Morgunblaðið - 04.11.1993, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1993
Sinfóníuhljómsveit Islands
Tónleikar í Háskólabíói
Frumflutt verk eftir Kjartan Olafsson
Hljómsveitarstjóri: Osmo Vanska
Einleikari: Guðný Guðmunds-
dóttir
Efnisskrá:
Kjartan Ólafsson: Útstrok
Felix Mendelssohn: Fiðlukonsert
í e-moll
Carl Nielsen: Sinfónía nr. 3
Sinfóníuhljómsveit íslands heldur
áskriftartónleika í gulu röðinni í
kvöld, fimmtudagskvöld, kl. 20.
Frumflutt verður verk eftir Kjartan
Ólafsson sem nefnist Útstrok.
Kjartan stundaði nám í píanóleik,
tónfræði og tónsmíðum við Tónlist-
arskólann í Reykjavík. Framhalds-
nám stundaði hann í Hollandi og
Finnlandi. Nú starfar Kjartan sem
kennari við Tónlistarskólann i
Reykjavík, Tónskóla Sigursveins og
Nýja Tónlistarskólann í Reykjavík.
Einnig hefur hann haldið fyrirlestra
um forritunartækni í tónlist og tón-
smíðaforritið Calmus sem hann hef-
ur sjálfur hannað.
Kjartan er afkastamikið tónskáld
og þegar liggur eftir hann fjöldi
verka. í verkinu Útstrok, sem frum-
flutt verður á tónleikunum, er notuð
hefðbundin sinfóníuhljómsveit og
nýjasta hljóðtækni, m.a. er notast
við forritið Calmus við gerð verks-
ins.
Konsertmeistari SÍ leikur einleik
í fíðlukonsert eftir Mendelssohn
undir stjóm aðalhljómsveitarstjóra
hljómsveitarinnar, Osmo Vánská.
Eins og tónleikagestum mun kunn-
ugt er Vánská á hraðri uppleið sem
hljómsveitarstjóri, sér í lagi eftir
að hann ásamt sinfóníuhljómsveit
Lahti-borgar í Finnlandi hefur unn-
ið til helstu verðlauna fyrir leik á
geislaplötur.
Guðný lauk einleikaraprófí frá
Tónlistarskólanum í Reykjavík, en
þar var hún undir handleiðslu
Osmo Vanska
Björns Ólafssonar fyrsta konsert-
meistara Sinfóníuhljómsveitarinn-
ar. Síðar fór hún til Bandaríkjanna
þar sem hún stundaði nám, fyrst í
Eastman School of Music í Rochest-
er og síðar í Julliard school of
Music í New York, þaðan sem hún
lauk meistaraprófi árið 1974. Það
sama ár var hún ung að árum ráð-
in konsertmeistari hjá Sinfóníu-
hljómsveit Islands og hefur gegnt
því starfí síðan.
Guðný hefur víða komið við í
tónlistarlífí íslendinga hin síðari ár.
Auk þess að hafa oft leikið einleik
með SÍ er hún mikilvirk í flutningi
kammertónlistar; einnig er hún
kennari við Tónlistarskólann í
Reykjavík.
Fiðlukonsert Mendelssohn er
einn vinsælasti fiðlukonsert sem um
getur. Þó hann hafi verið fluttur
oftar en aðrir fiðlukonsertar hér á
landi er þetta í fyrsta sinn að hann
heyrist í flutningi Guðnýjar á tón-
Guðný Guðmundsdóttir
leikum í Reykjavík, en hún hefur
leikið hann í tónleikaferðum hljóm-
sveitarinnar új: um land og á Græn-
landi.
Það má segja að tónverk Nielsen
hafí ekki hlotið þá viðurkenningu
sem skyldi fyrr en á sjöunda ára-
tugnum og má þakka Leonard
Bernstein þá vakningu, en hann
hljóðritaði Sinfonia Espansiva árið
1965 og vakti sú upptaka mikla
athygli. Um Sinfonia Espansiva,
sem er þriðja sinfónía Nielsen, er
það að segja að „hún fjallar um líf-
ið sjálft og vöxt þess í mannlegri
vitund". Hún skiptist í fjóra þætti
og í lok annars kafla heyrist í tveim
mannsröddum sem syngja sérhljóð-
ið „a“ eins og til „að framkalla hina
sælu paradísarkennd sálarinnar“.
Þær raddir sem framkalla hina
himnesku sælu eru raddir sópran-
söngkonunnar Öldu Ingibergsdótt-
ur og Sigurðar S. Steingrímssonar
bariton.
Skálað fyrir útkomunni Morgunbiaðið/Þorkeii
SKÁLAÐ fyrir útkomu bókarinnar á útgáfuhátíð á sunnudaginn, þegar frú Vigdís Finnbogadóttir for-
seti íslands hafði tekið við fyrsta eintakinu. Jafnframt var forseta Alþingis, Salóme Þorkelsdóttur, fé-
lagsmálaráðherra, Jóhönnu Sigurðardóttur, og forstöðumanni Kvennasögusafns íslands, Önnu Sigurðar-
dóttur, afhent eintök af bókinni.
Saga Kvenréttindafélags komin út
SAGA Kvenréttindafélags ís-
lands er komin út. Bókin ber
heitið Veröld sem ég vil — saga
Kvenréttindafélags Islands
1907-1992 og er skráð af Sigríði
Th. Erlendsdóttur sagnfræðingi.
Bókin skiptist í tíu kafla. Gerð
er grein fyrir aðdraganda að stofn-
un félagsins og fjallað um kvenfé-
lögin sem störfuðu fyrir daga þess,
appruna Bríetar Bjarnhéðinsdóttur
stofnanda og fyrsta formanns fé-
lagsins, kvennaframboðin og bar-
áttuna fyrir kosningarétti kvenna.
Fjallað er ítarlega um starfsemi
félagsins allt fram til ársins 1992,
um þátt kvenna í mótun velferðár-
þjóðfélagsins, verkalýðsbaráttu,
málefnum mæðra og barna, skatta-
málum og áfram mætti telja. Enn-
fremur er lýst alþjóðlegu samstarfi
félagsins.
500 myndir
í bókinni eru um 500 myndir
valdar af Björgu Einarsdóttur rit-
höfundi og hafa margar þeirra ekki
birst áður opinberlega.
Bókin er 512 blaðsíður að stærð
í stóru broti og í viðaukum eru
m.a. birtar skrár yfir stjórnir félags-
ins frá upphafi, stjórnir Menningar-
og minningarsjóðs kvenna, ritstjóra
og ritnefndir 19. júní og konur sem
setið hafa á Alþingi. Ennfremur
fylgir myndaskrá og nafnaskrá.
Elísabet Cochran auglýsinga-
teiknari hannaði útlit bókarinnar
og kápu. Prentsmiðjan Oddi hf.
prentaði bókina.
Útgefandi er Kvenréttindafélag
íslands og sér það jafnframt um
dreifingu bókarinnar.
Á útgáfuhátíð bókarinnar lék
Hallfríður Ólafsdóttir, flautuleikari,
verk eftir Bach og Debussy.
MENNING/LISTIR
Myndlist
Ása Björk Ólafs-
dóttir sýnir hjá
Sævari
Ása Björk Ólafsdóttir sýnir steypta
skúlptúra í Gallerí Sævars Karls,
Bankastræti 9, frá 5. til 30. nóvember.
Hún er fædd í Klakksvík í Færeyjum
28. apríl 1965 en er nú búsett í Reykja-
vík. Ása Björk útskrifaðist frá skúlpt-
úrdeild Myndlista- og handíðaskóla Is-
lands 1992. Að baki á hún einnig nám
við finnska og breska skóla í fatahönn-
un. Hún er einnig tækniteiknari frá
Iðnskólanum. Ása Björk stundar nú
nám í kennslufræði við Háskóla Is-
lands.
Þetta er fyrsta einkasýning Ásu
Bjarkar og ber hún heitið „Magda-
lena“. Sýningin er opin á verslunar-
tíma, á virkum dögum frá kl. 10-18
og á laugardögum frá kl. 10-14.
Þrjár listakonur sýna
í Gallerí Úmbru
Ráðhildur Ingadóttir, Guðrún Hrönn
Ragnarsdóttir og Sólveig Aðalsteins-
dóttir munu opna sýningu í Gallerí
Úmbru, í dag fimmtudaginn 4. nóvem-
ber.
Gallerí Úmbra er lítill sýningarsalur
í Torfunni við Lækjargötu og var þessi
samsýning sérstaklega unnin fyrir
Ráðhildur Ingadóttir, Guðrún
Hrönn Ragnarsdóttir og Sól-
veig Aðalsteinsdóttir.
þennan sýningarstað.
Listakonumar þtjár hafa sótt
menntun sína til Englands, Hollands
og Bandaríkjanna auk íslands. Þær
hafa allar haldið hér einkasýningar
og tekið þátt í ýmsum samsýningum.
Sýningin er opin þriðjudaga til laugar-
daga kl. 13-18, og sunnudaga kl.
14-18. Lokað á mánudögum. Sýning-
unni lýkur 24. nóvember.
Tónlist
Kynning á ásláttar-
hljóðfærum í Norræna
húsinu
Tónleikar og kynning á ásláttar-
hljóðfærum verður í fundarsal Nor-
ræna hússins í dag, fimmtudaginn 4.
nóvember kl. 14, en hér á landi eru
staddir tveir ungir tönlistarmenn frá
Norgi, þeir Dag Arild Espeseth og
Trond Kopperud. Þeir eru á vegum
Rikskonsertene í Noregi og hafa verið
með kynningu á ásláttarhljóðfærum
eða svokallað „slagverksted," í grunn-
skólum Reykjavíkur þessa viku.
Hér er um samvinnuverkefni að
ræða milli Rikskonsertene í Norgei,
Norðurlandahússins í Færeyjum og
Norræna hússins. Sigurlín Sveinbjam-
ardóttir skólaráðgjafi hefur haft um-
sjón með þessu verkefni ásamt
Fræðsluskrifstofu Reykjavíkurum-
dæmis. Fyrirhugað er að skólar um
allt land fái að njóta slíkra heimsókna
í framtíðinni.
Dag Arild Espeseth slagverksleikari
lauk tónlistar- og tónmenntakennara-
prófi 1985. Hann hefur ieikið með
_2msum hljómsveitum m.a. norsku út-
varpshljómsveitinni, sinfóníuhljómsveit
Þrándheims, leikhúsahljómsveitum og
einnig hefur hann leikið í útvarpi og
sjónvarpi. Þá hefur hann kennt hjá
lúðrasveitum og á sumarnámskeiðum.
Trond Kopperud er einnig slagverks-
leikari og hlaut tónlistarmenntun sína
við tónlistarskólann í Þrændalögum og
iauk námi í tónmennt við sama skóla.
Hann hefur leikið með sinfóníuhljóm-
sveit Þrándheims, við leikhúsið í
Þrændalögum og sem lausamaður í
djass- og popptónlist. Hann hefur líka
annast kennslu í tónmenntum við tón-
listarskóla og framhaldsskóla.
Utgáfubækur Hins ís-
lenska bókmennta-
félags og Hringskugga
HIÐ íslenska bókmenntafélag
er rótgróið forlag og helgar sig
einkum útgáfu innlendra og
erlendra fræða. Hringskuggar
er félag höfunda sem leggur
höfuðáherslu á skáldskap.
Hið íslenska bókmenntafélag
Nokkrar bækur Hins íslenska
bókmenntafélags hafa komið út fyrr
á árinu, meðal þeirra íslensk hómil-
íubók og Handritaspegill.
íslensk hómilíubók er meðal elstu
rita á norrænni tungu, en hefur ekki
fyrr verið aðgengileg. Texti bókar-
innar er stólræður og hefur verið
færður til nútímastafsetningar.
Umsjón með útgáfunni höfðu Sigur-
björn Einarsson biskup, Guðrún
Kvaran og Gunnlaugur Ingólfsson.
Handritaspegill er bók eftir Jónas
Kristjánsson um ísjensk handrit og
fornar bókmenntir íslendinga. í bók-
inni er fjallað um sögu þjóðarinnar
og menningu. Handritaspegill er
einnig kominn í enskri þýðingu Jef-
freys Cossers: Icelandic Manu-
scripts. Sagas, History and Art.
Hagkvæmni og réttlæti eftir Þor-
vald Gylfason er framhald á Al-
mannahagur og hagfræði, stjórnmál
og menning. Höfundur fjallar í nýju
bókinni um hagfræði og íslensk
efnahagsmái í alþjóðlegu samhengi.
í flokki Lærdómsrita bókmennta-
félagsins er Um vináttuna eftir
Marcus Tullius Cicero í þýðingu
Margrétar Oddsdóttur og með inn-
gangi eftir Svavar H. Svavarsson.
Höfundurinn var einn helsti stjórn-
mála- og ræðuskörungur Rómar-
veldis.
Áttunda bindið í Safni til iðnsögu
íslendinga nefnist Fæða fryst. Saga
kælitækni og er eftir Svein Þórðar-
son. Jón Böðvarsson er ritstjóri
safnsins.
Þættir úr sögu vestrænnar menn-
ingar. Fornöldin, er bók eftir þá
Guðmund J. Guðmundsson og Ragn-
ar Sigurðsson. Ritið er viðbót við
eldri rit sem samin hafa verið um
efnið og er fjallað um það frá sjónar-
hóli íslendings.
í Blekkingu trúarinnar eftir Sig-
mund Freud eru tvær frægar rit-
gerðir, önnur umdeild: Blekking trú-
arinnar, prentuð fyrst 1927. Hin er
Á líðandi stund, um stríð og dauða,
rituð á árum fyrri heimsstyrjaldar.
Siguijón Björnsson þýddi.
Saga tímans eftir Stephen W.
Hawking kemur í annarri útgáfu og
hefur orðaskýringum verið fjölgað.
Þýðing og skýringar eru verk Guð-
mundar Arnlaugssonar, en inngang-
ur er eftir Lárus Thorlacius.
Mannanöfn á íslandi samkvæmt
manntölum 1801 og 1845 eftir Bjöm
Magnússon er ný bók í flokki Safns
til sögu íslands og íslenskra bók-
mennta, en ritröðin hefur komið út
óreglulega síðan 1852.
Hið íslenska bókmenntafélag gef-
ur að auki út Skírni og Bókmennta-
skrá Skírnis.
Hringskuggar
Fyrr á árinu gáfu Hringskuggar
út Veraldir, safn finnskra hútíma-
ljóða í þýðingu Lárusar Más Björns-
sonar.
Á næstunni kemur út bók eftir
Matthías Johannessen, Um Jónas.
Matthías hefur oft fjallað um Jónas
Hallgrímsson og skáldskap hans,
m.a. í erindum sem hann hélt í Há-
skóla íslands nýlega.