Morgunblaðið - 06.01.1994, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 1994
Reksturratsjárstöðvannafjögurra
veröur óbreyttur
GraenJa
Gunnólfsvíki
fjall
ÍSL AND
Miðnesh eiði
Stokksnes
FLUGVÉLAKOSTUR varnarliðsins hefur skroppið nokkuð saman á síðustu árum.
Nauðsyn þótti á átján orrustuþotum og tveimur ratsján/élum um miðjan síðasta áratug,
er allt upp í 170 sovéskar vélar flugu inn á íslenska loftvarnarsvæðið, en undanfarið
ár hefur ekki ein einasta rússnesk herflugvél Tiiiögur samkomu-
sést í islenskri lofthelgi. Bandaríkja- ,lagiö
1989

18
1993 1993
0
7
0
1
1
1
0
10
í árslok
1994
4
4
1
1
1
0
18
Flugfloti
Varnarliðsins
F-15C Eagle orrustuþota
P-3C Orion kafbátaleitarflugvél
Sikorsky HH-60 G björgun.
Lockeed KC-135 R
Hercules eldsneytisbirg^avél
Lockeed KC-130
Hercules björgunarflugv)
P-3 Orion flutningaflugvi
E-3A AWACS ratsjárflugvél
SAMTALS
Mannafli
varnarliðsins
»1 ?l il ®l ;l ;l
RKKKRR
Varnarliðsmenn
Borgaralegir starfsmenn
Fjölskyldur
Samtals
íslenskir starfsmenn

1993
2.999
102
2.600
5.701
1.651
6. ágúst
1993
Tillögur
Bandarikjamanna*
2.095
?
1.700
u.þ.b. 3.800
15. ágúst
1993
Gagntillögur
Islendinga
Ekki
tiltekinn
fjöldi
í árslok
1994
2.759
?
?
?
9
* Markmið Bandaríkjamanna var að skera mannafla niður um þriðjung.
' Ef Islendingar taka að sér rekstur þyrluflugbjörgunarsveitar varnarliðsins gaetu um 100 ný atvinnutækifæri komið til.

1997
Samkomulagið frá
1993 fram komið
1996
CMC
Ákvæði
samkomu-
lagsins
endurmetin
2.619
?
?
?
Einhver fækkun
SKEYTIÐ SEMFEKK
KERFIÐ TIL AÐ
NÖTRA OG SKJÁLFA
^ eftir Agnesi Bragadóttur
Ifyrradag, þann 4. janúar 1994, fékkst
loks niðurstaða í samningaviðræðum
íslenskra og bandarískra stjórnvalda
um hvert framtíðarfyrirkomulag her-
stöðvar Bandaríkjamanna á Keflavík-
urflugvelli skuli veraTen fyrstu viðræður þar
að lútandi fóru fram í Washington í septem-
ber 1992, að frumkvæði íslendinga, eða fyr-
ir tæplega hálfu öðru ári. Á ýmsu hefur geng-
ið á meðan á þessum erfiðu samningaviðræð-
um hefur staðið, þar sem bandarísk stjórn-
völd voru með tillögur um stórfelldan niður-
skurð mannafla, flugvélakosts og umsvifa,
sem íslenska viðræðunefndin gat ekki fallist
á, þar sem hún taldi að þannig yrði tvíhliða
varnarsamningur ríkjanna frá árinu 1951 um
lágmarksvarnir íslands ekki uppfylltur. í
aprílmánuði 1993 voru hugmyndir innan
bandaríska flughersins um umtalsverðan nið-
urskurð á Keflavíkurflugvelli orðnar nokkuð
fastmótaðar, samkvæmt uplýsingum Morg-
unblaðsins. Þann 16. apríl sl. fengu íslensk
stjórnvöld fyrstu alvarlegu vísbendinguna frá
þeim bandarísku. Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins úr bandaríska utanríkisráðu-
neytinu, sendi sendiráð íslands í Washington
skeyti þann dag, til utanríkisráðuneytisins,
þar sem fram kom að verið væri að kanna
á vegum bandarískra hernaðaryfírvalda kosti
sem gætu þýtt umtalsverða breytingu á starf-
semi varnarliðsins hér á landi, þegar-í byrjun
Ljóst að gagntillögur íslendinga hafa
ráðið flestu um helstu niðurstöður
varnarviðræðna íslenskra og banda-
rískra stjórnvalda um fyrirkomulag
varna íslands til næstu tveggja ára
nýhafins árs. Raunar má svo fast að orði
kveða, að þetta „litla skeyti" hafi fengið allt
kerfið til þess að nötra og skjálfa. Blaðamað-
ur Morgunblaðsins fór snemma í maí til
Washington og aflaði frétta úr bandaríska
stjórnkerfinu af þeim kostum sem væru til
skoðunar, hjá bandarískum hernaðaryfírvöld-
um. Morgunbiaðið birti frétt um þetta á for-
síðu blaðsins þann 6. maí 1993.
Formlega staðfestingu á staðföstum
áformum bandarískra stjómvalda fengu ís-
lensk stjórnvöld svo á viðræðufundi íslensku
og bandarísku sendinefndanna hér í Reykja-
vík þann 6. ágúst síðastliðinn, þegar Banda-
ríkjamenn lögðu fram tillögur sínar um niður-
skurð, sem hæfist þegar 1. janúar sl.
Tillögur Bandaríkjamanna
Það er kannski ekki að furða, að Banda-
ríkjamenn hafi lagt slíkt höfuðkapp á, að
efnisatriðum tillagna þeirra yrði haldið leynd-
um, þar til niðurstaða fengist í málinu, því
um verulega uppstokkun hefði orðið að ræða
í starfSemi varnarliðsins á Keflavíkurflug-
velli, samkvæmt þeim tillögum, sem Banda-
ríkjamenn kynntu í Reykjavík þann 6. ágúst
síðastliðinn.
Samkvæmt þeim upplýsingum sem ég hef
aflað mér í varnarmálaráðuneyti Bandaríkj-
anna (Pentagon) og utanríkisráðuneyti
Bandaríkjanna (State Department) voru
meginatriði tillagna Bandaríkjamanna frá því
6. ágúst 1993 þessi:
57. orrustuflugsveitin (Fighters Squadr-
on), 12 F-15 orrustuþotur flughers Banda-
ríkjanna (U.S. Air Force) hyrfu á brott frá
íslandi, frá og með 1. janúar 1994.
Fjarskiptakerfi bandaríska sjóhersins (U.S.
Navy) SOS-US-System, hætti starfrækslu í
áföngum á árunum 1994 til 1997. Þar yrði
um tæknilega úreldingu að ræða, þar sem í
stað þessa njósnakerfis yrði notast við gervi-
hnattakerfi.
Þyrlubjörgunarsveitin (Search and Rescue
Unit) yrði sömuleiðis á brott, en þó mun sú
afstaða bandarískra stjórnvalda ekki hafa
verið jafn ófrávíkjanleg og afstaðan með
brottflutning orrustuflugsveitarinnar. Sam-
kvæmt upplýsingum mínum settu Banda-
ríkjamenn ákveðið spurningarmerki við
þyrlusveitina og áframhaldandi staðsetningu
hennar hér á landi.
Tillögur Bandaríkjamanna um brottflutn-
ing orrustuþotnanna 12 F-15 hefðu falið það
í sér að 554 starfsmenn bandaríska flughers-
ins hefðu horfið á ný til Bandaríkjanna frá
Keflavíkurflugvelli, og um það bil 250 starfs-
menn sjóhersins. Áuk þess hefði þessi ráð-
stöfun með algjöru brotthvarfi F-15 flugsveit-
arinnar frá Keflavík haft það í för með sér
að allir starfsmenn þyrlubjörgunarsveitarinn-
ar, 100 talsins, hefðu horfið af landi brott.
Samtals hefði því fækkað um rétt liðlega 900
hermenn á Keflavíkurflugvelli, við það að