Morgunblaðið - 06.11.1993, Blaðsíða 21

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1993
MORGUNB^LAÐIIIfLAUGARDAGUR^N-ÓVEMBER 1993
21

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. I lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Skólastefna á
villigötum
Sú skðlastefna, sem framfylgt
hefur verið á síðustu tveim-
ur áratugum, hefur aldrei verið
óumdeild. í ljósi reynslunnar eru
nú hins vegar margir, sem í
upphafi voru henni fylgjandi,
teknir að gagnrýna hana. A und-
anförnum árum hefur verið að
koma í ljós að með þeim breyt-
ingum, sem gerðar voru á skóla-
kerfínu á áttunda áratugnum,
eru nú að vaxa úr grasi kynslóð-
ir, sem ekki hafa fengið viðun-
andi undirstöðu í þeim náms-
greinum, sem áður töldust
grundvöllur bóknáms,, ekki síst
íslensku, sögu og raungreinum.
Rannsóknir sýna að lestrar-
kunnáttu ungra barna hefur far-
ið hrakandi og færa má rök fyr-
ir því að íslensk ungmenni séu
almennt verr undir framhalds-
nám búin en ungmenni í mörgum
öðrum vestrænum ríkjum. Ein-
hvers staðar hefur orðið mis-
brestur í skólakerfínu.
En hver er ástæðan fyrir
þessu? í mjög athyglisverðu við-
tali, sem birtist í sunnudagsblaði
Morgunblaðsins um síðustu
helgi, viðrar Helga Sigurjóns-
dóttir, sem starfað hefur í skóla-
kerfinu frá árinu 1957 sem
kennari og námsráðgjafi, for-
vitnileg sjónarmið. Hún segir
m.a.: „Þó að fáir segi það opin-
berlega vitum við kennarar og
, fleiri sem höfum farið ofan í
kjölinn á nýju kennslufræðinni,
að námsgreinamar sjálfar eiga
að þoka í annað sæti en atferlis-
og viðhorfamótun að vera í
fyrsta sæti.
í samræmi við þetta var hafið
stríð gegn hefðbundnum náms-
greinum, sérstaklega sögu.
Samfélagsfræði á að ná yfír
þessar námsgreinar en gerir það
ekki. Það átti að gera sjö ára
böm að litlum þjóðfélagsfræð-
ingum á kostnað hefðbundinna
greina eins og sögu og landa-
fræði. Atburðir í sögu voru ekki
í réttri tímaröð, heldur voru
teknir út bútar hér og þar, unn-
in svonefnd þemavinna, þar sem
alla tengingu vantaði. Ég tel að
þetta sé búið að stórskemma
fyrir tugum ef ekki hundruðum
ungmenna.
Eg veit að sonur minn, sem
nú er 24 ára gamall, hefur ekki
haft yfírlit yfir íslandssöguna
og er að bæta sér það upp núna.
Hann lærði eitthvað um land-
nám, eitthvað um móðuharðind-
in og eitthvað um Jón Sigurðs-
son, allt í bútum og í Iausu lofti.
Það hefur verið stunduð til-
raunastarfsemi á hópum barna,
sem hefur haft mikil áhrif á
þroska þeirra. Ég tel að þau
hafí verið vanmetin sem vits-
munaverur.“
Helga segir aukin áhrif sér-
fræðinga, þ.e. uppeldisfræðinga,
sálfræðinga og áhrifamanna í
menntamálaráðuneytinu, hafa
dregið úr áhrifum kennara í
skólakerfinu. Kennarar og jafn-
vel skólameistarar séu komnir í
„faglegt aukahlutverk“.
Það er hárrétt sem Helga
bendir á að ein helsta orsök þess
vanda, sem við stöndum frammi
fyrir í dag, er að fylgt hefur
verið stefnu sem hefur það að
markmiði að námsgreinum eigi
að þoka í annað sæti en atferlis-
og viðhorfamótun eigi að vera í
fyrsta sæti. Spytja má, hvort lit-
ið hafi verið á skólakerfið sem
verkfæri til að vinna að ákveðn-
um hugmyndum varðandi þjóð-
félagsþróunina. Andstaða við
staðreyndanám og þó sérstak-
lega próf hefur til að mynda
byggst á þeirri hugmyndafræði
að allir eigi að vera jafnir og því
beri ekki að mismuna með mis-
góðum prófárangri. Það hefur
einmitt verið eitt helsta einkenni
hinnar nýju skólastefnu að taka
mið af meðalmennskunni. Til að
koma í veg fyrir að hluti nem-
enda skari fram úr hefur verið
dregið úr heildarkröfunum þann-
ig að sem flestir geti uppfyllt
þær.
Verulegum hluta ríkisútgjalda
er árlega varið til menntamála
og íslendingar státa sig stundum
af hinu háa menntunarstigi þjóð-
arinnar. Það er líka tiltölulega
óumdeilanleg staðreynd að í
framtíðinni munu þær þjóðir
eiga bestu möguleikana, sem
besta hafa menntunina. Ekki
síst þess vegna er mikilvægt að
allsheijar endurskoðun fari fram
á þeirri hugmyndafræði sem
mótað hefui- þá skólastefnu, sem
fylgt er á íslandi. Skólinn á að
efla þekkingu yngri kynslóðanna
og gera einstaklingana að
ábyrgum þjóðfélagsþegnum.
Skólinn á að undirbúa ungmenni
fyrir þjóðfélagsþátttökuna með
því að veita þeim haldgóða þekk-
ingu í grundvallargreinum á
borð við íslensku og stærðfræði.
í stuttu máli þá þarf að vissu
leyti að hverfa aftur til hinnar
gömlu, sígildu skólastefnu, sem
byggðist á lærdómi en ekki sam-
félagsrýni, en að sjálfsögðu ekki
til þess lokaða skólakerfís, sem
fyrir aldarfjórðungi takmarkaði
mjög valkosti ungs fólks í námi.
Það felst ákveðin kaldhæðni
í því að margar af kenningum
sérfræðinganna í uppeldiskerf-
inu hafa haft að markmiði að
koma í veg fyrir þjóðfélagslega
misjöfnun. Vissulega getur nám
orðið til að jafna stöðu þjóðfé-
lagsstétta. Það gerist hins vegar
ekki með því að reyna að feta
veg meðalmennskunnar heldur
með því að gefa öllum þjóðfé-
lagsþegnum kost á alvöru
menntun.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
AGNES BRAGADÓTTIR
Viðræður viðskiptabanka og Seðlabanka
Átök eru um skiptingu her-
kostnaðar af raunvaxtalækkun
Mikil fundahöld í Seðlabanka í dag, með bönkum, verðbréfasjóðum og lífeyrissjóðum
LEIKAR geta allt eins farið svo nú um helgina að ríkisstjórnin blandi
sér með afgerandi hætti í viðræður Seðlabanka og viðskiptabanka
um breytt og bætt starfskjör bankanna í samskiptum við Seðla-
banka. Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins þá mun Seðlabank-
inn taka þunglega í kröfur viðskiptabankanna um afnám 5% bindi-
skyldu í Seðlabanka, stórfellda lækkun 12% lausafjárskyldu og ekki
hvað síst í þá kröfu bankanna að 3,5% vextir Seðalbanka á bindi-
skyldu verði hækkaðir til jafns við meðalútlánavexti lánastofnana
og að hækkunin verði afturvirk til 1. janúar á þessu ári. Likur eru
taldar á því að Seðlabankinn vilji lækka bindiskylduna svo nokkru
nemi. Seðlabankinn fundar með fulltrúum viðskiptabanka nú eftir
hádegi og að þeim fundi loknum verður fundur með fulltrúum verð-
bréfasjóða og Seðlabanka og loks mun Seðlabankinn eiga fund með
fulltrúum lífeyrissjóða síðar í dag.
Jón Sigurðsson, Seðlabankastjóri
og formaður bankastjórnar Seðla-
bankans, kom aftur til landsins í
gærkveldi, en ráðgerð heimkoma
hans var ekki fyrr en næstkomandi
miðvikudag. Tómas Árnason, Seðla-
bankastjóri, er erlendis og ekki vænt-
anlegur hingað til lands næstu daga.
Það verða því þeir Jón og Birgir
ísleifur Gunnarsson Seðlabankastjóri
sem munu síðdegis í dag eiga fund
með fulltrúum viðskiptabankanna,
þar sem farið verður yfir svör Seðla-
bankans við óskum viðskiptabank-
anna. Þess er jafnvel að vænta að
seinni part dagsins í dag, fáist niður-
staða í þessum viðræðum, jafnframt
því sem þá mun hugsanlega liggja
fyrir hvort viðskiptabankarnir telja
nóg að gert af hálfu Seðlabankans.
Ég hef upplýsingar um að Seðla-
bankinn telji ófært að afnema bindi-
skyldu með öllu, þótt hann sé reiðu-
búinn til þess að lækka hana. Bank-
inn mun beita þeirri röksemd að
hann verði að hafa yfir ákveðnum
sjóðum að ráða til þess að kaupa
spariskírteini ríkissjóðs ef nauðsyn
beri til, til þess að halda niðri raun-
vöxtum. Án slíks stjórntækis geti
bankinn ekk.i haft þau áhrif á raun-
vaxtastig sem aðgerðir ríkisstjóm-
arinnar til lækkunar vaxta gangi út
frá.
Raunar má líkja viðræðum við-
skiptabanka og Seðlabanka um
starfskjör viðskiptabankanna við
kjaraviðræður, þar sem bankarnir
eru í hlutverki launþega, en Seðla-
bankinn í hlutverki atvinnurekenda.
Ljóst þykir að bankarnir muni sækja
það af hörku að Seðlabankinn taki
þátt í herkostnaði raunvaxtalækkun-
arinnar og Seðlabankinn muni veij-
ast eftir megni þótt ljóst sé, einkum
með hliðsjón af yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar frá því á föstudag í
síðustu viku, að um einhveijar tils-
lakanir verði að ræða af hálfu Seðla-
banka.
Einn viðmælandi minn orðaði
þetta þannig í gær: „Viðskiptabank-
arnir munu segja að Seðlabankinn,
með sína digru sjóði, verði að bera
herkostnaðinn gf raunvaxtalækk-
uninni alfarið. Seðlabankinn mun
svara á þann veg að viðskiptabank-
arnir verði að taka þátt í vaxtalækk-
un ríkisvaldsins. Seðlabankinn muni
ekki taka allan kostnaðinn á sig.
Niðurstaðan verður ákveðnar tilslak-
anir af hálfu Seðlabanka, sem ganga
til móts við kröfur viðskiptabank-
anna án þess að uppfylla þær að
öllu leyti. Skipting herkostnaðarins
verður niðurstaðan.“
Vaxtamunur mun minnka
Það viðhorf er uppi innan Seðla-
bankans að ekki þurfi svo mikið að
koma til af hálfu hans til þess að
bæta starfskjör viðskiptabankanna.
Bankarnir þurfi ekki á fjármunum
að halda til þess að lækka sína útl-
áns- og innlánsvexti, svo fremi sem
það gerist í sama mæli á báðum láns-
formum. Vandi þeirra sé eínfaldlega
sá að eitthvað muni draga saman í
vaxtamun bankanna, þar sem bank-
arnir geti líklega ekki lækkað vexti
á innlánum að sama skapi og útlán-
um, þar sem mjög lág ávöxtun á
inníánum muni verða til þess að
sparifjáreigendur reyni að ávaxta
sparifé sitt með öðrum hætti en
bundnum sparifjárreikningum í við-
skiptabönkum. Með minnkandi
vaxtamun myndu tekjur bankanna
rýrna að sama skapi. Það sé bönk-
unum alls ekki að skapi og vilji þeir
því gera ofangreindar kröfur til
Seðlabankans.
Talsverðra efasemda gætti í máli
viðmælenda minna úr viðskiptabönk-
unum í gær í þá veru að Seðlabank-
inn væri reiðubúinn að bæta starfs-
kjör viðskiptabankanna í Seðlabanka
á þann veg að nægilega traustur
grunnur fengist fyrir raunvaxta-
lækkun bankanna upp á tvo hundr-
aðshluta fyrir 10. nóvember næst-
komandi.
Því var jafnvel fleygt, meðal við-
mælenda, að ef Seðlabankinn væri
ekki tilbúinn til þess að koma til
móts við viðskiptabankana á þann
hátt sem þeir teiji viðunandi, þá
muni bankarnir snúa sér til ríkis-
stjórnarinnar með einfaldri orðsend-
ingu eitthvað í þessa veru: „Fram-
hald málsins ér í ykkar höndum.“
Þrátt fyrir þær efasemdir sem
uppi eru innan bankakerfisins um
að niðurstaða funda í dag verði með
þeim hætti að viðskiptabankarnir
telji fullnægjandi, þá er talið fullvíst
að bankarnir muni ekki heykjast á
þeim ásetningi sínum að lækka raun-
vaxtastig um 2% og gefa út yfirlýs-
ingu í þá veru fyrir 10. nóvember,
sem er næsti vaxtaákvörðunardagur.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heimsókn í Granda
BRYNJÓLFUR Bjarnason, forstjóri Granda sýnir Dr. Sam Nujoma, fylgdarliði hans og Þorsteini Páls-
syni, sjávarútvegsráðherra, fiskvinnslu fyrirtækisins.
Opinber heimsókn Sams Nujoma, forseta Namibíu
Hreifst af hitaveitunni
og nýtingu fiskjarins
DR. SAM Nujoma, forseti Namibíu heimsótti í gær fiskvinnslufyrirtæk-
ið Granda, eftir stutta ferð til Nesjavalla og Þingvalla. Fannst Nujoma
mikið til hitaveitunnar á Nesjavöllum koma og kvað það einnig athygl-
isvert hversu vel fiskurinn væri nýttur í fiskvinnslunni.
Nujoma skoðaði Nesjavelli og
Þingvelli í fyld með forsætisráð-
herrahjónunum, Davíð Oddssyni og
Ástríði Thorarensen. Kvaðst Nujoma
hafa hrifist mjög af Nesjavallastöð-
inni og á hvern hátt íslendingar
virkja jarðhitann.
Á Þingvöllum tók séra Sigurður
Árni Þórðarson á móti gestunum og
kynnti þeim sögu staðarins. Forseti
Namibíu og forsætisráðherrahjónin
sátu að því búnu hádegisverð í Ráð-
herrabústaðnum á Þingvöllum. Kalt
var á Þingvöllum og gekk á með
hríðarbyljum en virtist mönnum
Nujoma ekki kippa sér upp við kuld-
ann.
í Reykjavík var haldið að Granda,
þar sem Brynjólfur Bjamason tók á
móti Nujoma, fylgdarliði hans og
Þorsteini Pálssyni, sjávarútvegsráð-
herra. Kaus Nujoma að stíga ekki
inn í frystiklefa fyrirtækisins, enda
búinn að fá nóg af kulda þann dag-
inn. En framleiðsla Granda vakti
áhuga forsetans. „Mér fannst sér-
staklega athyglisvert að engu hrá-
efni er hent, jafnvel beinin eru nýtt.
Við vonumst til að unnið fisk á svip-
aðan hátt í Namibíu,“ sagði Nujoma.
Með Sam Nujoma eru í för utan-
ríkis-, viðskipta- og sjávarútvegsráð-
herrar Namibíu. Þeir funduðu með
kollegum sínum hér á landi að lok-
inni heimsókninni í Granda. Um
kvöldið sóttu gestirnir frá Namibíu
kvöldverð i Höfða í boði borgar-
stjórnar Reykjavíkur.
Sam Nujoma og fyldarlið hans
heldur af landi brott í dag.
Fræðslumiðstöð
í ffknivömum
tekur til starfa
FRÆÐSLUMIÐSTÖÐ í fíknivörnum var opnuð formlega að Grensás-
vegi 16 í Reykjavik í gær. Miðstöðin hefur það markmið að auka og
efla forvarnarstarf í fíkniefnamálum og stuðla að aukinni samvinnu
ýmissa aðila, sinna almennu upplýsinga- og fræðslustarfi og starf-
rækja gagnasafn. Sérstök áhersla er lögð á að vinna að úrbótum í
grunnvörnum meðal barna og unglinga.
Forseti íslands, frú Vigdís Finn-
bogadóttir var viðstödd opnun
Fræðslumiðstöðvarinnar á föstudag.
Ávörp fluttu Árni Einarsson fram-
kvæmdastjóri Fræðslumiðstöðvar-
innar, Guðmundur Bjarnason alþing-
ismaður, Aldís Yngvadóttir verk-
efnastjóri í menntamálaráðuneytinu
og Árni Sigfússon borgarfulltrúi og
formaður skólamálaráðs Reykjavík-
ur.
í ávarpi Árna Einarssonar kom
m.a. fram að Fræðslumiðstöðinni er
ætlað að styrkja og efla fíknivarnir
í landinu með fíölbreyttu upplýsinga-
og fræðslustarfi til almennings en
megin áhersla er lögð á að ná til
barna og ungs fólks.
Forvarnarstarf
Miðstöðinni er ætlað að afla upp-
lýsinga um fíkniefnamál, stuðla að
könnunum, starfrækja gagnasafn og
gefa út upplýsinga- og fræðslurit.
Miðstöðin skipuleggur og stendur að
fíknivörnum í skólum og veitir ráð-
gjöf og upplýsingar varðandi útgáfu
á efni um fíkniefnamál. Foreldra-
samtökin Vímulaus æska og æsku-
lýðssamtökin ÍÚT starfa í nánum
tengslum við fræðslumiðstöðina og
bjóða uppá ýmiss konar viðbótar-
þjónustu.
Fíkniefnaneysla veldur miklu tjóni
hér á landi sem annars staðar. Ekk-
ert lát virðist á aðsókn í þjónustu
meðferðarstofnana og fer hún jafn-
vel vaxandi. Forvarnastarf má því
ekki sitja á hakanum vegna skorts
á samstöðu og samvinnu eða pen-
ingaleysis. Forvarnarstarf er langt-
um hagkvæmari og ódýrari leið fyrir
samfélagið en meðferðarúrræði og
kemur þar að auki í veg fyrir marg-
vísleg vandamál og þjáningar.
Fræðslustarf
Miðstöðin býður upp á fyrirlesara
fyrir almenna fundi og veitir fjölmiði-
um upplýsingar um fíkniefnamál.
Einnig tekur miðstöðin að sér að
skipuleggja fundi og ráðstefnur sem
Ijalla um ávana- og fíkniefnamál.
Miðstöðin gefur árlega út skýrslu
um fíkniefnamál á Islandi, ýmis
fræðslurit, almennt upplýsingaefni
og unnið er að undirbúningi tímarits
um forvarnarstarf. Þar er að finna
flest efni og gögn um fíkniefnamál
sem til er á íslensku. Einnig er þar
fíöldi bóka, bæklinga, tímarita og
skýrslna á öðrum tungumálum.
Gagnasafnið er öllum opið. Aðstaða
er til þess að vinna úr gögnum á
staðnum. Starfsfólk miðstöðvarinnar
veitir aðstoð við gagnavinnu og út-
vegar gögn sem ekki eru til á staðn-
um.
Miðstöðin skipuleggur fræðslu um
fíkniefni í skólum á öllum stigum
og útvegar fyrirlesara um ýmsa
þætti fíkniefnamála. Boðið er uppá
fræðslu- og kynningarfundi fyrir
kennara. Jafnframt er boðið upp á
fyrirlesara og gögn fyrir foreldra-
fundi.
Fiskiþing týsti yfir ánægju sinni með lækkun vaxta
Mikill meirihluti þings-
ins hafnaði Þróunarsjóði
FISKIÞING hafnaði í gær stofnun Þróunarsjóðs sjávarútvegs-
ins, en fagnaði jafnframt áhuga forystumanna fiskvinnslunnar
að komið verði á laggirnar úreldingarsjóði fyrir fiskvinnslu-
hús. Þá lýsti þingið áhyggjum sínum af hallarekstri sjávarút-
vegsins og taldi að margs konar gjöldum mætti létta af honum.
Jafnframt var þeirri lækkun vaxta, sem nú er fram að ganga,
fagnað.
Nokkrar 'umræður urðu um
ályktun um hugmyndir um Þróun-
arsjóð sjávarútvegsins. Fjárhags-
nefnd samþykkti að leggja fram
tillögu, þar sem sagði að vel kæmi
til greina að skoða hugmyndir um
Þróunarsjóð sjávarútvegsins. Þing-
ið teldi þó að markmiðin lægju ekki
nógu ljóst fyrir í fyrirliggjandi
frumvarpi og þyrftu þau í einstaka
tilfellum að vera önnur. Til dæmis
að hægt sé að byggja upp nýjan
atvinnurekstur á grunnu þess, sem
lagt verði niður. Þá væri þingið
mótfallið því að þróunarsjóður yfir-
tæki aðra sjóði, sem ljóst væri að
yrðu að afskrifa hluta eigna sinna
og hafnaði öllum hugmyndum um
að sjóðurinn yrði tengdur auðlinda-
skatti. Þá væri stuðningur Fiski-
þings við stofnun sjóðsins háður
því, að frumvarpið yrði tekið til
endurskoðunar með þátttöku fé-
lagasamtaka í sjávarútvegi og um
það næðist bærileg samstaða.
Við þessa tillögu kom fram breyt-
ingar tillaga, þar sem áformum um
stofnun sjóðsins var hafnað, en hún
var svo hljóðandi: „52. Fiskiþing
mótmælir harðlega áformum stjón-
valda um stofnun sérstaks Þróunar-
sjóðs sjávarútvegsins.
52. Fiskiþing leggur áherzlu á að
hagræðingarsjóður verði verði efld-
ur, svo hækka megi úreldingar-
styrki úr honum vegna úreldingar
fiskiskipa.
52. Fiskiþing fagnar áhuga forystu-
manna fiskvinnslunnar að komið
verði á laggirnar úeldingarsjóði fyr-
ir fiskvinnsluhús, sem fiskvinnslan
sjálf greiði iðgjald til og ráði sjálf
hvaða fiskvinnsluhús fái úrelding-
arstyrki.“
Tillaga þessi var samþykkt með
21 atkvæði gegn 5.
Af öðrum samþykktum um af-
komu- og íjárhag sjávarútvegsins
má nefna samþykkt um nauðsyn
þess að lækka álögur á útveginn
svo sem rafmagnsverð, sérstakt
álag á vörugjald og lagfæra mis-
ræmi í álagningu þess, tryggingar
og fleira og jafnframt var því mót-
mælt að sjávarútvegurinn fengi
aldrei að njóta þeirra hagræðingar,
sem hann næði fram í rekstrinum.
Nokkrar umræður urðu um
rekstur og fjárhag Fiskifélagsins
og samþykkt tillaga svo hljóðandi:
„52. Fiskiþing hefur áhyggjur af
rekstri Fiskifélagsins í framtíðinni.
Þrátt fyrir mikinn niðurskurð á
rekstrargjöldum sem gengið hefur
nærri starfsemi félagsins og starfs-
fólki, vantar allnokkuð á að líklegt
sé að félagið skili hallalausum
rekstri í nánustu framtíð. Þingið
leggur til við stjórn félagsins og
fiskimálastjóra að undirbúa og
leggja fyrir næsta Fiskiþing tillögur
um leiðir til að afla nýrra tekna.“
Það var í tengslum við þessa
niðurstöðu, sem Sveinbjörn lagði til
að hugmyndinni um tekjuöflun með
rekstri spilakassa um borð í skipun-
Þá benti þingið á nauðsyn þess að
halda kostnaði við eftirlit í hófi og
sérstaklega þyrfti að halda kostnaði
við skoðunarstofur í skefjum. Þá
var skorað á Alþingi að famlengja
niðurfellingu tryggingagjalds út
næsta ár og að það hefji endurskocL
un á lífeyrismálum með það í huga
að jafna lífeyrisrétt landsmanna,
tryggja lágmarkslífeyri og koma í
veg fyrir óhófslífeyri.
Þá var vísað til stjórnar Fiskifé-
lagsins tillögu um að kannað yrði
hver áhrif fiskveiðistefnan hefði
haft á þróun, rekstur og fíárhags-
lega stöðu útgerðar og fiskvinnslu
í landinu.
um yrði vísað til stjórnar félagsinsj.
Hann benti á að æðsta mennta-
stofnun Iandsins færi þessa leið til
tekjuöflunar og því væri Fiskifélag-
inu engin minnkun að því að gera
slíkt hið sama. Hann flutti mál sitt
meðal annars í bundnu máli og
hlaut nokkurn stuðning, meðal ann-
arra þeirra Kristjáns Loftssonar,
útgerðarmanns frystitogarans Ven-
usar, og Reynis Traustasonar, út-
gerðarmanns á Flateyri. Formaður
stjómar Fiskifélagsins, Jónas Har-
aldsson, og fiskimálastjóri, Bjarni
Grímsson, lögðust báðir gegn tillög-
unni og fór svo að tillaga um að
vísa henni frá var samþykkt með
14 atkvæðum gegn 12.
Enga spila-
kassa um borð
HUGMYND um nýstárlega leið til tekjuöflunar fyrir Fiskifélag-
ið var hafnað á þinginu í gær. Þá var lagt til að félagið aflaði
tekna með rekstri spilakassa um borð í stærri skipum. Flutnings-
maður, Sveinbjörn Jónsson, frá Súgandafirði, vísaði í því tilefni
til fjáröflunar Háskóla íslands og taldi Fiskifélagið geta farið
sömu leið.
Snarpar umræður um ályktanir sjávarútvegsnefndar
Sáttatilraun um veiðar
krókabáta var samþykkt
EIN af ályktunum sjávarútvegsnefndar á Fiskiþingi fjallaði um
veiðar krókabáta og fól í sér að útfærsla á veiðiheimildum þeirra
verði heildardagafjöldi, 160 dagar miðað við núverandi afla-
mark á þorski. Föst sókn telst 92 dagar í mánuðunum maí, júní
og júlí. Arthúr Bogason formaður Landssambands smábátaeig-
enda sagði að hér væri um verulega skerðingu að ræða fyrir
krókabáta en ályktunin væri sáttatilraun í deilunum um veiðar
þeirra og hann skoraði því á þingfulltrúa að samþykkja þennan
sáttagrundvöll. Fór svo að ályktunin var samþykkt með 17 at-
kvæðum gegn 9.
Mjög snarpar umræður urðu á
Fiskiþingi um ýmsar ályktanir sjáv-
arútvegsnefndar, þó einna helst til-
lögu um að meðan kvótakerfið sé
við lýði sé eðlilegt að sala og and-
virði sölu veiðiheimilda verði á
höndum ríkissjóðs. Guðjón A. Krist-
jánsson var einn þeirra sem kvaddi
sér hljóðs um þessa ályktun og
sagði m.a. að hann teldi að ef ekki
væri hægt að koma í veg fyrir óeðli-
lega viðskiptahætti með kvóta
myndu sjómenn hallast í þessa átt,
það er hafa sölu veiðiheimilda í
höndum ríkisins. Kristján Loftsson
sagði m.a. að hann fengi ekki skil-
ið hvernig þetta ætti að ganga upp
ef útgerðarmenn yrðu að afhenda
ríkissjóði kvóta sinn endurgjalds-
laust en kaupa hann síðan aftur
fullu verði. Hér væri því aðeins
verið að setja auknar álögur á út-
gerðina.
Breytingu vísað frá
í miðjum umræðunum komu þeir
Jónas Haraldsson og Gísli Svan
Einarsson fram með breytingartil-
lögu í þá átt að Fiskiþing styðji
núverandi kvótakerfí og fijálst
framsal veiðiheimilda en þeirri til-
laga var vísað frá með miklum
meirihluta atkvæða.
Reynir Traustason einn af höf-
undum ályktunarinnar um söfe
veiðiheimilda sagði m.a. að hún
væri sett fram til svæla menn úr
grenum sínum og ágætt að það
skyldi takast á þinginu. „Afstaðan
er skýr, þeir sem fella ályktunina
eru að velja kvótabraskið áfram,“
sagði Reynir en svo fór að ályktun-
in var felld með miklum meirihluta
atkvæða.
Af öðrum ályktunum sem sam-
þykktar voru frá sjávarútvegsnefnd
má nefna að Fiskiþing leggur til
að línuveiðar í nóvember til febrújr
verði óbreyttar, það er tvöföldiln
áfram. Og samþykkt var að mót-
mæla núverandi framkvæmd á
kvótakerfinu sem ýtir undir brask
með aflaheimildir. Hinsvegar var
fellt að allur ferskur fiskur færi um
fiskmarkaði og fellt var að afnema
bæri heimild til að framselja leiguk-
vóta nema þegar um er að ræða
jöfn skipti á kvóta milli skipa.