Morgunblaðið - 29.07.1993, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. JULI 1993
21
Vilja ekki
Söru
YFIRVÖLD í Bretlandi reyna
nú að koma í veg fyrir að her-
togaynjan af Jórvík, Sara
Ferguson, taki við embætti
vináttusendiherra hjá Samein-
uðu þjóðunum. Segja bresk
dagblöð ástæðuna vera ótta
embættismanna við að Sara,
sem hefur á sér orð fyrir
óstýrilæti, verði krúnunni til
skammar.
Akvörðun
>
um Ivan
HÆSTIRÉTTUR í ísrael tekur
í dag afstöðu til þess hvort
John Demjanjuk sé raunveru-
lega hinn alræmdi nasistafor-
ingi sem nefndur hefur verið
ívan grimmi. Demjanjuk var í
undirrétti dæmdur til að hengj-
ast fyrir að hafa stýrt útrým-
ingabúðum nasista í Treblinka
þar sem um 870 þúsund Gyð-
ingar týndu lífi. Ný gögn hafa
komið fram í dagsljósið og
benda til þess að einhver annar
en Demjanjuk hafi verið Ivan.
Gore spáir
uppsögnum
AL Gore, varaforseti Banda-
ríkjanna, spáir því að viðleitni
stjómarinnar til þess að draga
úr ríkisútgjöldum muni að lík-
indum kosta um 100 þúsund
fleiri opinbera starfsmenn
vinnuna en upphaflega hafði
verið gert ráð fyrir.
Vopnahlé
rofið?
LEIÐTOGI Georgíu, Edúard
Shevardnadze, ákvað í gær að
kynna sér sjálfur hvað hæft
væri í þeim ásökunum Abk-
haza að Georgíumenn hefðu
rofið nýgert vopnahlé í millum
þessara aðila, einungis hálfri
klukkustund eftir að það gekk
í gildi í gær. Útvarpið i Georg-
íu sagði að georgískir hermenn
hefðu svarað árásum Abkhaza.
Shevardnadze flaug til borgar-
innar Sukhumi, sem er höfuð-
staður Abkhaziuhéraðs.
Fleiri berkla-
tilfelli
MEIRA ber nú á berklatilfell-
um í sumum hverfum í London
en verið hefur frá því á Vikt-
oríutímanum. Segja heilbrigð-
isyfirvöld sjúkdóminn nú vera
tíu sinnum algengari í téðum
hverfum en að meðaltali í land-
inu. 50 af hveijum 100 þúsund
íbúum austurhluta borgarinn-
ar hafa berkla, en meðaltals-
hlutfallið í landinu er 5 af
hverjum 100 þúsund.
Sljórn Raos
hélt velli
MINNIHLUTASTJÓRN
Congressflokksins á Indlandi
bar í gær af sér vantrauststil-
lögu með 262 atkvæðum gegn
248. Forsætisráðherrann, Na-
rasimha Rao, og ráðuneyti
hans hafa legið undir hörðum
ásökunum um spillingu.
Glæpatídni
óbreytt
GLÆPATÍÐNI í London hefur
ekki aukist það sem af er þessu
ári, samkvæmt skýrslum.
Þetta er í fyrsta skipti í fimm
ár sem tölur þar að lútandi
hækka ekki. Hins vegar hafa
árásir írska lýðveldishersins,
IRA, aldrei verið fleiri en nú
síðan 1974.
Stjórnvöld í ísrael beita örþrifaráðum í Suður-Líbanon
Krafist var aðgerða
gegn Hizbollah-liðum
ÞEGAR ísraelsher hóf aðgerðir sínar í Suð-
ur-Líbanon sl. sunnudag höfðu Hizbollah-
skæruliðar um nokkurra mánaða skeið verið
að færa sig upp á skaftið. Það sem af er
árinu hafa alls 12 ísraelskir hermenn fallið
á líbönsku landræmunni sem liggur milli
ríkjanna tveggja og Israelar hafa hersetið
um margra ára skeið. Almenningi í ísrael
var nóg boðið þegar skæruliðar fóru að
skjóta æ fleiri Katjúsha-flaugum á nyrstu
byggðir landsins. Óbreyttir borgarar særð-
ust, eignatjón varð mikið og fólk varð að
hírast í neðanjarðarbyrgjum klukkustundum
saman, þúsundir manna flúðu suður á bóg-
inn.
Krafan um aðgerðir gegn skæruliðum Hiz-
bollah og búðum þeirra í Suður-Líbanon varð
hávær og Yitzhak Rabin forsætisráðherra ákvað
að láta til skarar skríða. Hann hefur ekkert
verið að leyna því hvert markmiðið sé; þvinga
skal stjórn Líbanons til að stöðva aðgerðir Hiz-
bollah og Israelar ætla að nota hundruð þús-
unda flóttamanna frá suðurhéruðunum sem
barefli á stjómvöld í Beirút. Þetta virðist örþrifa-
ráð, getur eflt mjög öfgaöfl meðal araba og
almenningsálitið í heiminum er gegn ísraelum.
Vopnið getur snúist í höndum Rabins. En við
nánari athugun er ekki útilokað að ísraelsstjórn
hafí reiknað dæmið rétt og markmiðið náist.
Sporin hræða
Ótti ríkir samt sem áður í ísrael við að nú sé
á ný stefnt í sams konar ófæru og 1982 þegar
herinn réðst inn i Líbanon í miðju borgarastríð-
inu sem þar geisaði. Afskiptin af borgarastríð-
inu næstu árin kostuðu álíka marga ísraelska
hermenn lífið og sex daga stríðið gegn aröbum
1967, um 650 manns. Kristnir bandamenn Isra-
ela myrtu þar að auki hundruð Palestínumanna
í flóttamannabúðunum Sabra og Shattila. Um-
heimurinn kenndi ísraelum um ódæðin; hernienn
þeirra voru við gæslu í grenndinni og hefðu átt
að stöðva blóðbaðið.
Helsti gallinn við aðgerðirnar núna hlýtur frá
sjónarhóli ísraela að vera sú neikvæða umfjöllun
sem þeir fá í fjölmiðlum heims. Myndir af ótta-
slegnum bömum á flótta, mannfall í röðum
óbreyttra borgara, allt verður þetta til að treysta
áróðurstöðu araba í deilum Mið-Austurlanda.
Liðsmenn Hizbollah koma sér oft af ásettu
ráði fyrir í þorpum, bæjum og flóttamannabúð-
um til að reyna að hindra árásir ísraela, nota
óbreytta borgara eins og skjöld, rétt eins og
Sadam Hussein íraksforseti lét erlenda gísla
„veija“ mikilvæga staði í Persaflóastríðinu.
Þessi staðreynd vill þó gleymast þegar ísraelar,
skjólstæðingar Vesturlanda, gera slíkt hið sama
og hundruð þúsunda saklausra borgara eru
notuð eins og peð í baráttunni gegn skærulið-
um, eins og nú er að gerast.
Reiknimeistarar
Kaldlyndi og mannfyrirlitning einkenna póli-
tíska baráttu í Mið-Austurlöndum. íranir hafa
stutt Hizbollah árum saman með fé og vopnum.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti fullyrðir að íranir
hafi gert Hizbollah út til að reyna að sigla friðar-
viðræðum araba og ísraela í strand.
íranir telja sig merkisbera ósveigjanlegrar
afstöðu gagnvart ísrael í Palestínudeilunni en
er íranir börðust við íraka 1980-1988 áttu þeir
lífleg viðskipti við ísraela, keyptu m.a. af þeim
vopn. ísraelar fyrir sitt leyti drógu þannig úr
hallanum á vöruskiptajöfnuði landsins en þar
að auki vildu þeir ekki að Irakar efldust um
of með sigri í stríðinu.
Sýrlendingar hafa um 40.000 manna herlið
í Líbanon. Helsta þrætuepli þeirra og ísraela
eru Gólanhæðirnar sem Israelsher tók í sex
daga stríðinu. Viðbúnaður ísraela á hæðunum
gerir þeim kleift að sækja fram til Damaskus,
höfuðborgar Sýrlands, á nokkrum klukkustund-
um. Sýrlendingar leggja einnig áherslu á að
Israelar hafi engan iagalegan rétt til að her-
sitja líbönsku landræmuna við norðurlandamær-
in.
Assad, vinur Hizbollah
Hafez al-Assad Sýrlandsforseti bannar reynd-
ar sjálfur Hizbollah-liðum, sem eru öfgafullir
shíta-múslimar eins og klerkarnir í íran, að
starfa í Sýrlandi, en hefur veitt aðstoð við þjálf-
un þeirra í Líbanon. Hann gæti látið hernáms-
lið sitt þar ganga milli bols og höfuðs á Hiz-
bollah hvenær sem hann vill en gerir það varla
nema ísraelar bjóði myndarleg laun fyrir vikið,
t.d. Gólanhæðirnar.
Með því að halda að sér höndum tryggir
Assad sér jafnframt að hætti refsins leið til að
vingast við verðandi stórveldi Mið-Austurlanda,
íran, fari svo að friðarsamningar araba og ísra-
ela fari endanlega út um þúfur. En hann hefur
að fleiri málum að hyggja.
Forsetinn forðast að sfyggja um of hina nýju
vini sína og bakhjarla Israela í Washington,
vini sem hann eignaðist með því að sfyðja banda-
Börn í skotlínunni
BORN frá þorpinu Burj Rahal í suðurhéruð-
um Líbanons á palli vörubíls fjölskylduföður-
ins. Vegir eru víða tepptir því að hvarvetna
er fólk á flótta frá átakasvæðunum til norð-
urs, einkum höfuðborgarinnar Beirút.
menn í Persaflóastríðinu. Hann lætur því í bili
nægja að segja að árásir ísraela „gætu“ stofn-
að friðarviðræðunum í hættu. Sömu viðvaranir
heyrast frá Jórdaníu og Egyptalandi og reyndar
stjórn Líbanons. Frelsissamtök Palestínu, PLO,
eru harðorðari enda getur leiðtoginn, Yassir
Arafat, ekki látið Hizbollah taka forystuna
meðal róttækra Palestínumanna. Ráðamenn í
Beirút hugsa vafalaust Hizbollah þegjandi þörf-
ina. Endurreisn Líbanons eftir 15 ára borgara-
stríð er nógu erfitt verk þótt ekki bætist við
átök við ísrael.
Samantekt: Kristján Jónsson.
Viðskiptadeilur
Stálístál
Washington. Reuter.
STÁLFYRIRTÆKI í Bandaríkj-
unum saka keppinauta í 20 öðrum
löndum um undirboð og órétt-
mætar viðskiptahömlur. Sjálf-
stæð, bandarísk stofnun, ITC, er
kannar slík mál úrskurðaði á
þriðjudag að verðlagning fjög-
urra þessara ríkja ógnaði hags-
munum bandarískra fyrirtækja.
Ríkin sem voru úrskurðuð saklaus
eru Argentína, Austurríki, Ítalía og
Nýja-Sjáland. Talsmenn bandaríska
stáliðnaðarins voru ekkert of ánægð-
ir með þá niðurstöðu og drógu í efa
réttmæti aðferðanna sem ITC beitti
við matið. „Málið er ekki úr sög-
unni,“ sagði talsmaður Betlehem
Steel.
Bandarísk stjórnvöld hafa sakað
ýmis ríki, meðal þeirra aðildarríki
Evrópubandalagsins, um brot á al-
þjóðasamningum um frjáls viðskipti
en undirboð og ríkisstyrkir mega
samkvæmt þeim ekki fara út fyrir
ákveðin mörk. Gert er ráð fyrir að
ef til vill verði settir refsitollar á
stálinnflutning frá ríkjunum 16.
Heinz
vara sem vit er í!
Þú færð
Œeinz
í næstu
...mest selda tómatsósa í heimi
Hagstætt verð
Kreistandi plastflöskur
...tilvaldar í útileguna
Tvær stærðir
ALKUNNA