Morgunblaðið - 03.12.1993, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1993
Þórarínn J. Reykdal,
Móbergi - Minning
Fæddur 27. febrúar 1916
Dáinn 19. nóvember 1993
í dag verður lagður til hinstu
hvílu Þórarinn Reykdal á Móbergi
við Hafnaríj'örð. Hann fæddist 27.
febrúar 1916 á Setbergi við Hafnar-
fjörð. Foreldrar Þórarins voru hjón-
in Jóhannes J. Reykdal, bóndi og
trésmiður á Setbergi, og kona hans
Þórunn Böðvarsdóttir. Jóhannes,
faðir Þórarins, var fæddur 18. jan-
úar 1874 á Vallnakoti í Reykjadal
í Þingeyjarsýslu. Jóhannes lærði
trésmíðar á Akureyri og í Kaup-
mannahöfn, en settist að í Hafnar-
firði árið 1902 og varð síðar lands-
kunnur athafna- og framkvæmda-
maður. Árið 1903 reisti hann fyrstu
trésmíðaverksmiðjuna hér á landi,
þar sem allar vinnuvélar gengu fyr-
ir vatnsafli, og ári síðar setti hann
upp 9 kílóvátta vatnsaflsstöð, og
voru rafljósin frá henni þau fyrstu,
sem kveikt var á hér á landi. Jó-
hannes rak stórbú á Setbergi frá
1909 til 1931 og síðan til æviloka
á nýbýlinu Þórsbergi, sem hann
reisti. Jóhannes lést 1. ágúst 1946.
Kona hans, Þórunn Böðvarsdóttir,
var fædd í Hafnarfirði 21. nóvem-
ber 1883. Hún lést 3. janúar 1964.
Þórarinn Reykdal ólst upp í stór-
um systkinahópi á Setbergi og Þórs-
bergi, en þau hjónin Jóhannes og
Þórunn eignuðust alls tólf böm, og
var Þórarinn næstyngstur barna
þeirra hjóna, sem náðu fullorðins-
árum. Eftirlifandi systkini Þórarins
eru þau Kristín, fædd 16. maí 1905,
húsfreyja á Ásbergi við Hafnar-
ijörð, sem gift var Hans Christian-
sen, verslunarmanni; Elísabet, fædd
17. desember 1912, húsfreyja á
Setbergi, sem gift var Einari Hall-
dórssyni, bónda þar og oddvita, og
Þórður, fæddur 19. ágúst 1920,
fyrrum verslunar- og skrifstofu-
maður í Hafnarfirði, kvæntur Jónu
J. Reykdal.
Að loknu stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík vorið
1940 hóf Þórarinn nám í verkfræði
við Háskóla íslands, en hélt síðar
vestur um haf til náms í verkfræði
við háskóla í Bandaríkjunum, fyrst
í Michigan en síðan í Berkeley í
Kaliforniu. Er heim kom, starfaði
Þórarinn fyrst við fyrirtæki Jóhann-
Fædd 3. nóvember 1913
Dáin 22. nóvember 1993
Mig langar í fáum orðum að
minnast ömmu minnar, Klöra Tóm-
asdóttur, eða ömmu á Háó, eins og
hún var jafnan kölluð. Hún var
bæði sérstök og góð kona, sem
reyndist okkur bamabörnunum sín-
um vel. Margt kenndi hún okkur,
t.d. í sambandi við hannyrðir og
saumaskap. Þegar við voram
krakkar saumaði hún alltaf á okkuc
jólafötin og tókst jafnan vel upp.
Ýmisleg skemmtileg orðatiltæki
notaði hún í daglegu tali, sem hafa
vakið mikla lukku í gegnum tíðina
bæði hjá okkur barnabömunum og
ekki síður bamabarnabömunum.
Amma var alltaf mjög ung í anda
og ótrúlega ungleg í öllum háttum.
Þess vegna trúði maður því varla
að hún væri orðin svona fullorðin,
en hún varð 80 ára hinn 3. nóvem-
ber síðastliðinn.
Elsku amma mín, ég vil þakka
þér fyrir alla hlýjuna sem þú gafst
okkur og bið algóðan Guð að geyma
þig og styrkja hann afa á erfiðum
stundum.
Klara S. Árnadóttir.
Elsku amma okkar er dáin. Hún
Iést á Borgarspítalanum hinn 22.
nóvember. Það er erfitt að trúa því
esar föður síns, sem á þeim tíma
hafði mikil umsvif, rak trésmiðju,
íshús o.fl., en lengst af starfaði
Þórarinn við olíurannsóknir á Kefla-
víkurflugvelli og veitti þar forstöðu
olíurannsóknastofu, allt þar til hann
lét af störfum fyrir þremur áram
síðan.
Hinn 31. apríl 1944 gekk Þórar-
inn að eiga Iðunni Eylands lyfja-
fræðing, sem fædd var 22. janúar
1919 í Noregi, en hún var dóttir
hjónanna Árna G. Eylands, land-
búnaðarráðunauts og ritstjóra
Freys, sem síðar var framkvæmda-
stjóri hjá Sambandi íslenskra sam-
vinnufélaga og stjórnarráðsfulltrúi,
og konu hans Margit Eylands, sem
var norskrar ættar. Lágu leiðir
þeirra Þórarins og Iðunnar saman
í Bandaríkjunum, þar sem þau
dvöldust bæði við nám á árum
seinni heimsstyijaldarinnar, og þar
fæddist þeirra fyrsta barn árið
1944, Jóhannes, tæknistjóri hjá DV,
sem kvæntur er Birnu Gunnarsdótt-
ur. Önnur börn Þórarins og Iðunnar
era Margrét myndlistarkona, sem
búsett er í Osló, fædd 1948; Þór-
unn, framhaldsskólakennari í Reyk-
holti, fædd 1951, giftÞórði Stefáns-
syni; Iðunn menntaskólakennari í
Reykjavík, fædd 1953, gift þeim
er þetta ritar, og yngstur er Árni,
vélvirki í Hafnarfirði, fæddur 1958,
en sambýliskona hans er Guðrún
Pálína Haraldsdóttir. Þórarinn var
eins og önnur systkini hans trúr
átthögum sínum og æskustöðvum,
og eftir heimkomuna frá Bandaríkj-
unum reistu þau Iðunn og Þórarinn
sér hús í landi Setbergs, sem þau
nefndu Móberg, og bjuggu þar alia
tíð upp frá því, en húsið teiknaði
Þórarinn sjálfur og byggði að mestu
leyti einn. Þau hjón voru einstak-
lega samhent og bæði mjög listræn,
svo sem hýbýli þeirra báru glöggt
vitni um. Iðunn kona Þórarins lést
9. mars 1974 eftir langvarandi veik-
indi, langt um aldur fram.
Þórarinn Reykdal var góðum
gáfum gæddur, smiður góður, lag-
hentur og hæfileikaríkur á mörgum
sviðum. Hann ferðaðist mikið bæði
hér innanlands og erlendis, var
unnandi góðrar tón- og myndlistar
og fékkst í frístundum sínum nokk-
uð við teikningar og útskurð. Hefði
að hún sé horfín, það eru svo ótal
margar minningar sem koma upp
í hugann.
Þegar við vorum lítil og fengum
að gista hjá ömmu og afa á Háó,
þá heyrðist oft heima: Það er mín
helgi núna hjá ömmu og afa. Við
fengum hvert sína helgina, því að
það var nóg að hafa okkur eitt í
einu. En amma þreyttist aldrei á
því að hafa okkur, við komum nær
því á hveijum degi eftir að við flutt-
umst í Breiðholtið en við áttum
heima í sama húsi í fjögur ár.
Leikfélaga áttum við einnig þar.
Þess vegna var alltaf gaman að
vera á Háaleitinu hjá ömmu og afa
og mamma og pabbi þurftu oft að
leita að okkur þegar það átti að
fara leggja af stað heim, því að þá
vorum við vön að tínast í smátíma
þar til þau gáfust upp og fóru. Þá
kom eitt og eitt okkar úr felum.
Eftir að við uxum úr grasi héld-
um við áfram að koma á Háó.
Amma var vön að baka heimsins
bestu pönnukökur og alltaf þegar
við voram búin að eyða helginni
með mömmu og pabba í Kjósinni,
þar sem fjölskyldan reisti sér sum-
arbústað, var farið beint á Háó
þótt klukkan væri orðin ellefu eða
meira til að borða pönnukökurnar
hennar ömmu. Amma var alveg
eldklár í bakstri og hannyrðum. Það
var alveg sama hvað hún tók sér
hann án efa orðið liðtækur á sviði
þeirrar listgreinar, ef hann hefði
lagt hana fyrir sig í meira mæli,
svo sem hugur hans hefur án efa
staðið til.
Þórarinn Reykdal var hægur
maður og rólyndur í allri fram-
göngu, hjartahlýr, hjálpsamur og
greiðvikinn. Hann hafði ákveðnar
skoðanir á mönnum og málefnum,
en var orðvar og flíkaði lítt skoðun-
um sínum og tilfínningum og kaus
mjög að vinna verk sín í kyrrþey.
Hvers konar lofgjarðir, vegtyllur
og viðurkenningar fyrir það, sem
vel var gert, voru honum fjarri
skapi, enda ríkur þáttur í fari hans
og framgöngu allri einstök hógværð
og lítillæti. Hygg ég, að það hafi
staðið hjarta hans nær sem segir í
Orðskviðum Salómons konungs, að
betra sé að vera lítillátur með auð-
mjúkum en skipta herfangi með
dramblátum.
Blessuð veri minning hans.
Þorgeir Orlygsson.
Við systkinin töluðum alltaf um
afa á Móbergi, það var ekki af því
að við ættum fleiri en einn og þyrft-
um að greina á milli þeirra, heldur
var það vegna þess að þegar við
bjuggum í sama hverfi og hann í
Hafnarfirði hétu öll húsin sínu eigin
nafni. Hann bjó á Móbergi en við
á Engjabergi. Þegar hverfið stækk-
aði breyttist þetta fyrirkomulag og
afi bjó allt í einu við götu sem hét
Fagraberg og hafði sitt húsnúmer,
en í huga okkar hét húsið alltaf
Móberg.
Fyrstu minningar mínar um afa
eru frá því að ég var fímm ára. Þá
hljóp ég á hveijum degi upp brekk-
una sem lá á milli húsanna til að
fara í lestrarkennslu hjá afa. Á
stuttum tíma var ég orðin fluglæs
og byijaði fljótt að lesa allt sem ég
kom höndum yfir. Afi hlúði líka
alltaf að lestrinum hjá okkur barna-
börnunum, því að á hveijum jólum
fengum við harðan pakka frá hon-
um sem innihélt einhveija góða bók.
Þegar afi fór á eftirlaun fékk
hann nægan tíma til að sinna sínum
áhugamálum. Hann var alltaf mjög
listrænn og hafði mikin áhuga á
öllu sem snerti listir. Sjálfur var
hann listamaður í sér og fyrir stuttu
tók hann aftur upp þráðinn í mynd-
listarnámi sem hann byijaði í fyrir
mörgum áram. Hann hafði líka
gaman af listviðburðum, hvort sem
um var að ræða myndlist, tónlist
eða leiklist. Starfs míns vegna hef
fyrir hendur, hún skilaði öllu frá
sér eins og það væri eftir lista-
mann. Einnig söknum við jólanna
hennar ömmu. Það var alltaf mikið
að gera fyrir jólin og þegar við
sóttum jólatréð niður í geymslu og
hangikjötsilmurinn angaði um íbúð-
ina á meðan við skreyttum tréð. Já,
það er svo margs að minnast.
Fjölskyldan var mjög samrýnd.
Amma og afi sem áttu bara tvær
dætur, eignuðust níu barnabörn og
sextán barnabarnabörn, og oft
mátti heyra ömmu segja: „Það
komu tólf manns í heimsókn í gær“,
en það var hennar líf og yndi að
hafa fullt hús af fólki.
Og ekki má gleyma sumarhátíð-
ég á þessu ári sótt mikið af listvið-
burðum og þá skipti ekki máli um
hvers konar atburð var að ræða,
mjög oft var afi á staðnum.
Afi naut þess líka að ferðast og
til að njóta þess enn betur las hann
sér vel til um Iöndin sem hann ferð-
aðist til og fór að læra frönsku til
að eiga betra með að ferðast um
Frakkland. Undanfarin ár hefur
hann ferðast til fjarlægra landa
með Heimsklúbbi Ingólfs og naut
hann þess út í ystu æsar. Hann var
varla kominn hem úr einni ferð
þegar hann var farin að undirbúa
sig fyrir þá næstu.
Það er margs að minnast þegar
hugsað er til afa og eigum við systk-
inin eftir að sakna hans sárt. En
hann mun alltaf vera til í huga
okkar og þá munum við líklega allt-
af minnast hans sem afa á Móbergi.
Helga Margrét Reykdal.
Það var haustið 1937 að tveir
Hafnfírðingar, Þórarinn og Þórður
komu til liðs við okkur í 4. bekk
stærðfræðideildar Menntaskólans
hérna. Það vora synir Þórunnar og
Jóhannesar Reykdal á Setbergi við
Hafnarfjörð.
í þessum bekk gekk á ýmsu.
Sumir voru háværir en aðrir gengu
hljóðlega um. í síðari hópnum voru
bræðurnir tveir, prúðir og kurteisir
og bar það vott um vandað uppeldi
þeirra. Ekki voru þeir framan af
gjarnir á að trana sér fram í hópn-
um en ekki ósjaldan kom það þó
fyrir að þegar þeir sem hæst létu
voru búnir að ljúka sér af, að lítil
og græskulaus athugasemd kom frá
þeim sem bætti heldur betur um.
inni okkar sem við kölluðum gaml-
árskvöld, en það héldum við með
tilheyrandi flugeldum og stjörnu-
ljósum í Kjósinni síðla sumars. Þá
hafði amma mikið að gera við að
elda og baka, og þetta voru sælu-
stundirnar, öll fjölskyldan saman
við leik og störf.
Hún amma hét fullu nafni Klara
Tómasdóttir og var fædd 3. nóvem-
ber 1913 í Árbæjarhjáleigu í Holt-
um í Rangárvallasýslu. Hún var
dóttir hjónanna Vigdísar Vigfús-
dóttur og Tómasar Halldórssonar.
Systkinin voru ellefu og var amma
níunda í röðinni, hún á tvo bræður
á lífi, Vigfús og Hjalta.
Hinn 24. október 1942 giftist
amma Sigurði G. Hafliðasyni sem
starfaði hjá Vegagerð ríkisins. Þau
eignuðust tvær dætur, Vigdísi Ág-
ústu og Hafdísi Sigurbjörgu. Amma
Qg afi voru búin að búa saman í
63 ár þegar amma lést, og nú þeg-
ar amma er farin biðjum við góðan
Guð að vaka yfir afa og gefa honum
styrk. Það hefur stórt skrað verið
höggvið í fjölskyldu okkar því að
pabbi okkar dó fyrir rúmu ári.
Góði guð, við biðjum þig að vaka
yfir afa, mömmu og Viggu og allri
fjölskyldunni. Guð geymi ömmu.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem.)
Sigurður Ágúst, Hilmar
Birgir, Ellen Olga.
Það er lítið atvik sem rifjast upp
frá þeim tíma. Það var dumbingur
í lofti um haustið og mikil værð í
kennslustundinni í eðlisfræði þrátt
fyrir að kennarinn reyndi allt sem
hann gat til að halda nemendunum
við efnið. Hann talaði hratt en einn
ávana eða heldur óvana hafði hann
í máli sínu að nota títt útlenda orð-
ið „praktískt talað“ bæði í tíma og
ótíma. Það var það helsta sem tek-
ið var eftir. Hörðunin var praktískt
talað tíu og píið var praktískt talað
þrír. Ekki er útilokað að hann hefði
sagt að kunnátta nemenda væri
praktískt talað mismunandi. Þetta
varð smitandi og þótti það fínt, að
nokkrir sem töldu sig örlítið kunna
í faginu voru farnir að komast svo
að orði. En það sem er minnisstætt
frá kennslustundinni er að kennar-
inn hafði þegar hér var komið sögu
haft fímm sinnum yfir þetta sama
orðtak uppi við töfluna. Og það var
dauðakyrrð í stofunni enda ekki
allir andvaka - að lítill bréfmiði lagði
leið sína frá bræðrunum sem sátu
fremst í sætaröðinni. Hann mjakað-
ist rólega aftur en nam þó staðar
við og við. Um síðir kom hann i
hendur mínar og á honum stóð
aðeins þessi saklausa vísa:
Praktískt talað
praktískt er
praktískur að vera.
Praktískur maður
praktiskt sér,
praktískt eksistera.
Þar með vissum við að Þórarinn
var meiriháttar og við frekari kynni
fór vegur hans vaxandi: Góður fé-
lagi, ánægjulegur í góðum félags-
skap og ekki síst í skíðaferðum,
drátthagur og teiknaði skopmyndir
í skólablaðið og ávallt viðbúinn þeg-
ar eitthvað spennandi var á döf-
inni. Á nútímamáli heitir það að
hann hafi verið vel liðtækur í
skemmtanaiðnaði skólans.
Svo komu stúdentsárin og leiðir
skildu. Sumír fóru út og suður,
aðrir hingað og þangað en Þórarinn
fór til Bandaríkjanna og dvaldist
þar við nám í fimm ár. Þar fangaði
hann yndislega konu Iðunni Ey-
lands og átti síðar með henni fimm
börn, Jóhannes, Margréti, Þórunni,
Iðunni og Árna. Konu sína missti
hann árið 1974 og varð það honum
sár missir. Þegar heim kom að vest-
an starfaði hann fyrst við fyrirtæki
föður síns en lengst af vann hann
sem deildarstjóri á Keflavíkurflug-
velli. Var starf hans fólgið í að
hafa eftirlit með því að ekki væri
göróttur vökvi settur á eldsneytis-
geymana þar. Við það starfaði hann
þar til hann lét af störfum vegna
aldurs.
I þá daga var leiðin til Hafnar-
ijarðar mun lengri en nú og fylgd-
ist ég lítið með hans högum þar til
hann bauð stúdentshópnum frá
1940 til veislu á heimili sínu í til-
efni af 40 ára afmæli hans. Þá
hafði Þórarinn verið ekkjumaður í
sex ár og stóð einn að móttökunni.
Var ekki annað að sjá en hann
kynni vel til að halda veislu með
hofmannabrag. Borðið svignaði
undan krásum og ljúfsár vín glóðu
í glösum. Eftir þennan merkisat-
burð slóst hann í hóp nokkura
bekkjarsystkina sem höfðu þann
hátt á að koma saman að sunnu-
dagsmorgni og drekka kaffisopa,
ræða málin og leggja síðan af stað
i afar stutta gönguferð. Vináttu-
böndin voru tekin upp að nýju. Nú
var hann lífsreyndur maður en sami
prúði og hægláti drengurinn og
áður, en við fundum glöggt að and-
lega pundið frá stúdentsárunum
hafði hann ávaxtað vel. Hann var
dulur um sín einkamál en án efa
var hann einmana eftir konumiss-
inn. Hélt hann heimili þeirra að
mestu óbreyttu frá því að hún skildi
við það. Vafalaust langaði hann til
að eignast nýjan lífsförunaut en
ekkert varð úr því, enda segir mál-
tækið að enginn veit hvað átt hefur
fyrr en misst hefur.
Hann reyndi að bæta sér það upp
með því að njóta annars sem tilver-
an hafði að bjóða. Alla tíð hafði
hann verið mikill útivistarmaður og
kunni að meta íslenska náttúru,
þekkti fjöllin, árnar og blómin. Þá
átti hann stóran bókaskáp með fal-
legum bókum, og nefna má áhuga
Minning
Klara Tómasdóttir