að binda allt óleysanlegum
hnútum í stað þess að setja
sveigjanlega ramma, sem rúm-
að gætu breytilegar aðstæður.
Veröldin er öll á faraldsfæti
og æði margt breytist, smám
saman eða með nýrri tækni,
eins og hendi sé veifað. Þegar
farið er með útlendingum um
landið verður þeim stundum að
orði: Þið hljótið að vera ákaflega
trúuð og kirkjurækin þjóð. Allar
þessar kirkjur sem standa svona
þétt. Maður útskýrir að áður
fyrr hafi allir bæir þurft að
hafa kirkju í göngufæri, fólkið
varð að komast til messu — á
hestum eða gangandi. Jahá,
segir gesturinn sem maður þýt-
ur eftir steyptum veginum og
sér jeppa á hveiju hlaði. Norð-
maður útskýrir að þannig hafi
þetta verið í þess-
um löngu fjörðum
í Noregi, þar sem
allt þurfti að
sækja með því að
krækja inn fyrir
botninn. En nú
hafi sveitarfélögin
víða sameinast
beggja megin og
geti samnýtt þjón-
ustuna. Vega-
lengdir allt aðrar.
Við rennum eft-
ir Suðurlandsvegi.
Heilsugæslustöð!
Og hvað er þetta?
Heilsugæslustöð!
En hvað var hitt?
Jú, sko, Hella og
Hvolsvöllur urðu
að hafa sitt hvora
heilsugæslustöð-
ina því framsókn-
armenn gátu vit-
anlega ekki farið
til læknis á yfir-
ráðasvæði sjálf-
stæðismanna og
öfugt. Augljóst
mál. Maður lætur
þess ógetið að Ing-
ólfur á Hellu sé
iöngu látinn og
kaupfélög sam-
vinnuhreyfíngar-
innar og Fram-
sóknar líka, eða a.m.k. Jcomin
að fótum fram. Enda býttar það
engu. Næsta: Heima hjá okkur
er börnunum ekið í skólann í
skólabflum. Líka hér! Nú-ú, gisti
ég ekki í heimavistarskólanum?
Jú, heimavistin var byggð fyrir
löngu meðan vegimir vom of
slæmir. Hér á landi er einfald-
lega ekki til siðs að breyta því
sem einu sinni er komið. Hvað
yrði þá sagt um þingmanninn?
Minna áberandi að láta það
bara grotna niður af viðhalds-
leysi.
Og þó! Tilneyddir em bank-
arnir farnir að fækka útibúum
til að eiga fyrir öllum gjaldþrot-
unum. Og eru bændur ekki
famir að ympra á því að minnka
höfuðin og jafnvel sameina
stjórnir eftir að fjaraði undan
þeim í landbúnaðinum? En þetta
eru ekki opinberar stofnanir og
duga fjármálaráðherranum
skammt á barmi 18 milljarða
gatsins. Og þó! Sýnir kannski
að þetta er hægt — í neyð.
Ovíst þó hvort neyðin kenni
berstrípaðri þjóð að spinna.
Sjáum til fram á haustið!
Á meðan skulum við bara
dansa eitt sumar — enda í boði
við gnægtaborð á tveimur
menningarvikum í hverri viku.
Eða þannig. Rifjast upp heil-
ræði Piets Heins sem Helgi
Hálfdanarson orðaði svo:
Ef skreppur steinn í skóinn þinn
þá skaltu hugsa meir
um heppni þá í þetta sinn
að þessi steinn
er aðeins einn
en ekki tveir.
HEILSUBOTARDAGAR
Á REYKHÓLUM
Vi& bjó&um ykkur velkomin í 7 daga hvíldar- og
hressingardvöl í júlí og ágúst.
Þar verða kynntar leióir til a& bæta heilsuna og ö&last
meiri lífsgleði og friö.
Tímabilin eru:
12,- 19. júlí 29,- 5. 20,- 27. júlí 6.-13. ágúst ágúst
Við bjóðum:
• HeilsufæSi (fullt fæSi) • FræSsluerindi
• Rúmgóð 2jo manna herbergi • Uppskriftir
• Líkamsæfingar, jóga • Tónleika
• Gönguferðir • Nudd
• Hugkyrrð, slökun
Sérstakir fyrirlesarar og tónlistarmenn veróa á hverju námskeiói.
A staónum er glæsileg sundlaug og nuddpottur.
Nánari upplýsingar veita Sigrún og Thor í síma 668489 á milli kl. 8.00
og 10.00 ryrir hádegi til 6 júlí. Eftir það á Reykhólum í síma 93-47805
Sigrún Olsen KærkveðÍa Thor Barðdal
SJÁLFVIRKI
OFNHITASTÍLLIRINN
Stöðug þægindi
óháo veðra-
brigðum.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMi 91-624260
MEST SELDU
STEIKUR Á ÍSLANDI
Nauta-, lamba- og svínagrillsteikur
ffrá 690 krónum.
Ódýrara en að elda heima!
^ Siðustu dagar útsölunnar
Nú er hægtað
prútta
Cton7t,r
Faxafeni 5
r
Rf og ANN
Aflanýtingarnefnd
Rannsóknastofnurt fiskiðnaðarins (Rf) og Aflanýtingarnefnd sjávarútvegs-
ráðuneytisins (ANN) óska eftir samstarfi við fyrirtæki um þróun nýrra eða
endurbættra matvæla sem eru að uppistöðu til fiskmeti. Gert er ráð fyrir
að afurðirnar henti til útflutnings. Til Vöruþróunarverkefnis Rf og ANN
verða lagðar 8 milljónir króna á þessu ári. Rf og ANN munu greiða allt
að 40% af heildarkostnaði einstakra verkefna, þó að hámarki 2,5 milljónir
króna miðað við eitt ár. Gert er ráð fyrir að verkefnið muni standa í 3 ár.
Þeir aðilar eða fyrirtæki sem áhuga hafa á þátttöku í Vöruþróunarverk-
efni Rf og ANN þurfa að leggja inn umsóknir til Rf fyrir 1. ágúst 1993.
Nánari upplýsingar og umsóknareyðuþlöð fást hjá verkefnisstjórum,
Sveini Víkingi Árnasyni og Guðmundi Stefánssyni á Rf, Skúlagötu 4
í síma 91-620240.