Morgunblaðið - 06.01.1994, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 1994
33
Ósannindamenn
á valdastólum!
eftir eftir Björgu
Guðmundsdóttur
Það er leitt til þess að vita að
menn, sem gegna áhrifamiklum
valdastöðum, skuli verða uppvísir
að ósannindum. Því miður hefur
framganga Markúsar Arnar Antons-
sonar í SVR-málinu verið á þann
veg, hvort sem honum er það sjálf-
rátt eða þá að hann er að skjóta
hlífiskildi yfir Svein Andra Sveins-
son, sem virtist ráða miklu um SVR-
málin. Niðurstaðan er dapurleg,
nefnilega sú, að Markús Orn er
margsaga og uppvís að margs konar
blekkingum í málinu.
Skriflegt loforð svikið
Borgarstjóri virðist ekki ætla að
standa við skriflegt loforð, sem hann
ásamt Sveini Andra Sveinssyni fyrr-
um formanni stjórnar SVR gaf
starfsmönnum Strætisvagna
Reykjavíkur 7. júní sl., en þá voru
starfsmönnum kynntar bréflega fyr-
irhugaðar breytingar SVR í hlutafé-
lag. Þar sögðu þeir: „Forsenda þess-
ara breytinga er að allir starfsmenn
SVR haldi störfum sínum og laun
og réttindi þeirra verði þau sömu
fyrir og eftir breytingarnar.“ í fyrir-
spurn í borgarráði 7. desember var
m.a. spurt af fulltrúum minnihlut-
ans: „Verður launaávinnsla, svo sem
starfsaldurshækkanir, sú sama og
áður?“ Borgarfulltrúar minnihlutans
fengu svohljóðandi svar frá borgar-
stjóra 14. desember: „Þar sem kjara-
samningar Reykjavíkurborgar gilda
ekki í samskiptum SVR hf. og starfs-
manna, fer ekki um starfsaldurs-
hækkanir til launa samkvæmt þeim
samningum, heldur samningum
hlutaðeigandi stéttarfélags." Þetta
verður ekki skilið öðru vísi en svo,
að loforðið eigi að svíkja þannig að
starfsmenn missi m.a. rétt til starfs-
aldurshækkana, sem þeir hefðu
fengið við áframhaldandi störf hjá
Strætisvögnum Reykjavíkur.
Þagað um VSÍ
Þegar spurt er um rök fyrir því
að breyta SVR í hlutafélag hefur
ávallt verið fátt um svör. Það er þá
helst að fram komi einhveijar klisjur
um að hlutafélög séu í eðli sinu betri
en opinberar stofnanir eða eitthvað
annað froðukennt í þeim dúr. Ekki
hefur verið bent á eitt einasta at-
riði, sem ekki væri einnig hægt að
framkvæma á vegum borgarstofn-
unarinnar SVR eins og hlutafélags-
ins SVR. En á hinn bóginn hefur
verið bent á fjölmörg atriði, sem
horfa tii verri vegar vegna breyting-
arinnar. Það á ekki síst við um þá
ákvörðun stjórnar hins nýja hlutafé-
lags, að ganga í Vinnuveitendasam-
band íslands. Einmitt það að láta
SVR hf. ganga í VSÍ hefur valdið
rekstrartruflunum, samskiptaerfið-
leikum og pólitískum deilum, sem
hefði auðveldlega mátt komast hjá
með því að semja strax við Starfs-
mannafélag Reykjavíkurborgar
(St.Rv.). Meðal þeirra atriða, sem
vendilega var þagað um í aðdrag-
anda breytinganna var einmitt
væntanleg innganga í VSÍ. Frá
þessu var ekki sagt í greinargerðum,
ekki sagt frá því í borgarráði, ekki
sagt frá því i borgarstjórn, ekki til-
kynnt almenningi og enn síður
starfsfólki SVR, sem málið er þó
skyldast.
VSÍ - skálkaskjól svikanna
í fyrirspurn fulltrúa minnihlutans
í borgarráði var spurt hvar á ákvarð-
anaferlinu hefði komið fram að gera
ætti fyrirtækið að aðila að VSÍ.
Borgarstjóri sagði í svari sínu: „Þessi
ákvörðun var tekin af stjórn SVR
hf., sem mat það eðlilegt að fyrir-
tækið tryggði sér aðgang að samn-
ingum á almennum vinnumarkaði
Máricus ’ðrrTæErWWTST^
nýja forsendu til að reyna að varna
fólkinu að vera áfram í sínu stéttar-
félagi, St.Rv., sem hefur breytt lög-
um sínum þannig, að félagið er stétt-
arfélag starfsmanna fyrirtækja, sem
starfa í almanna þágu og hafa verið
í eigu borgarinnar, en eru nú rekin
af öðrum aðilum. Vera fyrirtækisins
í VSÍ er nú sögð útiloka möguleika
starfsfólksins á að vera áfram í
St.Rv. af því að fyrirtæki í VSÍ verði
að semja við félög í ASÍ, þ.e. að
slík stéttarféjög hafi forgangsrétt
gagnvart VSÍ-fyrirtækjum.
VSÍ er sem sagt notað sem
skálkaskjól til að reyna að varna
því, að starfsmennirnir fái þeim rétti
sínum framgengt, að vera áfram í
sínu stéttarfélagi, sem þeir hafa
ekki sagt sig úr.
Marklaust orðagjálfur
Eins og sjá má eru orð þessara
herramanna í ótrúlegri fjarlægð frá
efndum. Nú er það svo, að VSÍ-aðild-
in var pólitísk ákvörðun. Hún kostar
SVR peninga og ekki hafa borist
fregnir af því að hún geti skilað
fyrirtækinu neinu nema meiri erfið-
leikum. Starfsmannafélag Reykja-
víkurborgar, okkar stéttarfélag, hef-
ur reynt að ganga til kjarasamninga
og fengið afar misvísandi svör.
Stundum létu hinir nýju forstjórar
líklega um friðsamlega lausn við
starfsmenn og St.Rv., en næsta dag
var dyrum lokað og sagt að VSI-
aðildin útilokaði samninga.
Villandi upplýsingar gagnvart
borgarbúum og starfsfólkinu eru
auðvitað ekki líðandi. Nær allir
starfsmenn hjá SVR (eða 136) ósk-
uðu eindregið eftir því að vera áfram
í sínu stéttarfélagi. Á borgarstjórn-
arfundi 18. nóvember sl. sagði borg-
arstjóri, að það væri „ekkert verið
að útiloka það, að umræddir starfs-
menn geti orðið áfram aðilar að
Starfsmannafélagi Reykjavíkur-
borgar, það er ekkert verið að slá
striki yfir þann möguleika, engan
veginn". Sami maður lét hafa eftir
sér í útvarpinu 17. desember sl. að
sú leið, sem hann „engan veginn"
útilokaði mánuði fyrr væri „kolófær
leið“! Hverju á fólk að trúa? Síðar
áréttaði Ragnar Kjartansson, sem
borgarstjóri skipaði stjórnarformann
fyrirtækisins, í bréfi til St.Rv., að
SVR hf. væri bundið samningum við
VSÍ um kaup og kjör. „Áf þessum
ástæðum er fyrirtækinu ógjörningur
að verða við óskum Starfsmannafé-
lags Reykjavíkurborgar um gerð
kjarasamnings.. “
Félagafrelsi hundsað
Valdsmenn í Reykjavík hafa virst
sjálfir eiga erfitt með að skilja eigin
gjörninga og líklega þess vegna eru
orð þeirra og bókanir út og suður
og stangast á. Þannig finnst í bókun
meirihluta borgarráðs frá 23. nóv-
ember sl. eftirfarandi: „Það væri
íhlutun í félagafrelsi starfsmanna
SVR hf., ef borgaryfirvöld hefðu
afskipti af því hvernig starfsmenn
skipuðu málum sínum í þessu tilliti."
Þetta bóka sömu menn og lögðu
blessun sína yfir það, að fyrirtækið
gengi í VSÍ með þeim afleiðingum
að starfsmenn eigi ekki að geta ver-
ið í St.Rv., sem semji við fyrirtækið
um kaup og kjör! Eða var það til-
gangurinn?
Framganga VSÍ í þessu máli er
dæmigerð. Var stjórnendum SVR
hf. talin trú um að með inngöngu í
VSÍ væri unnt að sniðganga loforð
borgarstjóra? Er þar e.t.v. fundin sú
hagræðing, sem stefnt var að með
breytingu SVR í hlutafélag en eng-
inn vildi kannast við?
Þátttaka ASÍ í sjónarspili þessu
er þyngri en tárum taki og vænleg-
ast að fjölyrða ekki um það. Enda
virðist það vera VSÍ-klúbburinn, sem
ræður stóru línunum í þessu máli.
Það er sérlega umhugsunarvert, að
einmitt þessi sami hópur valda-
manna, sem nú vill koma í veg fyrir
að starfsmennirnir hjá SVR hf. verði
áfram í sínu stéttarfélagi, er sí og
æ að halda því fram, að það sé óþol-
andi að vinnuveitendur þurfí að
semja við mörg stéttarfélög á sama
vinnustað. Staðreyndin er nefnilega
sú, að fólkið í St.Rv. þyrfti að ganga
í 5-7 stéttarfélög innan ASÍ, ef óráð
valdhafanna í Reykjavík ná fram að
ganga. Það er líka þarna sem ósam-
kvæmnin og ósvífnin veður uppi.
Vilji starfsmanna er fótum troðinn
og félagafrelsi fólksins hundsað.
Björg Guðmundsdóttir
„Þátttaka ASÍ í sjónar-
spili þessu er þyngri en
tárum taki.“
Lærdómurinn mikli
Vissulega er dapurlegt að Markús
Örn Antonsson borgarstjóri, sem
svo margir borgarbúar töldu tillits-
saman og víðsýnan fulltrúa allra
borgarbúa skuli snúast svo út í
þröngsýni og ofsatrú einkavæðing-
arsinna í valdaflokknum. Valda-
flokkurinn hefur hér klárlega farið
yfir velsæmismörkin. Hér kemur
allt hið versta fram, sem veldur því
að fómarlömb fara að efast um
ágæti þess samfélags, sem við búum
í. Allir sjá að stutt er í þann terror,
sem menn þekkja frá þriðjaheims-
ríkjum og kreppuámnum. Það er
verið að hræða fólk til hlýðni. Það
er verið að skapa ógnarástand á
vinnustaðnum.
Það vakna líka grunsemdir um
spillingu og einkavinavæðingu,
gmnsemdir um sóun á almannafé í
þágu þröngra flokkshagsmuna og
sértrúar fámenns hóps. Sá hópur
ætti að rifja upp hörmungarrekstur
Strætisvagna Reykjavíkur hf. þrátt
fyrir hlutafélagsform á árunum
1931 til 1944, sem ,m.a. kom fram
í því, að strætisvagnarnir voru orðn-
ir stórhættulegir í umferðinni vegna
lélegs viðhalds. Reykjavíkurborg hóf
því árið 1944 (þegar Strætisvagnar
Reykjavíkur hf. lögðu upp laupaná)
þann rekstur, sem við þekktum til
1. des. 1993.
Margir borgarbúar em þeirrar
skoðunar, að almenningssamgöngur
og almannafyrirtækið, sem stendur
fyrir þeim innan borgarmarkanna,
heyri undir mannréttindi. Almenn-
ingssamgöngur varði framtíðarskip-
an samfélagsins miklu. Þeir geta
ekki þolað þá gáleysislegu og
ábyrgðarlausu umbreytingu á SVR,
sem valdaflokkurinn hefur nú staðið
fyrir. Menn draga auðvitað sína
lærdóma af framvindu þessa máls.
Hins vegar geta núverandi valdhaf-
ar einnig dregið sína lærdóma. Þeim
er líka heimilt að skipta um skoðun.
það væri lærdómurinn mikli og
væri þakkarvert.
Höfundur er vagnsijóri og trún-
aðarmaður starfsmanna SVR hf.
KLASSISKI
LISTDANSSKÓLINN
Álfabakka 14a - Sfmar: 879030 -879040
NÝR VALKOSTUR
í BALLETTNÁMI!
Klassíski listdansskólinn hefur starfsemi sína
mánudaginn 17. janúar.
Kennsla verður bæði fyrir byrjendur
(8 ára og eldri) og þá sem lengra eru komnir.
Kennari er Quðbjörg Skúladóttir, sem hefur að baki
langan feril erlendis sem klassískur listdansari.
Innritun daglega í síma 879030 og 879040
millikl. 13og19.